Morgunblaðið - 11.08.1981, Síða 37

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. ÁGÚST 1981
37
Ragnhildur Gísladóttir
Hoffelli - Kveðjuorð
Fædd 25. janúar 1899
Dáin 1. újíúst 1981.
Á fyrsta ári þessarar aldar
hætti bóndinn Gísli Sigurðsson,
sem þá bjó að Hvammi í Lóni,
búskap þar. Ákveðið var að freista
skildi gæfunnar með því að flytj-
ast til Ameríku, eins og þá var
altítt.
Komu skipsins á Höfn, sem
flytja átti fjölskylduna vestur um
haf, seinkaði. Fréttist þá að jörðin
Viðborð væri föl til kaups, og var
því að ráði að Gísli keypti jörðina,
og fluttist hann þangað ásamt
skylduliði sínu. í þessum fjöl-
skylduhópi var tveggja ára stúlka,
Ragnhildur, yngsta barn þeirra
hjóna. Þarna eignast hún sitt
bernskuheimiii á bökkum Horna-
fjarðarfljóta, þar sem klettabrík-
ur og hamraborgir skilja grónar
brekkur og lautir.
Ragnhildur fæddist að Hvammi
í Lóni þann 25. janúar 1899.
Foreldrar hennar voru Gísli Sig-
urðsson og Hólmfríður Jónsdóttir
sem bæði voru fædd í Lóni og áttu
þar í næstu sveitum ættir sínar.
Þau hjón eignuðust fimm börn,
Ólaf og Guðjón, er báðir bjuggu á
Viðborði. Lést Ólafur árið 1916
löngu fyrir aldur fram. Guðjón bjó
á Viðborði til ársins 1936. Var
hann góður liðsmaður í málefnum
sveitar sinnar, sérstaklega búnað-
armálum. Systurnar vóru þrjár:
Sigríður, fyrrum húsfreyja á Borg,
nú búsett í Höfn, Guðbjörg sem
átti heimili í Reykjavík og Ragna i
Hoffelli.
Mikið orð fór af samheldni
þessarar fjölskyldu og var dugnaði
og vinnugleði þeirra systkina við-
brugðið.
Er árin liðu tóku bræðurnir við
búsforræði á Viðborði, en systurn-
ar héldu að heiman. Á krossmessu
árið 1919 þegar Hornafjarðarfljót
voru enn ísilögð hélt Ragna að
heiman, hafði hún vistast að
Hoffelli til eldri hjónanna þar,
Halldóru og Jóns. Sonur þeirra,
Hjalti, var fylgdarmaður Rögnu
heim að Hoffelli, svo vel var fyrir
þeirri ferð séð.
Næstu árin dvaldi Ragna að
mestu í Hoffelli, en þó brá hún sér
í kaupavinnu suður á land og
dvaldi síðan vetrarlangt í Reykja-
vík þar sem hún lærði vefnað. Að
þeim vetri loknum hélt Ragna
heimleiðis. Leifur yngri sonur
hjónanna í Hoffelli, Valgerðar og
Guðmundar, sem þá var fulltíða
maður, var fylgdarmaður Rögnu í
þessari ferð. Fyrsti áfangi ferðar-
innar var með bíl að Garðsauka á
Ragnarvöllum, en þaðan gengu
þau nema yfir erfiðustu vatnsföll-
in, sem þau voru reidd yfir.
Og nú kom þar að er alvara
lífsins tók við, því þann 1. júlí 1928
gengu þau Ragna og Leifur í
hjónaband sem var upphaf að
miklum gæfuferli þeirra.
I Hoffelli hafði um langan tíma
verið búið af rausn og myndar-
skap svo að orð fór af, og var því
má segja að dauðinn hafi verið
miskunnsöm lausn frá þjáningu.
Þegar nokkur okkar hér í hús-
inu hittumst sólríkt fimmtudags-
kvöld, var Katrín í helgarleyfi.
