Morgunblaðið - 04.08.1982, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 4. ÁGÚST 1982
5

Vijfdís Finnbogadóttir foraeti íslands og Marjfrét Danadrottninjf um borð í Dannebroff.
Þúsund ára landnáms
Eiríks rauöa minnst
3- ágwst, fri llirti (iuhsjai blahun. Mbl. á (irienlandi.
„GRÆNLAND er á leid til aukins
sjálfsUeóis, baráttan og þróun þjóð-
arinnar hefur ekki veríð sársauka-
laus. Sporin og sérstaklega sárin
minna okkur ætíð á að frelsið og
sjálfstæðið er dýru verði keypt,“
sagði Henrik Lund, bæjarstjóri i
Oaqortoq, er hann setti formlega há-
tíðahöldin á Grænlandi vegna 1000
ára landnáms Eiríks rauða, við mót-
töku í Narssarssuaq. Viðstaddir
hátíðahöldin ern þjóðhöfðingjar
fjöffurra landa, Margrét Danadrottn-
ing, Olafur Noregskonungur. Vigdís
Kinnbogadóttir forseti íslands og Ed
Sebreyer landsstjóri Kanada auk
margra anarra gesta.
Meðan á hátíðahöldunum stendur
munu gestirnir ferðast víða um svo-
kallaða Eystribyggð á Suður-Græn-
landi.
I dag foru þjóðhöfðingjarnir
ásamt gestum til Bröttuhlíðar,
landnámsjarðar Eiríks rauða, en
hann mun hafa numið land þar 982.
Þar var m.a. afhjúpað minnismerki
um landnám Eiríks rauða eftir
Hans Lynge, en hann er eini Græn-
lendingurinn sem hefur verið
sæmdur íslensku Fálkaorðunni.
Minnismerkið sem er úr bronsi
sýnir vopnum búinn víking í stafni
langskips og er undirstaða þess
grænlenskur steinn. Minnismerkið
stendur í hlaði bæjarins Bröttu-
hlíðar og var það Eiríkur rauði
Tretvíksson bóndi þar sem afhjúp-
aði minnismerkið. Þá messaði
Magnús Larsson prófastur á rúst-
um Þjóðhildarkirkju, sem er fyrsta
kirkjan sem byggð var á Græn-
landi rétt eftir árið 1000. Það var
Þjóðhildur kona Eiríks rauða sem
lét byggja kirkjuna í óþökk manns
síns, sem ekki vildi láta af ásatrú
og neitaði hún síðan að sænga með
honum eftir það og segja sögur að
það hafi Eiríki fallið illa. Við rústir
kirkjunnar hafa fundist beina-
grindur um 140 manna. Þá voru
einnig skoðaðar rústir bæjar Eiríks
rauða og stórrar kirkju sem við tók
af Þjóðhildarkirkju og var notuð í
hundruð ára. Síðan snæddu þjóð-
höfðingjarnir hádegisverð undir
berum himni, en veður hefur verið
mjög gott hér, um 20 stiga hiti og
sólskin.
Eins og áður sagði hófust hátíða-
höldin með samsæti í Narssars-
suaq 2. ágúst og voru þar staddir
þjóðhöfðingjarnir og aðrir gestir.
Margrét Danadrottning kom hing-
að 30. júli ásamt Hinrik prins og
sonum sínum, en á mánudaginn
komu Ólafur Noregskonungur,
Vigdís Finnbogadóttir og Ed
Schreyer landsstjóri Kanada. Á
sunnudaginn voru drottningin og
fylgdarlið hennar viðstödd messu
og fermingu í Görðum eða í Kaligó
eins og staðurinn heitir á græn-
lensku. Á mánudag tók drottning
síðan á móti gestum um borð í
Dannebrog, en hún býr þar um
borð ásamt Ólafi konungi og Vig-
disi. Á miðvikudag verður haldið til
Narssaq. Verður bærinn skoðaður
og litið inn á minjasafn, sjúkrahús,
elliheimili og dagheimili meðal
annars. Um kvöldið verður síðan
haldið til Julianeháb þar sem há-
tíðahöldunum verður haldið áfram
en einnig verður kirkjan á Hvalsey
skoðuð.
Meðal islensku gestanna hér má
nefna dr. Kristján Eldjárn fyrrum
forseta Islands, sem hér vann að
fornieifagreftri áður en hann varð
forseti, Einar Ágústsson sendi-
herra íslands í Danmörku, Ted
Árnason borgarstjóra í Gimli,
Halldór Reynisson forsetaritara,
Magnús Oddsson bæjarstjóra á
Akranesi, en Kakartork er vinabær
Akraness, Sigurð Óla Brynjólfsson
bæjarfulltrúa á Akureyri, en
Narssaq er vinabær Akureyrar,
Þór Magnússon þjóðminjavörð.
Hjálmar Ólafsson formann
Norræna félagsins og Hjört E. Þór-
arinsson bónda, Tjörn í Svarfað-
ardal. Hann er fulltrúi Búnaðarfé-
lags íslands og færði Grænlending-
um graðhestinn Kveik að gjöf.
Bærinn Nassassuaq eða sléttan
mikla eins og nafnið þýðir á græn-
lensku var byggður af ameríska
hernum meðan á síðari heimstyrj-
öldinni stóð. Utan flugvallarins
sem er annar alþjóðlegur flugvöll-
ur Grænlands, og einnig iskönnun-
ar- og veðurstöð, er aðeins eitt hót-
el, Artik-hótcl í bænum. íbúar
Nassassuaq eru aðeins 140. Her-
stöðin var ekki notuð í hernaðar-
legum tilgangi eftir 1941. En í
Kóreustríðinu var hér sjúkrahús á
vegum bandaríska hersins þar sem
möguleiki var á að taka á móti 1000
sjúklingum. Ameríkanar yfirgáfu
herstöðina 1958. Hinu megin Ei-
ríksfjarðar er Brattahiið og þar
búa um 140 manns sem stunda
sauðfjárbúskap og auk þess sjó-
mennsku að litlu leyti.
Minnismerki um Eirík rauða sem var afhjúpað í Brattahlíð.
Graðhesturinn Kveikur sem lalendingar færðu Grænlendingum að gjöf.
Kven-
strigaskór
Litir: Grænt, hvrtt, navy. St. 36—41. Varö: 196.00.
Litir: Svart, hvítt. St. 36—41. Varfc 15340.
Litir: Hvítt, drapp. St. 36—41. Verö 198.00.
Litir: Rautt, hvítt. St. 36—41. Verö 198.00.
Austurstracti
sími: 27211