Morgunblaðið - 14.11.1981, Blaðsíða 23

Morgunblaðið - 14.11.1981, Blaðsíða 23
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. NÓVEMBER 1981 23 i hugsunarfrest lét til skarar skríða með verðbótaskerðingu, vaxta- hækkun og föstu gengi. Almenn- ingur hafði beðið í 11 mánuði eftir því, að ríkisstjórnin legði grunn- inn að sínu starfi með einhverjum efnahagsaðgerðum. Ef við lítum hins vegar á stöð- una í dag hefur margt breytzt. Það er ljóst, að ríkisstjórninni hefur ekki tekizt að halda niðri innlend- um kostnaði fyrirtækjanna, en það hefur leitt til gengisfellingar og vaxandi verðbólgu. Ríkisstjórn- in stendur frammi fyrir því vandamáli í dag, að atvinnuveg- irnir eru reknir með halla eða á núllpunkti. A sama tíma fer klofin verkalýðshreyfing fram á veru- lega kauphækkun. Þetta rifjar upp, að meginástæðan fyrir því, að Alþýðubandalagið hefur verið leitt til samstarfs í ríkisstjórn er, að með þátttöku sinni geti Al- þýðubandalagið tryggt vinnufrið í landinu. Þessi forsenda stjórnar- samstarfsins gæti horfið alveg á næstunni, því að nú stefnir fyrir- sjáanlega í verkföll. Við skulum ennfremur rifja upp, að Alþýðu- bandalagið náði lykilaðstöðu í ís- lenskum stjórnmálum undir kjör- orðinu „Samningana í gildi" og „Kjósum ekki kaupránsflokkana". Það er því fróðlegt nú, tæpum fjórum árum síðar, að hlusta á einstaka forystumenn Alþýðu- bandalagsins svo sem forseta Verkamannasambandsins skýra frá því í sjónvarpi, að hann stefni að því, að ná á árinu 1983, þpim kaupmætti, sem um var samið 1977. Þessir aðilar geta ekki tryggt vinnufrið, þeir geta ekki náð þeim árangri sem þeir lofuðu, og þeim hefur mistekizt að kljúfa Sjálfstæðisflokkinn. Allt bendir þetta til þess að stjórnarsamstarf- ið sé ótryggt um þessar mundir, svo að ekki sé fastar að orði kveð- ið. Framsóknarflokkurinn telur sig hafa unnið sigur í síðustu kosn- ingum á grundvelli þeirrar stefnu, að hægt sé að telja verðbólguna niður í áföngum sársaukalaust fyrir allan almenning. Ég tel, að ríkisstjórnin standi nú á þeim tímamótum, að ekki sé hægt að samræma forsendurnar fyrir stjórnarþátttöku Alþýðubanda- lagsins og Framsóknarflokksins, nema efnt verði til gífurlegra millifærslna, sem ég treysti sjálfstæðismönnum í ríkisstjórn til að standa ekki að, enda stríðir slíkt algjörlega gegn öllum hug- myndum sjálfstæðismanna um eðlilega stjórn efnahagsmála. — Kjarasamningar standa yfir. Hver er afstaða Sjálfstæðisflokksins til þeirra? — Ég held, að möguleiki at- vinnuveganna til þess að greiða hærri laun, sem hægt er að verja fyrir verðbólgu, séu sáralitlir. Astæðan er fyrst og fremst sú, að okkur hefur á undanförnum árum ekki tekizt að auka framleiðni at- vinnuveganna og það hefur verið látið undir höfuð leggjast að taka mikilvægar ákvarðanir í orku- og stóriðjumálum, sem geta lagt grundvöll að betri lífskjörum í framtíðinni. Lífskjör þjóðarinnar mótast ekki af reikniþrautum í kjarasamningum, heldur hver hagvöxturinn er. Full atvinna og sæmileg lífskjör að undanförnu hafa byggzt á sterkri stöðu Banda- ríkjadollars, en lífskjörin koma ekki til með að batna, fyrr en til valda koma stjórnvöld, sem hafa skilning á því að byggja upp arð- bæra atvinnustarfsemi, sem skilað getur nægilegum ágóða til að standa undir hærri launum og nauðsynlegri samneyslu, en eru ekki haldin fordómum í garð ein- stakra atvinnugreina. Þá þurfum við að leggja áherslu á að nýta það mikla afl, sem býr í einstaklingn- um en treysta ekki sýknt og heil- agt á ákvarðanir stjórnvalda. — Pálmi Jónsson landbúnaðar ráðherra sagði á landsfundi Sjálf- stæðisflokksins, að stjórnmálayfir lýsing flokksins markaði mikið frá- hvarf frá leiftursókninni. Ertu sam- mála því? — Leiftursóknin var ekki stefna, heldur aðferð til að fram- kvæma stefnu, þá stefnu, sem Sjálfstæðisflokkurinn hefur byggt starf sitt á og verið að þróast á undanförnum