Morgunblaðið - 15.11.1980, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. NÓVEMBER 1980
17
í hverju eru púöul-hundar
einkum frábrugðnir öörum
hundategundum?
„Púðul-hundar greina sig að
vísu frá öðrum hundum í útliti en
auk þess má nefna það, sem er
alveg einstakt fyrir þessa hunda-
tegund, að þeir fara aldrei úr
hárum. Hárin vaxa meðan hund-
urinn lifir og hringast upp, þannig
að ekki er hætta á að hann dragi
slóðann á eftir sér. Það er þó
nauðsynlegt að klippa feldinn og
snyrta reglulega ef vel á að vera
og þá getur verið um margs konar
klippingu að ræða. Einnig má
nefna skapferð púðul-hunda. Þeir
eru fremur vogaðir og mjög nám-
fúsir og því auðvelt að kenna þeim
ýmsar listir. Þeir eru líka ákaflega
hreinlegir og skera sig í því efni
frá sumum öðrum tegundum."
Að hverju er stefnt með hunda-
rækt? Er ekki sama hvernig
hundurinn er ef eigandanum
þykir vænt um hann?
„Jú, það má kannski segja það,
en hundar eins og aðrar skepnur
búa yfir ýmsum eiginleikum og
með ræktuninni reynum við að ná
fram því besta. Þar kemur margt
til álita, svo sem höfuð og háis-
lengd, búkur, framhluti og aftur-
endi og litur og gæði feldsins.
Hverju þessara atriða er svo
gefinn nánari gaumur en um
feldinn er það að segja, að hann
getur einkum verið á fimm vegu,
hvítur, svartur, brúnn, aprikósu-
litur og silfurlitur. Nú, þá er litið á
það hvernig hundurinn ber sig og
hvernig hann er skapi farinn, sem
skiptir auðvitað miklu máli, því að
grimmur hundur er engum til
yndis," sagði frú Ebba Aalegaard.
Margt fleira forvitnilegt kom
hjá frú Ebbu Aaiegaard, sem of
langt mál yrði upp að telja. Eins
og fyrr segir hefur hún langa
reynslu af ræktun púðul-hunda og
þess má geta að í fyrra fékk hún
Danmerkurverðlaun fyrir hunda
sína en á slíkum sýningum er
jafnan dæmdur hópur 15 hunda.
Frú Ebba hefur verið fengin til að
dæma púðul-hunda vítt og breitt
um Evrópu og jafnvel lagt leið
vestur yfir Atlantsála í þeim
erindagjörðum en þetta er í fyrsta
sinn sem hún kemur hingað til
lands. Þess má að lokum geta, að
nk. mánudagskvöld kl. 20.30 held-
ur hún fyrirlestur í einni kennslu-
stofu háskólans um púðulhunda
og þær niðurstöður, sem hún
hefur dregið af heimsókn sinni
hingað.
Trillukarlavísur
Fréttin virðist voðaleg
vá er fyrir höndum.
Ef trillukarlar velja veg
vandamáls í böndum.
Um iöju slíka hefur hátt
Hjaltason með nöldur.
Um sína útgerö segja fátt
Sigfinnur og Skjöldur.
HELGARVIÐTALIÐ
Rætt við Markús B. Þorgeirsson
skipstjóra um uppfinningu hans, björgunarnetið
Markús vinnur aó gorð björgunarnets. í pokunum eru tilbúin net, sem þegar hata verið pöntuð um borð í skip Markús með bjarghringinn sem
og hatnir. i baksýn eru myndir úr útgerðarsögu landsmanna en auk þeirra hefur Markús viöað að sér mörgum brotnaði. Á hringinn hetur Markús
merkilegum munum, málverkum, dagbókum um fiskirí um áratuga skeið, sjóferöabókum og ýmsu fteira. skráð söguna eins og hún gekk fyrir
sig. (l.jósm. Kristján).
Eg hef í mörg horn aö líta er
varöar öryggismál sjó-
manna og meðal landsmanna al-
mennt. Hagsmunamál sjómanna
hafa alltaf átt hug minn og hjarta.