Lífsgleði og batavon réðu ríkjum í
huga hennar. Ekki kvartaði hún
hið minnsta, þótt þjáð væri og
virtust sjúkdómseinkennin minni
en áður. Katrín var sterktrúuð og
ræddum við trúmálin ásamt fram-
tíðaráætlunum. Við trúðum því að
bænir hennar og ótal margra
annarra hlytu að sigra ógnar
sjúkdóminn, og heiðríkja hvíldi
yfir fundi okkar. Trúin og kjarkur
Katrínar óx með degi hverjum og
dáðust allir að hugrekki hennar.
Hún var sannkölluð hetja.
Foreldrar Katrínar voru Jó-
hannes Helgason, kaupmaður í
Reykjavík, dáinn 11. júlí 1%3 og
Eirný Guðlaugsdóttir, dáin 28.
desember 1976. Þar sem Katrín
var mjög hænd að föður sínum,
var missir hans henni þungbær.
að vonum hinni ungu húsmóður
nokkur vandi á höndum að taka
þar við búsforræði við hlið tengda-
foreldra sinna. En í þessum efnum
farnaðist Rögnu í hvívetna eins og
bezt var á kosið og lá hlutur
hennar hvergi eftir að því er laut
að heimilinu í Hoffelli, svo ekki sé
fastar að orði kveðið.
Mikið var sóst eftir að koma
börnum til sumardvalar til þeirra
Rögnu og Leifs, þar sem að á
vitorði var, að vandfundið var það
heimili sem jafnvel bjó að slíku
fólku. Þessi samskipti leiddu til
mikillar vináttu við fjölskyldur
sumargestanna sem varað hefur
alla tíð síðan. Með sama hætti var
framkoma þeirra hjóna gagnvart
öðrum er að garði bar. Hoffell var
í þjóðbraut, svo að margir áttu þar
teið um, auk þess sem þar var
áningarstaður ýmsra þeirra er
unnu að hinum margvíslegustu
rannsóknum er snertu náttúru
landsins. Allra sízt má þó gleym-
ast sá þátturinn sem snerti hið
mannmarga Hoffellsheimili og þá
sérstaklega hve þeir er minnst
máttu sín áttu öruggt skjól að
sækja til þeirra Rögnu og Leifs.
Alkunna er, að lífshlaup sér-
hvers einstaklings er markað þeim
störum er menn taka sér fyrir
hendur. Ragna í Hoffelli hafði
bæði vitsmuni og dugnað til að
takast á við margháttuð og flókin
viðfangsefni. En hún kaus sér
starf húsmóðurinnar, þar sem hún
vann af hlédrægni og æðruleysi
meðan kraftar entust. Hennar
takmark var að hlúa að öðrum og
láta gott af sér leiða. Heimilis-
störfin og samskipti við fólkið sem
í nálægð var, var nægur vettvang-
ur til að næra þau lífsviðhorf.
Þau Ragna og Leifur eignuðust
tvær dætur: Hólmfríði húsfreyju í
Miðfelli, gifta Þrúðmari Sigurðs-
syni og Valgerði húsfreyju í
Sunnuhlíð, gifta Geir Bjarnasyni.
Eru systurnar báðar sæmdarkon-
ur er bera með skýrum hætti
svipmót foreldra sinna.
Það var mikið áfall fyrir Rögnu
er hún missti mann sinn þann 29.
september árið 1970, var hann þá
enn á bezta aldri 64 ára. En trú
hennar og skapró færði henni þrek
til að mæta þessum sára missi.
Áfram hélt hún heimili með aldna
vinkonu sína Sigurbjörgu Jóns-
dóttur sér við hlið. Á heimilinu
hefur einnig haft athvarf Þórður
Þórðarson, aldraður maður, sem
oft á tíðum hefur dvalið á Hoffelli.
En kraftarnir fóru verrandi og
kom sér þá vel að stutt var að
Miðfelli þar sem önnur dóttirin
býr og átti þannig því láni að
fagna að endurgjalda móður sinni
umhyggjuna, sem hún hafði notið
af hennar hendi frá fyrstu tíð.
