Morgunblaðið - 14.11.1981, Blaðsíða 40

40
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. NÓVEMBER 1981
sterk kona, ákveðin, viljaföst og
það sópaði að henni á þessum ár-
um og alveg fram til síðustu ára
að heilsan fór að bila.
Þau Einar og Elísabet eignuðust
10 börn og hafa átta þeirra komist
til fullorðinsára. Börn þeirra eru:
Guðfinnur, framkvæmdastjóri i
Bolungarvík, kvæntur Maríu Har-
aldsdóttur frá Sauðárkróki, Hall-
dóra, húsfrú í Reykjavík, gift Har-
aldi Asgeirssyni, verkfræðingi og
forstjóra Rannsóknastofnunar
byggingaiðnaðarins, Hjalti, verk-
fræðingur, forstjóri Sölumiðstöðv-
ar hraðfrystihúsanna, kvæntur
Guðrúnu Halldóru Jónsdóttur frá
Bolungarvík, búsettur í Garðabæ,
Hildur, gift Benedikt Bjarnasyni,
kaupmanni í Bolungarvík, Jóna-
tan, framkvæmdastjóri, Bolung-
arvík, kvæntur Höllu Kristjáns-
dóttur frá Isafirði, Guðmundur
Páll, yfirverkstjóri, Bolungarvík,
kvæntur Kristínu Marselíusdóttur
frá Isafirði, Jón Friðgeir, bygg-
ingameistari og kaupmaður í Bol-
ungarvík, kvæntur Margréti
Kristjánsdóttur frá Reykjavík,
fyrri kona hans var Ásgerður
Hauksdóttir frá Reykjavík, sem
lést árið 1972, Pétur Guðni,
bifreiðastjóri í Bolungarvík,
kvæntur Helgu Aspelund frá ísa-
firði. Afkomendur þeirra hjóna er
64 og þar af eru nokkur barna-
barnabörn.
Stjórn á stóru heimili og upp-
eldi margra barna var ærið mikið
verkefni fyrir húsmóðurina, en
hún lét sér það ekki nægja því hún
gaf sig mikiö að félagsmálum.
Hún var félagi í kvenfélaginu
Brautin í Bolungarvík, sem var
stofnað 24. nóvember 1911 og verið
mjög lifandi félag alla tíð. Elísa-
bet var formaður þess félags á ár-
unum 1935—’39 og einnig árið
1940—’44. Þetta félag tók ásamt
öðrum félögum þátt í leiksýning-
um og vann Elísabet þar mikið
starf. Elisabet átti einnig sæti í
stjórn Sambands vestfiskra
kvenna frá 1945 og til ársins 1971.
Einnig var hún stofnandi sjálf-
stæðiskvennafélagsins Þuríðar
sundafyllis, sem stofnað var 1941
og var hún formaður félagsins frá
1944—1951. Hún var heiðursfélagi
þess félags. Þá starfaði hún einnig
í kvennadeild Slysavarnafélags-
ins.
Elísabet átti sæti í skólanefnd
Hólshrepps í 20 ár, frá 1951 til
1970, og einnig átti hún sæti í
skólabyggingarnefnd, þegar gamli
barnaskólinn var stækkaður. Hún
hafði alla tíð mikinn áhuga á
skóla- og uppeldismálum. I stórum
dráttum eru þettá helstu félögin
sem hún hefur starfað í, en fjöl-
mörg eru önnur störf hennar á
sviði félagsmála, einkum í Bolung-
arvík, og þó að einhverju leyti
utan kaupstaðarins. Þessi tak-
markaða upptalning sýnir hversu
mikið starf hún lagði á sig til þess
að vinna byggðarlagi sínu sem
mest gagn og starfa með fólkinu í
sinni heimabyggð.
Eg, sem þessar linur rita, átti
því láni að fagna að kynnast El-
ísabetu fyrir mörgum áratugum
og manni hennar. Við höfðum oft
átt samleið á ýmsum sviðum. Ég
kom oft á þeirra heimili, og þar
þótti mér jafnan gaman að vera.
