Morgunblaðið - 06.06.1982, Síða 7

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. JÚNÍ1982
7
Umsjónarmaður Gísii Jónsson______________149. þáttur
Víkingur Guðmundsson
tók upp í bréfi sínu barna-
gæluna alkunnu:
Bíum, bíum, bamba,
börnin litlu þamba
fram um fjaíla kamba
að leita þar lamba.
Margt er gott í lömbunum,
þegar þau koma af fjöllunum,
gollurinn og görnin,
og vel stíga börnin.
Ýmsir hafa þetta eilítið
öðruvísi, en ég held, eins og
Víkingur, að þamba hafi ver-
ið breytt í ramba vegna þess
að menn skildu ekki hvað
sögnin að þamba merkir
þarna. Sú sögn kemur ekki
fyrir í fornum bókum okkar,
svo að ég viti, en í seinni
tíma máli merkir hún m.a.
að kjaga áfram með erfið-
ismunum, einkum í vondri
færð, gegn stormi og hríð.
Samsvarandi er nafnorðið
þamb.
í fjórðu braglínu fyrri vís-
unnar hafa menn, eins og
Víkingur innti upp, hneigst
til að setja inn höfuðstaf í
sögninni að fara („þau fara
að leita lamba") í stað þess
sem hér er prentað í upphafi.
Hér hefur braglínan sjálf-
stæða stuðlasetningu, en
enginn höfuðstafur verður á
milli lína.
Hvað er svo gollur? Gollur-
inn er poki sem lykur um
hjartað, einnig nefndur goll-
urshús (pericardium). í þenn-
an poka létu menn koma kjöt
og mör og gerðu sér af því
gott í munni.
Úr þjóðvísum og barna-
gælum lifir hið besta á vör-
um fólksins öld eftir öld, og
enginn veit höfundinn. Oft
verður þessi gamli, yndislegi
kveðskapur frjór í síðari
tíma bókmenntum með þeim
hætti að skáld yrkja undir
áhrifum frá honum með alls
konar tilbrigðum, stundum
lítt breytt frá hinum gamla
texta. Ég tek hér fáein dæmi,
og geta menn spreytt sig á að
leita enduróms hinna gömlu
stefja í yngri bókmenntum.
Fagrar beyrði ég raddirnar
við Niflungabeim.
Ég get ekki sofið
fyrir söngunum þeim.
Fagurt syngur svanurinn
um sumarlanga tíð.
Þá mun lyst að leika sér,
mín liljan fríð.
Fagurt galaði fuglinn sá
forðum tíð í lundi.
Listamaðurinn lengi þar við undi.
Stúlkurnar ganga
sunnan með sjá
með línsvuntur langar
og léreftin blá.
„Meitlaður og fægður" stíll
Islendinga sagna verður ekki
nógsamlega lofaður, hvernig
sem þessar frægu sögur hafa
orðið til í öndverðu. Mjög er
það mikilvægt að lestur
þeirra haldist við, og í því
sambandi eru útgáfur með
nútímastafsetningu afar
nauðsynlegar. Ekki er þá
heldur að gleyma þeim
áhuga sem það vekur, ef vel
tekst að gera kvikmyndir eft-
ir sögunum, eins og til dæmis
Útlagann eftir Gísla sögu
Súrssonar. Fjöldi fólks
kepptist við að lesa söguna
eftir að hafa hrifist af mynd-
inni og Gísla saga er til í
þægilegri skólaútgáfu.
Maður austur á landi
hringdi í mig og þótti ámæl-
isvert, þegar menn voru að
auglýsa eitt og annað á kjör-
dag. Honum fannst þolfallið
á orðinu dagur athugavert og
vildi, held ég, segja á kjör-
degi. Auðvitað „má“ segja
hið síðara, en fyrra orðalagið
er ekki síður gott, gamalt og
gilt.
I íslensku er tíminn ýmist
táknaður í þolfalli eða þágu-
falli, hvort heldur er með
forsetningum eða forsetning-
arlaust. Til algerra undan-
tekninga telst tímaeignarfall.
„Komið annars dags“ = ann-
an dag, segir í Völundar-
kviðu, og í Hávamálum:
Hins hindra dags (= daginn eftir)
gengu hrímþursar ...
Við segjum að eitthvað
gerist á skírdag, á aðfanga-
dag, á sumardaginn fyrsta,
ekki á skírdegi, á aðfanga-
degi eða sumardeginum
fyrsta. Breytir engu um eðli
málsins hvort orðið er með
greini eða ekki. Komdu á
fimmtudaginn, segjum við
líka, ekki á fimmtudeginum.
An forsetningar morar
málið i fallegu tímaþolfalli:
Daginn út og daginn inn.
Hann var hér viku eða mán-
uð. Forsetningarnar á eða í
eru með öllu óþarfar og til
lýta ef nokkuð er. Um hitt,
þegar tíminn er táknaður í
þágufalli, má svo taka dæmi
eins og: Hann var hér vikum
og mánuðum saman, eða hið
fræga dæmi úr Völundar-
kviðu:
Nóttum fóru seggir,
negldar vóru brynjur,
skildir bliku þeira
við inn skarða mána.
