Morgunblaðið - 18.09.1983, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. SEPTEMBER 1983
3G
A DROTnNSJWGI
UMSJÓN:
Séra Auður Eir Vilhjálmsdóttir
Gunnar Haukur Ingimundarson
Séra Solveig Lára Guðmundsdóttir
Kirkjukórsöngur tvíund
of hár fyrir hina í kirkjunni
Kirkjufólk er ekki allt á eitt sátt
um það hvernig haga skuli sálma-
söng guðsþjónustunnar. Sumir vilja
auka þátttöku fólksins á kirkju-
bekkjum, láta kirkjukórinn leiða al-
mennan safnaðarsöng og syngja
„skrautlög" eitt eða tvö í hverri
messu, sem söfnuður hlýði á sér til
yndis. Aðrir vilja engu breyta, finnst
það viðtekin hefð að kirkjukórinn
einn syngi. Þær skoðanir finnast
bæði meðal kórfólks og annars
kirkjufólks. Sumir vilja taka upp
fjölbreytilegra sálmaval, vilja t.d. að
einhverjir þeirra sálma, sem nú eru
gefnir út sérstaklega fyrir æskulýðs-
starfið, verði teknir inn í sálmabók-
ina svo að ekki sé eins og þeir séu
einhverskonar óæðri sálmar þegar
þeir eru sungnir í messunni. í fjórða
hefti Kirkjuritsins 1982 skrifar
Glúmur Gylfason, organisti, grein,
sem hann nefnir Syngjandi söfnuð
— lifandi söfnuð.
Þar segir m.a.:
„Því miður lítur út fyrir, að í
þeim kirkjum, sem síst skyldi, eigi
enn að leggja stein í götu þeirra,
sem vilja syngja í guðsþjónust-
unni. I útvarpi gefur að heyra,
hvernig launað söngfólk er látið
(Söngvararnir bera að sjálfsögðu
enga ábyrgð. Þegar þeir taka laun
fyrir sína vinnu, gera þeir einung-
is eins og fyrir þá er lagt.) syngja
safnaðarsálmana sem fjórradda
tónbálk og fær greitt fyrir 75 kr. á
mann. Það verður varla minna en
1.000.- kr. á messu, sem sóknar-
nefndin greiðir atvinnusöngvur-
unum fyrir að ræna umbjóðendur
sína (söfnuðinn) þeim möguleika
að taka undir sönginn. Eða ef
söfnuðurinn vill hafa það svo, þá
greiðir hann þetta fyrir að geta
setið óvirkur í kirkjunni eða bara
heima. Þannig syngja atvinnu-
söngvararnir tvo til þrjá sálma
fyrir prédikun, oftast tíund of
hátt fyrir ósöngvana íslendinga,
en allt að ferund of lágt til að
njóta sín sem kórsöngur.
Næsta kynslóð mun fráleitt láta
bjóða sér annan eins kirkjusöng
og þennan. Hún mun „hefja nýjan
söng í kirkju íslands". En það er
ekki sjálfgefið, að hún muni
hjálparlaust finna þær slóðir sem
sá sem þannig tók til orða og aðrir
unnendur kristinnar íslenskrar
menningar hefðu kosið.“
Sá, sem þannig tók til orða, er
dr. Sigurbjörn Einarsson biskup, í
hirðisbréfi til íslenzkra presta og
safnaða 1960, svo sem Glúmur
greinir frá í upphafi greinar
sinnar.
Þessi orð Glúms þóttu okkur
svo athyglisverð að okkur þótti
maklegt að þið, kæru lesendur,
sem ekki hefðu séð þau i Kirkju-
ritinu, fengjuð að lesa þau hér á
síðunni. Þau krefjast fhugunar og
vekja miklar umræður og örlítið
brot af þeirri umræðu ætlum við
að birta ykkur hérna á siðunni á
næstunni.
Kirkjukór
Sauðárkróks
Náttsöngur í
Hallgrímskirkju
Þaó er komin hefð á náttsönginn í
Hallgrímskirkju í Reykjavík á mið-
vikudagskvöldum kl. 22.00.
Margir leggja þangað leið sína
og njóta hátíðleika kvöldstundar-
innar. í upphafi náttsöngs fer
fram stutt listiðkun, s.s. söngur,
ljóðalestur eða hljóðfæraleikur og
í vetur fer hluti listiðkunarinnar
fram með aðstoð skuggamynda. Þá
kemur röðin að náttsöngnum.