Uppfinning mtn á björgunarnetinu
hefur vakiö hrifningu manna og
athygli hér á landi sem á erlendum
vettvangi." ■
Þaö er Markús B. Þorgeirsson
skipstjóri í Hafnarfiröi, sem þannig
farast orö. Þaö er víst ekki öfsög-
um sagt, að Markús sé orðinn
þjóökunnur maöur enda hefur
hann ekki þann siö aö fara meö
veggjum þegar honum liggur eitt-
hvaö á hjarta í þágu lands og
þjóöar. Markús baröist fyrir því á
sínum tíma og fékk því framgengt,
aö lögieiddir voru Ijóskastarar um
borö í fiskiskipum, en þá haföi
hann upplifað þaö, að skipsfélagar
hans tveir á bm. Maí, annar, sem
féll útbyrðis, og hinn, sem kastaöi
sér á eftir honum meö bjarghring
án línu, drukknuðu vegna þess, að
f>eir fundust ekki í svartnættis-
myrkrinu. Nú hefur Markús enn á
ný kvatt sér hljóös og að þessu
sinni meö nýtt björgunartæki,
björgunarnetin svokölluöu.
Bjarghringurínn
sem brotnaði
„Já, ég skal segja þér sögu. Ég
er vaktmaöur á Sambandsskipun-
um og þaö bar einu sinni tll, aö ég
varö var vlö aö maður féll í sjóinn
og það má þakka þaö snarræöi
mínu aö þaö tókst aó bjarga
honum. Þaö var blásandi fjara
þegar þetta gerðist og þegar búlö
var aö koma manninum í bjarg-
hring og átti aö hífa hann upp úr
höfnlnni þá brotnaði hringurinn í
tvennt og maðurinn fór í sjóinn
aftur. Sjáöu, hér er hringhelmingur-
inn og á hann hef ég skráö þessa
sögu eins og hún gekk fyrir sig.
Þetta hefði nefnilega ekkl komið
fyrir ef björgunarnetiö hefði veriö
tiltækt."
Hvenær vaknaöi fyrst
hugmyndin hjá þér
um þessi net Markús?
„Þaö var, skal ég segja þér,
þegar skuttogararnir komu til
landsins. Ég sá þaö bæöi og reyndi
þegar bv. Júní kom til Hafnarfjarð-
ar áriö 1973 þar sem ég var
skípverji hjá Halldóri Halldórssyni,
hve skipin voru sérstaklega hættu-
leg aö aftan vió töku á trolli í
vondum veðrum. Einnig eru lunn-
ingarnar svo háar, aö þaö sést illa
út fyrir þær og falli maöur útbyröis
getur þaö veriö allt annað en
auövelt að koma til honum bjarg-
hríng. Bjarghringir vilja Itka brotna
þegar manni er lyft í þeim eins og
ég hef áöur sagt og koma þvi ekki
alltaf aö þeim notum sem vera ætti.
ViÓ skulum nefnilega hafa það í
huga aö þaö eru ekki bara mínút-
urnar, sem skipta máli, þegar
maóur fellur ( kaldan sjó, heldur
geta nokkrar sekúndur skilið á milli
felgs og ófeigs.“
Hyað telur þú aö netin
eigi að vera mörg
f hverju skipi?
„Ja, ég get nefnt sem dæmi, að
skipstjórinn á Maí og Júnt', Akra-
borg og Herjólfl hafa allir tekið þrjú
net um borð. Þeir skilja nauösyn
þess. Annars tel ég í sambandi viö
kaupskipaflotann, aö um borö í
hverju sklpi eigi aö vera tvö net
a.m.k. og það sem á einnig viö
nótaskipin og skuttogarana. Á
mlnni fiskiskipunum sé svo eitt net
og fari þaö eftir ákvöröun skip-
stjóra hvort það er af minni eöa
stærri geröinni.
Já, þaö er rétt, ég er með tvær
gerðir af netum. Sú minni er 2x4 m
og sú stærri 3x6 og er flotgildi
þeirra eins og löggilds bjarghrings,
sem á að bera fjóra menn. A lengri
teinum netsins eru flot og sjálftok-
andi hakar til aö hægt sé aö loka
netinu utan um mann í sjó og
þannig er auóvelt að ná mönnum.
sem hafa falliö útbyrðis, um borö
aftur hvort sem þeir eru sjálfbjarga
eða ekkl. Nú svo er þaö hafnarnet-
iö, sem er sérhannað net. Þaö er
eins og hin netin nema hvaö þaö er
flot fyrir tvo menn í öörum enda
þess. Þegar bjarga á manni úr höfn
Sjóbúð Markúsar
er haldiö viö netiö frá hafnarbakka
en í útendanum er blýteinn, sem
sekkur undir manninn þannig að
hægt er aö læsa hann inni f netinu.
