Morgunblaðið - 18.03.1980, Page 35

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 18. MARZ 1980
35
olíu. Þá hverfa allir þessir heild-
salar og olíuokurfélög því enginn
kaupir vitandi vits dýrari vöru en
fá má hana annars staðar? „...
hugmyndaheimurinn umhverfis
okkur er á fleygiferð, niðurstaðan
á því óviss ...
Við erum ekki í viðjum van-
ans... hefja nýja sýn til nýs
þjóðfélags, lýðræðis, jafnréttis,
þjóðfrelsis, til sósíalisma." Já
mikil er ferðin og ekki er mönnum
hætt í fleygiferð, né eru þeir fastir
í viðjum vanans, sem geta haft
gamla Marx sem sitt akkeri í
gegnum þykkt og þunnt, sína trú,
von og fáleik. Jæja, ég held ég elti
ekki ólar frekar vð þessa ræðu
ráðherrans míns, Svavars, enda
tilgangslítið. Hitt er umhugsunar-
efni hver ráð þeir gefa borgara-
legu þjóðfélagi, sem vilja það
feigt.
Helga
En þetta er eiginlega útúrdúr. Á
næstu síðu er grein eftir fyrrver-
andi sjálfstæðiskonu, Helgu Sig-
urjónsdóttur. Hún skrifar að
„þessi lágu laun eru þjóðarósómi
rétt eins og lúsin var það og
kamrarnir fyrrum". Já, það er
hárrétt hjá henni. Þar sá ég þó
eitthvað í blaðinu til þess að vera
sammála. Það hlýtur að vera
pólitísk fortíð hennar sem gerir
hana svona skynsama. En hvers
vegna eru þau svona lág? Svarið
honum kostur á að skiptast á
skoðunum við forstjórann um að-
búnað á vinnustaðnum í ljósi
réttlætiskröfu Guðs? Eða einstæð-
ingurinn, fær hann rofið einangr-
un sína í samfélagi þar sem hann
er tekinn gildur?
En kirkjan beinir ekki einvörð-
ungu spurningum að sér sjálfri.
Láti hún sér annt um manninn,
bæði um eilífa og líkamlega vel-
ferð hans, hlýtur hún einnig að
líta á það sem hlutverk sitt að
spyrja, hvernig sé búið að mannin-
um í því þjóðfélagi, sem hann býr
við. Hvers konar gildismat ræður
ríkjum, hvaða mynd réttlætis er
það sem mætir manninum, hvert
er hlutskipti hins smæsta? —
Þegar þannig er spurt kemur
ýmislegt í Ijós sem kallar á
viðbrögð, aðgerðir, ella er verið að
horfa fram hjá ranglætinu. Hér
virðist í fljótu bragði að maður sé
alfarið kominn inn á vettvang
stjórnmálanna. En það er mikill
og rótgróinn misskilningur að sá
vettvangur sé eitthvað meira
framandi kirkjunni en t.d. vett-
vangur fjölskyldulífs. Kirkjan sem
samfélag karla og kvenna af
ýmsum stjórnmálaskoðunum er
einmitt kjörinn starfsvettvangur
til að beita alla flokka pólitískum
þrýstingi í málefnum þeirra, sem
ranglætinu verða að bráð.
Með öðrum orðum, kirkjan hef-
ur félagslega krítísku hlutverki að
gegna, samfélagslegu hlutverki.
Hún höfðar því til þeirra, sem
bíða eftir því að fá tækifæri til að
þjóna réttlætinu, starfa í þágu
guðsríkis, í stað þess að láta þjóna
sér.
En með hvaða hætti getur
kirkjan gegnt þessu hlutverki.
Mér hefur komið það til hugar og
reyndar orðað við önnur tilefni að
fyrsta skrefið væri að efna til
umræðna um þjóðmál innan safn-
aðanna. Þar væru hinir ýmsu
þættir þessara mála, efnahags-
mál, uppeldis- og skólamál, hús-
næðismál, félagsmál o.s.frv. rædd-
ir í ljósi kristilegrar Iífsskoðunar.
Hreyfing kirkjunnar manna án
tillits til stjórnmálaskoðana, sem
setur í öndvegi manngildishugsjón
kristinnar trúar.
