Morgunblaðið - 01.10.1983, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 1. OKTÓBER 1983
17
Útflutningur
á sjúklingum
— eftir Hauk
Benediktsson
Það er mikið uppáhaldsefni
dagblaða að skýra frá því sem er
að gerast í útflutningsmálum.
Verður þá flest að fréttaefni. Jafn-
vel hvort nokkrir hertir þorsk-
hausar hafi verið sendir utan eða
ekki. Svo ekki sé nú minnst á öll
sýnishornin af lambakjötinu.
Það er rannsóknarefni af hverju
„pressan" hefur aldrei séð neitt
fréttnæmt við útflutning sem þró-
ast hefur upp á nokkurra ára
tímabili, en að vísu dvínað — veri
útrýmt á milli, þar til opnast hafa
nýir útflutningsmöguleikar. Þetta
er útflutningur á sjúklingum.
Aðalútflutningsvaran um þess-
ar mundir eru hjartasjúklingar,
sem þarfnast skurðaðgerðar. Á
síðasta ári voru yfir 100 sjúklingar
sendir utan í þessu skyni. Lang-
flestir til Bretlands og nokkrir til
Bandaríkjanna. Áður voru þeir
sem þurftu að gangast undir
heilaskurðlækningar glæsilegasti
útflutningurinn. Þeir komust í um
100 á ári þar til Borgarspítalinn
kom á fót þeirri þjónustu í hálf-
gerðum blóra við heilbrigðisyfir-
völd fyrir 10 árum.
Fyrir nokkrum árum hófst út-
flutningur á sjúklingum sem
þurftu á rannsókn að halda i svo-
kölluðum cat.scanner, eða tölvu-
sneiðmyndatæki. Tæki þetta olli
„En það er ekki traust-
vekjandi að á sama tíma
og mælt er með þessari
framkvæmd, virðist
hjartaþræðingarmiðstð
sú sem sett var á lagg-
irnar á Landspítala fyrir
10—12 árum og annast
rannsóknir á þeim sem
gangast undir aðgerðir,
hafa verið látin drabb-
ast svo niður, að undan-
farið hafa fársjúkir
sjúklingar orðið að bíða
mánuðum saman eftir
rannsókn, og er sú staða
mála rannsóknarefni út
af fyrir sig.“
byltingu á sínu sviði, bæði hvað
snerti rannsóknarniðurstöðu og
meðferð á sjúklingi og hefur verið
talið ómissandi annars staðar í
Evrópu sl. 12 ár, ekki síst við
rannsókn á sviði heilaskurðlækn-
inga. Útflutningur þessa sjúkl-
ingahóps var kominn í 50—60 á
ári þegar Borgarspítalinn „stalst"
til að kaupa notað tæki fyrir kr.
2,0 millj. árið 1981 og útrýmdi
þessum útflutningi. Var þetta gert
með góðu samþykki borgarstjórn-
ar en í andstöðu við heilbrigðisyf-
irvöld og greiddu Reykvíkingar
einir, auk kaupverðs, kr. 1,0 millj.
í tolla af tækinu. Hælir fyrrver-
andi heilbrigðisráðherra sér enn
af því að neita þátttöku í greiðslu
kostnaðar.
Á næstu 2 árum, þar til full-
komnara tæki kom, spöruðust
þessar 2 millj. eingöngu með því
að hætta útflutningnum, auk þess
sem þeir sem ekki þoldu siglingu
fengu mannsæmandi meðferð.
Er þaö ekki í lagi
aö senda sjúklinga utan?
Að sjálfsögðu verður alltaf uppi
sú staða að einstök sjúkdómstil-
felli verður að senda utan. En þeg-
ar ákveðinn sjúkdómshópur er
orðinn svo fjölmennur, sem raun
ber vitni um hjartasjúklinga, ætti
að vera ástæða til að taka afstöðu
til málsins. Hvort áfram skuli
haldið útflutningi eða leysa málið
heima. Sérstaklega vildi ég benda
heilbrigðisyfirvöldum á að meðan
þessu heldur fram óbreyttu, sé
lágmarks krafa að sjúklingar sitji
við sama borð og sjúklingar
heima, að því er snertir greiðslu
kostnaðar.
