Morgunblaðið - 01.12.1981, Blaðsíða 22

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. DESEMBER 1981
30
Ný þingmál — þingfréttir í stuttu máli
Lagasetning um verðlagningu orku:
Húshitun með
olíu frádráttar-
bær til skatts
— Tekjusköttun færð yfir til sveitarfélaga?
SVIPMYND FRA ALÞINGI:
Árni Gunnarsson, Olafur G. Einarsson, Salome Þorkelsdóttir, Kjartan
Jóhannsson og Stefán Jónsson.
Verðlagning á
raforku
Birgir ísl Gunnarsson (S) hefur
flutt svohljóðandi tiilögu til þings-
ályktunar:
„Alþingi ályktar aö fela ríkis-
stjórninni aö láta semja lagafrum-
varp, sem lagt verði fyrir Alþingi,
um almennar reglur, sem fylgja
skuli við verðlagningu á orku frá
orkufyrirtækjum í landinu. Þar sé
m.a. kveðið á um arðgjöf og afskrift-
ir til að tryggja eðlilega eiginfjár-
myndun og sjóðstreymi. Stjórnir
orkufyrirtækja ákveði sjálfar orku-
verð innan lagarammans, en að öðru
leyti sé hann bindandi fyrir orkufyr-
irtækin svo og yfirvöld verðlags-
mála. Hafa skal samráð við Sam-
hand ísl. rafveitna og Samband ísi.
hitaveitna um samningu ofan-
greinds frumvarps."
í greinargerð kemur m.a. fram:
„Sem dæmi um þróun þessara
mála hjá orkufyrirtækjum má nefna
að hjá Landsvirkjun var orkuverð í
árslok 1980 70% af því sem það var
1970, þrátt fyrir gífurlegar fram-
kvæmdir á þessum tíma. Mikill halli
verður á rekstri fyrirtækisins á
þessu ári og að óbreyttu stefnir einn-
ig i verulegan halla á næsta ári.
Arðgjöf er langt undir því marki
sem Landsvirkjun sjálf telur eðlilegt
og eldri lánasamningar kveða á um.
Bilið er brúað með erlendum lántök-
um. Á sama tíma tala menn í fullri
alvöru um nauðsyn nýrra stórátaka í
byggingu raforkuvera.
Rafmagnsveita Reykjavíkur þurfti
á þessu ári að taka 17 milij. kr. að
láni erlendis og líklegt er að fyrir-
tækið þurfi 20 millj. kr. til viðbótar á
næsta ári. Raforkuverð án skatta er
nú rúmlega 75% af því sem það var
árið 1970. Fjárfesting dreifiveitu
eins og Rafmagnsveitu Reykjavíkur
er nokkuð jöfn frá ári til árs og fylg-
ir fyrst og fremst útþenslu byggðar-
innar. Mjög er óeðlilegt að fjár-
magna slíkar framkvæmdir með er-
lendum lántökum. Á tveggja ára
tímabili (október 1979 — október
1981) hefur gjaldskrá Rafmagns-
veitu Reykjavíkur hækkað um 94%,
en á sama tíma hefur verðbólga
numið 110—120%.
Orkuverð hjá Hitaveitu Reykja-
víkur var í árslok 1980 60% af því
sem það var 1970. Á sama tíma hefur
HR staðið í miklum framkvæmdum,
bæði í virkjunarmálum og dreifingu.
Hefur fyrirtækið m.a. iagt heitt vatn
í öll ný byggðahverfi Reykjavíkur og
ennfremur um Kópavog, Garðabæ og
Hafnarfjörð. Vegna verðlagn-
ingarstefnunnar hefur fyrirtækið
þurft að skera niður ýmsar grund-
vallarframkvæmdir, eins og borun á
nýjum holum, og vatnsskortur vofir
yfir ef ekki verður út bætt.
Mælt var fyrir tveimur frum-
vörpum til breytinga á tekju-
skatLslögum í gær á fundi nedri
deildar Alþingis:
1) Alcxander Stefánsson (F)
mælti fyrir frumvarpi sem ætl-
að er að taka af allan vafa um að
félagsheimili séu undanþegin
skattskyldu samkvæmt viðkom-
andi lögum. Miklar umræður
urðu um máiið. Friðrik Sophuss-
on (S) vék m.a. að því að félags-
heimilasjóður væri nánast
Þóknun fyrir lög-
boðna innheimtu gjalda
Friðrik Sophusson og Albert Guð-
mundsson, þingmenn Sjálfstæðis-
flokks, hafa flutt frumvarp til laga
um þóknun fyrir lögboðna inn-
heimtu gjalda, svohljóðandi:
„Hvarvetna þar sem atvinnurek-
endum er með lagaboði gert skylt að
innheimta opinber gjöld eða aðrar
greiðslur hjá starfsfólki sínu eða
kaupendum vöru þeirra eða þjónustu
skal greiða þeim þóknun fyrir inn-
heimtuna er nemi 3% — þremur af
hundraði — af upphæðum inn-
heimtra gjalda. Þóknunin greiðist
um leið og innheimtufénu er skilað
til réttra aðila, enda sé það gert inn-
an þeirra tímamarka sem lögboðið
er.“
Lög um Orkubú
Suðurnesja?
