Morgunblaðið - 29.05.1983, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 29. MAÍ 1983
Kjartan Jóhannsson, formaður Alþýðuflokksins:
„Ottast að svo harkaleg kjara-
skerðing bitni illa á heimilunum“
„Megineinkennið á þessum
bráðabirgðaráðstöfunum ríkis-
stjórnarinnar er, að það er ekki
tekið á grundvallaratriðum í efna-
hagsmálum þjóðarinnar, heldur
eru þetta einungis ráð til bráða-
birgða sem varða einungis kaup og
kjör og afkomu sjávarútvegsins.
Ég óttast að svona harkaleg kjara-
skerðing muni bitna mjög illa á
afkomu heimilanna og þetta lang-
varandi afnám samningsréttar er
óskynsamlegt og á sér líklegast
ekkert fordæmi,“ sagði Kjartan
Jóhannsson, formaður Alþýðu-
flokksins, í samtali við Morgun-
blaðið, er hann var inntur álits á
efnahagsráðstöfunum ríkisstjórn-
arinnar.
„í þriðja lagi er of lítið gert til
að verja kjör hinna lakast settu.
Mér segir svo hugur um að þau
ráð sem gripið er til í sjávarút-
veginum muni hrökkva skammt
og reynast erfið úrlausnar og að
menn muni ekki komast út úr
þeim erfiðleikum sem þar eru,
fyrr en gripið er á þeim megin
stærðum að hafa hemil á stærð
skipastólsins og halda sókninni í
skefjum, þannig að fiskistofn-
arnir séu sterkir," sagði Kjartan.
„Þjóðarinnar vegna vonast ég
vitaskuld til þess að ríkisstjórn-
in nái árangri og þó að við al-
þýðuflokksmenn séum ekki sam-
mála þeim leiðum sem nú hafa
verið valdar, verða þessar að-
gerðir vitaskuld að fá að reyna
sig. Það kemur í ljós á sínum
tíma hversu vel úr rætist hjá
ríkisstjórninni, en þetta vekur
ekki nægilega tiltrú eins og það
liggur fyrir núna. Það er vita-
skuld ljóst að þörf er á aðgerð-
um, en svo harkalegar sem þess-
ar aðgerðir eru, þá ber maður
ugg í brjósti varðandi afkomu
heimilanna í landinu og atvinnu-
ástandið,“ sagði Kjartan
Jóhannsson.
Sigríður Dúna Kristmundsdóttir:
„Ottast að konur beri skertari
hlut frá borði en nokkru sinni fyrr“
„ÞAÐ ER Ijóst af bráðabirgðalög-
um ríkisstjórnarinnar og af stjórn-
arsáttmálanum, að um gífurlega
kjaraskerðingu er að ræða. Eg
neita því ekki að aðgerða var þörf,
en mér sýnist kjaraskerðingin
meiri en nemur falli þjóðartekna.
Ég er ekki þeirrar skoðunar að
bæta eigi fólki skert kjör með fé-
lagslegum aðgerðum; það er full
þörf á félagslegum úrbótum án
kjaraskcrðingar. Ég tel að tryggja
eigi kjör þeirra sem lægstu launin
hafa með beinum efnahagsaðgerð-
um — ekki hliðaraðgerðum,"
sagði Sigríður Dúna Kristmunds-
dóttir, þingmaður kvennalistans, í
samtali við Mbl.
„Við lögðum til að verðbætur
yrðu reiknaðar út á meðallaun
og sú krónutala síðan greidd á
meðallaun og öll laun þar fyrir
neðan. Helmingur þeirrar
krónutölu yrði síðan greiddur á
næsta helming launa fyrir ofan
meðallaun en verðbótum sleppt
á hæstu laun.
Þessi aðgerð hefði komið svip-
að út og hefði verðbótakrónu-
tala lægstu launa verið greidd á
öll laun. Þetta hefur sömu áhrif
fyrir heildina en dreifist allt
öðruvísi. Þannig hefði mátt
tryggja fullar verðbætur á með-
allaun og lægri og reyndar út-
vega þeim lægstlaunuðu kjara-
bót. Þar með hefði mátt spara
þessar 405 milljónir, sem eiga að
koma til móts við þá lægst laun-
uðu þar sem í þeim hópum hefði
ekki verið um neina kjaraskerð-
ingu að ræða.
Það er ljóst að samkvæmt
bráðabirgðalögunum myndast
bil milli 1. júní og þar til félags-
legu úrbæturnar koma til fram-
kvæmda. Ég spurði Steingrím
Hermannsson, forsætisráð-
herra, að því í sjónvarpi hvort
ráðstafanir væru uppi um að
brúa þetta bil, en fékk ekki
viðhlítandi svör — ég veit ekki
hvernig heimilin eiga að brúa
það bil.
Ég er afskaplega kvíðin vegna
kvenna — þær eru stærsti lág-
launahópurinn. Ég óttast að
konur muni bera skarðari hlut
frá borði en nokkru sinni fyrr.