Þess er að vænta að senn verði
gerðar ýmsar breytingar á starfs-
háttum kirkjunnar í kjölfar mikils
undirbúningsstarfs, sem unnið
hefur verið að á undanförnum
árum. Nú er því tímabært að
breyta þeim meðulum sem menn
ætla að megi verða til eflingar á
kirkjulegu starfi. Ég fagna því að
svo öflug samtök sem Sjálfstæð-
iskvennafélagið Hvöt skuli taka
málefni kirkjunnar á dagskrá og
vænti mikils af þeim umræðum,
sem hér eiga eftir að fara fram.
er meðal annars í þverstæðunni,
sem sést á orðum Svavars um
aukna samneyslu, og þeim upplýs-
ingum Helgu, að opinberir
starfsmenn séu um 15.000 en af
þeim aðeins um 2.300 í láglauna-
flokki. Láglaunamenn aðrir segir
Helga að séu um 30.000 talsins. Ef
maður vildi beita prósentureikn-
ingi á þetta, þá sýnist manni að
hver 10% fækkun á opinberum
starfsmönnum þýddi 5% kaup-
hækkun beint til láglaunamanna.
Nema ef þetta fólk, sem sagt yrði
upp færi aðeins að éta sömu
kökuna með hinum, sem ég dreg
þó stórlega í efa. T.d. væri hægt að
skapa atvinnu í stóriðju og virkj-
unum, varanlegri vegagerð o.s.frv.
Svo væri kannski einhverju hægt
að hagræða í landbúnaðinum og
nota sparaðar útflutningsuppbæt-
ur sem kauphækkun til láglauna-
manna.
10 milljarðar í útflutningsupp-
bótum eru nálægt 30.000 króna
kauphækkun á mánuði fyrir
30.000 láglaunamenn. Hefur Helga
athugað þetta? Niðurlagsorð
hinnar fyrrverandi sjálfstæðis-
konu, Helgu, eru: „Sé það hins
vegar rétt, að ekki sé hægt að
halda uppi atvinnurekstri á Is-
landi nema með forkastanlega
lágum launum, þá eigum við ekki
rétt á að kallast sjálfstæð þjóð. Þá
„eigum við ekki heima hér, ættum
að fara héðan burt“ svo ég taki
mér í munn orð Halldórs Lax-
Reykjavík-
urskákmót í
Lone Pine?
SKÁKMÓTIÐ í Lone Pine í Kali-
forniu hefst á sunnudaginn.
Tefldar verða 9 umferðir eftir
Monrad-kerfi.
Mótið í Lone Pine er þekkt
vegna hárra verðlauna og flykkj-
ast stórmeistarar víðs vegar að úr
heiminum á þetta mót. Ekki er
vitað hve margir stórmeistarar
verða með að þessu sinni, væntan-
lega 20—30 að tölu.
Tveir íslenzkir skákmenn verða
með í mótinu, alþjóðlegu meistar-
arnir Margeir Pétursson og Jón L.
Árnason. Auk þeirra tefla fjórir
þátttakendur á nýafstöðnu
Reykjavíkurskákmóti á þessu
móti, Browne, Miles, Sosonko og
Torre.
Fyrstu verðlaun í mótinu nema
15 þúsund bandarískum dölum eða
6 milljónum íslenzkra króna.
Ný stjórn í
Stokkseyr-
ingafélaginu
STOKKSEYRINGAFÉLAGIÐ í
Reykjavík hélt aðalfund 10.
febrúar sl. Stjórn félagsins gaf
ekki kost á sér til endurkjörs. Á
fundinum var kosin ný stjórn og
hana skipa nú Haraldur B.
Bjarnason formaður, Agnar
Hreinsson varaformaður, Sigurð-
ur Bjarnason ritari, Jón Adolf
Guðjónsson gjaldkeri, Guðrún
Sæmundsdóttir, Konráð Ingi-
mundarson, Skúli Sigurgrímsson
og Sigríður Árnadóttir meðstjórn-
endur.
Félagið gengst nú fyrir
skemmti- og félagsfundi að Hótel
Sögu miðvikudagskvöldið 19. mars
kl. 8.30 og er þess vænst að félagar
fjölmenni og taki með sér nýja
félaga.
(Fréttatilkynning)
ness.“ Já, hún er greinilega ekki á
sömu skoðun og ráðherrann Svav-
ar, sem er nokkuð ánægður með
hlut launamanna um þessar
mundir, að því er virðist.
