Morgunblaðið - 21.06.1981, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. JÚNÍ 1981
47
hina dæmigerðu konu, en einnig
frá þeim kvenstjórnendum sem
niðurstöður fyrsta hluta bókarinn-
ar byggöust á. Þær reyndust eiga
margt sameiginlegt. Allar 25 voru
fæddar á árunum 1910—1915 og
voru án undantekninga fyrstu börn
foreldra sinna. Þær voru ýmist
einbirni eða elstar í hópi tveggja
eða þriggja systra, en engin þeirra
átti bróöur.
Bernska og uppvöxtur
Feöur nær allra voru stjórnend-
ur í viöskiptalífinu en mæöurnar
voru jafnvel eöa betur menntaðar
en feðurnir, þótt allar nema ein
væru húsmæöur.
Bernskuminningar allra kvenn-
anna voru ánægjulegar, enda
höföu þær undanteknlngarlaust
notið mikillar athygli beggja for-
eldra sinna og örvunar til alls kyns
líkamlegra athafna og afreka, sem
þá þóttu ekki viö hæfi stúlkna. Þær
höföu allar átt einkar náiö sam-
band viö feður sína, stunduöu leiki
og íþróttir meö þeim, fóru stund-
um meö þeim til vinnu og tóku
snemma þátt í áhugamálum þeirra.
Mæöurnar voru líka örvandi og
drógu ekki úr þessum áhuga, en
sambandiö við þær var ekki alveg
eins innilegt.
Þaö var fyrst í barnaskóla aö
þeim uröu Ijós hlutverkaskipti
kynjanna og þær áttu allar erfitt
meö aö sætta sig viö þær tak-
markanir sem stúlkum voru settar
í hegöun, leikjum og íþróttum.
Reyndar féll engin þeirra inn í
kvennamynstrið eins og þaö var.
Þær sköruöu allar fram úr í námi,
tóku mikinn þátt í félagslífi og
völdust til foringja, líka meóal pilta
og tóku jafnvel þátt í strákaíþrótt-
um, en þær böröust líka meðvitaö
gegn tvískiptingunni meö dyggum
stuöningi foreldra sinna
Á unglingsárunum varð æ erfiö-
ara fyrir þessar stúlkur aö una
hlutverkaskiptingunni, en þó tókst
þeim aö storka henni áfram. Nú
haföi stuöningur mæöranna látiö
undan þrýstingi samfélagsins, en
feöurnir héldu áfram aö styöja þær
og örva til alls kyns dáöa og þetta
sterka samband bjargaöi sjálfs-
ímynd þeirra á viökvæmu skeiöi.
Feöurnir uröu fyrirmyndin, en hús-
móöurhlutverki mæöranna var
hafnað.
Þær ákváöu allar aö fara í
háskóla til aö undirbúa framtíöar-
starf sitt og lögóu flestar stund á
viöskiptafög, þar sem karlmenn
voru allsráöandi. Á þessum árum
foröuöust þær yfirleitt félagsskap
„hefðbundinna" kvenna —
kannski sjálfum sér til varnar — en
þær voru virkar í almennu félagslífi
skólanna. Þær höfnuöu vísvitandi
því takmarki flestra skólasystr-
anna aö ná sér í eiginmann, en
lögöu allt kapp á góöa frammi-
stöðu og aö umgangast karlmenn
fyrst og fremst sem félaga í námi
og starfi.
Kvenhlutverk eða
starfsframi
Þegar kom aö hinu vandasama
vali milli kvenhlutverksins sem
eiginkona og móðir og starfs-
frama, geröu allar 25 sér grein fyrir
aö þetta tvennt gætu þær ekki
sameinað og er þær komu út í
atvinnulífið, einbeittu þær sér aö
vinnu sinni og frama. Aö tíu árum
liönum gegndu þær allar vaxandi
ábyrgöarstörfum. En framinn tók
allan þeirra tíma, þannig aö sam-
félag viö annaö fólk utan vinnu
varð nánast ekki neitt. Þær áttu
kannski eina eöa tvær vinkonur,
en karlmenn umgengust þær alls
ekki nema á vinnustaö. Allar höföu
þó hlotiö frama sinn undir handar-
jaöri yfirmanns sem kunni aö meta
hæfni þeirra og studdi þær meö
ráöum og dáö líkt og feöurnir
áöur, og hann varö eini vinur
þeirra af hinu kyninu.