Svo var það einn af þessum
silfurtæru dögum nýliðins júlí-
mánaðar að Ragna hélt að heiman
frá Hoffelli. Nú var heilsan orðin
með þeim hætti að lengur var ekki
heima verið, og fáa daga dvaldi
hún á hjúkrunarheimilinu í Höfn
Katrín lauk gangfræðaprófi frá
Gagnfræðaskóla verknáms; fór
síðan að starfa í Danmörku í 1 ár
og vann svo við verslunarstörf í
Reykjavík, þar til hún giftist Jóni
Sigurðssyni, ættuðum frá Marbæli
í Skagafirði. Stofnuðu þau fallegt
heimili að Kleppsvegi 142 í
Reykjavík og eignuðust tvær ynd-
islegar dætur, Brynju og Berglind.
Jóhannesi, syni Katrínar, gekk
Jón í föðurstað. Ber öllum saman
um að börnin eru einstaklega prúð
og kurteis.
Með þessum lítilsmegnugu orð-
um viljum við færa Kötu okkar
hinstu kveðju og þakkir fyrir allar
góðar stundir.
Við biðjum algóðan Guð að
styrkja Jón, Jóhannes, Brynju og
Berglind í sorg þeirra, svo og
systkini og aðra ættingja og vini.
Við vottum þeim öllum okkar
dýpstu samúð.
Auður og vinir,
Kleppsvegi 142, Reykjavik.
þar sem hún naut hinnar beztu
aðhlynningar unz hún lézt 1. ágúst
síðastliðinn.
í húsinu sem að þeir bræðurnir
Helgi og Leifur byggðu fyrir
fjórum áratugum síðan er nú orðið
fámennt. Ný kynslóð sem sett
hefur saman heimili sín í Hoffelli
hefur byggt sér ný hús, sem
standa þar í túni og í nálægri sveit
hefur einnig heimilið í Sunnuhlíð
risið, líka að hætti hins nýja tíma.
Þannig móta kynslóðirnar um-
hverfið í ljósi nýrra viðhorfa. En
hugarþelið og hjartahlýjan sem
niðjar Rögnu og Leifs verða í
ríkum mæli aðnjótandi og fengu
frá þeim í arf, mun verða hið
nærandi afl þeim til gæfu og
gengis til góðra verka. Það lífs-
starf sem á þeim grunni er reist er
sá minnisvarði er þeim mætu
heiðurshjónum er mest að hæfi.
Um langa tíð hefur kirkja staðið
að Hoffelli og innsti hluti sveitar-
innar, Innbyggð, var allt til ársins
1880 sjálfstæð kirkjusókn. Fyrir
nokkrum árum var kirkjan orðin
svo úr sér gengin að hana varð að
fjarlægja, og hafa síðan verið uppi
áform um að byggja kirkjuna upp
í sínu fyrra formi. Til minningar
um Leif afhenti Ragna fyrstu
fjármunina sem kirkjunni bárust
til endurbyggingarinnar.
Eitt af því síðasta sem Helgi í
Hoffelli hafði orð á var að nú
mætti ekki undir höfuð leggjast að
byggja nýju kirkjuna á þessu
sumri.
í dag fer fram vígsla kirkjunnar
í Hoffelli. Heimilismenn á þeim
bæjum og velunnarar þess heimil-
is að fornu og nýju hafa með
Fædd 30. ágúst 1903.
Dáin 1. ágúst 1981.
I>á ég hnig í djúpid dimma,
Drottinn, ráö þú hvernÍK fer.
bótt mér hverfi heimsins kspóí,—
hverfi allt sem kærst mér er
ÆAri heimur, himnafaðir,
hinumegin faicnar mér.
(M. Joch.)
Þetta vers kom í huga minn er
ég heyrði andlátsfregn Jóhönnu
Bjarnadóttur, þeirrar konu er ég
vil minnast nokkrum orðum í dag.
Ekki ætla ég að rekja æviferil
hennar, enda ekki nægilega kunn-
ug til þess. Okkar kynni stóðu
aðeins yfir í rúm 10 ár.