Náttsöngur er aðeins einn hluti
hins forna tíðasöngs, sem tiðkast
hefur allt frá dögum frumkirkj-
unnar. Tíðasöngur var og er enn
sunginn frá morgni til kvölds á
þriggja stunda fresti í klaustrum
og kirkjum vfða um heim. Sungin
eru stef úr Davíðssálmum og vers
úr Nýja-testamentinu. í náttsöng
Hallgrímskirkju er víxlsöngur for-
söngvara og safnaðar undir stjórji
Harðar Ágústssonar, organista
kirkjunnar. Laglínan er einföld og
fljótlærð og er þátttaka í nátt-
söngnum sannkölluð unun, vitandi
að textinn er djúpstæð bæn til hins
lifandi Drottins.
Á miðvikudagskvöldið kemur,
verður flautudúett á undan sjálf-
um náttsöngnum og er fólk ein-
dregið hvatt til að sleppa ekki
þessu 30—40 mínútna helgihaldi í
miðri viku (nú eru Dallas-þættirn-
ir búnir í bili).
Hallgrímskirkja vill með ýmsu
móti minna fólk á að kirkjan er
ekki aðeins sunnudagskirkja, held-
ur þjónar hún okkur alla daga vik-
unnar.
f átta ár hefur Hallgrímskirkja
staðið fyrir svokölluðum fyrir-
bænaguðsþjónustum alla
þriðjudagsmorgna kl. 10.30. Eink-
um er þar beðið fyrir sjúkum. Ann-
an hvern þriðjudag fer þar að auki
fram altarisganga samhliða bæna-
gjörðinni.
Það er gott til þess að vita, að
fólk getur átt sér stund í helgidóm-
inum jafnt í miðri viku sem og um
helgar. Það minnir okkur á, að
kirkjan er hið andlega heimili
okkar og það megum við ekki van-
rækja fremur en hið veraldlega.
Þegar
Jesús
kemur
„Þegar Jesús kemur“ er yfir-
skrift hins árlega haustmóts
Kristilegs stúdentafélags. Það
fer að þessu sinni fram í sumar-
búðunum i Vatnaskógi helgina
23.-25. september næstkom-
andi.
Gestur mótsins og aðal-
ræðumaður þess verður Anfin
Skaaheim, framkvæmdastjóri
kristilegu skólahreyfingarinn-
ar í Noregi. Hann mun dvelj-
ast hér á landi f boði kristilegu
leikmannahreyfingarinnar,
sem KSF er aðili að.
Dagskrá mótsins er fjöl-
breytt og þar gefst gott næði
til að íhuga boðskap biblfunn-
ar. Ekki spillir fagurt um-
hverfi skógarins helgarsam-
verunni.
Mótið er opið öllum 16 ára
og eldri, en innritunarfrestur
rennur út í kvöld á Amt-
mannsstíg 2b kl. 22.00.
Ólafur Hannibalsson og Sigurður Gfslason kveikja á kertunum í ljósa-
krónunni.
Safnaðarsöng-
ur án undirleiks
Það er sumar, sunnudagur og
klukkan að verða tvö. Við erum á
ferð um Vestfirði og fréttum af
messu í Selárdal. Selárdalur er
snjóþungur um vetur og hlýtur oft
að vera erfitt ef ekki ófært að
komast til kirkju þá. En í sumar-
tíðinni aka bílar í hlað, sveitungar
og ferðafólk eins og við.
Það er kveikt á kertum á alt-
arinu og á kertahjálmi í lofti.
Þá var ekkert rafmagn í kirkj-
unni. Presturinn er skrýddur
fyrir altari, hér er prestur séra
Dalla Þórðardóttir. Hún snýr
sér að okkur kirkjufólki, segir
að í dag sé enginn organisti og
enginn kirkjukór, biður okkur
að annast allan kirkjusönginn
en sjálf skuli. hún vera for-
söngvari. Við lútum yfir bækur
okkar, finnum til ábyrgðar,
ungir og gamlir taka undir
sálmasönginn. Við hin eldri
kunnum þessa sálma, það er
gott og gleðiríkt að syngja þá
saman og finna að þeir óma í
hjörtum okkar frá gamalli tfð
og nú endurnýjast þeir í hugum
okkar. Þau, sem enn eru á
barnsaldri, syngja þó engu síð-
ur. Auðvitað syngjum við hvert
með sfnu nefi, kannski myndum
við ekki vinna Evrópukeppni
kirkjufólks, en raddhæðin hæfir
okkur og sjálf njótum við söngs-
ins. Eftir messu er okkur boðið í
kirkjukaffi í Selárdal hjá Ólafi
Hannibalssyni, sem stendur
fyrir höfðinglegum veitingum
með dætrum sínum, Sólveigu og
Kristínu, og Sólveigu móður
sinni. Samveran yfir kirkju-
kaffinu er hluti guðsþjónust-
unnar, finnst okkur, tækifæri
til að hitta kunnuga og ókunn-
uga til þessa og finna velvild og
hlýhug þeirra, sem vildu gefa af
tíma sfnum, fé og fyrirhöfn til
að gefa okkur góða stund.