árum. Það sem átti að gera eru allt hlutir, sem koma fram í stefnuskrá flokksins, en við ætluðum hins vegar að gera þetta hraðar en menn höfðu áður hugs- að sér. Fyrir síðustu kosningar gafst flokknum hvorki tími né tækifæri til að hafa samráð við frambjóðendur eins og nauðsyn- legt var um kynningu á þessari stefnu. Og svo er náttúrulega augljóst, að hugtakið eða slagorðið „leiftursókn gegn verðbólgu" voru mistök, sem við getum lært af. — Mikið hefur verið rætt um fyrirhugaðar breytingar á kjördæma- skipan og kosningalöggjöf. Hvernig standa þau mál innan Sjálfstæðis- flokksins. — Landsfundur Sjálfstæðis- flokksins samþykkti ályktun um kjördæmamálið, sem mér sýnist að aðrir flokkar ættu að geta fall- ist á. Þess vegna eru líkur á víð- tæku samkomulagi um breytingar á kosningatilhögun. Það er nauð- synlegt að næsta vor liggi fyrir tilhögun um breytingar á stjórn- arskrá og kosningalöggjöf og slík- ar breytingar verði samþykktar fyrir næstu kosningar. Kjör- dæmaskipan er ekki einungis rétt- arbót fyrir þá, sem hafa skertan atkvæðisrétt vegna búsetu í land- inu, heldur getur breytingin á kosningatilhögun verið liður í nauðsynlegri endurnýjun, í ís- lenskum stjórnmálum. Slíkar breytingar fylgdu í kjölfarið á breytingum á kjördæmaskipan ’• 1942 og 1959. — í umræðum að landsfundi loknum varst þú kallaður miðjumað- ur í þeim átökum, sem átt hafa sér stað innan Sjálfstæðisflokksins. Ert þú miðjumaður í hugmyndafræði- legum skilningi? — Ég býst við því, að ég hafi verið kallaður miðjumaður í flokknum vegna þess, að ég hef verið í góðu sambandi við hina ýmsu hópa í flokknum, en ekki tengzt neinum þeirra sérstaklega. Þetta hefur ekkert með stjórn- málastefnu að gera eða viðhorf í þeim efnum. Ég held, að menn verði að vera vel vakandi í velferðarþjóðfélagi eins og okkar. Það getur snúist upp í andhverfu sína ef ríkið verð- ur of umsvifamikið. Á sama hátt og það er sjálfsagt að tryggja ör- yggi þeirra, sem af einhverjum ástæðum geta ekki séð um sig sjálfir, eiga fullfrískir einstakl- ingar að standa eða falla með eig- in gerðum. Ég er hægri maður í þeim skilningi, að ég tel að sér- hver einstaklingur eigi að setja sér markmið og stefna að þeim. Hann eigi jafnt að njóta eigin verka og taka afleiðingum af þeim. Það er nefnilega þannig með lífið, að það sem gefur því gildi, er að takast á við það. Stg. „Guernica“ við Grensásveg Það eru mikil tíðindi, að sjálf „Guernica" skuli vera komin hingað til íslands. Að vísu er hér um að ræða ljósmynd af þessu mikla verki, en ennfremur af að- draganda þess, skissum og öðrum upplýsingum, sem nauðsynlegt er að kynna sér, ef maður vill veru- lega njóta þess há-dramatíska málverks. Þess málverks sem á vorum dögum hefur ef til vill haft mesta þýðingu fyrir þann málstað, er tekur upp vettlinginn fyrir frið og mannréttindi gegn ofbeldi, morðum og orustum. Það eru margir sammála um, að ekki hafi hörmungum ofbeldis og stríðs- rekstrar verið eins frækilega lýst í myndlist á vorri tíð og einmitt í þessu mikla verki Picasso. Pablo Picasso hefði orðið hundr- að ára fyrir nokkrum dögum, og því er það enn ánægjulegra, að slíkur viðburður og sú heimilda- sýning um „Guernica", sem nú stendur yfir í Listasafni alþýðu, skuli einmitt vera á ferð um sama leyti. Það er víst enginn möguleiki á að fá nokkur málverk hingað út eftir meistarann, en þessi sýning er mjög mikil bragarbót, og því fagna ég henni af heilum hug. Það má einnig nefna það hér, að „Guernica" er máluð í þeim tón- tegundum, sem einna best falla að sorg og niðurbældu hugarfari, það er að segja í gráum, brúnum og bláleitum tónum. Og ég fæ ekki betur séð en að hin mikla ljós- mynd, sem er þungamiðja þessar- ar sýningar, gefi furðu góða hugmynd um verkið sjálft og komi þeim áhrifum til skila, sem ég held, að listamaðurinn hafi ætlast til. Ég átti þess kost um tíma