Mér fannst Elísabet alltaf taka
mér af mikilli alúð og vinsemd allt
frá okkar fyrstu kynnum og til
þess siðasta. Ég hefi átt því láni
að fagna að vera í vináttu við hana
og Einar og flesta barna þeirra
um langan tíma og það hefur mér
alltaf verið mikils virði. Það hafa
verið erfið síðustu árin hjá Elísa-
betu, heilsu hennar og kröftum
hefur hrakað mjög þar til yfir
lauk. Einari og öllu hennar fólki
var það þung raun að sjá hana
fara svona, en nú er því lokið og
þegar við nú kveðjum þessa mik-
ilhæfu konu, þá er okkur fyrst og
fremst efst í huga að minnast
þróttmikillar dugandi manneskju,
sem hefur skilið eftir sig mikið
lífsstarf sem hefur haldið saman
stórri fjölskyldu, og innrætt börn-
um sínum að standa með föður
sínum í atvinnurekstri hans og
lífsstarfi. Ég leyfi mér að fullyrða
að enginn átti stærri þátt en hún í
að skapa þá samheldni, sem hefur
verið ein mesta hamingja þessarar
fjölskyldu. Samstarf og vinátta á
milli þeirra bræðra, heimila
þeirra og foreldra frá fyrstu tíð er
til fyrirmyndar.
Ég sendi Einari Guðfinnssyni
og allri fjölskyldu Elísabetar inni-
legar samúðarkveðjur. Við þökk-
um öll Elísabetu Hjaltadóttur
fyrir mikið og óeigingjarnt lífs-
starf. Hún var manni sínum og
börnum, tengdabörnum, systkin-
um sínum og móður á meðan hún
lifði mikilvæg, en mikilvægust var
hún Einari Guðfinnssyni af öllum.
Minningin um þessa konu lifir
með okkur eins og hún var í blóma
lífsins og eins og hún var á meðan
hún var í starfi og sinnti sínum
áhugamálum. Það er björt minn-
ing og hrein. Hún var okkur góður
vinur. Við óskum henni biessunar
guðs i nýjum heimkynnum.
Matthías Hjarnason
í dag, 14. nóvember, verður til
moldar borin frá Hólskirkju í Bol-
ungarvík, merkiskonan Elísabet
Hjaltadóttir, sem um áratuga
skeið setti mikinn svip á byggðar-
lag sitt. Elísabet andaðist í
sjúkraskýli Bolungarvíkur 5. nóv-
ember 1981 eftir langvarandi veik-
indi.
Elísabet var fædd í Bolungarvík
11. apríl árið 1900, foreldrar henn-
ar voru hjónin Hildur Elíasdóttir
frá Æðey, dáin 1949, og Hjalti
Jónsson frá Ármúla, dáinn 1925.
Þau hjónin voru af þekktum ætt-
um þar vestra, hún af Eldjárns-
ætt. í’oreldrar Hildar voru Hildur
Kolbeinsdóttir og Elías Eldjárns-
son, sem var merkur skipasmiður
á sinni tíð. Hjalti var af Ármúla-
ætt, foreldrar hans voru Ingibjörg
Torfadóttir og Jón Hjaltason
rímnaskáld. Hjalti var dáinn fyrir
mitt minni, en mér er sagt að
hann hafi verið stór og myndar-
legur maður. ^
Hildi man ég eftir sem lítilli og
elskulegri gamalli konu sem auð-
velt var að þykja vænt um. Hildur
og Hjalti eignuðust 5 börn, 2 eru á
lífi, Gísli Jón og Júlíana, sem bæði
eru í Bolungarvík, Kristjana lést á
þessu ári, en Margrét lést 1977.
Elísabet var næstelst systkin-
anna. Hún giftist 21. nóvember
1919 Einari Guðfinnssyni frá
Litlabæ í Skötufirði, syni Guð-
finns Einarssonar Hálfdánarson-
ar á Hvítanesi og konu hans Hall-
dóru Jóhannsdóttur Þorvalds-
sonar úr Skagafirði. Einar varð
seinna landsþekktur atorku- og
dugnaðarmaður, útgerðar- og
kaupmaður í Bolungarvík.
Þau Elísabet og Einar eignuðust
9 börn, fyrstu 3 fæddust í Hnífs-
dal, þar sem þau hjónin hófu sinn
búskap, hin fæddust öll í Bolung-
arvík.