Þannig foröuöust þær vísvitandi
aö hugsa um sjálfar sig sem konur
Leigjendasamtökin:
Mótmæla 44% hækkunum húsaleigu
og alla árekstra sem af því gátu
stafað. Klæðaburöur þeirra og fas
endurspegluöu þessi viðhorf. Á
miöjum fertugsaldri uröu svo viss
þáttaskil í lífi allra þessara kvenna.
Þaö rann upp fyrir þeim aö starfiö
eitt gat ekki fyllt líf þeirra. Þær
gengu allar í gegnum eins til
tveggja ára tímabil sem skipti
sköpum fyrir lifshamingju þeirra og
fyrir frama þeirra síðar, en á
meöan leyföu þær starfinu aö
hverfa í skugga um skeið.
Nýi stíllinn
Þær tóku nú aö rækta gömul
vináttusambönd og stofna til
nýrra. Þær breyttu um útlit, völdu
sér kvenlegri klæönaö og nýja
hárgreiöslu, m.ö.o. tóku sjálfa sig í
sátt sem konur. Að þessum tíma
lönum haföi helmingur þeira gifst,
þótt engin þeirra eignaöist börn,
en hinar héldu hugmyndinni um
hjónaband opinni allt fram á sex-
tugsaldur. Þær lýstu þessum tíma
sem skeiöi er þær uröu heilsteypt-
ar sem manneskjur; þær reyndu
ekki lengur aö vera eitthvaö annaö
en konur og samskipti þeirra viö
samstarfsfsmenn af hinu kyninu
uröu afslöppuö og frjálslegri en
áöur.
„Eldri hegóunarstíil þeirra haföi
útheimt aö þær bældu kvenlega
eiginleika sína og þessu vörpuöu
þær nú fyrir róöa. Þess í staö
tömdu þær sér fas sem var
meðvituð ögrun viö hugmyndir
annarra um hina hefbundnu kven-
ímynd. Þeim leiö nú vel að vera
greinilega konur en létu jafnframt
til sín taka á sviöum sem jafn
greinilega voru utan viö hið staðl-
aöa konuhlutverk."
í fullri sátt viö sjálfar sig bæöi
sem manneskjur og stjórnendur
var þeim nú leiöin greiö í æöstu
stööur innan sinna fyrirtækja. Þær
Hennig og Jardim telja megin-
ástæðuna fyrir því hversu farsæl-
lega þessum óneitanlega fámenna
hópi tókst aö samsama kveneðli
sitt og starfsframa liggja í
bernskuáhrifum, einkum þeirri full-
vissu sem feöur þeirra veittu þeim
„aö konur þyrftu ekki aö vera
karlmenn til aö vera manneskjur".
Styrkur þessara 25 kvenna fólst
þannig í uppeldisaöstæöum sem
heyra til undantekninga og enginn
fær ráöiö. En þorri kvenna er eftir
sem áóur bundinn á þann klafa
sem lýst var í fyrsta hluta bókar-
innar.
Hvað geta konur gert?
Lokakaflinn nefnist „Hvaö geta
konur gert?“ Þar er leitaö svara
viö áleitnum spurningum, svo sem
þeirri hvort konur vilji heilshugar
helga sig starfsframa sem stefnir á
æóstu stööur, og eru þær þá
reiöubúnar að fórna eins miklu og
þessar konur geröu? Geta konur
lært aö yfirstíga allar hömlurnar án
þess aö afneita kveneóli sínu?
Höfundar telja aö svo sé, en
undirstrika aö þaö er engan veginn
létt verk. Þær benda konum á
raunhæfar leiðir, ( fyrsta lagi aö
viðurkenna þann mismun á viö-
horfum kynjanna sem seint mun
hverfa og taka síðan ákvöröun um
hvort þær vilja leggja stjórnun fyrir
sig í raun og veru, og keppa þá viö
karla fyrst og fremst meö skilmál-
um sem þeim eru tamari en
konum. Hér yröi of langt mál aö
rekja allt þaö sem höfundar benda
á konum til leiöbeiningar, en þær
gleyma heldur ekki körlunum og
vanda þeirra viö breyttar aöstæó-
ur. Bókinni lýkur á ýmsum þörfum
ábendingum fyrir karlmenn, eink-
um þá sem nú ráóa feröinni og
geta haft áhrif á framtíöarþróun
þessara mála.
Hér er á feröinni bók sem á
erindi jafnt til kvenna og karla.
Hún skýrir þann vanda sem viö
blasir og er þegar allt kemur til alls
sameiginlegur konum og körlum.
