Morgunblaðið - 21.03.1981, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. MARZ 1981
Lárus Jónsson, alþingismaður:
Úttekt á vinstri stjóm
vegamála 1979-1981
Framsóknarmenn og Alþýðubandalagsmenn hafa
farið með æðstu stjórn veiíamála og fjármála ríkisins
frá 1978. Á þessum tveimur heilu árum sem liðin eru og
skv. tillöKu að vegaáætlun fyrir árið 1981, sem nú liggur
fyrir Alþiniíi. verða vegaframkvæmdir að magni til jafn
miklar að meðaltali þessi þrjú ár og þær voru fjögur ár
í tíð ríkisstjórnar Geirs Halljírímssonar árin 1974 — 78.
Ríkisstjórnir frá 1978 sem fylgt hafa vinstri stefnu í
skattamálum oj; ríkisfjármálum hafa á sama tíma
hækkað skatta á benzíni um 35% að raunjdldi og
tvöfaldað lántökur til vegamála. Þessi ár vinstri stefnu í
ríkisf jármálum og vegamálum hafa tveir samjíönguráð-
herrar. Ragnar Arnalds árið 1979 oj; Steinjírimur
Hermannsson nú í vetur. talað um að þeir hafi „brotið
biað í vej;amálum“ sem samj?önj?uráðherrar! Þessi
ummæli annars vej;ar oj; raunveruleikinn hins vej;ar
eru skólabókardæmi um það sjónarspil oj; blekkingar,
sem nú eij;a sér stað í íslenzkri pólitík um þessar
mundir oj; ennfremur eru vej;amálin táknrænt dæmi um
stefnu þessara ríkisstjórna í skattamálum oj; ríkis-
fjármálum.
Benzínskattar hafa hækk-
að um 35% að raunj;ildi
Fjárveitinjíanefnd Alþingis hef-
ur óskað eftir því við Vegagerð
ríkisins að hún gerði samanburð
m.a. á skattlagningu á benzín,
lántökum til vegagerðar og heild-
arframlögum ríkissjóðs og vega-
sjóðs til vegagerðar og vega-
framkvæmdum á föstu verðlagi
frá 1978 til og með árinu 1981, skv.
tillögu ríkisstjórnarinnar að vega-
áætlun, sem liggur fyrir á Alþingi.
Þessir útreikningar eru allir mið-
aðir við að verðlag hækki að
meðaltali milli áranna 1980 og '81
um 52%, en það er nýjasta spá
Þjóðhagsstofnunar.
Niðurstaðan að því er varðar
benzínskatta kemur fram hér á
súluriti 1. Þar sézt að benzíngjald
(skyggði hluti súlnanna), en það
gengur til vegamála, er nánast
óbreytt að raungildi frá 1978.
Aðrir skattar sem renna beint í
ríkissjóð, tollar og söluskattur á
benzín, hækka gífurlega og þyng-
ist heildarskattheimtan talsvert á
annan tug milljarða gkróna að
raungildi á þessu tímabili eða
rúmlega 35%.
Heildarframlöj; til
vcjgamála af skatt-
tckjum óbrcytt
Heildarframlög til vegagerðar
af skatttekjum ríkissjóðs og vega-
sjóðs eru skv þessum upplýsing-
um Vegagerðar ríkisins til fjár-
veitinganefndar eins og fram
kemur á súluriti 2. Þessi framlög
af skatttekjum eru nánast óbreytt
að raungildi á sama tíma og
raungildishækkun benzínskatta er
35%, eins og áður segir. betta
merkir m.ö.o. að öll þessi hrika-
lega ha-kkun á benzínsköttum.
sem hefur orðið síðan 1978. hefur
f engu flýtt vegagerð í landinu
heldur öll gengið til almennra
útgjalda ríkissjóðs. Þessi skatta-
Lárus Jónsson
hækkun hefur verið notuð ásamt
fleiri hækkuðum sköttum til þess
að þenja út ríkisútgjöldin og
ríkisbáknið.
Lántökur til vej;a-
gerðar hafa tvöfaldast
Til þess að halda í horfinu og
auka magn vegaframkvæmda
nokkuð árin 1980 og ’81 frá því
sem það var minnst árið 1979,
hafa þessar ríkisstjórnir gripið til
þess ráðs að tvöfalda lántökur til
vegamála. A súluriti 3 frá Vega-
gerð ríkisins sést hvernig þessi
þróun hefur verið. Þessi lán verð-
ur auðvitað að borga siðar með
aukinni skattheimtu, en þetta er
aðeins eitt dæmi af mýmörgum
um sams konar vinnubrögð. Skv.
lánsfjáráætlunardrögum fyrir ár-
ið 1981 stefnir ríkisstjórnin að því
að hækka lántökur til opinberra
framkvæmda um 100% frá síð-
astliðnu ári.
Meðaltal vega og brúar-
framkvæmda óbreytt
þrátt fyrir aukna
skatta og lántökur
Þótt lántökur hafi verið stór-
auknar, einkum árin 1980 og skv.
áætlun 1981, þá næst ekki meiri
árangur en svo að framkvæmda-
magn í nýbyggingum vega og brúa
árin 1979 til ’81 verður svo til
nákvæmlega það sama þessi þrjú
ár og árin 1975—78, þegar
benzínskattar voru rúmlega
þriðjungi minni og lántaka helm-
ingi minni að raungildi til vega-
mála en nú.
Að „brjóta blað“
í vegamálum
Núverandi fjármálaráðherra,
Ragnar Arnalds, var samgöngu-
ráðherra árið 1979. Þá mælti hann
fyrir síðbúinni vegaáætlun fyrir
árin 1979 til ’82 á vorþinginu og
sagðist þá vera að brjóta blað og
„snúa öfugþróun við í vegamál-
um“. I raun var gert ráð fyrir
stórfelldum niðurskurði í vega-
gerð árið 1979 og þetta eina ár sem
Ragnar Arnalds var samgöngu-
ráðherra, hafa orðið minnstar
vegaframkvæmdir á Isiandi í ára-
tugi! Með reikningskúnstum átti
að auka framkvæmdamagn árin
1980 og 1981. Ráðherra sagðist þá
orðrétt í framsöguræðu á Alþingi:
„... gera ráð fyrir að næsta stóra
stökkið upp á við verði ákveðið við
endurskoðun vegaáætlunar 1981“.
Nú hefur vegaáætlun fyrir árið
1981 verið lögð fram á Alþingi og
fyrrverandi samgönguráðherra er
nú húsbóndi í fjármálaráðuneyt-
inu. Þessi tillaga sem öll ríkis-
stjórnin stendur að gerir ráð
fyrir 25% niðurskurði á þeirri
vegaáætlun sem Ragnar Arnalds
fékk samþykkta á Alþingi fyrir
árið 1981. Þetta varð af „stóra
stökkinu" ráðherrans!!! Það var
óvart niðrávið þrátt fyrir skatta-
hækkanir, sem áður er lýst og
auknar lántökur.
Mönnum svelgdist því sannar-
lega á þegar núverandi samgöngu-
ráðherra, Steingrímur Her-
mannsson, mælti fyrir þessari
niðurskurðartillögu á Alþingi og
viðhafði sömu orðin og fyrrver-
andi samgönguráðherra, að með
þessari tillögu væri hann að
„brjóta blað“ í vegamálum. Allur
þessi málatilbúningur þessara
tveggja samgönguráðherra myndi
sóm'a sér vel í sögum Munchaus-
ens gamla.
Benzínskattar hafa hækkað um 35% að raungildi, lán-
tökur tvöfaldast en magn vegaframkvæmda ekki aukizt!