Verðbréfamarkaður
Fjárfestingarfélagsins
GENGI VERÐBRÉFA 6. JÚNÍ 1982
VEÐSKULDABREF
MEÐ LÁNSKJARAVÍSITÖLU:
VERÐTRYGGÐ
SPARISKÍRTEINI
RÍKISSJÓDS: JSSg
1970 1. flokkur 8.823,94
1970 2. flokkur 7.127,91
1971 1. flokkur 6.304,47
1972 1. flokkur 5.463,56
1972 2. flokkur 4.633,34
1973 1. flokkur A 3.376,04
1973 2. flokkur 3.109,72
1974 1. flokkur 2.146,78
1975 1. flokkur 1.761,32
1975 2. flokkur 1.326,71
1976 1. flokkur 1.256,68
1976 2. flokkur 1.007,68
1977 1. flokkur 934,74
1977 2. flokkur 780,61
1978 1. flokkur 633,77
1978 2. flokkur 498,73
1979 1. flokkur 420,25
1979 2. flokkur 324,87
1980 1. flokkur 245,06
1980 2. flokkur 192,60
1981 1. flokkur 165,48
1981 2. flokkur 122,89
Meóalávöxtun ofangreindra flokka um-
fram verötryggingu er 3,7—5%.
VEÐSKULDABREF
ÓVERÐTRYGGO:
Sölugengi m.v. nafnvexti
(HLV)
12% 14% 16% 18% 20% 40%
1 ár 68 69 70 72 73 82
2 ár 57 59 60 62 63 77
3 ár 49 51 53 54 56 73
4 ár 43 45 47 49 51 71
5 ár 38 40 42 44 46 68
TÖK.UM OFANSKRÁÐ VERDBRÉF í UMBODSSÖLU
Sölugengi nafn- Ávöxtun
m.v. vextir umfram
2 afb./ári (HLV) verötr.
1 ár 96,49 2%5 7%
2 ár 94,28 2% 7%
3 ár 92,96 2'/2% 7%
4 ár 91,14 2’/2% 7%
5 ár 90,59 3% 7%
6 ár 88,50 3% 7Vl%
7 ár 87,01 3% 7'/<%
8 ár 84,85 3% 7%%
9 ár 83,43 3% 7%%
10 ár 80,40 3% 8%
15 ár 74,05 3% 8%
VERÐTRYGGÐ
HAPPDRÆTTISLAN RÍKISSJÓÐS pr. k”
B — 1973 2,715,42
C — 1973 2.309,24
D — 1974 1.958,25
E — 1974 1.339,56
F — 1974 1.339,56
G — 1975 888.58
H — 1976 846,63
I — 1976 644,18
J — 1977 599,43
1. «. — 1981 119,55
Verðbréfamarkaður
Fjárfestingarfélagsins
Lækjargötu12 101 Reykjavik
lönaöarbankahúsinu Simi 28566
Per Kleppe, fram-
kvæmdastjóri EFTA:
Kemur í
heimsókn
til íslands
jr • r r
i jum
llelsingfors, 4. júní. Frá Freysteini
Jóhannssyni, fréttastjóra Mbl.
PGR Kleppe framkvæmdastjóri
friverslunarsamtaka Evrópu kem-
ur í heimsókn til íslands 24. júní
nk.
Kleppe sagði í samtali við
Morgunblaðið að hann myndi
dvelja á íslandi dagana 25. og
26. júní og eiga þá viðræður við
stjórnmálamenn og talsmenn
ýmissa félagasamtaka, en ekki
væri búið að ganga frá dagskrá
heimsóknarinnar. Einnig kvaðst
Kleppe myndu halda blaða-
mannafund í Reykjavík og sagð-
ist vona að tími gæfist til ferða-
lags út fyrir borgina. Þetta er
fyrsta heimsókn Kleppe til ís-
lands eftip að hann varð fram-
kvæmdastjóri EFTA í desember
sl., hann hefur oft komið til ís-
lands áður, en hann var um ára-
bil viðskiptaráðherra Noregs.
ALLTAF Á ÞRIÐJUDÖGUM
★ ★ ★ ★ ★
LANDSLEIKUR
ÍSLANDS OG
MÖLTU Á SIKILEY
Lýsing íþróttafréttaritara
Mbl. á staðnum
ÍÞRÓTTAMÓT
HELGARINNAR
ítarlegar og spennandi íþróttafréttir
73i lamalkaðulinn
■^■lattisqötu 12-18
Ford Mercury Capri 1979
Blár, V-6-vél, ekinn 34 þúsund,
sjálfskiptur, aflstýri, snjó- og
sumardekk.
Verð 135 þús. (Ýmis skipti).
Mazda 2000 626 1980
Blá sans, ekinn 20 þús., útvarp,
segulb., snjó- og sumardekk.
Verö 108 þús.
Chevrolet Concour 1977
Silfurgrár, ekinn 85 þús., rafmagn í
læsingum og rúöum, sjálfskiptur,
aflstýri.
Verð 120 þús.
Drapplitur, ekinn 28 þús., útvarp,
segulband, snjó- og sumardekk.
Verö 108 þús.
Mazda 929 1980
Blá sans, ekinn 28 þús., útvarp,
segulband, snjó- og sumardekk.
Verö 125 þús.
Toyota Crown 1980
Rauður, ekinn 75 þús., aflstýri, út-
varp, diesel.
Verð 150 þús. Ath. skipti.
Subaru 1800 4x4 1982
Brún sans, ekinn 15 þús., útvarp og
segulband.
Verð 145 þús.
Galant G.L. 1978
Brúnn, ekinn 60 þús, útvarp.
Verð 73 þús.
Sapporo 2000 G.S.R. 1980
Silfurgrár, ekinn 21 þús., 5 gíra, út-
varp og segulband.
Verð 150 þús.