Allir þingmenn Reykja-
neskjördæmis (Jóhann Einvarðsson,
Ólafur G. Einarsson, Matthías Á.
Mathiesen, Salome Þorkelsdóttir,
Geir Gunnarsson og Kjartan Jó-
hannsson), hafa lagt fram svohljóð-
andi tillögu til þingsályktunar?
„Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjórninni að skipa fimm manna
nefnd til að semja frumvarp til laga
um Orkubú Suðurnesja.
Nefndin skal þannig skipuð: Tveir
fulltrúar tilnefndir af stjórn Hita-
veitu Suðurnesja, tveir fulltrúar til-
nefndir af stjórn Sambands sveitar-
félaga á Suðurnesjum og einn full-
trúi tilnefndur af iðnaðarráðuneyt-
inu. Iðnaðarráðherra skipar for-
mann úr hópi nefndarmanna.
Nefndin hraði svo stöfum að frum-
varp verði lagt fyrir næsta reglulegt
Alþingi."
I greinargerð segir:
„Með lögum nr. 100 31. des. 1974
var ákveðið að stofna Hitaveitu Suð-
gjaldþrota, enda færi nú
skemmtanaskattur, sem upp-
haflega átti að renna til sjóðs-
ins, beint í ríkishítina.
2) Magnús H. Magnússon (A)
mælti fyrir frumvarpi um svæð-
isbundna framfærsluvísitölu,
sem taki tillit til mismunandi
kostnaðar heimila í landinu,
m.a. vegna húshitunar með olíu,
og jafna á aðstöðumun af slíku
tagi með hækkun persónufrá-
dráttar til skatts og barnabóta.
urnesja, sem hafa skyldi það
markmið að leysa húshitunarmál á
Suðurnesjum. Eignaraðild að félag-
inu var ákveðin á þann veg, að sveit-
arfélögin sjö á Suðurnesjum skyldu
hafa 60% eignaraðild en ríkið 40%. í
byrjun febrúar 1975 var stjórn fé-
lagsins skipuð og tók hún strax til
starfa við uppbyggingu fyrirtækis-
ins. Jafnframt því meginmarkmiði
að hita upp hús á svæðinu hefur HS
framleitt raforku til eigin nota og
fyrir almennan markað. Afkastaget-
an er nú 8 MW í þremur gufuhver-
flum (2x1 MW + 1x6 MW). Möguleik-
ar eru nú á aukinni rafmagnsfram-
leiðslu í Svartsengi án frekari bor-
ana um allt að 8—10 MW. Þá væri
uppsett afl í Svartsengi komið í
16—18 MW og framleiðslugetan
væri milli 80—90 Gwh á ári. Af með-
Þorvaldur Garðar Kristjánsson
(S) mælti í Sameinuðu þingi
fyrir þingsályktunartillögu, sem
hann flytur ásamt fleiri þing-
mönnum Sjálfstæðisflokks, sem
miðar að því að gera bændum
auðveldara að taka upp votheys-
verkun, m.a. með lána-
fyrirgreiðslu, sem muni stórlega
auka á öryggi í landbúnaði varð-
andi öflun heyja. Vothey hafi
verið 8,6% af heyfeng lands-
manna á si. ári, eða nær hið
fylgjandi töflu um raforkunotkun á
Suðurnesjum árin 1978 til 1981 má
sjá hve framleiðslugetan í Svarts-
engi gæti orðið stór hluti af raforku-
þörfinni ef ráðist yrði í uppsetningu
fjórða gufuhverfilsins."
Sjálfsforræði
sveitarfélaga
Magnús H. Magnússon og fleiri
þingmenn Alþýðuflokks hafa lagt
fram svohljóðandi þingsályktunar-
tillögu:
„Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjórninni að undirbúa frumvörp til
laga um breytingu á lögum nr.
73/1981, um tekjustofna sveitarfé-
laga, lögum nr. 75/1981, um tekju-
og eignarskatt, og þeim lögum, sem
ákveða afskipti ríkisvaldsins af
gjaldskrám sveitarfélaga fyrir veitta
þjónustu.
