Morgunblaðið - 23.10.1980, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. OKTÓBER 1980
13
Guðjón Ingvi Stefánsson, framkvæmdastjórí:
Færar leiðir
eða villigötur
„Með lögum skal land byggja" er
grundvallarlögmál í hinu litla
lýðræðisríki okkar. Undirstaða
stjórnskipunar og allrar lagasetn-
ingar er stjórnarskrá hins ís-
lenska lýðveldis. Hún á að tryggja
rétt okkar og skyldur og virðing
fyrir henni er forsenda þess, að
friður megi ríkja í þjóðfélaginu.
Um nauðsyn virðingar manna
fyrir lögum þarf ekki að fjölyrða.
Sá galli er þó á gildi þeirra, að
dómskerfið hér á landi virðist
vera of veikburða og seinvirkt til
að tryggja fyllsta réttlæti til
handa þeim, sem telja á sig hallað
við framkvæmd laga. Verstu
dæmin eru, þegar valdsmenn
ríkisins beita geðþóttaákvörðun-
um til hliðar við gildandi lög í
skjóli veikleikans í dómkerfinu.
Margir einstaklingar, verktakar,
fyrirtæki og sveitarfélög telja sig
hafa farið halloka i viðskiptum við
ríkisvaldið vegna slíkra ákvarðana
á síðustu árum.
En ástæður fyrir því, að þessar
línur eru settar hér á blað, eru
þær, að mér virðist að höggvið
hafi verið óþarflega nærri rótum
lýðræðisþjóðfélags okkar við með-
ferð tveggja mála, sem mikla
athygli hafa vakið síðustu vikur.
Flugleiðir
Ekki skal hér rakinn aðdrag-
andi Flugleiðamálsins, en allir
landsmenn hljóta að hafa fylgst
með þeim erfiðleikum, sem breytt-
ar aðstæður í Atlantshafsflugi
hafa valdið fyrirtækinu á síðustu
tveimur árum. Samþykkt ríkis-
stjórnarinnar 16. september sl.
virðist eðlileg og skynsamleg m.a.
af atvinnuástæðum og vegna við-
bragða Luxemborgarmanna. Hlut-
hafafundur Flugleiða hefur fyrir
sitt leyti samþykkt þá skilmála,
sem þar voru settir fram. Óskir
Flugleiða um aðstoð ríkisvaldsins
til að breyta lausaskuldum í föst
lán og um ríkisábyrgð á sér
þúsundir fordæma í atvinnulífi
okkar á síðustu árum. Þar sem
fullnægjandi veð eru fyrir hendi
og með tilvisun til sögu flugsins og
mikilvægis þess fyrir íslenskt
þjóðlif ætti slík fyrirgreiðsla, sem
að stofni til snertir formsatriði en
ekki fjárútlát, að vera sjálfsagt
mál.
En nú bregður hins vegar svo
við, að ráðherrar setja fyrirtæk-
inu skilmála, sem minna fremur á
reyfarakenndar þvinganir en
ábyrga stjórnsýslu. í stuttu máli
sagt, er það krafa ríkisvaldsins nú,
að jafnhliða því, að vonlitlu Atl-
antshafsflugi sé haldið áfram
verði flestar arðbærar eignir
Flugleiða seldar. Alls konar und-
ansláttur er síðan hafður í frammi
um fullnustu á áður gefnum lof-
orðum.
Afskipti ríkisvaldsins af hluta-
bréfasölu og valdaskiptingu í
fyrirtækinu eru einnig ámælis-
verð. Á sama tíma og Seðlabank-
inn fær fyrirmæli um að herða
útlánareglur gagnvart atvinnulíf-
inu og almenningi beitir ríkis-
stjórnin sér fyrir sérréttindum í
lánafyrirgreiðslu fyrir nokkra
menn, sem hún hefur velþóknun á,
til að kaupa sér frekari völd innan
fyrirtækisins. Þúsundir stranda-
glópa á liðnum árum þekkja vel
áhrif sumra þessarra manna á
rekstur fyrirtækisins og virðist
síst þörf á að auka þau með
þessum hætti.