Vorið 1971 urðum við hjónin
sambýlismenn Jóhönnu og Valde-
mars í Mjóuhlíð 12, okkur fylgdu
einnig fimm drengir á ýmsum
aldri, allt frá smábarni og upp í
fyrirferðamikla unglinga. Það var
ekki laust við kvíða að koma með
svona stóra fjölskyldu á hæðina
fyrir ofan þau. En sá kvíði reynd-
ist ástæðulaus. Ég gleymi aldrei
fyrsta deginum, þegar hún kom til
mín og bauð okkur velkomin í
húsið. Fyrir framan mig stóð ekki
aðeins glæsileg eldri dama, hún
var hreint og beint falleg, svipur-
inn svo hreinn en jafnframt sýndu
brúnu augun, að hún var einörð og
blátt áfram í framkomu. Okkar
sambýli stóð í 6 Vi ár og aldrei fór
styggðaryrði á milli. Ég varð þess
fljótlega vís að hún hafði lifað
viðburðarríku lífi, verið skips-
þerna til fjölda ára, víða komið og
upplifað margt á hafi og í höfnum,
jafnt á friðar sem á ófriðartímum.
Sonum mínum fannst eitthvað
heillandi við þessa lífsreyndu
konu, sem hafði þau áhrif að þeir
báru virðingu fyrir henni og voru
henni hlýðnir.
Mér finnst eins og hennar lífs-
starf hafi verið fólgið í þjónustu
við aðra, fyrst á hafinu, síðan eftir
að í land var komið, þá var alltaf
verið að búa í haginn fyrir aðra,
eiginmanninn, dóttur, dótturdótt-
ur og síðast langömmubörnin.
Umhyggja hennar til okkar kom
best fram í því að eftir að við
fluttum í annað húsnæði, þá hafði
hún símasamband og fylgdist með
okkur, ekki síst sonum okkar og
bað þeim ætíð guðs blessunar. Það
beinum og óbeinum hætti byggt
nýja kirkju í Hoffelli. Síðasta
athöfnin í gömlu kirkjunni var
útför Leifs, og núna samtímis
vigslu nýju kirkjunnar fer fram
útför Rögnu. Þannig tengjast
þessir stóru atburðir útför þessara
heiðurshjóna.
En gott er til þess að vita, að nú
skuli kirkja standa í Hoffelli að
nýju, hljóður minnisvarði um líf
og starf látins heiðursfólks.
Egill Jónsson.
Ragna okkar er dáin. Hugurinn
reikar þrjátíu ár aftur í tímann.
Níu ára stúlka er að fara með
er trúa mín að vel hafi verið tekið
á móti heni á landi lifenda og hún
muni halda áfram að búa í haginn
fyrir aðra.
Kæri Valdemar — hjá þér hefur
hugur okkar dvalið þessa síðustu
daga, því mikill er þinn missir, en
ég veit að þín góða fjölskylda mun
verða styrkur þinn. Við Sigurður
og synir okkar sendum ykkur
innilegar samúðarkveðjur. Það
var mannbætandi að fá að kynn-
ast ykkur og fyrir syni okkar hafði
það uppeldislegt gildi.
Blessuð sé minning Jóhönnu
Bjarnadóttur.
Þorbjörg Friðriksdóttir
Þegar okkur barst sú fregn
snemma sunnudagsmorguninn 2.
ágúst sl. að hún amma væri dáin,
áttum við bágt með að trúa því.
Hún hafði verið að vökva blómin í
garðinum sínum kvöldið áður,
þegar hún snögglega var numin á
brott til annarra heimkynna. Allir
héldu að hún væri svo hraust. Þó
að árin væru orðin 77, þá var
starfsþrekið það mikið að henni
féll aldrei verk úr hendi. Það var
oft ótrúlegt hve miklu hún fékk
föður sínum austur í Hornafjörð.
Hún á að fá að dveljast hjá þeim
hjónum, Rögnu og Leifi í Hoffelli,
í stuttan tíma. Pabbi hennar
kynntist þessum góðu hjónum er
hann var við rannsóknir á Hof-
fellsjökli á námsárum sínum.
Stuttur tími breyttist í sjö
ógleymanleg sumur sem eru björt
og fögur í endurminningunni.
Handleiðsla og ástúð þeirra hjóna,
Rögnu og Leifs, var mér ómetan-
leg. En ég var ekki eina sumar-
barnið hennar Rögnu. Á hverju
sumri umkringdi hana stór og sæll
barnahópur. Bróðir minn varð
einnig þeirrar gæfu aðnjótandi að
eiga heima í Hoffelli í fjögur
sumur.