Netinu fylgir 20—25 m löng kast-
lína, sem björgunarmaðurinn hend-
ir til lands og þá er þaö sem
bryggjuendanum er sleppt og flotiö
kemur til mannsins sem fór til
bjargar og hann syndir inn (netíð."
Þolinmæðin þautir
vinnur...
Hvernig hefur svo gengið að
opna augu manna fyrir notagildi
netanna?
„Ja, þaö hefur nú gengiö á ýmsu
eins og alltaf þegar um brautryöj-
endastarf er að ræöa en ég er bara
ekki sá maður aö ég láti stundar-
erfiöleika buga mig. Ég hef kynnt
netin í fjölmiðlum eins og frekast er
unnt og auk þess var mér boöið
sem sérstökum gesti Sjómanna-
dagsráós Vestmannaeyja á sjó-
mannadeginum í sumar þar sem ég
sýndi notkun netsins (höfninni. Þar
utan tók ég þátt í sameiginlegri
björgunaræfingu slysavarnadeild-
anna á Suövesturlandi, sem fram
fór á Akranesi, og endurtók sýn-
ingaratriðin í Vestmannaeyjum.
Nú, þannig gæti ég haldiö áfram
telja þaö, sem ég hef gert til aö
kynna þetta bráönauðsynlega
björgunartæki en þaö væri aö æra
óstööugan að tína þaö allt til. En
árangurinn af þessu baráttumáli
mínu er nú orðinn sá, aö netín eru
komin um borö í 20 skip í íslenska
skipaflotanum og auk þess ( þrjár
hafnir. Ég vil l(ka nefna þaö, svona
eins og rúsínuna ( pylsuendanum
aö ( dag var samþykkt meö sam-
hljóöa atkvæöum á Alþingi aö vísa
til allsherjarnefndar þingsályktun-
artlllögu Helga Seijans um aö gerö
veröi úttekt á björgunarnetum
Markúsar meö þaö fyrir augum, að
þau verói lögleidd um borö (
skipum og á hafnarsvæðum.
Eg vil svo aö tokum bara þakka
forráöamönnum Marco hf. og
reyndar öörum, sem ég hef þurft að
ieita til, fyrir einstaklega góöa
fyrirgreiöslu. Þaö má segja, að ég
hafi fengiö allt út á handtakið eins
og var hér áöur fyrr, enda heföi
þetta ekki tekist nema með hjálp
góöra manna," sagöi Markús B.
Þorgeirsson skipstjóri um lelð og
hann lagði síðustu hönd á splæsið
æföum sjómannshöndum.
„Hagsmunamál
sjómanna hafa
alltaf átt hug
minn og hjarta“
FISKVEIÐAR
Rúmlegahelmingurþorskaflans veiddur í botnvörpu
Á SÍÐASTLIÐNU ári veiddu íslend HELSTU VEIÐARFÆRI 1979, TONN.
ingar meira af fiski en nokkru sinni ÞORSKUR
áður, eða alls 1.648.560 tonn og var Lína net handv. botnv. önnur v. samtals
verðmæti aflans 114.677 milljónir Janúar 7.142 2.468 15 12.561 1 22.187
króna, sem einnig er meira en nokkru Febrúar 5.552 10.422 23 20.542 23 36.562
sinni áður, kemur meðal annars fram Mars 2.231 45.828 180 23.863 41 71.943
í tímaritinu Ægi. Apríl Mai 1.822 2.115 34.588 4.642 448 1.510 14.198 12.505 30 110 51.086 20.882
Þar kemur einnig fram að þar muni Júní 938 4.921 1.832 23.689 517 31.897
Júlf 290 1.978 4.973 29.393 1.247 37.881
mest um loðnu- og botnfiskafla og á Ágúst 382 863 4.471 21.208 833 27.757
síðasta ári var veitt meira af þorski Sept 1.152 1.668 757 7.714 218 11.509
en nokkru sinni fyrr, eða um 380.173 Okt Nóv 2.855 8.294 1.114 713 277 29 8.630 8.135 160 83 12.836 15.254
tonn. Rúmlega helmingur þorskaflans veiddist í botnvörpu og þriðjungur í De* 4.975 1.144 4 14.255 1 20.379
Samtals 35.548 110.149 14.519 196.693 3.264 360.173
net. 9,9% 30,6% 4,0% 54,6% 0,9%