Við ættum að íhuga fordæmið
og það, hvernig þjóðfélagið verður
eftir nokkur ár, ef ráðherrar
landsins fara almennt að ráðskast
ALLS hafa safnast 55
milljónir króna í söfnun
þeirri sem Kiwanismenn
efndu til meÖ sölu á K-lykl-
inum en þó munu einhver j-
ir eiga eftir að skila af sér
og nákvæmt uppgjör hefur
ekki enn borist frá nokkr-
um stööum úti á landi.
Eru Kiwanismenn mjög ánægð-
ir með þann árangur sem orðið
hefur af söfnuninni, sem er tals-
vert meiri en þeir bjuggust við, og
vilja þakka landsmönnum góðar
undirtektir. Það fé, sem safnast
hefur, mun renna til aðstoðar við
geðsjúka — að mestum hluta til
byggingar dvalarheimilis fyrir
geðsjúka í Reykjavík.
Guðjón Ingvi Stefánsson
með hlutabréf, fasteignir og bíla-
eign hjá þeim fyrirtækjum, sem
kunna að leita eftir fyrirgreiðslu
hjá fjármálastofnunum ríkisins i
framtíðinni. Stjórnmálamenn
okkar hafa á síðustu árum verið
harðlega gagnrýndir fyrir óeðlileg
afskipti sín af fjölmörgum þáttum
þjóðlífsins, sem koma löggjafar-
valdi og eðlilegu aðhaldi gagnvart
framkvæmdavaldi ekkert við.
Margir eru þeirrar skoðunar, að
persónuleg auglýsingastarfsemi
og óheilbrigð fyrirgreiðslupólitík
margra alþingismanna hafi veikt
verulega löggjafarstarfið og
stefnumótun í almennum þjóð-
málum, sem á þó að vera megin
tilgangur stjórnmálanna.
En þrátt fyrir gífurleg ítök
stjórnmálamanna í allri fjölmiðl-
un og fjármálalífi þjóðarinnar í
smáu sem stóru, eiga völd þeirra
ekki að ve'ra takmarkalaus. Full
ástæða virðist vera til að hvetja
stjórnlagafræðingana í forystu
ríkisstjórnarinnar til að minna
sína menn á ýmsar takmarkanir
m.a. þær sem stjórnarskráin set-
ur.
Til dæmis má spyrja, hvernig
fyrrnefndar stjórnarathafnir
samrýmast anda eftirfarandi
greina hennar:
67. grein. Eignarrétturinn er
frihelgur. Engan má skylda til að
láta af hendi eign sína, nema
almenningsþörf krefji; þarf til
þess lagafyrirmæli, og komi fullt
verð fyrir.
78. grein. Sérréttindi er bundin
séu við aðal, nafnbætur og lögtign,
má eigi taka í lög.
Enginn dómur skal hér lagður á
stjórnun Flugleiða á liðnum árum.
Það virðist vera orðið aukaatriði
við hliðina á meðferð ríkisvaldsins
á þessu máli og hugsanlegri mis-
beitingu þess valds.
Gervasoni
í 75. gr. stjórnarskrárinnar er
lögð sú skylda á herðar allra
vopnfærra manna úíslandi að taka
þátt í vörnum landsins eftir því
sem nákvæmar kann að verða
fyrir mælt með lögum. Þó að
sannfæring Gervasonis brjóti ekki
í bága við núgildandi íslensk lög,
brýtur hún í bága við stjórnar-
skrána. Ef við rifjum mál þessa
ógæfusama franska manns lítil-
lega upp eru fyrstu kynni hans af
þjóð okkar þau, að islensk stjórn-
völd höfnuðu beiðni hans um
landvistarleyfi hér á landi strax í
vor. Piltur þessi virti þann úr-
skurð hins vegar að vettugi en
smyglaði sér hingað inn í landið
með fölsuðum skilríkjum í haust.