Guðfinna, fædd 8. október 1920,
dáin 29. desember 1920, Guðfinnur
Ólafur, fæddur 17. október 1922,
útgerðarmaður í Bolungarvík,
kvæntur Maríu Kristínu Har-
aldsdóttur, kaupmanns á Sauð-
árkróki, Olgeirssonar, eiga þau 3
börn. Halldóra, fædd 13. júní 1924,
gift Haraldi Ásgeirssyni verk-
fræðingi, forstjóra Rannsóknar-
stofnunar byggingariðnaðarins í
Reykjavík, syni Ásgeirs Torfason-
ar skipstjóra á Sólbakka í
Önundarfirði, eiga þau 4 börn.
Hjalti, fæddur 14. janúar 1926,
verkfræðingur, framkvæmda-
stjóri SH í Reykjavík, kvæntur
Guðrúnu Halldóru Jónsdóttur,
Guðna verkstjóra í Bolungarvík
Jónssonar, eiga þau 5 börn. Hild-
ur, fædd 3. apríi 1927, gift Bene-
dikt kaupmanni Bjarnasyni, kaup-
manns í Bolungarvík, Eiríkssonar,
eiga þau 4 börn. Jónatan, fæddur
1. júní 1928, framkvæmdastjóri í
Bolungarvík, kvæntur Höllu Pál-
ínu Kristjánsdóttur, verkamanns
á Isafirði, Magnússonar, eiga þau
5 börn. Guðmundur Páll, fæddur
21. desember 1929, verkstjóri
frystihússins í Bolungarvík,
kvæntur Kristínu Marselíusdótt-
ur, skipasmiðs á ísafirði, Bern-
harðssonar, eiga þau 5 börn. Jón
Friðgeir, fæddur 16. júlí 1931,
byggingarmeistari í Bolungarvík,
kvæntur Ásgerði Hauksdóttur,
prentara, Einarssonar í Reykja-
vík. Ásgerður dó 3. júlí 1972, eiga
þau 3 börn. Kvæntur Margréti
Kristjánsdóttur, læknis í Rvik,
Þorvarðssonar, eiga 1 son. Pétur
Guðni, fæddur 20. ágúst 1937, bif-
reiðarstjóri í Bolungarvík, kvænt-
ur Helgu Aspelund, dóttur Harald
Aspelund, bókara á Isafirði, eiga
þau 3 börn. Helga átti dóttur áður
og Pétur 2 börn. Auk þess ólst að
mestu leyti upp á heimili þeirra
Halldóra Pálína Halldórsdóttir,
fædd 27. janúar 1929, gift ísleifi
bifreiðarstjóra, Magnússyni, sjó-
manns í Bolungarvík, Einarsson-
ar, eiga þau 2 dætur. Barnabarna-
börn þeirra hjóna eru 22.
Eins og áður er sagt hófu þau
hjónin sinn búskap í Hnífsdal,
strax þá urðu mikil umsvif hjá
þeim og var svo alla tíð.
Árið 1920 taka þau systur Ein-
ars, Guðrúnu, móður mína, til sín.
Þau vildu að hún nyti skólagöngu
allan veturinn, en um það var ekki
að ræða í sveitinni. Vera hennar á
heimilinu varð lengri en upphaf-
lega var ætlað, því faðir þeirra
systkina drukknaði þennan vetur,
og dvaldi hún því áfram á heimili
þeirra til fullorðinsára. Hún hefur
sagt mér, að þar hafi hún lært sín
fyrstu og haldbestu störf, því
Elísabet var strax ákaflega reglu-
söm og myndarleg húsmóðir og á
þessari stundu þakkar móðir mín
allt frá fyrstu tíð. Þeirra sambúð
varð löng og man ég ekki eftir að
skuggi félli á þeirra vináttu. Á
þessum árum þeirra í Hnífsdal
kom til þeirra Hrólfur Einarsson
og var hann hjá þeim um margra
ára skeið.
Til Bolungarvíkur flytja þau
1925. Þá strax flytur til þeirra
Hildur móðir Elísabetar, sem þá
var orðin ekkja, og með henni
Kristjana dóttir hennar. Hildur
var á heimilinu þar til hún dó, og
Kristjana þar til hún varð sjúkl-
ingur og fór í sjúkraskýlið.