Ég rek líka augun í það að ekki
er orð um þær félagslegu úrbæt-
ur sem konum eru lífsnauðsyn-
legar; ekki orð um aukningu
dagvistarrýmis, samfelldan
skóladag barna, sem allir höfðu
raunar á orði fyrir kosningar,
fæðingarorlof eða fullorðins-
fræðslu. Ekki orð — þetta eru
hlutir sem eru mjög mikilvægir
fyrir afkomu kvenna. Ég óttast
að sparnaður í ríkiskerfinu bitni
harðast á konum, börnum og
gamla fólkinu.
Mér er þungt fyrir hjarta, en
ég vil óska ríkisstjórninni heilla
í erfiðu starfi,“ sagði Sigríður
Dúna.
Svavar Gestsson, formaður Alþýðubandalagsins:
„Heiftarleg árás á réttindi
verkalýðssamtaka í landinu“
„ÞAÐ alvarlegasta í þessum lög-
um er þaö að gerð er tilraun til að
svipta verkalýðshreyfinguna ekki
aðeins kaupi, heldur réttindum
sem eru talin til frumstæðra
mannréttinda í öðrum löndum,
það er samningsréttinum. Það er
alvarlegasta ákvæði þessara
bráðabirgðalaga og kemur fram f
2. gr. laganna um launamál, þar
sem segir að frekari hækkun
launa eða annarra grciðslna en
kveðið er á um í lögunum, sé
óheimil til 31. janúar árið 1984,
hvort sem um hana er samið fyrir
eða eftir gildistöku þessara laga.
Hér er með öðrum orðum bannað
að semja um kaupbreytingar í
þennan tíma, í 7 rnánuði," sagði
Svavar Gestsson, formaður Ai-
þýðubandalagsins í samtali við
Morgunblaðið í gær, en hann var
spurður álits á bráðabirgðalögum
ríkisstjórnarinnar.
„Þessi ákvæði eru líka aftur-
virk, þannig að hafi verið samið
um kaupbreytingar fyrir daginn
í gær, þá falla þær úr gildi líka,
þannig að hér er auðvitað um að
ræða heiftarlega árás á réttindi
verkalýðssamtakanna í landinu
og í þeim efnum hefur aldrei
verið gengið lengra í sögu lýð-
veldisins. Við þetta er síðan
bætt ákvæðum þar sem bannað
er í 2 ár að semja um verðlags-
bætur á laun af hvaða tagi sem
er. Viðreisnarstjórnin, sem þyk-
ir nú hafa verið slæm stjórn
gagnvart verkalýðshreyfing-
unni, sem hún var, bannaði að
vísu verðbætur á laun, en mun-
urinn er hinsvegar sá að hún
heimilaði samninga. Þessi
stjórn gerir hvort tveggja, að
banna verðbætur á laun og að
banna samninga um tiltekið
tímabil. Þetta er það versta í
ákvörðunum ríkisstjórnarinnar,
en önnur atriði eru að mínu
mati smærri," sagði Svavar.
„Númer tvö er það síðan að
þessi stjórn ræðst mjög grimmi-
lega að kaupi og kjörum fólks,
hún lækkar kaupmátt launa
tvisvar til þrisvar sinnum meira
en nemur falli þjóðartekna.
Þannig er ekki bara verið að
lækka kaup fólks til samræmis
við fall þjóðartekna, heldur er
verið að flytja fjármuni frá
launafólki yfir til milliliða og
fjármagnseigenda í þjóðfélag-
inu. Önnur ákvæði eru þannig
að um þau má margt segja. Ég
tel að lögin séu hroðvirknisleg,
illa undirbúin frá tæknilegu
sjónarmiði og jafnvel óskýr. Það
á við um alla lagabálkana og það
hefur komið fram í viðræðum
opinberlega að ráðherrarnir
vita ekki einu sinni hvað lögin
þýða í einstökum atriðum,"
sagði Svavar.
„Síðan er það kapítuli út af
fyrir sig að öll þessi ákvæði
skuli vera sett með bráðabirgða-
lögum, öll þessi ákvæði sem eru
ekki bara ákvörðun um efna-
hagsráðstafanir sem hefur áhrif
á laun einu sinni, heldur er um
það að ræða að verið er að
svipta verkalýðshreyfinguna
samningsrétti og að breyta
þannig grundvallarlögum um
mannréttindi í þjóðfélaginu.
Það er auðvitað forkastanlegt að
ríkisstjórnin skuli ekki kalla
saman Alþingi til þess að fjalla
um þessi mál,“ sagði Svavar
Gestsson.
Ekki náðist í Vilmund
Gylfason, formann
Bandalags jafnaðar-
manna, í gærmorgun.
Kór Menntaskólans í Kópavogi á æfingu { nýja tónleikahúsinu. Fremst
stendur Steinþór Þráinsson einsöngvari, en auk hans syngja einsöng með
kórnum Sigríður Gröndal, Guðný Árnadóttir og Halldór Torfason.
