Morgunblaðið - 01.10.1983, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 1. OKTÓBER 1983
15
Magnús Tómasson hefur nú aftur
snúið sér að málverkinu eftir tíma-
bil myndræns pataldurs við smá-
gerð form. Hann er í miklum ham í
hinum stóru myndum sínum, þar
sem hann leggur út af grísku goða-
fræðinni og sögninni af Mídas svo
og Herostratos. Það er mikil gerjun
í þessum táknfræðilegu myndum
og vísast boða þær kaflaskil í iist
Magnúsar. Gerandinn er ekkert að
tvínóna við hlutina, heldur málar
risastórar myndir, þar sem hann
spilar allt í senn á hið dularfulla og
yfirskilvitlega svo og hið ást-
þrungna og umbúðalausa. Hér
kenni ég Magnús og ísmeygilega
kímni hans ásamt myndrænum
gáska. Hér er vaxandi listamaður á
ferð og hér sjáum við dæmi um
rökrétta kúvendingu frá fyrri
myndstil.
Þorbjörg Höskuidsdóttir heldur
áfram að „flísaleggja" landslagið,
sem er þó einungis tjáning ástríðu
listakonunnar við að spila á and-
stæður. Máski eru málverk hennar
nokkuð hrá að þessu sinni, en
teikningar hennar bæta það upp,
því að þær eru hver annarri mýkri,
yfirvegaðri og betri. Það er í eðli
olíulitarins að geta verið hrár en þó
er hægt að ná sömu áhrifunum og
blæbrigðaríkdóminum í þeim efni-
við ekki síður en í teikningum og
vatnslitum. Það hefur Þorbjörg
sýnt að hún getur í eldri málverk-
um, en máski er hún að þreifa fyrir
sér í harðari myndbyggingu.
Annars er þessi innrétting
Þorbjargar, sem hún fléttar með
landslagið, mjög rökfræðileg því að
allt er landslagið háð lögmálum
frumforma og náttúran er strang-
asti og nákvæmasti byggingar-
meistarinn.
Litið á heildina er þetta sterk
sýning og vel þess virði að vera
skoðuð.
Umdeildar norskar bækur
Erlendar
bækur
Sigurður Þorsteinsson
BÓKAFLÓÐIÐ hefst miklu fyrr
hér í Noregi en heima. Því eru
menn hættir að tala um jólabóka-
flóð. Haustbókaflóð, eða einfald-
lega „Bokflommen“, heitr þetta
fyrirbæri hér í landi.
Tvær bækur hafa skorið sig úr af
þeim sem enn eru komnar á mark-
aðinn, en það eru bækurnar Min
Jödiske krig eftir Jahn Otto Johan-
sen, ritstjóra Dagblaðsins, og Oda
eftir Ketil Björnstad. Báðum er
þeim það sameiginlegt, að höfund-
ar þeirra eru ásakaðir fyrir að hafa
tekið svo mikið magn af efni frá
öðrum, án þess að geta heimilda,
að slíkt sé ekki eðlilegt. Hefir
þessu síðan verið velt fram og aftur
í blöðum, en allir virðast hafa sæst
á að ekki sé ástæða til að ákæra
fyrir ritstuldi.
Min Jödiske krig er síðasta
bókin í þrístirninu Min Jödiske
mamma og min Jödiske reise eft-
ir Johansen. Hann hefir fengið
einstaklega góða dóma fyrir allar
þessar bækur og fékk það reynd-
ar einnig í upphafi fyrir þá síð-
ustu, þar til Tim Greve, kollegi
hans við VG, gerði þá „miklu“
uppgötvun, að heilu kaflarnir
væru þýddir úr bók Lucy S.
Dawidovicz, The War against the
Jews. En hvað sem þessu líður,
þá er bók þessi ekki síður skrifuð
frá hendi Johansens en þær
fyrri. Bókin er spennandi og
heldur lesandanum við efnið til
síðustu blaðsíðu.
Oda eftir Ketil Björnstad fjall-
ar um líf Odu Krogh og bóhem-
ana í Kristianiu í lok síðustu ald-
ar. Þetta voru engir venjulegir
bóhemar, þegar þess er gætt að
meðal þeirra voru Cristian
Krogh, Edvard Munch, Hans
Jæger, Sigbjörn Obstfelder og
Gunnar Heiberg.
Oda Lasson, eins og hún hét
upphaflega, tvö hjónabönd henn-
ar, forustuhlutverk hennar með-
al bóhemanna, frjálsar ástir
hennar, hjónabandið með Krogh,
og ekki má gleyma August
Strindberg — allt er þetta með-
höndlað á einkar skemmtilegan
hátt, ekki síst samband hennar
og Hans Jæger. Þetta er heim-
ildaskáldsaga og því er það að
Björnstad er sakaður um að taka
svo mikið af beinum köflum frá
Hans Jæger að slíkt nái ekki
nokkurri átt. Björnstad gerir
Odu að manneskju, sem er svo
langt á undan samtíð sinni, að
leita þarf til dagsins í dag til að
ná í samanburð.
