Morgunblaðið - 04.11.1983, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 4. NÓVEMBER 1983
35
mjög í óhag. Kanadamenn vilja
hafa meira samstarf við íslend-
inga til að draga úr skaðlegri sam-
keppni á markaðnum vestra, því
Kanadamenn og íslendingar eru
stærstir á markaðnum. Coldwater
Seafood Corp. hefur þverskallast
við þessum óskum, en Iceland Sea-
food Inc. hefur sýnt mun meiri
skilning á gildi slíks samstarfs.
Mér finnst þetta vera svo athygl-
isvert mál, sérstaklega aðhalds-
leysi viðskiptaráðuneytisins gagn-
vart sölusamtökunum, að um það
eigi að fjalla á síðum Morgun-
blaðsins. Viðskiptaráðuneytið á að
vera andlit þjóðarinnar útávið í
fiskmarkaðsmálum og móta stefn-
una, ekki þeir sem eru í forsvari
fyrir sölusamtökunum.
Þriðja atriðið er ég vildi nefna í
sambandi við greinar Björns er
það, að ástæðan fyrir ríkisafskipt-
um af stóru útgerðar- og fisk-
vinnslufyrirtækjunum eiga rót
sína að rekja til þess að hið opin-
bera gat ekki sætt sig við það
hvernig þau höguðu sér. Starfsemi
auðhringa hentar alls ekki að
mínu mati í strjálbýlum fiskveiði-
héruðum þar sem atvinnulíf er
einhæft. Fyrirtækin á Nýfundna-
landi færðu nefnilega fjárfest-
ingarnar á milli staða eftir þvi
hvernig veiðarnar gengu í hverj-
um landshluta í hvert skipti. Þeg-
ar fært var út í 200 mílur árið 1977
var vitað að sú aflaaukning er af
útfærslunni leiddi myndi fyrst og
fremst koma fram á austur- og
norðurströnd Nýfundnalands því
þar höfðu erlend veiðiskip veitt
mest áður. Fram til þess tíma
voru flestar togarahafnirnar á
suðurströndinni, en eftir 1977, eða
þar um bil, létu fyrirtækin útgerð-
miða að því að halda öðrum at-
vinnugreinum á floti, t.d. hveiti-.
rækt og námugreftri. Ágóðanum
af undirstöðugreinum Kanada-
manna má því dreifa til smærri
atvinnugreinanna og bæta þeim
þannig sambúðarfórnina, líkt og
gert er með landbúnað á íslandi.
Orsakir beinna ríkisstyrkja til
sjávarútvegs á Nýfundnalandi ber
að líta á í þessu ljósi. Til viðbótar
þeim er um annars konar ríkis-
framlag að ræða. Þegar um tap-
rekstur er að ræða, t.d. vegna
birgðasöfnunar, of hárra vaxta
eða óhagstæðrar gengisskrán-
ingar, loka fyrirtækin og ríkið
greiðir fólkinu ríflegar atvinnu-
leysisbætur á meðan. Á íslandi
myndi hins vegar verða gengisfell-
ing og hjól atvinnulífsins myndu
snúast áfram.
ísland —
Nýfundnaland
Ibúafjöldi Nýfundnalands, að
Labrador frátöldu, er rúmlega
tvisvar sinnum meiri en íbúafjöldi
íslands, en flatarmál beggja land-
anna er mjög svipað. Undirstöðu-
atvinnuvegir Nýfundlendinga eru
til muna fjölbreyttari en hjá ís-
Iendingum. Hlutdeild sjávarút-
vegs í heildarverðmætasköpun at-
vinnuveganna (erfitt er að mæla
þjóðarframleiðslu Nýfundna-
lands) er því mun meiri hér á
landi. Mikil félagsleg vandamál
eru í öllum tilraunum yfirvalda til
uppbyggingar i sjávarútvegi á
Nýfundnalandi, vegna þeirra þús-
unda sjómanna er búa á víð og
dreif meðfram allri ströndinni og
stunda veiðar á grunnslóð á sumr-
in. Vegna skorts á menntun, verk-
Sólþurrkun á saltfiski sl. sumar í Baker’s Brook á vesturströndinni.
ina og fiskvinnsluna á suður-
ströndinni drabbast niður og not-
uðu gróðann er þau höfðu rakað
saman þar um árabil til að fjár-
festa á austur- og norðurströnd-
inni.
