Morgunblaðið - 07.11.1981, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. NÓVLMBER 1981
Fór sovézkt „friðarfé“
í gegnum danskan sjóð?
NOTAÐI KOB, sovézka leyniþjónustan danskan sjóð, sem er
meinlaus ásýndum, til þess að smygla þúsundum rúblna til
frióarhreyfingarinnar dönsku, er spurt í grein í danska blað-
inu BT í gær í sambandi við þá uppljóstrun, að danskur
rithöfundur hafi um skeið tekið við peningum af KGB er
farið hefðu til að kosta áróður friðarhreyfingarinnar í Dan-
mörku.
í greininni eru rök að því leidd
að njósnarinn sovézki, Vladimir
Merkoulov, hafi notað sjóðinn sem
verkfæri til að fjármagna áróð-
ursstarfsemi friðarhreyfingarinn-
ar.
Það var þessi sjóður sem kom
friðarhreyfingunni til hjálpar í
febrúar, þegar hún stóð frammi
fyrir „botnlausum" skuldum.
Mótmælt
í Moskvu
HARALDUR Kröyer, sendiherra
íslands í Sovétríkjunum, var
ekki viðstaddur hersýningu sov-
ézka hersins á Rauða torginu í
gær í mótmælaskyni við ólögleg-
ar ferðir sovézka kafbátsins inn-
an landhelgi Svíþjóðar fyrir
skömmu.
Að sögn utanríkisráðherra,
Ólafs Jóhannessonar, var Har-
aldur hins vegar í hófi, sem
haldið var í tilefni hersýn-
ingarinnar í gærkvöldi. Sagði
Ólafur að það gæti á engan
hátt talizt óeðlilegt og slíkt hið
sama hefðu hin Norðurlöndin,
sem aðild ættu að NATO,
Danmörk og Noregur, einnig
gert. Það hefði þó ekki verið
haft samráð við Dani og Norð-
menn í þessu sambandi, en
þjóðirnar hefðu þó vitað um
mótmæli hverrar annarrar.
Villum Hansen, forsvarsmaður
friðarhreyfingarinnar og formað-
ur friðarnefndarinnar, hefur vísað
á bug að hreyfingin hafi fengið
fjárhagsaðstoð frá Sovétríkjunum
eöa öðrum útlendum aðilum.
Friðarhreyfingunni er stjórnað
af friðarnefndinni, sem í eiga sæti
fulltrúar ýmissa samtaka sem
kommúnistar ráða lögum og lofum
í. Tengslin við Sovétríkin eru
ótvíræð.
Friðarnefndin hefur upp á síð-
kastið verið skráð til húsa á þrem-
ur stöðum, en við athugun hefur
komið í ljós að þar hafa hin ýmsu
samtök kommúnista verið til
húsa. Hefur friðarnefndin ekki
greitt húsaleigu á þessum stöðum
og því upp á þessi samtök komin.
Fyrsta aðsetur friðarnefndar-
innar var að Hestemollestræde 5 í
Kaupmannahöfn, en þær vistar-
verur eru í eigu verkalýðssamtaka
sem kommúnistar ráða.
Næsta aðsetur friðarnefndar-
innar var að Reventlowsgade 12 í
Kaupmannahöfn, en þar er aðset-
ur stórs hóps samtaka er tengsl
hafa við Moskvu á einn eða annan
hátt. Má þar nefna „Hið demó-
kratíska bandalag danskra
kvenna“ (DDK), „Danmerkur-
nefnd Verkalýðsráðstefnu Eystra-
saltsríkjanna, Noregs og Islands",
„Friðarmiðstöðin" og „Vináttufé-
lag Danmerkur og Sovétríkjanna“.
Fyrir skömmu flutti nefndin sig
svo um set í Gothersgade 8c í vist-
arverur sem Kommúnistaflokkur
Danmerkur á. Villum Hansen
sagði í skýrslu í febrúar sl. að
samstarfið við samtökin sem reka
þessar vistarverur, „Clarté", hafi
gert það að verkum, að húsaleiga
verði „verulega lítil".