Síðustu ár Halldóru ömmu
minnar, móður Einars, annaðist
Elisabet um hana og eftir lát
hennar varð Kristján E. Krist-
jánsson, sem búið hafði með
ömmu, heimilisfastur hjá þeim
hjónum, og með honum fluttu
einnig Halldóra Pálína, bróður-
dóttir Kristjáns, er hún áður
nefnd, og Una H. Halldórsdóttir,
dóttir Guðrúnar systur Einars, og
var hún þar í nokkur ár, en mikill
vinskapur hefur alla tíð haldist
milli Unu og þessa fólks. Gísli,
bróðir Elísabetar, og Guðjón,
bróðir Kristjáns, voru heimilis-
fastir þar um árabil og í mörg
sumur dvaldist Valgerður Hrólfs-
dóttir systurdóttir Elísabetar,
þar. Af þessu má sjá að ætíð var
fjölmennt í kringum þau.
Mig langar að minnast Betu
minnar eins og ég kallaði hana æf-
inlega, eins og ég man hana best.
Þá var hún glöð og kát og stjórn-
aði sínu stóra og myndarlega
heimili með skörungsskap.
Sá siður hélst lengi frameftir að
skrifstofu- og verslunarfólk kæmi
tvisvar í kaffi „yfir“. Beta mín
naut þess að hafa fólk í kringum
sig og taka á móti gestum hvort
heldur var til lengri eða skemmri
tíma. Alltaf var nóg pláss í Ein-
arshúsi, en svo var heimili þeirra
kallað. Ein er sú minning sem ég
aldrei gleymi, en það eru jólaboð-
in, þá var ættingjum og vinum
boðið heim, gengið í kringum jóla-
tré, farið í leiki og notið góðgætis
fram á kvöld.
Beta mín var mikil félagsmann-
eskja og tók virkan þátt í félags-
starfi staðarins. Oft þurfti hún að
vera að heiman, en aldrei kom það
niður á heimilinu, hún hafði alltaf
góðar stúlkur sér til hjálpar, en þá
komu vel í ljós stjórnsemi hennar
og skipulagshæfileikar, sem voru
henni ríkulega í blóð bornir. Ég
hefi hugsað um það sem fullorðin
hversu dýrmætur tími það hlýtur
að hafa verið fyrir þau hjónin en
það voru kvöldgöngur þeirra, en
þann sið höfðu þau árið um kring
meðan heilsan leyfði. Af því sem
áður er sagt má sjá að þetta hefur
næstum verið eini tíminn sem þau
voru tvö saman. Sjaldan mun hafa
verið messað svo í Hólskirkju, að
þau væru ekki þar og þeim sið
héldu þau einnig meðan heilsan
leyfði.
Að leiðarlokum er mér efst í
huga hversu gott mér þótti alltaf
að koma í Einarshús og þá gjarn-
an hlaupa í fang Elisabetar og
finna þá miklu hlýju sem frá
henni streymdi.
Elsku frændi minn, Guðrún
systir þín og við hjónin sendum
þér og þínu fólki samúðarkveðjur
við fráfall lífsförunautar þíns.
Kristín Sigurðardóttir.
Sól rennur upp að morgni og
hnígur að djúpi að kvöldi. Milli
þessara tímamarka er einn dagur
— æfidagur, og hann er háður
skýjafari.
Æfidagur tengdamóður minnar,
Elísabetar Hjaltadóttur, er liðinn;
aðeins bjarminn stendur eftir. I
fáum línum skal reynt aðeins að
lesa í þetta skin endurminn-
inganna.
Elisabet fæddist í Bolungarvik,
og þar rann reyndar æfidagurinn
nær allur. Trúlega hefir æfimorg-
uninn verið glaður, því gleðin var
svo ríkur þáttur í skapferlinu og
var raunar ættareinkenni.
Á þessum árum var Bolungar-
vík meira útræðisbær en útgerðar.
Lífsstíllinn var einfaldur. Vinnan
var fyrir öllu, og vinnan var sjó-
sókn. Inndjúpsformenn komu til
Bolungarvíkur, að sækja gull í
greipar ægis. Einn þeirra var Ein-
ar Guðfinnsson og leiðir þeirra
Elíabetar lágu saman. Þau réðu
ráðum sínum og stofnuðu til sam-
eiginlegrar giftu. í dag lýsir af
þeirri giftu.
Tímarnir voru erfiðir. Auður
var ekki fyrir. Það þurfti kjark,
trú á lífið og skynugt mat á mögu-
leikum til þess að komast áfram.