f kirkjukaffinu f Selárdal: Ásta og Eva Ósk f Neðrabæ, Hannibal
Valdimarsson, Sigurður Gíslason og Ólafur f Neðrabæ.
Morgunsöngur
Oft hefur verið rætt manna á með-
al hvernig nýta mætti kirkjur lands-
ins betur til þjónustu við söfnuðina.
Nokkrar kirkjur hafa komið upp
þjónustu fyrir aldraða að morgni
dags — nú, svo eru viðtalstímar
prestanna oft og einatt á þeim tíma
líka.
Sú hugmynd að hafa morgun-
söng í kirkjum hérlendis hefur
ekki fengið eins mikinn hljóm-
grunn og víða erlendis. Þó er vafa-
lítið stór hópur manna hér á landi,
sem myndi nýta sér sllkar kyrrðar-
stundir ef boðið yrði uppá þær í
nágrenninu — því þó mikill asi og
Játning Mörtu
16. sunnudagur eftir trinitatis
Jóh. 11.19—27
„Já, herra, ég trúi að þú sért
Kristur, Guðs sonur, sem koma
skal í heiminn. “ Þetta er játning
Mörtu. Kvennaguðfræðin hefur
vakið athygli á henni en hún féll
löngum í skuggann af játningu
Péturs í Matt. 16.16. Kvenna-
guðfræðin bendir á að konur
voru játendur Krists engu síður
en karlar, þær hugleiddu dýpt
fagnaðarerindisins, nutu leið-
sagnar Heilags anda og boðuðu
trúna á upprisu Krists. Kirkjan
verður að vera því trú að boða
jafnrétti karla og kvenna, það er
órjúfanlegur þáttur í upprisu-
trúnni. Eins verða þau, sem
beita sér fyrir jafnréttisboð-
skapnum í nafni kirkjunnar, að
vera trú boðskapnum um upp-
risu Jesú Krists sem hinni einu
leið til eilífs lífs. Veraldlegar
jafnréttishreyfingar kunna að
láta það undir höfuð leggjast að
þakka Kristi fyrir jafnrétti
kynjanna — en þær kunna líka
að rekja jafnréttið til hans.
Upprisutrúin er grundvöllur
jafnréttis kvenna og karla eins
og alls annars réttlætis. Fyrir
það skulum við gleðjast og
fagna, syngja lofgjörð og
þakkargjörð.
annríki sé hjá fólki eru margir sem
eru einmana og þrá slíka upplyft-
ingu.
Einn er sá staður í Reykjavík,
þar sem morgunsöng hefur verið
haldið uppi daglega um árabil að
vetri til og er það kapella Háskóla
íslands. Þar sjá guðfræðinemar
um morgunsönginn, en vitanlega
er öllum velkomið að taka þátt f
honum. Hefst hann kl. 10.00 árdeg-
is með söng úr sálmabók. Eftir
sálmasönginn er flutt bæn f vfxl-
lestri milli þess, sem stjórnar, og
safnaðar.
Að bæninni lokinni er fluttur
Davíðssálmur f víxllestri. Þá er
fluttur víxllestur, sem er breyti-
legur frá degi til dags. Þá er ritn-
ingarlestur og hugleiðing, ef viU.
Eftir ritningarlesturinn má fara
með Biblfulegan lofsöng. Síðan er
farið með bæn og endað með þvf að
syngja sálm. Þeir sem ekki þekkja
þetta form ættu að leggja leið sfna
uppí Háskóla og kynna sér það, því
nú í vikunni hefst einmitt kennsla
í guðfræðideild og morgunsöngur
hefst með henni. Söfnuðir landsins
ættu að taka þennan möguleika til
greina, því þetta geta leikmenn
auðveldlega séð um ekki síður en
presturinn.