Tónleikar kórs Menntaskólans í Kópavogi:
Fimm verk eftir
ungt tónskáld og létt
messa eftir Haydn
„ÉG BIND miklar vonir við þennan
kór, held að þessir tónleikar séu
mjög athyglisverðir, og hljómburður
í íþróttahúsinu er alveg stórkostleg-
ur,“ sagði Gunnsteinn Ólafsson,
ungur stjórnandi kórs Menntaskól-
ans í Kópavogi, sem heldur tónleika
í nýju íþróttahúsi við Digranesskóla
í Kópavogi í dag, sunnudag, klukkan
17.
Kórinn heldur nú sína þriðju
opinberu tónleika, en þeir eru
haldnir í fjáröflunarskyni vegna
tónleikaferðar til Óðinsvéa í
Danmörku á næstunni. Kórinn er
tíu ára um þessar mundir og
sömuleiðis Menntaskólinn í Kópa-
vogi.
A tónleikunum verða flutt sex
verk, þar af fimm eftir Gunnstein,
en auk þess 40 mínútna létt og
skemmtileg messa eftir Jósep
Haydn, sem kórinn frumflutti hér
á landi í Kópavogskirkju við góðar
undirtektir í febrúar. í kórnum
eru 40 söngvarar, en auk þess
koma fram fimm einsöngvarar og
hljómsveit, en allir eru flytjend-
urnir nemendur í tónlist og meðal-
aldur þeirra 18—19 ár.
Verkin eftir Gunnstein eru
„Söknuður", verk fyrir kór við
kvæði eftir Tómas Guðmundsson,
„Vikivakar", verk fyrir kór og tvo
einsöngvara við kvæði eftir Jó-
hannes úr Kötlum, „Skóhljóð í
h-moll“, verk fyrir einn einsöngv-
ara, kór og hljómsveit við kvæði
eftir Stein Steinarr, „Friðar-
skeyti", verk við kvæði eftir Skúla
Pálsson, skólafélaga Gunnsteins,
„Ferðalok", verk fyrir fjóra ein-
söngvara, kór og hljómsveit við
kvæði eftir Jónas Hallgrímsson.
Verkið verður frumflutt á tónleik-
unum.
Gunnsteinn Ólafsson stjórnandi
kórs Menntaskólans í Kópavogi í
essinu sínu.
Útsölur ÁTVR
ekki lokaðar
Höskuldur Jónsson, ráðu-
neytisstjóri fjármálaráðuneyt-
isins, hafði samband við Morg-
unblaðið í gær. Hann óskaði
eftir að því yrði komið á fram-
færi, að útsölur Áfengis- og
tóbaksverzlunar ríkisins yrðu
ekki lokaðar á morgun, mánu-
dag, eins og sagt var í frétt á
baksíðu Mbl. í gær.
Stofnun friðar-
hreyfingar kvenna
UM 130 KONUR voru mættar á fundi í Norræna húsinu á föstudag, þar sem
stofnuð var formlega friöarhreyfing íslenzkra kvenna fyrir forgöngu friöarhóps
kvenna sem fyrir ári kom saman og samanstóð af konum úr kvenfélögum,
verkalýðsfélögum, prestafélagi og öllum stjórnmálaflokkum til að vinna að friði
og afvopnun.
Grunneiningar hinnar nýstofn-
uðu hreyfingar eru svonefndir frið-
arhópar kvenna, sem konur geta
stofnað innan kvenfélaga, starfs-
stétta og hvar sem er og hver hópur
velur sér verkefni sem hann kýs og
vinnur að þeim að eigin geðþótta og
ber ábyrgð á eigin yfirlýsingum. En
í Reykjavík starfar miðstöð, þar
sem fyrst um sinn verða sömu kon-
ur og voru í friðarhópnum nema
e.t.v. svolítið færri og hafa það
verkefni að vera hvetjandi og sam-
tengjandi aðilar allra kvenna sem
stuðla vilja að afvopnun og friði.
Sér miðstöð um fréttabréf með upp-
lýsingum um friðarstarf á breiðum
vettvangi bæði innanlands og er-
lendis, vígbúnað, afvopnun og ann-
að og efnir e.t.v. til funda með fyrir-
lesurunum til fróðleiks.
Aðstaða verður væntanlega fyrir
miðstöð á Hallveigarstöðum og
hægt að setja sig í samband við
hana með því að skrifa þangað.
Friðun samkvæmt B-flokki
BORGARRÁD samþykkti á fundi sínum sl. þriðjudag að friða húsið Aðalstræti
10, en samkvæmt samþykktinni er um B-friðun að ræða.
Þessi friðun tekur til innviða og
útlits gamla hússins, en friðunin
tekur ekki til viðbyggingarinnar.
Friðun samkvæmt B-flokki leggur
ekki hömlur á þá starfsemi sem í
húsinu kann að verða, en allar
breytingar á húsinu þurfa að fá
samþykki byggingarnefndar borg-
arinnar og húsafriðunarnefndar.
Borgarráð samþykkti friðunina
samhljóða.