Morgunblaðið - 09.01.1983, Blaðsíða 6

Morgunblaðið - 09.01.1983, Blaðsíða 6
38 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 9. JANÚAR 1983 Þeir gerdu ísfirskar skipasmíðar landsfrægar um miðbik aldarinnar. Efst frá vinstri: Aðalsteinn Sigurðsson, Guðmundur Marselíusson, Gunnar Sigurðsson, Finnbogi Pétursson, Theódór Jónsson, Benjamin Helgason. Miðröð frá vinstri: Ingólfur Eggertsson, Högni Marselíusson, Pétur Einarsson, Daníel Rögnvaldsson, Guðmundur Albertsson, Guðmundur Kristjánsson. Neðsta röð frá vinstri: Haukur Eggertsson, Finnur Finnsson, Sigurður Gunnarsson og Guðmundur J. Sigurösson. Unnu brautryðjendastörfín að íslenskri skipasmíði en eru þó enn í fullu fjöri I»eir fæddust í raun í stafrófsröö seinnipart ársins 1902. Fyrst yfirsmióurinn og hönnuöurinn Eggert Lárusson í ágúst, síóan Olafur Magnússon í september og svo rak hagyröingur- inn Skúli Póröarson lestina í október. I»að voru 54 dagar frá fæóingu þess fyrsta til þess síðasta, en síöar smíðaöi Skúli 54 báta á ísafirði. Þeir eru allir fæddir Vestfiröingar þótt mest öll strandlengja Vestfjarða skildi þá aö. En Eggert og Ólafur eru fæddir í Reykhólasveitinni, en Skúli viö Noröurfjörð. I»eir fluttu allir með foreldrum sínum til ísafjaróar ungir, Skúli 5 ára, Ólafur 6 ára og Eggert 10 ára. Eggert varö þó fyrstur að átta sig á hvar lílsbaráttan skyldi háö, því hann byrjaöi í skipasmíóinni 14 ára gamall og hefur haldió sig vió hana síóan. Fyrsti stóri fiskibáturinn smíöaöur 1917 Eggert hóf nám hjá Bárði Tóm- assyni skipaverkfræðingi 1917, en þá var Bárður að hefja skipasmíð- ar á Isafirði, sem brautryðjandi í þeirri iðngrein. Fyrsta verkefnið var að smíða upp gamlan tví- stefnung Samson að nafni. Var það gert við hvíta-pakkhúsið í Dokkunni. Útkoman varð 25 lesta bátur sem hlaut nafnið Skírnir og var seldur til Suðureyrar. En nú var Bárður kominn af stað og hóf skipasmíðar norðanvert á eyrinni í svokölluðu Nausti. Þar var unnið ýmist að skipaviðgerðum og ný- smíði. Engin dráttarbraut var á staðnum svo setja varð bátana á sliskjum, en haldið réttum með topptalíum. Fyrsti báturinn, sem var teiknaður og smíðaður að öllu leyti á ísafirði var Emma 17 lesta bátur sem fór til Vestmannaeyja. Skipasmiðirnir Skúli Þórðarson, Eggert Lárusson og Ólafur Magnússon. Morgunblaóió ÍJIfar. Sagt frá þrem áttræðum skipasmiðum á Isafirði sem allir unnu mestalla sína starfsævi hjá þeim Bárði Tómassyni og Marselíusi Bernharðssyni Verkfræóingurinn kenndi Breiöfiröingnum aö teikna skip Árið 1921 tók Bárður Tómasson Mikil umsvif voru við höfnina á ísafirði á stríðsárunum. Fjöldi báta var gerður út, og erlend fisktökuskip voru daglega í höfn. Öll trésmíði um borð var þá í höndum þeirra þremenninganna og vinnufélaga þeirra úr slippunum tveim. í notkun dráttarbraut á Torfnesi og flutti þangað alla starfsemi sína. Hann hafði tekið miklu ást- fóstri við unga Breiðfirðinginn sem vistaðist til hans í nám 14 ára og vildi kenna honum sem mest. Þannig lærði Eggert undirstöðu- atriði skipatækni og teiknivinnu. Áður en varði var hann farinn að teikna báta og lætur nærri, að 20 bátar hafi verið smíðaðir eftir teikningum hans. Fyrstu skipin Hugarnir hans Björgvins Bjarnasonar Að áeggjan'Bárðar hafði Eggert gert teikningar af 60 tonna fiski- báti um 1930. Dugmikill athafna- maður, Björgvin Bjarnason, var þá að hefja umsvifamikinn at- vinnurekstur á ísafirði. Hann fékk teikningarnar hjá Eggerti og lét smíða 3 báta eftir þeim í Dan- mörku. Það voru Hugarnir I. II. og III. allir fræg afla- og happaskip sem gerð voru út frá Isafirði í um tvo áratugi. Björgvin fékk Marselíus Bern- harðsson til að fylgjast með báta- smíðunum í Danmörku. Þegar hann kom heim byrjaði hann sjálfur á skipasmíði, sem hann starfaði við til dauðadags eins og öllum íslendingum er kunnugt. í kring um 1940 smíðaði Marselíus 96 tonna eikarbát fyrir Björgvin eftir teikningum Eggerts. Hlaut sá nafnið Richard, gullfallegur og happsæll bátur. Kveöskapur og þrældómur Á þessum árum voru tvær skipasmíðastöðvar í gangi á Isa- firði í eigu Bárðar og Marselíusar, báðar landsþekktar fyrir gæði. Eggert og Olafur unnu þá hjá Bárði, en Skúli hjá Marselíusi. Þá kvað Skúli: llyggnir mela hýran svip, hæfni og styrkleik mestan. Ilver þeirra, sem kaupir skip, hann kaupir það fyrir vestan. Þegar þeir líta til baka skipa- smiðirnir og rifja upp gamla tíma, þá kemur þeim öllum saman um það að skipasmíðarnar hafi verið helvískur þrældómur og oft kal- samt og óþrifalegt. En þegar þeir voru að hefja starfsævina mátu þeir meira atvinnuöryggið en skammtíma uppgrip við sjóinn. Þeim fannst að jafnar tekjur allan ársins hring skiluðu meiri árangri en stopull sjávaraflinn. Svo má því ekki gleyma, að bæði Bárður og Marselíus voru úrvals hús- bændur, sem menn fóru ógjarnan frá. Þá var félagsskapurinn góður, úrvals menn að jafnaði þarna við störf. Enda dugðu ekki aðrir í svona þrælavinnu. Bræðurnir frá Bæjum og meömælabréfið Skúli minnist sérstaklega bræðranna frá Bæjum, þeirra Að- alsteins, Ásgeirs, Gunnars og Óskars Sigurðssona, en þeir voru honum allir samtíða hjá Marselí- usi og reyndar var Ásgeir þar við störf þar til fyrir fáum vikum. Hinir bræðurnir fluttu allir suður, þar sem þeir gátu sér allir góðan orðstír við smíðar. Eftir að Öskar flutti suður skrifaði hann Marselí- usi bréf og bað hann um meðmæli. Marselíus hafði orð á þessu við Skúla, sem kvað að bragði: Aldrei þótti ádeilinn. Kngra beit hann hrygginn. Vinum tryggur, verklaginn, vandaóur og hygginn. þannig var meðmælabréfið sent og eflaust hefur Óskar fengið vinnuna, enda hvert orð satt og rétt um þann góða dreng sagði Skúli. Félagslíf, hvaö er nú þaö? En hvernig var með félagslíf á þeirra yngri árum? Þeir litu hýer á annan og urðu hálf vandræða- legir. Félagslíf? Ja, þeir höfðu nú

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.