Þegar sjúklingur fer utan fær
hann tvö umslög hjá Trygginga-
stofnun. 1 öðru er ávísun á flug-
farseðil og i hinu er ábyrgðartil-
kynning til spítalans um greiðslu.
Svo er hann á eigin vegum með
tilkynningu um að mæta á þessum
degi klukkan þetta á tilteknu
sjúkrahúsi erlendis. Hjartasjúkl-
ingur sem bíður aðgerðar stekkur
nú ekki upp í flugvél og kemur
heim eftir 10—14 daga á eigin
spýtur. Sjúklingur og eða vanda-
menn verða að greiða fargjald og
hótelkostnað fyrir fylgdarmann
og jafnvel tvo vegna tungumála-
vandamáls og ýmissa annarra
ástæðna. Mér telst til að sá kostn-
aður liggi milli 50—100 þús. kr. Sá
baggi er örugglega mörgum sjúkl-
ingum þungur ofan á annað sem
veikindunum fylgja. Það er ein-
kennileg árátta tryggingakerfisins
að notfæra sér svona möguleika til
„sparnaðar" meðan það greiðir
baki brotnu niður ýmis lyf sem
kosta minna en bíóferð.
Er ódýrara að senda
sjúklinga utan?
Allar götur frá því að fyrrver-
angi borgarlæknir fól sérfræðing-
um Borgarspítala og Landspítala
á þessu sviði að semja álitsgerð
um framkvæmd hjartaskurðlækn-
inga hér á landi árið 1971, hefur
það legið ljóst fyrir ágreinings-
laust, að stefna bæri að því að
koma þessari þjónustu á fót hér-
lendis. Er þá bæði tekið tillit til
sjúklinganna sjálfra, ekki síst
þeirra sem veikjast svo hastarlega
að þeir verða ekki fluttir, svo og
kostnaðar tryggingakerfis og að-
standenda.
Það er löng og skrautleg saga af
þróun þessa máls síðan 1971 þegar
þessi fyrsta álitsgerð var samin og
einstaklingur bauðst til að gefa
Borgarspítalanum dýrasta hluta
tækjabúnaðarins. Mjög nýlegir út-
reikningar staðfesta ótvírætt að
fjárhagslega er mjög hagkvæmt
að flytja þessa starfsemi heim, að
ekki sé talað um manneskjulegu
hliðina, sem hér að framan hefur
verið minnst á.
En það er ekki traustvekjandi
að á sama tíma og mælt er með
þessari framkvæmd, virðist
hjartaþræðingarmiðstöð sú sem
sett var á laggirnar á Landspítal-
anum fyrir 10—12 árum og annast
rannsóknir á þeim sem gangast
undir aðgerðir, hafa verið látin
drabbast svo niður, að undanfarið
hafa fársjúkir sjúklingar orðið að
bíða mánuðum saman eftir rann-
sókn, og er sú staða mála rann-
sóknarefni út af fyrir sig.
Með þeim búnaði, sem notaður
er til hjartaþræðingar, hafa á síð-
ustu árum hafist tiltölulega ein-
faldar aðgerðir, sem í vissum til-
fellum koma i stað skurðaðagerða,
en ekki er forsvaranlegt að gera
starfslið sé til staðar. Ýtir það
undir að aðstöðu þessari verði
komið hér upp.
Um leið og undirritaður brýnir
heilbrigðis- og fjármálayfirvöld til
að taka faglega afstöðu til þessa
máls, vekur hann athygli á, að þvi
fylgir órofa skylda til að standa
þannig að verki að fullkomin að-
staða sé fyrir hendi hverju sinni á
þeirri stofnun sem falið verður að
veita þjónustu og frá þeirri ábyrgð
verði ekki hlaupið.
Sept., 1983
Haukur Benediktsson er íram-
kræmdastjóri Borgarspítalans.
buríWopí'OQ
larúrþeim sérstök
sérstaka sýningu
Þurrblóm eru auy
listgrein. Blómaval
á þurrblómaskreyti
Purrblón5ayet|
VÍðTíöfúnvfeng io1
Berty M'
meistara
Símar 36770
Gróðurhúsmu