Stjórnvöld geta ekki horft upp á
svona lagað og mælinn fyllti þegar
háir vextir og önnur rekstrar-
vandamál leiddu til þess að flest-
um frystihúsum á suðurströndinni
var lokað seint á árinu 1982 eða í
ársbyrjun 1983. Þau voru ekki
opnuð aftur fyrr en nú í ágúst sl.
eftir að ríkisstjórnin hafði gripið
inn í atburðarásina. Deilur ríkis-
stjórnarinnar í Ottawa og fylkis-
stjórnarinnar á Nýfundnalandi
um hvernig skyldi gripið inní eru
bara venjulegar deilur stjórn-
málamanna úr sitthvorum flokkn-
um, frjálslyndra í Ottawa og
íhaldsflokks á Nýfundnalandi.
Stjórnmálamenn þar vestra eru
þvi miður á sama plani og kollegar
þeirra á íslandi, því sá glundroði
sem nú hefur skapast er jafnvel
verri en ástandið var áður. Nú er
hið nýja ríkisfyrirtæki kallað
manna á meðal Chaos Unlimited.
Að lokum má geta þess, að í
greinum Björns kemur ekki fram
sú merkilega staðreynd að Ný-
fundlendingar geta ekki fellt
gengi kanadíska dollarans þegar
illa árar í sjávarútvegi líkt og ís-
lendingar fella gengi krónunnar.
Sjávarútvegur þeirra geldur þess
að sumu leyti að starfa í hagkerfi
þar sem gengisskráning og aðrar
almennar efnahagsráðstafanir
menningu, fjármagni, auk haffss
við stóran hluta landsins á vetr-
um, hefur reynst erfitt að lyfta
þeim á hærra tæknistig við veið-
arnar eða beina þeim yfir í önnur
störf. Riflegar atvinnuleysisbætur
til þessa fólks lama einnig fram-
faraviðleitni þess.
Hvað almenna menntun og
verkmenningu snertir, bæði í sjáv-
arútvegi og annars staðar, eru ís-
| lendingar .töluvert á undan Ný-
fundlendingum. íslendingar hafa
líka borið gæfu til þess að byggja
upp sitt land sjálfir á meðan stór
hluti þeirra er sitja í best launuðu
stöðunum á Nýfundnalandi eru
aðfluttir. Áður en Nýfundlend-
ingar fengu tækifæri til þess að
byggja upp sitt atvinnulíf sjálfir
var farið í að dæla í þá alls kyns
velferðargreiðslum frá ríkis-
stjórninni í Ottawa.
Af þessari upptalningu má sjá
að þrátt fyrir svipaðar aðstæður
og töluvert líkt atvinnulíf eru Ný-
fundnaland og ísland um margt
frábrugðin. Að mínu mati er hálf-
gerð skömm að því fyrir íslend-
inga að hafa ekki tekið upp meira
samstarf við þessa vinaþjóð í
vestri og jafnvel boðið þeim
tækniaðstoð í sjávarútvegi. Ég hef
víða farið um heiminn en hvergi
orðið orðið var við jafn mikla að-
dáun á dugnaði og framtakssemi
Islendinga og á Nýfundnalandi.
Dr. Sigfús Jónsson er landfræðing-
ur að mennt og kennir rið MR og
Háskólann.
