Morgunblaðið - 30.05.1982, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. MAÍ 1982
Styrjöld háð með
geimaldarvopmim
ORRUSTAN um Falklandseyjar
er fyrsta meiriháttar viðureignin í
sögu sjóhernaöar þar sem beitt
er miklum fjölda geimaldareld-
flauga og fullkomnum rafeinda-
búnaði þeirra. Átökunum hefur
verið líkt við banvæna tækniskák
og sá lærdómur, sem af þeim má
draga, getur gefið vísbendingar
um hvernig hernaður framtföar-
innar verður háður.
„Þetta er fyrsta flotaviöureignin
þar sem eldflaugar hafa gegnt
svona mikilvægu hlutverki," segir
Bill Gunston, hergagnasérfræöingur
hernaöarritsins „Jane's Fighting
Ships". „Menn munu læra margt af
því sem nú er aö gerast á Suöur-
Atlantshafi."
Bretar munu fá dýrmæta reynslu í
átökunum, sem hvorki Bandaríkja-
menn né Rússar hafa öölazt í raun-
veruiegum átökum og munu öfunda
þá af. Bretar fá ekki aöeins reynslu í
aö beita vopnunum viö raunveru-
legar aðstæöur, þeir kynnast líka
kostum þeirra og göllum, sjá hvern-
ig bezt megi bregöast viö þeim og
hvaöa ráöstafanir veröi aö gera til
aö efla varnir gegn þeim. Viö Falk-
landseyjar fer saman orrusta eld-
flauga- og rafeindavopna framtíöar-
innar og gamaldags venjuleg
orrusta fortiöarinnar, háö á landi.
Rafeindatækni hefur fært hernað
á nýtt stig, eins og átökin á sjó og í
lofti við Falklandseyjar hafa sýnt, og
þau sýna einnig aö árás er allmiklu
áhrifameiri en vörn, aö minnsta
kosti nú um stundir. i hernaöarsög-
unni hafa alltaf skipzt á yfirburöir
árásar og varnar. í síöari helmsstyrj-
öidinni þurrkaöi skriödrekinn út yfir-
buröi vélbyssunnar sem varnar-
vopns. Nú ógna eldflaugar, sem
stýrt er aö skotmörkum meö raf-
eindatækni, skriödrekum og öllum
ðörum meiriháttar vopnakerfum, allt
frá nútímaskriödrekum, sem eru
langtum flóknari en fyrirrennarar
þeirra og betur brynvarölr, tll flug-
vélamóöurskipa.
Hernaöarsagan sýnir aö ný
undravopn kalla alltaf fram önnur ný
vopn, sem vega upp á móti áhrifum
hinna fyrri, draga úr þeim eöa gera
þau aö engu. Hernaöarsérfræöingar
telja aö nú þreifi hver einasta her-
rannsóknastofnun heimsins fyrir sér
um smíöi vopna, sem muni vega
upp á móti þeim áhrifum sem raf-
eindastýröar eldflaugar sýna aö þær
hafa.
Þeir telja aö of snemmt sé aö
halda því fram aö þau áhrif, sem
þessi vopn hafa, hafi sýnt og sannaö
viö Falklandseyjar aö dagar stóru
flugvélamóöurskipanna eöa ofan-
sjávarskipa og stórra olíuskipa séu
liönir. Þeir segja aö það eina sem
ótökin sýni sé aö slíkum vopnum
verði beitt meö meiri gætni um hríö.