En við hvað erum við að berj-
ast? Það skyldi þó ekki vera við
okkur sjálf fyrst og fremst, ekki
við auðvaldið og óvini sósíalism-
ans?
Vikan
Svo lagði ég nú Þjóðviljann frá
mér og kannski er blaðið ekki eins
leiðinlegt alltaf og mig minnti að
það væri, t.d. var Auður Haralds
bara fyndin, þegar hún skrifaði
um megrun. En kannski er blaðið
hlægilegast þegar það er alvarlegt
að eigin mati. Þjóðviljinn er á
móti stóriðju, á meðan fallvötnin
streyma óbeisluð til sjávar, vatn
sem gæti lyft grettistökum og létt
smælingjunum gönguna. En um
þetta getum við ekki talast við, ég,
Helga né Svavar. Yfir skræðuna,
„Das Kapital" eftir löngu dauðan
kall komast þau ekki. Vesalings
fólkið.
Svo tók ég Vikuna og las viðtal
við kempuna Jón G. Sólnes. Þar
kveður nú aldeilis við annan tón.
Þar er ekki vol og víl heldur
bjartsýni og stórhugur, en um leið
raunsæi. Hann segir um íslend-
inga: „Hitt er aftur á móti áber-
andi hversu mikilli minnimáttar-
kennd við erum haldnir — minni-
máttarkennd sem brýst út í ill-
kvittni og öfund og gæti þess
vegna verið arfleifð af gamalli
kúgun." Já, glöggur er hann.
Mikið gæti margt verið öðruvísi
á þessu landi ef fleiri hugsuðu líkt
og Jón í þjóðmálunum, og væru
ekki kaffærðir eins og hann segist
hafa verið. En það er víst tómt
mál að tala um. Ég sendi Jóni og
E.J. þakkir mínar fyrir þetta
ágæta viðtal, sem ég vona að sem
flestir lesi sér til sáluhjálpar.
Islendingar
úti í heimi
Það er gleðilegt að sjá hversu
íslendingar standa sig vel á flug-
leiðum Cargolux um heiminn.
Maður er ávarpaður fyrst á ís-
lensku þegar hurðum er hrundið
upp í Bombay, Karachi, Bahrein
og víðar. En það er að sama skapi
sorglegt að spyrja þá flesta hvort
þeir hugsi sér að flytja heim. Til
hvers, segja þeir venjulega, í alla
þá vitleysu sem þar er? Nei, það er
alveg nóg að koma til íslands sem
túristi öðru hverju. Hvað er að
þegar við erum farin að forðast
okkur sjálf? Skyldi Þjóðviljinn
geta svarað því?
Helga, fyrrum sjálfstæðiskona,
endar umrædda grein sína með
tilvitnun í Halldór Laxness.
Það eru því miður margir, sem
hafa þegar komist að þessari
niðurstöðu og hætt við að þeim
fjölgi, ef stjórnarhættir Manleys á
Hamaica verða yfirfærðir enn
meira á ísland af Svavari Gests-
syni og sálufélögum hans. En um
stjórnarfar á Jamaica skrifar
Tryggvi Felixson ágæta grein í
áðurnefndan Þjóðvilja og kallar
„Sósíalískt skipbrot?" Já, það er
erfitt fyrir ungan, trúaðan mann
að kynnast sósíalismanum í fram-
kvæmd. En gefstu ekki upp
Tryggvi: Svart er hvítt, ef maður
bara trúir.
2. mars 1980.
Halldór Jónsson,
verkfræðingur.
Sjödagaskotið
Það bezta er
alltaf. ódýrast
auk þess
bjóðum við þér
makalaus kjor
Við bjóðum \ inn hlie llf
yðuraðvelja 100 þUS. Út
úr 54 mismun- \ °9 80 þus.
andi tegundum \ á mánuði
f \ ihvaða
af hjonarumum. \ rúmasetí
\sem er
Komdu í Sýningahöllina

Bíldshöföa 20 — S. 81410 — 81199
Sýningarhöllin — Ártúnshöföa
VANTAR ÞIG YINNU (n
VANTAR ÞIG FÓLK í
I>1 Al'ULVSIR CM AI.LT I.AND ÞEDAR
Þl \l (íI.YSIR I MORCl NBLADIM