Morgunblaðið - 26.11.1983, Blaðsíða 18

\
L i
18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. NÓVEMBER 1983
ískyggileg skuldastaéa þjóéarbúsins:
Eyðsluskuldasöfiiun-
inni verður að linna
— eftir Lárus Jónsson
alþingismann
Fyrir rúmu ári lét þáverandi
fjármálaráðherra, Ragnar Arn-
alds, svo um mælt að „þjóðin
væri að sökkva i ískyggilegar
skuldir erlendis". Þá voru horf-
ur á að skuldastaða þjóðarbús-
ins á árinu 1982 færi í fyrsta
sinn yfir 40% af þjóðarfram-
leiðslu. Síðar var gert ráð fyrir
því við afgreiðslu lánsfjárlaga
sl. vor að þessi „ískyggilega"
skuldasúpa færi um og yfir 50%
af þjóðarframleiðslu. Nú eftir
framkvæmd lánsfjárlaga fyrrv.
ríkisstjórnar er áætlað að þetta
hlutfall verði hvorki meira né
minna en um 60%. (Sjá með-
fylgjandi súlurit.)
Iskyggilegast er þó að erlend
skuldasöfnun hefur keyrt svo
um þverbak eftir mestu góðæri í
sögu landsins, þegar fjárfesting
hefur dregist fremur saman en
hitt. (Sjá meðf. súlurit.)
Þetta sýnir ásamt öðru að
eyðslan á þjóðarheimilinu um-
fram efni hefur verið gífurleg.
Kaupmætti hefur verið haldið
uppi með því að slá eyðslulán
erlendis jafnvel í metaflaárum.
Ef slíkri gengdarlausri eyðslu-
skuldasöfnun linnir ekki fer ein-
faldlega svo að erlend lán verður
ekki unnt að fá jafnvel til arð-
bærustu verkefna, en slík lán-
taka er mikilvægur hornsteinn
framfara. Hér verður að gera
þjóðarátak og spyrna við fótum,
þótt það kosti verri lífskjör um
sinn en sýndarkjör síðustu ára.
Verri aflahorfur en verið hafa
„Kaupmætti hefur verið
haldið uppi með því að slá
eyðslulán erlendis jafnvel í
metaflaárum. Ef slíkri
gengdarlausri eyðsluskulda-
söfnun linnir ekki fer ein-
faldlega svo að erlend lán
verður ekki unnt að fá, jafn-
vel til arðbærustu verkefna,
en slík lántaka er mikilvæg-
ur hornsteinn framfara. Hér
verður að gera þjóðarátak og
spyrna við fótum, þótt þaö
kosti verri lífskjör um sinn
en sýndarkjör síðustu ára.“
um árabil auka á vandann en
jafnframt er lífsnauðsynlegt að
við honum sé brugðist.
Orsakir þróunarinnar
Augljóst er á súluritinu um
fjárfestingu að ekki er að finna
skýringu á vaxandi skuldasöfn-
un í því að auka erlendar lántök-
ur hafi verið nauðsynlegar
vegna orkuframkvæmda eða
annarrar arðbærrar fjárfest-
ingar. Fjármunamyndun hefur
oft verið miklu meiri hér á landi
og fór fremur minnkandi á
framangreindu tímabili. Vextir
voru háir á alþjóðamarkaði og
þjóðarframleiðsla minnkaði.
Þar er að finna hluta skýringar-
innar. Helzta orsökin er þó
geigvænlegur og vaxandi við-
skiptahalli, þrátt fyrir minnk-
andi fjárfestingu. Þetta sést
glöggt á meðfylgjandi töflu, sem
sýnir stöðu erlendra lána við
árslok hvert ár og viðskiptahall-
Lárus Jónsson
*
ann á hverju ári á föstu verðlagi.
(Meðalgengi 1983.)
Á þessari töflu' og framan-
greindum súluritum koma eftir-
farandi „ískyggilegar" stað-
reyndir í ljós:
1. Staða erlendra lána snar-
versnar svo mjög eftir 1980
að hlutfall heildarskulda
(langra erlendra lána) hækk-
ar úr 34,4% af þjóðarfram-
leiðslu í 60%.
2. Erlendar skuldir hafa meira
en tvöfaldast á föstu verðlagi
(í erlendri mynt) frá 1978.
3. Viðskiptahallinn hefur orðið
Jólabazar vinahjálpar
Bazarinn verður að Hótel
Sögu á morgun sunnudag-
inn 27. nóvember kl. 2.00
Fallegar jólaskreytingar og
handavinna.
Glæsilegt happdrætti.
Stjórnin.
Viðtalstími
borgarfulltrúa
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík
Borgarfulltrúar Sjálfstæöisflokksins veröa til viötals í
Valhöll, Háaleitisbraut 1, á laugardögum frá kl. 10—12.
Er þar tekiö við hvers kyns fyrirspurnum og ábendingum
og er öllum borgarbúum boöiö aö notfæra sér viðtals-
tíma þessa.
Laugardaginn 26. nóv-
ember veröa til viötals
Hilmar Guölaugsson
og Margrét S. Einars-
dóttir.
Margrét
Hilmar
Blat5burðarfólk
óskast!

U-S
iiTcívV^

Austurbær
Ármúli
Ingólfsstræti og Neðstaleiti
Þingholtsstræti

éi. tOö,-
fai. 2$$r
ISLENSPR VORUR
ODYRARI!
/ síðustu verðkönnun Verðlagsstofnunar
(verðkynning nr. 17)- voru íslensku vörurnar
yfirleitt ódýrari en þær erlendu. ísumum tilvik-
um var verð erlendu vörunnaralltað þrefalt
hærra en þeirraríslensku.
Þannig er hægt að spara með því að bera
saman verð. Taktu íslenskarvörurmeð í
samanburðinn, þá ertþú viss um lægsta verð.
Oqenneitt:
Pú skapar atvinnu í landinu
þegar þú velur íslenskt