FELULEIKUR
Sjóhernaöur hefur breyzt miklö
síöan í síöari heimsstyrjöldinni, sem
var tími stóru skipanna og stóru fall-
byssanna. Nú á dögum eru flest
herskip lítil, en eldflaugar þeirra,
sem sumar hverjar eru hljóöfráar,
valda því aö þau hafa eins mikinn
skotkraft og hinir stóru fyrirrennarar
þeirra. Þotuflugmenn stríösaölla sjá
e.t.v aldrei hver annan og berjast
meö ratsjám og eldflaugum af löngu
færi. Þetta er eins konar feluleikur
— flugmennirnir lenda sjaldan ( ná-
vigi þannig aö þeir þurfi aö beita
byssum og í staöinn heyja þeir ein-
vtgi ( margra kílómetra fjarlægö
hver frá öörum til þess aö foröast
gagnráöstafanlr þsár sem mótaöll-
inn getur gert meö rafelndatækni-
búnaöi sfnum.
Þessum nýju tegundum vopna
var fyrst beitt áriö 1971 þegar
bandaríski flugherinn eyddi tveimur
brúm í Noröur-Víetnam eftir margar
árangurslausar tilraunir til aö eyöa
þeim meö venjulegum vopnum.
Nýju vopnunum var fyrst beltt í
stórum stíl í styrjöld Araba og fsra-
elsmanna 1973. Egyptar beittu
eldflaugum, sem voru kallaðar
„skjóttu og gleymdu", gegn ísra-
elskum skriödrekum og þeir beittu
sovézksmíöuöum loftvarnaeldflaug-
um gegn ísraelskum flugvélum. isra-
elsmenn beittu rafeindatæknilegum
gagnráöstöfunum, sem blinduöu
eldflaugarnar eöa beindu þeim af
leiö þegar þær leituöu uppi skot-
mörk sín — flugvélar eöa skriö-
dreka.
EXOCET
Þótt þúsundum eldflauga væri
beitt á báða bóga í styrjöld Isra-
elsmanna og Egypta hafa ekki verið
háöar stórorrustur meö eldflaugum
á sjó fyrr en nú. Athygli manna
beindist fyrst aö áhrifum fullkom-
inna eldflauga gegn ofansjáv-
arskipum þegar argentínska beiti-
skipinu „Belgrano hershöföingja"
var sökkt meö langdrægum tund-
urskeytum og þegar brezka tund-
urspillinum „Sheffield" var sökkt
með Exocet-eldflaug sem var skotiö
frá Super Etendard-orrustu-
sprengjuflugvél.
Exocet-eldflaug haföi aldrei áöur
veriö beitt í hernaöi og „Sheffield"
var fyrsta skipiö, sem hefur veriö
sökkt meö slíkri eldflaug, og jafn-
framt fyrsta herskipiö, sem Bretar
hafa misst í hernaöi í 37 ár. Eld-
flaugin hæföi stjórnstöö hins tölvu-
vædda vopnakerfis skipsins. Eftir
missi „Sheffield" var haft eftir heim-
ildarmanni handgengnum brezka
forsætisráöherranum aö nú geröu
Bretar sér grein fyrir því „hve nú-
tímahernaöur væri hræöilegur."
Skipinu var sökkt meö einni rat-
sjárstýröri Exocet-eldflaug meö 165
kílóa sprengjuoddi. Til hennar voru
sendar upplýsingar um skotmáiiö
og legu skotmarksins frá ratsjár
buröarflugvélarinnar áöur en henni
var skotiö. í um 9,6 km fjarlægö frá
skotmarkinu tekur ratsjá eldflaugar-
innar sjálfrar viö fyrir lokaárásina.
Eldflaugin nálgast skotmarklö í
tveggja til þriggja metra hæö yfir sjó
og þaö eina sem kemur upp um
hana er smádepill á ratsjárskermi
mótherjans, en öidurnar villa sýn
þar sem flaugin fer svo lágt.
Einn af kjarnorkukafbátum Breta,
„Conqueror", sökkti argentínska
beitiskiþinu „Belgrano hershöfö-
ingja", meö tveimur tölvustýröum
Tigerfish-tundurskeytum, sem hvort
I
nn
S
LUXEMBORG
Brottför: 7., 14., 21. maí og síöan alla
miövikudaga frá og meö 26. mai til og
með 29. sept.