Samhendi hjóna, stjórnsemi, hag-
sýni og ástríki á heimili voru aðr-
ar forsendur. Allt var til staðar.
Við þetta bættist svo barnalán,
sem varð mikið. Þau komu upp
átta börnum auk fósturdóttur.
Það ljómar af þessu farsæla
hjónabandi þeirra Elísabetar og
Einars.
Sá sem þessar línur ritar tengd-
ist fjölskyldunni þegar æfisól
Elísabetar var komin hátt á Ioft.
Elstu börnin voru að hefja ábyrga
þátttöku í atvinnulífinu, en hin
yngri enn í mótun. Heimilisbrag-
urinn var einstakur. Húsmóðirin
réði innan húss, og stjórnaði af
glæsileika. Stundvísi og reglusemi
ríktu og voru nánast ófrávíkjan-
legar skyldur. Stjórnunin var þó
jafnan með léttum blæ, og hús-
móðirin tók ávallt þátt í gleðinni
sem ríkti á þessu virðulega stóra
rausnarheimili. Það stafar vissu-
lega birtu af endurminningum um
þetta merka heimili, og um hana
sem mótaði það og réði þar flest-
um ráðum.
Elísabet var félagslynd og naut
félagsskapar enda starfaði hún
mikið að félagsmálum. Hún var
afar hjálpfús, traust og nærfærin
ef veikindi eða erfiðleika bar að,
en hún gladdist líka gjarnan með
glöðum. Hún naut ferðalaga, eftir
að börnin komust upp. Frá einu
slíku minnist ég hennar meðal
frændfólks í Vesturheimi. Þá steig
hún í ræðustól, — þetta var henn-
ar frændfólk og því hennar að
þakka. Það sindrar af slíkum at-
burðum.
Atvikin eru mörg og það merlar
af minningunum um Élisabetu í
hugum 63 afkomenda, átta
tengdabarna, systkinanna beggja
og fjölda náinna vina. Skírast
hljóta þær þó að ljóma í huga
eiginmannsins, Einars Guðfinns-
sonar.
Á síðustu stundum æfidagsins
brá nokkuð birtu því veikindi
birgðu sól. Þá naut hún samt sam-
stilltrar fjölskyldu sinnar, og þó
sérstaklega eiginmannsins, sem
sýndi henni tryggð, umhyggju og
ástúð sérhvern dag, til hins
hinsta.
Æfidagur Elísabetar Hjalta-
dóttur er allur, en við sem á
ströndinni stöndum, og höfum
fyrir svo margt að þakka, biðjum
að sól nýrrar tilveru hennar sé
upp runnin.
Ilaraldur Ásgeirsson
t Móöir okkar, GUÐRÍÐUR GUNNLAUGSDÓTTIR, Sunnuhlíó, Hverageröi, lézt á Landsþítalanum 12. nóvember. Börnin

1 Faðir minn og tengdafaöir, t
MAGNÚS GUDMUNDSSON
póstmaður Irá Vorsabæjarhiáleigu,
Kirkjuvegi 15, Selfossi,
lést á Landspítalanum fimmtudaginn 12. nóvember.
Oddný Magnúsdóttir,
Emil Guðjónsson.
t
Eiginkona min, móöir okkar og tengdamóöir,
ELÍSABET HJALTADÓTTIR,
Bolungarvík,
veröur jarösungin frá Hólskirkju i Bolungarvík, laugardaginn
nóv. kl. 2 e.h.
14.
Einar Guöfinnsson, börn og tengdabörn.
t
Eiginmaður minn, faöir okkar og tengdafaöir,
ÓLAFUR SIGUROSSON,
Vatnskoti, Þykkvabæ,
veröur jarösunginn frá Hábæjarkirkju, laugardaginn 14. nóvember
kl. 14.
Ástrós Guömundsdóttir,
Sigurður G. Ólafsson,
Óli Ágúst Ólafsson,
Guömundur Ólafsson,
Ágústina Ólafsdóttir,
Hugrún Ólafsdóttir,
Ásmundur Þórír Ólafsson
og barnabörn.
Jóhanna Bjarnadóttir,
Ingibjörg Guömundsdóttír,
Ágúst Karl Sigmundsson,
Helgi Hauksson,