Morgunblaðið - 12.03.1981, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. MARZ 1981
Það liggur nú ljóst fyrir, að
bróðurparturinn af leiguflugi
Flugleiða á komandi leiguflugs-
vertíð á að koma í hlut Arnarflugs
— einn ganginn enn. Þrátt fyrir
samningaundirritanir, yfirlýs-
ingar í dagblöðum og margendur-
teknar munnlegar fullyrðingar
ýmissa forráðamanna Flugleiða
um að nú, á árinu 1981, hafi þeir
hugsað sér að sjá um sitt leiguflug
sjálfir, hefir raunin orðið sú, að
gamalgrónum „kúnnum" eins og
sólarlandakónginum Ingólfi Guð-
brandssyni hefir óbeint verið vís-
að til Arnarflugs, og svo verður
sjálfsagt áfram framvegis.
Er einhverju að leyna?
Ég hef tekið eftir því, að spyrji
maður einhvern af stjórnendum
til höfuðs þeim tvö önnur flugfé-
lög ísl.? Og er það stuðningur við
Flugleiðir að hlusta sífellt á þann
hvimleiða hóp starfsmanna Flug-
leiða, sem kallaður er Millu-
armurinn? Hópur, sem þykist
vilja Flugleiðum vel, en vinnur í
raun að því öllum árum að koma
stjórn fyrirtækisins á kné. Efist
einhver um þetta þarf ekki annað
en líta á það, sem þessi mikli
kvenskörungur segir — alveg
ófeimin. í síðasta Helgarpósti
segir hún blátt áfram, að það
myndi verða sitt fyrsta verk að
reka forstjórann, Sigurð Helga:
son, ef hún kæmist til valda. I
sama blaði lýsir hún því yfir, að
margir standi með sér: „t.d. þetta
nýja félag Fjöleign". En í stjórn
þess félags sitja menn, sem einnig
starfa hjá Flugleiðum, t.d. bæði
flugstjóri og flugvélvirki sem áður
störfuðu hjá Loftleiðum. Það er
Kjartan Norðdahl:
Ráðherraglópska
Flugleiða um þetta mál, er alltaf
settur upp einhver undanbragða-
svipur, eins og einhverju sé að
leyna. Égget ósköp vel skilið þetta
varðandi leiguflug Flugleiða í
fyrra. Sú ákvörðun að láta Arnar-
flug alfarið sjá um það þá byggist
á því að reiknað var með að
Flugleiðir seldu eina af Boeing-
vélum sínum. Að ekki reyndist svo
unnt að losna við vélina var
hlutur, sem engum af stjórnend-
unum virtist hafa dottið í hug að
átt gæti sér stað. En það geta nú
fleiri en togarakaupmenn misst
niðurum sig án þess að allt sé
glatað. Af mistökunum læra
menn. Þess vegna get ég ekki
skilið, hvers vegna stjórn Flug-
leiða getur ekki hreinlega upplýst
af hverju nú standi til að afhenda
Arnarflugi mestallt leiguflugið,
sem allir eru sammála um að gefi
af sér góðan pening.
Einn þeirra, sem ég spurði að
þessu, svaraði því til, að ég yrði nú
að skilja það, að ferðaskrifstof-
urnar semdu bara við þann aðila
sem lægst biði. Þetta er hlægileg
þvæla og útúrsnúningur, þegar
haft er í huga hvernig sambandi
Flugleiða og Arnarflugs er háttað.
Að segja að dótturfyrirtæki undir-
bjóði móðurfyrirtæki er álíka vit-
laust og að segja að maður sem
vill gera eitthvað með hægri
hendinni geti það ekki af því að
vinstri hendin á honum vilji gera
eitthvað annað. Sá sem á meiri-
hlutann í einhverju fyrirtæki ræð-
ur auðvitað hvað það fyrirtæki
framkvæmir. En hvernig stendur
þá á þessu? Á sama tíma og
móðurfyrirtækið á í miklum fjár-
hagsörðugleikum er verið að hygla
dótturfyrirtækinu. Er ekki eitt-
hvað bogið við svona viðskipta-
hætti?
í dagblaðinu Tímanum, 6/3 sl.,
er frétt frá kynningardeild Flug-
leiða þar sem er reynt að lýsa eðli
leiguflugs og sýna fram á, hversu
þýðingarmikið það sé fyrir flugfé-
lag, sem stundar áætlunarflug allt
árið um kring, að fá að njóta góðs
af leigufluginu. Það er talað um að
leiguflugfélög séu að koma hingað
til landsins til að fleyta rjómann
ofan af. Þessi frétt eða útskýring
kynningardeildar Flugleiða er
auðvitað vel skiljanleg hverjum
heilvita manni. En hvers vegna
eru Flugleiðir þá að gefa þessa
rjómalögg til Arnarflugs, sem þeir
eiga þó ekki nema rúmlega helm-
inginn í?