Heimkoma: Eftir 1, 2, 3 eöa 4 vikur aö
vild farþega.
Ath.: Bifreiöar verða einungis staö-
festar eftir flokkum, ekki eftir tegund-
um.
GLASGOW
Brottför: Alla miövikudaga frá 19. maí
ti( og meö 16. september. 1—4 vikur
aö vild. Hagstætt verö og ótakmark-
aöur akstur um Bretlandseyjar. Bíln-
um má skila í London eöa aftur í Glas-
gow. í tengslum viö „Flug og bíl“ býö-
ur Urval gistingu um allar Bretlands-
eyjar er greiöa má hér heima.
o
00
m
H
33
>
<
m
3Ö
O
verö pr. mann 1 vika 2 vikur 3 vikur 4 vikur Varð pr. mann:
Flokkur A: 1 í bifr. 4 517 5 693 6 870 8 045 Flokkur 2: 1 í
Fiat 127 2 í „ 3 930 4.517 5.105 5 693 Ford Esport 2 í
Fiat 126j 3 í „ 3.733 4.125 4 517 4.910 3 dyra 3 i
4 í - 3.635 3.930 4.223 4.517 4 í
Flokkur B: 1 í bifr. „4 650 5 957 7 265 8.573 Flokkur 3: 1 í
Ford Fiesta 2 í „ 3.995 4 650 5 303 5.957 Ford Escort 2 í
VW Polo 3 í „ 3.777 4.213 4 650 5 085 5 dyra 3 í
4 í " 3.668 3.995 4.322 4.650 , • ’ 4 í
Flokkur C: 2 í bifr 4 298 5.255 6.212 7.170 Flokkur 7:c 2 í
Ford Escort 3 í „ 3 980 4 617 5.255 5.893 Vauxhall 3 í
Opel Kadett 4 i - 3.820 4 298 4.777 5.255 Cavalier 4 í
Flokkur 0: 2 í bifr. 4 490 5.640 6.788 7 937 5 í
Ford Taunus 3 i 4 110 4 873 5.640 6.405 Flokkur 8: 2 í
Opel Ascona 4 í - 3 916 4 490 5 065 5 640 Triumph 3 i
Flokkur E: 2 í bifr 4 617 5.893 7 170 8 455 Acclaim 4 í
Station bílar 3 í „ 4 192 5.043 5.893 6.744 sjálfsk 5 í
4 i „ 3.980 4 617 5.255 5.893 r~r ■rt r
5 i - 3 852 4.362 4 873 5.283 rCrfL
Flokkur F: 2 i bifr 4 810 6.280 - ’44 9.210
Ford Granada 3 í 4 320 5 298 6 280 7 255 I
Opel Record 4 í 4 075 4 810 43 6.280
5* •; 928 5 .02 5 690 ■■
Flokkur G: 5 i btfr. 4 477 5.045 5613 ’
Ford Transit 6» 3.815 4 288 4.760 5 235 tsai
7 í 3 747 4 153 4 560 4 964
8 í 3.696 4.051 4 406 4.760 -
9 i „ 3 657 3 973 4 288 4,604
1 vika 2 vikur 3 vikur 4 vikur
3.776 4 548 5.320 5.783
3.510 4 034 4 548 4.857
3.390 3 776 4.162 4 394
3.886 4.768 5.650 6.179
3.592 4.180 4 768 5.121
3 445 3.886 4.327 4.59g
4 180 5.356 6.532 7.238
3.788 4.572 5.356 5.827
3.592 4 180 4.768 5.121
3.474 3.945 4 415 4 698
O
4,291 5.577 6.864 7 636
3.862 4,719 5.577 6.092
3.647 4 291 4.934 5.320
5 í .. 3.519 4 034 4 548 4.857
FERDASKRIFSTOFAN
URVAL
Ol
z
UJ
oc
3
Q
>-
CQ
Q
<
A
URVALvid Austurvöll. S.: 26900 — Umboðsmenn um land allt.
V