I friðarnefndinni dönsku eiga
sæti fulltrúar Hins demókratíska
bandalags danskra kvenna,
danskra ungkomma, samtaka
prentara, Heimsfriðarráðsins,
Vináttufélags Danmerkur og
Sovétríkjanna og Vináttufélag
Danmerkur og Austur-Þýzkal-
ands. I starfsreglum friðarnefnd-
arinnar segir m.a., að nefndin
skuli starfa í þeim anda sem mar-
kaður var í Moskvu 1973.
Hægrisveiflu
spáð f Belgfu
Briissel, 6. nóvember. Al*.
KOSNINGAR fara fram í Belgíu á sunnudaginn án þess að margt bendi til
þess að þjóðarsamstaða geti náðst vegna klofnings landsmanna í stjórnmál-
um og menningarmálum, ekki sízt vegna tungumáladeilunnar. A sama tíma
hefur skuldabyrði landsmanna, halli á ríkisfjárlögum og atvinnuleysi aukizt
og slegið fyrri met.
En í þessum kosningum fá hér-
aðsstjórnir aukið sjálfsforræði.
Starfsmenn héraðasstjórna verða
kosnir á héraðsþingum, en ekki
skipaðir af landstjórninni.
Fall fimm mánaða mið-vinstri-
stjórnar Mark Eyskens forsætis-
ráðherra var ótvírætt dæmi um
samtvinnuð vandamál Belga —
efnahagsleg, hugsjónafræðileg og
málfræðileg. Eitt helzta deilumál-
ið sem leiddi til falls stjórnarinn-
ar snerist um kröfu vallónskra
sósíalista um aukna aðstoð við að-
þrengd stáliðjuver í suðurhluta
landsins. Þeir kenndu flokki
kristilegra demókrata, sem flæm-
ingjar í norðurhlutanum styðja,
um að grafa undan þessari aðstoð.
Því er spáð samkvæmt flestum
skoðanakönnunum að kristilegir
demókratar tapi nokkrum þing-
sætum, sósíalistar missi nokkurt
fylgi eða haldi fylgi sínu óskertu
og frjálslyndir bæti við sig nokkr-
um sætum. Skoðanakannanir sýna
einnig að kjósendur eru óráðnir,
að þeir muni sitja hjá eða kjósa
smáflokka eins og flokka um-
hverfisverndarmanna eða skatta-
andstæðinga.
Líklegt er að niðurstaða kosn-
inganna verði sú að dómi ýmissa
stjórnmálasérfræðinga að
straumurinn liggi frá fráfarandi
mið-vinstri-stjórn kristilegra
demókrata og sósíalista til mið-
hægri-bandalags frjálslyndra og
kristilegra demókrata.
Mótsagnirnar í Washington vekja ugg:
„Höfum fengið nóg“ segja
sérfræðingar um ummælin
l-ondon, 6. nóv. Al\
„VID erum að fá okkur fullsadda á
þessu,“ sagði fréttaskýrandi útvarpsins
í l.uxemborg í dag, föstudag, er frétta-
skýrendur í VesturEvrópu lýstu ugg
vegna ósamhljóða yfirlýsinga frá
Washington um kjarnorkustefnuna í
Evrópu.
Önnur ummæli voru yfirleitt væg-
ari en í síðasta mánuði þegar Evr-
ópubúar urðu uggandi vegna þeirra
ummæla Ronald Reagans forseta að
takmarkað kjarnorkustríð í Evrópu
væri möguleiki.
Höfundar ritstjórnargreina og
embættismenn velta enn fyrir sér
mótsagnakenndum ummælum Alex-
ander Haigs utanríkisráðherra og
Caspar Weinbergers landvarnaráð-
herra um þá spurningu, hvort „við-
vörunarskot" á Rússa með kjarnor-
kuvopnum sé í raun og veru talið
valkostur ef til styrjaldar kemur í
Evrópu.
Haig gaf í skyn að svo væri,
Weinberger neitaði því og Reagan-
stjórnin sagði að þeir hefðu báðir
rétt fyrir sér, en breytti orðalagi yf-
irlýsinga þeirra í yfirheyrslum í öld-
ungadeildinni.
Ummælin voru aðalfrétt í BBC
World Service og „The Times“.