Glópastefna
Það hafa margir látið í ljósi við
mig þá skoðun sína, að skýringin á
þessu, svarið við þessum spurning-
um hljóti að vera það, að stjórn-
endur Flugleiða séu neyddir til
þess arna, vegna þess að sam-
gönguráðherra krefjist þess að
Arnarflug fái þennan bita, ella fái
Flugleiðir ekki þann fjárstyrk,
sem þeim er svo nauðsynlegur. Sé
þetta rétt veit ég um sérstakt nafn
yfir svona viðskipti, sem ég held
að ekki þurfi að stafa fyrir neinn.
Að þetta sé afstaða ráðherrans
ætti ekki að koma neinum á óvart
miðað við þann söng, sem allir
hafa heyrt hann kyrja að undan-
förnu, bæði á Alþingi og annars
staðar, nefnilega um það að annað
afl sé nauðsynlegt í flugmálum
íslendinga, það sé ekki gott að allt
flug okkar sé á einni hendi, það sé
ekki gott að Flugleiðir sitji svona
einir að þessu, það kalli á einokun
og komi í yeg fyrir heilbrigða
samkeppni. Á þennan söng hafa
þeir Arnarflugsmenn hlustað al-
veg heillaðir og talið sig eiga að
vera hinn útvalda.
Þessi sjónarmið koma skýrt
fram í baksíðufrétt Dagblaðsins
19. janúar sl. undir fyrirsögninni
„Arnarflug kaupi allt eða ekkert".
Þar kemur fram að stjórnendur
Flugleiða vilja að starfsfólk Arn-
arflugs kaupi annað hvort allan
hlut Flugleiða í Arnarflugi, ásamt
varahlutalager, eða ekkert. Nú er
ljóst að þarna er um svo háa
fjárhæð að ræða, að þeir hjá
Arnarflugi ráða ekki við hana og
þá á að snúa dæminu þannig að í
staðinn eigi að „ ... skipta e.t.v.
einhverjum leiðum milli Élugleiða
og Arnarflugs. Mun helzt koma til
greina að Arnarflug fái stærri
hluta sólarlandaflugsins en verið
hefir til þessa". Og í tímaritinu
„Frjáls Verzlun" (1. tbl. 1981)
segir Magnús Gunnarsson, for-
stjóri Arnarflugs, í viðtali m.a.:
„Éigi Arnarflug að starfa sjálf-
stætt er það grundvallarskilyrði
að félagið fái leyfi til áætlunar-
flugs".
Þá veit maður það. Ekki er nóg
að hrifsa til sín mestallt leiguflug-
ið heldur á líka að fá áætlunar-
ferðir. Og nú spyr ég samgöngu-
ráðherra: Hverjir voru það sem
heimtuðu sameiningu Flugleiða og
Flugfélagsins á sínum tíma? Ég
minnist þess að einn núverandi
ráðherra, Svavar Gestsson, sagði í
sjónvarpinu í viðtali um þessi mál,
að hann teldi stjórnvöld landsins
bera ábyrgð á sameiningunni og
þess vegna bæri þeim einnig
siðferðilega skylda til þess að
styðja við bakið á Flugleiðum. Ég
hef ekki orðið var við það að aðrir
í ríkisstjórninni, né í stjórnar-
andstöðunni, hafi mótmælt þess-
ari skoðun.
Þegar Guðmundur G. Þórar-
insson alþingismaður kom um
daginn í kurteisisheimsókn til
starfsmanna Flugleiða og kvaðst
fús að ræða um stöðu flugmála
var hann að því spurður, hvort
hann gæti lýst því yfir, skýrt og
skorinort, að Framsóknarflokkur-
inn styddi við bakið á Flugleiðum,
svarið var já.
Er það stuðningur við Flugleið-
ir, sem felst í þessari fyrirsögn,
sem birtist með stríðsletri þvert
yfir forsíðu Tímans, málgagns
Framsóknarflokksins, 5. marz sl.:
„Flugleiðir styrkja einokunarað-
stöðu sína: Reyna að beita stéttar-
félögunum fyrir sig“? Er það
stuðningur við Flugleiðir að setja
ekki amalegt fyrir stjórnendur
fyrirtækisins Flugleiðir að hafa
svona samstarfsmenn.