Með því atferli sínu gerðist hann
alvarlega brotlegur við íslensk lög.
Honum var því vísað úr landi.
Nú brá svo við, að fjöldi fólks,
sem lét úrskurð dómsmálaráðu-
neytisins í vor afskiptalausan varð
gagntekinn af hrifningu yfir
þeirri dæmalausu fyrirlitningu,
sem umræddur Gervasoni hafði
sýnt löglegum ákvörðunum stjórn-
valda og þar með íslensku stjórn-
kerfi. í kjölfarið fylgdi fundur á
Lækjartorgi þar sem alþingismað-
ur nokkur krafðist að venju alræð-
isvalds í sínar hendur. Líf ríkis-
stjórnarinnar virtist hanga á blá-
þræði. En framhald málsins og
staða þess nú gefur vissulega
tilefni til hugleiðinga um það,
hversu föstum fótum íslenska lýð-
ræðisþjóðfélagið stendur.
Lítil saga, sem ég heyrði suður í
Róm í sumar er hugsanlega tengd
þessu máli. Hún er á þá leið, að
þar hafi í fyrra komið saman til
fundar nokkrir sérvitrir fjármála-
menn, sem ekki hafa mikla trú á
lýðræðinu. Þeir ákváðu að kosta
nokkra frakka pilta til að lítils-
virða stjórnskipunina í nokkrum
vestrænum þjóðfélögum. Ætlun
sérvitringanna mun vera sú að
gefa síðan út frásögn af reynslu
þessara manna lýðræðinu til háð-
ungar.
Framkoma Gervasonis gagn-
vart íslenskum stjórnvöldum og
það at, sem honum hefur tekist að
gera hér bendir óneitanlega til
þess að hann sé hugsanlega einn
af sendimönnum fyrrnefndra sér-
vitringa.
Sé svo verður saga hans land-
kynning, sem við vissulega höfum
unnið til.
Borgarnesi 19. október.
Hlutavelta á Egilsstöðum
EfdlsNtöðum 21. október
SÍÐASTLIÐINN sunnudag héldu nokkrar ungar stúlkur á
Egilsstöðum hlutaveltu til fjáröflunar fyrir Afríkusöfnun Rauða
krossins. Söfnuðust tæplega 20 þúsund krónur. Stúlkurnar heita
Berglind Sigurjónsdóttir, Kolbrún Axelsdóttir og Guðrún Sveins-
dóttir. Jóhann
55 milljónir kr. söf nuð-
ust með sölu K-lykilsins
EIGENDUR
SPARID
BENSIN
LÁTID STILLft OCYFIR-
FARA BÍLINN
FYRIR VETURINN
1. Vélarþvottur. 10. Skipta um kerti og platínur.
2. Ath. bensin, vatns- og olíuleka. 11. Tímastilla kveikju.
3. Ath. hleöslu, rafgeymi og 12. Stilla blöndung.
geymissambönd. 13. Ath. viftureim.
4. Stilla ventla. 14. Ath. slag í 'kúplingu og bremsu-
5. Mæla loft í hjólbörðum. pedala.
6. Stilla rúðusþrautur. 15. Smyrja hurðalamir.
7. Frostþol mælt. 16. Setja silikon á þéttikanta.
8. Ath. þurrkublöö og vökva á rúðu- 17. Ljósastilling.
sþrautu. 18. Vélarstilling með nákvæmum
9. Ath. loft og bensínsíur. stillitækjum.
Verö meö söluskatti 39.729.
Innifalið í verói: Platinur, kerti, ventlalokspakkning og frostvari á rúðusprautu.
Þér fáiö vandaóa og örugga þjónustu
hjá sérþjálfuðum fagmönnum
MAZDA verkstæóisins.
Pantið tíma i simum: 81225 og
81299.
BÍLABORG HF.
Smiöshöföa 23.