Æskuárin taka enda, með trega
kveðjum við sveitina okkar og
sumarforeldra en tengslin rofna
ekki. Við heimsækjum Hoffell eins
oft og við getum. Að rabba við
Rögnu í eldhúskróknum hennar og
hlusta á suðið í eldavélinni var
nauðsynlegur þáttur í lífi okkar.
Árin líða og við myndum okkar
eigin fjölskyldur. Enn er knúið
dyra hjá Rögnu og dætrum henn-
ar, Fríðu og Gerðu, en nú er
Ragna orðin ekkja. Okkur er það
mikið kappsmál að makar okkar
og börn fái innsýn í þennan
unaðsreit okkar systkinanna og
hljóti blessun Rögnu.
Nú er Ragna okkar farin, en
sumarbörnin hennar halda áfram
að vera þakklát henni og Leifi.
Við systkinin, foreldrar okkar
og fjölskyldur vottum Fríðu og
Gerðu og fjölskyldum þeirra
okkar innilegustu samúð.
Snjólaug Sigurðardóttir
áorkað, og alltaf hafði hún tíma ef
einhver þurfti á hjálp að halda.
Jóhanna Bjarnadóttir var fædd
30. ágúst 1903 að Hokinsdal í
Arnarfirði. Foreldrar hennar voru
hjónin Sigríður Kristjánsdóttir og
Bjarni Ásgeirsson. Ársgömul
flutti hún með foreldrum sínum
að Stapadal í Arnarfirði. Syst-
kinin urðu alls 15 og var hún elsta
systirin sem upp komst. Á svona
stóru heimili þurfti margar vinn-
andi hendur og komu hæfileikar
hennar þá fljótt í ljós. 12 ára
gömul sá hún að mestu leyti um
saumaskapinn fyrir heimilið,
ásamt öðrum störfum sem til
féllu, t.d. fór hún oft út á sjó með
pabba sínum. Eftir barnaskóla-
nám var hún einn vetur í ungl-
ingaskóla að Núpi í Dýrafirði. Upp
úr tvítugu fór hún til Svíþjóðar og
var þar í eitt ár. Síðan kom hún
aftur heim til íslands og vann í
nokkur ár við saumaskap. Um
1930 gerðist hún skipsþerna á
millilanda- og strandferðaskipum.
Sigldi hún öll stríðsárin, þar á
meðal fór hún erfiða ferð með
Esjunni til Petsamó í byrjun
stríðsins, til að sækja Islendinga
sem urðu innlyksa í Skandinavíu.
Hún var þerna á strandferðaskip-
inu Súðinni þegar loftárás var
gerð á skipið fyrir norðan Mel-
rakkasléttu.
Árið 1947 fór hún í land og gifti
sig 17. september 1948 eftirlifandi
eiginmanni sínum Valdemar Ein-
arssyni loftskeytamanni. I tuttugu
ár bjuggu þau á Barónsstíg 63.
Síðan flytja þau í Mjóuhlíð 12 og
áttu þar heima síðan. Frá því að
Hótel Loftleiðir var stofnað saum-
aði hún mikið fyrir það, alveg
fram á síðasta dag.
Jóhanna og Valdemar eignuðust
eina dóttur, Ástu, sem að mestu
leyti var alin upp á Bakka í ölfusi,
vegna starfa foreldranna sem
bæði voru sjómenn. Var amma
innilega þakklát hjónunum á
Bakka, þeim Valgerði og Hannesi,
sem ólu Ástu upp eins og sitt eigið
barn. Ásta er gift Magnúsi Gissur-
arsyni rafvirkjameistara, og eiga
þau eina dóttur, sem dvaldi mörg-
um stundum hjá ömmu sinni.
Einnig hafa langömmubörnin tvö
notið umhyggju hennar ríkulega.
Velferð þeirra var hennar ham-
ingja. Alltaf var hún boðin og búin
til að rétta okkur hjálparhönd.
Það viljum við þakka, nú þegar
hún hefur kvatt okkur.
Guð gefi afa styrk í hans miklu
sorg.
Ilanna Gerður og Uallur.
Jóhanna Bjarnadótt-
ir - Minningarorð