Það er á þennan hóp manna,
sem allir vita að ráðherrann
hlustar mest á varðandi mál
Flugleiða, svo furðulegt sem það
er. En það er nú líka svo .margt
einkennilegt við þennan blessaða
ráðherra, sem virðist eiga þá ósk
heitasta að gerast einskonar
Napoleon íslenzkra flugmála.
Tvö öfl
Því meira sem maður hugsar
um þessi mál því óskiljanlegri
verða þau, — og hér er ekki aðeins
við samgönguráðherra að sakast,
heldur einnig samstarfsmenn
hans. Fyrst fá þessir menn því
framgengt að Flugleiðir halda
áfram vonlitlu flugi milli Luxem-
borgar og Bandaríkjanna, og
styrkja þetta flug með fé skatt-
borgara, síðan virðast vera gerðar
ráðstafanir varðandi flugrekstur
Flugleiða, sem miða að því að
draga úr getu þeirra til að standa
í greiðsluskilum. Þetta heitir að
gefa með annarri hendinni og taka
það síðan með hinni.
Ofan á þetta bætist nú við
vandræði Flugleiða nýaukin sókn
erlendra leiguflugfélaga til lands-
ins, — og hvernig skyldi nú
samgönguráðherra, hjálparhella
Flugleiða, bregðast við þessum
fréttum, jú, hann lýsir hugar-
ástandi sínu með þessum orðum á
forsíðu Tímans 5. marz sl. —
„Einokun Flugleiða á millilanda-
flugi óheppileg". En innar í blað-
inu bætir hann svo við: „Vitanlega
er svona erlend samkeppni hættu-
leg fyrir íslenzkt flug ...“ Ég verð
að játa að mér gengur stundum
dálítið illa að skilja þennan mann.
Ef það er einlæg sannfæring
samgönguráðherra, að flugmálum
íslendinga sé bezt borgið með
samkeppni og að hér þurfi að vera
tvö öfl, hvort öðru til aðhalds,
hvers vegna þá ekki einfaldlega að
endurreisa Loftleiðir og Flugfélag
íslands, sem stjórnvöld landsins
bera fulla ábyrgð á að voru
sameinuð. Með því móti myndu
þau standa undir siðferðilegri
skyldu sinni gagnvart því fólki,
sem mest tapaði á þessari mis-
heppnuðu sameiningu. Þá myndu
margar óánægjuraddir þagna,
þeir sem lengstan starfsaldurinn
hafa á þessu atvinnusviði fengju
eðlilegan forgang að þessum tak-
markaða markaði, — og síðast en
ekki sízt þá væri ráðherrann
sjálfum sér samkvæmur.
En haldi Steingrímur Her-
mannsson, að hann sé að íklæðast
einhverjum pólitískum skraut-
klæðum með því að reyna að troða
þriðja flugfélaginu inn á markað,
sem fyrir nokkrum árum var
dæmdur of lítill fyrir tvö, er ég í
engum vafa um að framtíðin mun
sýna fram á að þau klæði verða í
engu betri en hin frægu nýju föt
keisarans.
Kjartan Norðdahl
Fyrsti félagsfund-
ur saf namanna
FYRSTI almenni félagsfundur
Félags íslenzkra safnamanna
verður haldinn i Árnagarði á
laugardaginn og hefst klukkan
14, en fundarefnið er: Tengsl
safnanna i nútíð og framtíð.
Félag íslenzkra safnamanna var
stofnað í janúar sl. en í frétt frá
félaginu segir að félagsmenn séu
þeir, sem vinna í faglegu starfi við
lista-, minja- og náttúrufræðisöfn
eða hafa lokið námi í greinum,
sem nýtast í starfsemi þessara
stofnana. Á stofnfundinum var
ákveðið að félagið skyldi standa að
útgáfu tímaritsins Ljóra, sem hóf
göngu sína í árslok 1980.
Um 30 manns hafa óskað eftir
inngöngu í félagið, en stjórn þess
skipa: Halldór J. Jónsson, formað-
ur, Frosti F. Jóhannsson ritari og
Karla Kristjánsdóttir gjaldkeri.
Ritstjóri Ljóra er Guðmundur
Ólafsson.
Tónleikar í Garðabæ
GUNNAR Kvaran sellóleikari og Gísli Magnússon píanóleikari
halda tónleika á vegum Tónlistarskólans í Görðum í nýja
safnaðarheimilinu í Garðabæ föstudaginn 13. marz og hefjast
tónleikarnir klukkan 20.30.