Brídge
Arnór Ragnarsson
Bridgefélag
kvenna
Mánudaginn 31. okt. var spiluð
4. umferð í barometerkeppni fé-
lagsins. Stigatala átta efstu para
í keppninni er nú þessi:
Ása Jóhannsdóttir —
Lilja Guðnadóttir 325
Guðríður Guðmundsdóttir —
Kristín Þórðardóttir 308
Gunnþórunn Erlingsdóttir —
Ingunn Bernburg 280
Júlíana ísebarn —
Margrét Margeirsdóttir 275
Alda Hansen —
Nanna Ágústsdóttir 252
Ingibjörg Halldórsdóttir —
Sigríður Pálsdóttir 230
Lovísa Eyþórsdóttir —
Ester Valdimarsdóttir 218
Halla Bergþórsdóttir —
Kristjana Steingrímsdóttir213
Næst verður spilað mánudag-
inn 7. nóvember.
Bridgefélag
Hveragerðis
Fimmtudaginn 27. okt. var
spiluð þriðja og síðasta umferð í
aðaltvímenningi félagsins og
varð röð efstu para þessi:
Einar Sigurðsson —
Þráinn Svansson 373
Axel Magnússon —
Sigurlína Gunnlaugsd. 372
Guðmundur Þórðarson —
Jón Guðmundsson 363
Birgir Pálsson —
Skafti Jósefsson 362
Þórður Snæbjörnsson —
Kjartan Kjartansson 360
Sturla Þórðarson —
Kristján Theodórsson 344
Guðmundur Jakobsson —
Björgvin Ólafsson 343
Ragnheiður Guðmundsd. —
Lars Nielsen 340
Hans Gústafsson —
Guðmundur Baldursson 339
Bóel Sigurgeirsdóttir —
Jóna Guðjónsdóttir 333
Hraðsveitakeppni félagsins
hófst fimmtudaginn 3. nóv.
Bridgeklúbbur
hjóna
Þriggja kvölda tvímennings-
keppni Bridgeklúbbs hjóna er
lokið. Lokaúrslit í keppninni ur-
ðu þau að jöfn í 1. og 2. sæti urðu
Erla Eyjólfsdóttir og Gunnar
Þorkelsson, Dröfn Guðmunds-
dóttir og Einar Sigurðsson með
samtals 364 stig. I 3. sæti varð
Ólöf Jónsdóttir og Gísli Hafliða-
son með 361 stig.
Efstu skor síðasta kvöldið
fengu:
Erla og Kristmundur 148
Sigríður og Ingólfur 139
Erla og Gunnar 135
Næst hefst hraðsveitakeppni
og er þegar fullbókuð þátttaka í
hana.
Bridgefélag
Sauðárkróks
Spilaður var tvímenningur hjá
félaginu mánudaginn 24. okt. og
urðu úrslit þessi:
A-riðill
Einar Svansson —
Skúli Jónsson 127
Geirlaugur Magnússon —
Bragi Halldórsson 118
Þórdís Þormóðsdóttir —
Soffía Daníelsdóttir 110
Jón Tryggvi Jökulsson —
Steingrímur Sigfússon 108
B-riðill
Laila Angantýsdóttir —
Þór Björnsson 126
Haukur Haraldsson —
Erla Guðjónsdóttir 121
Páll Hjálmarsson —
Garðar Guðjónsson 115
Bjarki Trggvason —
Halldór Tryggvason 113.
Spilaður verður tveggja
kvölda tvímenningur dagana 7.
og 14. nóv.
8ESJI <£?
HJALPAMOKKURINN
KENWOOD chef
Verð kr. 8.430.- (Gengi, 13.10'83)
með þeytara, hrærara, hnoðara, grænmetis-
og ávaxtakvörn, plasthlíf yfir skál.
KENWOOD CHEF er til í þremur mism. litum.
Ennfremur er ávallt fyrirliggjandi úrval auka-
hluta, svo sem, hakkavél, grænmetisrifjárn,
grænmetis- og ávaxtapressa, kartöfluafhýðari,
dósahnífur ofl.
Eldhússtörfin verða leikur einn
með KENWOOD CHEF
RAFTÆKJADEILD