Markmið breytinganna verði:
1) Að skattlagning tekna einstakl-
inga verði einvörðungu á vegum
sveitarfélaga, en tekjuskattur
einstaklinga til ríkissjóðs falli
niður. Innan rúmra marka, sem
m.a. tryggi tekjujöfnunarhlut-
verk skattsins, ákveði sveitar-
stjórnir álagningarhlutföllin án
afskipta ríkisvaldsins.
2) Að skattar af eignum og veltu
verði alfarið á vegum ríkissjóðs,
en aðstöðugjald til sveitarfélaga
falli niður.
3) Að því leyti sem jöfnuði þarf að
sama og 1975, þann veg, að ekk-
ert hafi í raun miðað áfram í
þessu stóra hagsmunamáli. Hélt
þingmaðurinn því fram að röng
lánafjárpólitík stjórnvalda, sem
m.a. kæmi fram í mun á fyrir-
greiðslu til byggingar vot-
heyshlöðu en þurrheyshlöðu,
væri hemill á æskilega þróun í
þessu máli.
Nánar verður gerð grein fyrir
máli Þorvaldar Garðars um
votheysverkun síðar.
ná í skiptum skatttekna milli
ríkis og sveitarfélaga eftir þessa
breytingu, verði það einkum gert
með þvi að draga úr sérgreindum
tilfærslum frá ríki til sveitarfé-
laga og með þvi að sveitarfélögin
yfirtaki verkefni frá ríkinu.
4) Að Jöfnunarsjóður sveitarfélaga
þjóni fyrst og fremst því hlut-
verki að jafna þann aðstöðumun
sveitarfélaga, sem stafar af mis-
munandi tekjuöflunarmöguleik-
um þeirra vegna ólíkra atvinnu-
hátta, aldursskiptingar o.þ.h., og
að jafna kostnað milli landshluta,
en fellt verði niður eða dregið
verulega úr því hlutverki hans að
vera viðbót við fasta tekjustofna
sveitarfélaga.
5) Að sveitarfélögin fái óskorað vald
til að ákveða gjaldskrár fyrir
veitta þjónustu, án afskipta ríkis-
valdsins."
Húshitun með olíu
skattafrádráttur
Sex þingmenn Alþýðuflokks og
Sjálfstæðisflokks, (Sighvatur Björg-
vinsson, Karvel l’álmason, Sverrir
Hermannsson, Magnús H. Magnús-
son, Árni Gunnarsson og Matthfas
Bjamason) flytja frumvarp til breyt-
inga á lögum um tekjuskatt, þess
efnis, að einstaklingum, sem kynda
hús sín með olíu, sé heimilt að draga
frá skattskyldum tekjum, noti þeir
ekki 10% frádráttarregluna, allan
orkukostnað vegna íbúðarhúsnæðis
til eigin nota, að olíustyrk frádregn-
um. I greinargerð kemur fram að
fjölskylda á Isafirði greiði sem svari
15,29 vinnuvikum fyrir ársnotkun
olíu til húshitunar, að frádregum
olíustyrk, en fjölskylda í Reykjavík
greiði sem svari 2,11 vinnuvikum til
kaupa á hliðstæðu orkumagni af
heitu vatni til húshitunar. Hér sé því
þörf að jafna metin að nokkru.
Framkvæmd greiðslu
orlofsfjár
Karvel Pálmason (A), Pétur Sig-
urðsson (S), Árni Gunnarsson (A),
Ólafur Þ. Þórðarson (F), Eggert Hauk-
dal (S) og Halldór Blöndal (S) flytja
frumvarp til breytinga á orlofslög-
um, sem fela það m.a. í sér, að „ein-
stök verkalýðsfélög hafi óskoraðan
rétt til að semja við viðsemjendur
sina um annað fyrirkomulag en
reglugerð gerir ráð fyrir“ um
greiðslufyrirkomulag orlofsfjár. Þó
skal tryggt í siíku samkomulagi að
sá aðili, sem tekur að sér innheimtu
og ávöxtun fjárins, beri sömu ábyrgð
og Póstgíróstofan.
Gróðurhúsaframleiðsla
Kridrik Sophusson, Steinþór Gests-
son og Albert Guðmundsson, þing-
menn Sjálfstæðisflokks, flytja frum-
varp til laga, sem felur í sér afnám
einokunarákvæða um sölu matjurta-
og gróðurhúsaframleiðslu. Ekki er
lögð til önnur breyting á starfsemi
Grænmetisverzlunar landbúnaðar-
ins en felst í afnámi einokunar.
Nýr
þingmaður
Sigurður Óskarsson, formað-
ur verkalýðsmálaráðs Sjálf-
stæðisflokksins, tók í gær sæti
á Alþingi í veikindaforföllum
Steinþórs Gestssonar (S), þing-
manns Sunnlendinga.
Þingstörf í gær:
Tekjuskattslög og yotheysverkun