Þann vanda þarf aö leysa og hann
er hægt aö leysa.
Morgunblaðinu hefur
borizt eftirfarandi álykt-
un aðalfundar Leigjenda-
samtakanna, sem haldinn
var í Fellahelli í Reykjavík
11. júní sl.:
„Aðalfundur Leigjenda-
samtakanna mótmælir
VeKKspjald LeÍKjendasamtak-
anna.
harðlega þeirri árás á kjör
leigjenda sem ríkisstjórnin
heimilaði með 44% hækkun
allrar húsaleigu 1. maí síð-
astliðinn.
Aðalfundurinn bendir á,
að meðal leigjenda eru lág-
launamenn fjölmennastir.
Hækkun húsaleigu um 44%
er nær tvöfalt hærri en
kaupgjaldshækkanir frá 1.
október 1980 til 1. maí 1981.
Fyrirheit fjármála- og
félagsmálaráðherra við
forsvarsmenn Leigjenda-
samtakanna í vor, þess
efnis, að ríkisstjórnin
myndi halda húsaleigu-
hækkunum jöfnum á við
kaupgjaldshækkanir hafa
reynst orðin tóm.
Verðstöðvunin hefur
reynst leigjendum skamm-
vinn frestun á leiguhækk-
unum. Aðalfundur Leigj-
endasamtakanna skorar á
ríkisstjórnina að hefjast
þegar hadna um að ráða
bót á því ófremdarástandi
sem ríkir í málefnum leigj-
enda.
Sendi öllum alúöarþakkir, sem minntust mín
meö gjöfum og heillaóskum á áttugasta
afmælisdegi mínum.
Gunnar Árnason frá Skútustöðum.
MORGUNBLAÐIÐMOR
MORGUNBLAOIÐMOR
MORGUbRLAÐIÐMQ?;
MORGU
MORGI
MORG
OIOMORGUNBLAÐil)
^QMORGUNBLAÐIÐ
y/—^BGUNBLAÐIÐ
MNBLAÐIÐ
IBLAOIÐ
Blað-
burðar-
fólk
óskast
Austurbær
Laugavegur frá 101 —171
Háteigsvegur
Hringið í sima
MORGUKÍ^ v35408
MORGUNBIT^.------
MORGUNBLAOfc^'///5>W,^fAÐÍ1
MORGUNBLAÐIÐMOy
[NBLAÐIÐM(
JLAÐIÐ
.AOIÐ
Wuio
Y/ \DID
^jlaOIÐ
ÍBLAÐIÐ
^LAOIÐ
ftBLAÐIÐ
/0NBLAOIÐ
/ÍUNBLADIÐ
/íGUNBLAÐIÐ
IGUNBLAÐIÐ
FYRIRTÆKI
FÉLAGASAMTÖK
STARFSMANNAHÓPAR
EINSTAKLINGAR
SAUMAKLÚBBAR
Nánari upplýsingar hjá
Ferdaskrifstofum og i simum
35309 - 24065, (92) 6626 - (92) 6569.
Bókanir hjá Kynnisferóum
i síma 28025.
Leigjum bát fyrir sjóstangaveiói.
Veiðistangir og útbúnaójr um borð.
Kjörin nýbreytni fyrir starfsmannahópa, félagasamtök,
einstaklinga o.fl.
Fastar veiðiferðir laugardaga og sunnudaga kl. 9.00 f.h.
Farið frá Loftsbryggju (við Hafnarbúðir)
Ferðin tekur 4-5 klst. Verð pr. mann kr. 360.
Báturinn fáanlegur á öllum öórum timum i styttri eða
lengri ferðir fyrir fast verð pr. klst.
Bjóðum einnig upp á útsýnisferðir 1-2 klst, um Sundin og
nágrenni Reykjavikur og upp i Hvalfjörð.
Brottför laugardaga og sunnudaga kl. 14.15, 16.15 og
18.15.
Kvöld- og Hvalfjarðarferðir auglýstar siðar, ef þátttaka
fæst.
Utigrill i bátnum.
Verð kr. 100 fyrir fullorðna og 50 kr. fyrir börn.
FAXAPERLA GK 26
Hjónin: Kristin Nikulásdóttir og Árni
Trvggvason.
Stórkostlegt ævintýri fyrir fólk á öllum
aldri. Förum örugglega aftur.
Magnús Valdimarsson
Einstakur og þægilegur
bátur i sjóstangaveiði.
Sport sem margir hafa beðið eftir.
PANTIÐ TÍMANLEGA Í FERDIR.