hér á árunum að umgangast frummynd- ina og frumdrögin daglega og held því, að ég geti fullyrt það, er ég reit hér að framan. En eitt vil ég nefna hér, sem ekki gefur sömu Myndlist Valtýr Pétursson áhrif og sjálfar frummyndirnar eða skissurnar. Það er hvað ljós- myndirnar á þessari sýningu eru miklu minni en sjálfar teikn- ingarnar, og missa þær óneitan- lega nokkurn kraft fyrir vikið. Þetta er líka það eina, er ég sakna við kynni af þessari sýningu. Þarna eru einnig mjög vel sett upp ýmis atriði, er varða gerð og hvata „Guernicu", sem er afar fróðlegt bæði fyrir starfandi lista- menn og leikmenn. Það er fróðlegt að sjá, hvernig Picasso töfrar fram með pensli sínum þann hrylling, er hann var að fást við og hvernig hann gerir andstyggð drápmáttarins að sterkum áróðri fyrir friði og mannlegum tilfinn- ingum. Þarna er mikið og marg- slungið listaverk á ferð, sem ekki verða gerð skil í örfáum línum í dagblaði. Það hefur verið mikið um þessa mynd skrifað og margar skýringar hafa komið fram. I sýn- ingarskrá, sem fylgir þessari sýn- ingu, er skemmtilega sagt frá ýmsu í sambandi við sjálft verkið, en samt er það aðeins örbrot af því er ritað hefur verið. Sýn- ingarskrá þessi er að öllum búnaði og frágangi hin ágætasta, og ég legg til að fólk notfæri sér hana eins og framast er unnt. Hún er myndskreytt og í alla staði hin eigulegasta. Þessi sýning í Lista- safni alþýðu er mjög skemmtilega sett upp, og ég vona, að sem flestir sjái sér fært að koma þar í hús á næstunni. Hér er einstætt tæki- færi til að kynnast hinum mikla meistara tuttugustu aldar, og eitt er víst, að ekkert listaverk hefur haft jafn djúptæk áhrif á þessari öld og einmitt „Guernica". Ég ætla ekki að fara út í neina greiningu á sjálfu verkinu hér. Enda þarf langt mál til þess. En það má minnast á, að þetta verk hefur verið til húsa um langt árabil hjá Museum of Modern Art í New York, en er nú komið til síns heima, Spánar. Það ætlaði að verða erfitt að finna því samastað þar í landi, vegna þess að Malaga vildi fá verkið af því Picasso var þar fæddur, Baskar vildu fá verkið, vegna innihalds þess. Prado vildi fá verkið, því að það var talið hafa borgað þóknun fyrir það til listamannsins, og Katalón- íumenn gerðu tilkall til „Guern- ica“ vegna þess að þar er safn af verkum Picasso. Þannig gengur það til þar í sveit, en nú er „Guernica“ komin heim, og henn- ar heima er hið stórfenglega lista- safn í Madrid PRADO. Ekki ætla ég að hafa þetta öllu lengra, en ég vil geta þess, að þær myndir, sem fylgja þessum línum eru úr fylgiriti sýningarinnar. Þessi heimildasýning er svo merkilegur viðburður í listalífi ársins, að hann skyggir á allt ann- að, sem hér hefur gerst að undan- förnu. Notið því tækifærið og kynnist þessu einstaka verki. Að lokum vil ég færa mínar bestu þakkir öllum þeim, er gert hafa þessa sýningu mögulega, og er gott til þess að vita, að Norðlend- ingar fá tækifæri til að sjá þessa sýningu er henni lýkur hér fyrir sunnan. Sú var tíðin, að maður varð að fara í hálfsmánaöar sigl- ingu til að sjá þetta fræga verk, eða til New York, nú getur fólk ekið í kerru sinni inn á Grensás- veg og séð „Guernica". t | PROFKJÖR SJÁLFSTÆDISFLOKKSINS ÍREYKJAVIK . • . ,;■ ‘ v •;. ,* • ?. • *■•■■■ 29. nóv.—30. nóv. 1981 —'.■■ ."■■■; V ■/■.—— r —-— .............. Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson framkvæmdastjóri gefur kost á sér til setu í borgarstjórn Reykjavíkur. Þangað á hann erindi. Þegar litiö er til starfa Vilhjálms fyrir Sjálfstæöisflokkinn og á öörum vettvangi, er Ijóst aö honum má treysta til ábyrgöarstarfa. Viö skorum á sjálfstæöisfólk aö tryggja honum gfæsilega , kosningu í prófkjörinu. Viö erum þess fujlviss aö Vilhjálmur Þ. Vilhjálmssóri muni veröa góöur fulltrúi í borgarstjórn Reykjavíkur. STUDNINGSFÓLK

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.