Morgunblaðið - 21.06.1981, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. JUNI1981
Smábátabryggjan á Nes-
kaupstað liggur rétt utan við
bæinn. I»ar var ekki margt um
manninn er blaðamaður og
Ijósmyndari áttu leið um fyrir
stuftu. enda kalt í veðri. Á
hryggjunni hittum við þó fyrir
Jón Einarsson, en hann var að
huga að trillunni sinni. sem er
5 tonn og her nafnið Ilrönn NK
11. Sagðist Jón vera nýbúinn
að kaupa hana. en hefði þó
ekkert getað róið cnnþá. þar
sem hún væri búin að vera i
ólagi.
„Trillan leggst ekki vel í mig
i og ég finn á mér að ég á ekki
eftir að fiska vel á henni. Ætli
| það sé ekki best að ég selji hana
> fljótlega aftur," sagði Jón og
bætti því við að hann dreymdi
i oft fyrir góðri veiði. Á síldarár-
unum dreymdi hann til dæmis
oft þannig að hann tók sig út úr
öðrum og héldu þeir þá að hann
væri eitthvað undarlegur.
„Ég man til dæmis eftir einu
tilfelli er ég hafði lagt upp við
1 Grímsey. Leyfði ég tveimur
stelpum, sem voru kokkar hjá
mér, að fara í land, þar sem
halda átti ball um kvöldið.
Ixjfuðu þær að vera komnar
aftur um tvöleytið um nóttina,
en þegar þær voru ekki komnar
til baka klukkan þrjú, lét ég
sækja þær, því út þurfti ég að
komast. Þegar við vorum komn-
ir út á miðin, virtist vera nóg af
síld og bátarnir voru sem óðast
að hífa. Ég ákvað að leggja ekki
þarna og sigldi áfram, en menn
botnuðu ekkert í því hvers
vegna ég færi ekki að kasta.
Keyrðum við í austur og ákvað
ég þá að leggja mig. Ég var ekki
búinn að sofa í meira en 10
mínútur er mig dreymdi að ég
var kominn á Vopnafjörð og sá
þar fyrir mér bát fullan af sjó
og með rifin net.
Við héldum siglingunni
áfram og er við vorum komnir
að Langanesi var komin bölvuð
bræla og leist mér satt að segja
ekkert á blikuna, en hélt samt
áfram. Þegar við náðum Vopna-
firði var komið Iogn og ákvað ég
nú að kasta. Fyllti ég bátinn í
einu kasti og var það 1000 mála
kast, en það var með stærstu
köstum sem náðust í þá daga,
því næturnar voru svo lélegar.
Ég get ekki sett þessa heppni í
samband við neitt annað en
drauminn og miðað við þá
reynslu sem ég hef af draumum
hlýt ég að trúa á þá. Hins vegar
veit ég ekki hvernig þeir verða
til og eflaust er sá maður ekki
fæddur á íslandi, sem getur
útskýrt það.“
Jón sagðist hafa stundað sjó-
mennsku af og til frá því hann
var 17 ára, en einnig hefði hann
I unnið í síldarbræðslu.
„Ég hef alltaf verið viðriðinn
sjóinn og var lengi skipstjóri á
síldarbátum. Á síldarárunum
leigði ég til dæmis færeysk skip
hingað til lands og gerði út.
Vissulega er margt öðruvísi í
útgerðinni en var þegar ég
byrjaði. Þá var til dæmis tíska
að trassa bátana og það voru
ekki einu sinni björgunarbelti í
þeim. Ég er viss um að ég myndi
drukkna ef ég færi í sjóinn, því
ég er búinn að týna sundvott-
orðinu mínu. Reyndar var það
nú falsað á sínum tíma,“ sagði
Jón og hló við.
„Nei, ég hef aldrei verið
hræddur á sjó, en ég var hins
vegar ofsalega sjóveikur í eina
tíð. Fyrstu vertíðina mína kom
ég ekki niður matarbita. Eigin-
Jón Einarsson
á Neskaupstað
tekinn tali
„Myndi
drukkna
ef ég færi í
sjóinn“
lega hafði ég ráðið mig sem
beitingamann í landi, en skip-
stjórinn rak tvo menn rétt áður
en vertíðin byrjaði og ég var þá
drifinn um borð. Olíufýlan í
lúkarnum var alveg að drepa
mig og ég myndi ábyggilega æla
ef ég kæmi ofan í slíkan dall í
dag. Ég var orðinn svo illa
haldinn að ég var farinn að æla
galli, en karlinn sparkaði mér
áfram. Þetta var ekkert sæld-
arlíf, en sjóveikin hefur þó elst
af mér. Ég skil ekki sjóveika
menn sem geta róið árum sam-
an.
Ég er reyndar ekki frá því að
karlmenn hafi verið hraustari í
þá daga en nú tíðkast, því ekki
lifðu nema þeir hraustustu. Nú
sjá læknarnir til þess að lífinu
er haldið í öllum. Það er
kannski allt í lagi svo langt sem
það nær.“
Aðspurður taldi Jón að nauð-
synlegt væri að takmarka fisk-
veiðarnar, því búið væri að
ganga svo nálægt þeim fiski-
stofnum sem væru við landið.
„Annars hef ég oft verið
tekinn í landhelgi og það sagði
við mig varðskipsstjóri um dag-
inn að ég yrði að fara að byrja
að róa aftur svo þeir hefðu
eitthvað að gera. Þetta var nú
það sem tíðkaðist í þá daga, því
þegar veðrið var vont var bara
keyrt upp að landi og togað þar.
Þó að menn væru teknir var
ekki gengið sérlega hart eftir
sektum, málið var aðeins þvælt
í ráðuneytinu og síðan ekki
söguna meir. Ég borgaði til
dæmis aldrei neina sekt, en fór
þó einu sinni í ráðuneytið til að
kanna málið. Ég átti að borga
150 þúsund krónur, sem var
mikið í þá daga, en var búinn að
prútta upphæðinni niður í 5
þúsund krónur. Þegar ég að
lokum sagðist ekki eiga neina
peninga, en eftir mér biði áhöfn
og bátur, sögðu þeir mér bara
að hypja mig, en sektin var
aldrei borguð.
Ég leyni því þó ekki að ég
hafði alltaf gaman af því, þegar
varðskipin voru að reka bátana
út. Þeir voru eins og mý á
mykjuskán og svartreyktu á
undan varðskipunum. Oft var
það líka svo að skipstjórarnir
notuðu dulmál sín á milli til að
láta vita ef þeir hefðu séð til
flugvéla eða varðskips," sagði
Jón og var augljóslega skemmt
við að rifja upp gamlar minn-
ingar.
„I dag er þessu hins vegar
öðru vísi farið. Nú eru bæði
veiðarfæri og bátar betri, þann-
ig að hægt er að vera mun
lengra úti við veiðar þótt veðrið
sé vont. Nútíminn gerir líka
miklu meira mál úr öllum
hlutum."
A.K.