„Hvað er á seyði í Washington?"
spurði stjórnandi fréttaþáttar BBC
Radio 4, „World at One“, Brian Wid-
lake. „Samherjar Bandaríkjanna í
NATO hafa vaxandi áhyggjur af
áhrifum athugasemda Reagan-
stjórnarinnar á friðarhreyfinguna í
Vestur-Evrópu," sagði „The Times."
„Le Monde" í París sagði: „Ráða-
menn í Washington skilja ekki að
hin minnsta athugasemd í Wash-
ington kallar fram geysisterk við-
brögð í Evrópu um þessar mundir.
Þetta er í annað sinn á tæpum mán-
uði sem þeir láta frá sér fara kæru-
leysisleg ummæli og neyðast til að
birta leiðréttingar."
Embættismaður í Haag sagði:
„Þegar tveir af valdamestu mönnum
mikilvægasta bandamanns okkar
rífast svona fer ekki mikið fyrir því
trúnaðartrausti sem Bandaríkja-
menn njóta. Menn fara að velta því
fyrir sér hvort þeir eru hæfir til að
framfylgja sómasamlegri utanrík-
isstefnu."
„Tages-Anzeiger" í Zurich sagði að
„viðvörunarskot" Haigs hefði „komið
á sama tíma óg kjarnorkuvígbúnað-
ur hefur vakið djúpstæðan ugg í
Evrópu og íþyngt samskiptum
Bandaríkjanna og bandalagsríkja
þeirra." Blaðið sagði enn fremur:
„Haig ætti að þekkja áhyggjur Evr-
ópubúa manna bezt. En með síðustu
athugasemd sinni hefur hann líklega
stóraukið taugaóstyrk Evrópubúa."
„II piccolo bambino“ eða litla
barnið, er hann kallaður í Nor
egi þessi efnispiltur, sem
fæddist rúmum þrem mánuð-
um fyrir tímann í Lofoten í
Noregi. Foreldrarnir eru ít-
alskir, en fóru í sumarfrí norð-
ur á bóginn og létu sér ekki til
hugar koma annað en barnið
yrði á sínum vísa stað þar til
síðast í október. En Luciana
Pezzani tók léttasóttina.
Læknar sáu ekkert lífsmark
með barninu, sem vó innan við
fjórar merkur þegar það fædd-
ist, og af tillitssemi við móður-
ina var það borið á braut áður
en hún leit það augum. En
Luciana Pezzani sagðist ekki
trúa öðru en sínum eigin aug-
um og krafðist þess að fá að
sjá barnið. Þegar sá stutti var
lagður í arma móður sinnar
kom reyndar í Ijós að hann dró
andann. Allt var sett á annan
endann í sjúkrahúsinu til að
bjarga lífi hans og síðan hefur
hann verið í súrefniskassa
með þeim árangri að hann er
hinn hressasti og er orðinn
rúmar átta merkur. Foreldr-
arnir létu það verða sitt fyrsta
verk að skíra hann Giovanni
og hann var fluttur til Ítalíu
strax og fært þótti. Þar er hann
enn í súrefniskassa en brátt
líður að því að foreldrar hans
fái að sækja hann í sjúkrahús-
ið. Eins og sjá má á myndinni
er hann bara agnarlítill, „il
piccolo bambino".
Japanir mótmæla banni
á notkun kalds skutuls
jr
Búist við sams konar mótmælum Islendinga
Tókýó, 6. nóvember. Al\
STJÓRNVÖLD í Japan skýrðu frá
því í dag, að þau hygðust mótmæla
því við Alþjóðahvalveiðiráðið
næstkomandi mánudag að bannað
verði að veiða hrefnu með
sprengjulausum skutli, eða svoköll-
uðum köldum skutli.
Alþjóðahvalveiðiráðið ákvað
það á fundi sínum í júlí
síðastliðnum að banna hrefnu-
veiðar með sprengjulausum
skutli, og rennur frestur aðild-
arríkjanna til að mótmæla þess-
um samþykktum út á mánudag.
Starfsmenn Alþjóðahvalveiði-
ráðsins búast við mótmælum af
þessu tagi frá Islandi, Noregi og
Sovétríkjunum.
Þá hyggjast Japanir mótmæla
algjöru banni við búrhvalaveið-
um í vesturhluta Kyrrahafsins,
sem þeir segja að muni ríða jap-
önskum hvalveiðiiðnaði að fullu.