Upplestrar úr bókinni, söngvar
frá þessum tíma og leiknir þætt-
ir fylltu Konserthúsið tvisvar
sinnum, er bókin var kynnt. Seg-
ir það sitt um móttökurnar.
Þá hefir Cappelen sent frá sér
nýja alfræðabók um tónlist, sem
nefnist Musikken og vi. Bókin er
í þrem bindum og fjallar það
fyrsta og annað um það sem
kalla má alfræðibókarhlutann,
en þriðja bindið heitir tónlistar-
líf í Noregi.
Verk þetta mætti kalla fjöl-
skylduverk, sem leggur mesta
áherslu á þá tónlist og það tón-
listarfólk, sem er efst á baugi í
dag. Verkið er raunar Bonniers
tónlistaralfræðibókin endurskoð-
uð 1983 og færð fram til þess
dags. Útgáfan er kannske afleið-
ing mikils tónlistaráhuga hér í
landi eins og sumir gagnrýnend-
ur hafa sagt. Þessi mikla áhuga-
bylgja fylgdi að nokkru í kjölfar
þess að nóturnar að symfóníu
Griegs voru teknar fram og hún
var flutt bæði hér og í Rússlandi.
Þar sem verk þetta gerir kröf-
ur til að vera fullkomið verk um
norska tónlist allt fram á þennan
dag, verð ég þó að segja eins og
er að þar sakna ég sérstaklega
eins nafns, en það er vinur minn
Wolfgang Planke, sem ég fæ ekki
betur séð en hafi unnið sér sæti
sem einn af fremri Norðmönnum
í dag, ekki aðeins sem píanóleik-
ari, heldur ekkert síður sem
tónskáld. Um það vitnaði ekki
hvað síst endurtekningin á sjón-
varpsviðtali við hann og flutn-
ingur verka hans, bæði síðastlið-
ið haust og nú seinast 9. sept-
ember.
Ritstjóri verksins er cand
philol Otlu M. Alsvik en ritarar
hennar voru Ella Arntsen og
Robert Levin. í bókinni er að
finna 7.200 greinar, en 104 þeirra
eru myndskreyttar. Einfaldast er
að segja að þær fjalla um allt það
sem tengst getur tónlist.
Þriðja bindið hefir þá sérstöðu
að það er ekki síður fróðlegt fyrir
þá sem vilja njóta tónlistar í
stofunni heima. Það segir allt um
hvernig slíkt má verða sem best.,
Það er Ella Arntsen sem annað-
ist ritstjórn þessa bindis.
„Við fæðumst öll á steinaldar-
stigi," segir í upphafi kynningar-
bæklings á nýrri alfræðaorða-
bók, „Cappelens Leksikon", í 10
bindum, sem þegar eru komin
August Strindberg
þrjú bindi af. Ónnur þrjú koma á
næsta ári og fjögur þau síðustu
koma svo árið 1985.
Þegar verk þetta hljóp af
stokkunum var það einróma álit
gagnrýnenda, fagfólks og lesenda
að hér væri einstaklega gott verk
á ferð, skrifað á svo auðskilinn
hátt að það yrði til mikils gagns
fyrir t.d. skólafólk allt niður I
neðri bekki grunnskóla, en það
hafa óneitanlega fáar alfræði-
bækur haft til síns ágætis. í
verkinu er að finna 100.000 upp-
sláttarorð, 1.150 myndskreyttar
greinar, lykilbindi með töflum,
samheitaorðabók, bókmennta-
leiðbeiningar og auk þess auðvit-
að efnisyfirlit og mikill hluti
myndanna er í lit.
Aðalritstjóri verksins er
Waldemar Brögger.
oagunnn
Sunnudagurinn 2. október næstkomandi er
árlegur merkja- og blaðsöludagur SÍBS.
Merki dagsins kostar 40 krónur og blaðið Reykjalundur 60 krónur.
Merkin eru númeruð og gilda sem happdrættismiðar. Vinningur er
vöruúttekt að eigin vali fyrir 50.000 krónur.
Sölubörn, komið kl. 10 árdegis. Nú fáið þið 8 krónur fyrir að selja hvert
merki og 12 krónur fyrir blaðið.
Foreldrar, hvetjið börn ykkartil að leggja góðu málefni lið.
AFGREIÐSLUSTAÐIR MERKJA OG BLAÐA í REYKJAVÍK OG NÁGRENNI:
SÍBS, Suðurgötu 10, sími 22150 Mýrarhúsaskóli Melaskóli Austurbæjarskóli Hlíðaskóli Álftamýrarskóli Hvassaleitisskóli Breiðagerðisskóli Vogaskóli Árbæjarskóli Fellaskóli Breiðholtsskóli Hólabrekkuskóli Ölduselsskóli Seljaskóli Laugateigur 26, s. 85023
KÓPAVOGUR: GARÐABÆR: H AFNARFJÖRÐUR:
Kársnesskóli Flataskóli Breiðvangur 19
Kópavogsskóli Lækjarkinn 14
Digranesskóli Reykjavíkurvegur 34 Þúfubarð 11