Morgunblaðið - 13.12.1983, Qupperneq 34

42
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. DESEMBER 1983
Arni Jónsson
húsgagnateiknari
ég nam. Ahrif hans á ungan dreng
voru þyngri á metunum fyrir þá
sök, að sú saga fylgdi að skáldið dó
á besta aldri, banameinið ill-
ræmdasti sjúkdómur þeirra tíma,
hvíti dauðinn. Þegar ég hef fylgst
með því, hvernig ilivígasti sjúk-
dómur okkar tíma hefur mark-
visst lamað þrek og að lokum lagt
að velli þann mann, sem sýndi mér
meira þróðurþel en venja er að
njóta, þá hefur síðasta versið í
sálmi Sigurðar Kristófers rifjast
upp hvað eftir annað:
Þegar æviröðull rennur
rökkvar fyrir sjónum þér,
hræðstu eigi, hel er fortjald,
hinum megin birtan er.
Höndin sem þig hingað leiddi
himins til þig aftur ber.
Drottinn vakir, drottinn vakir,
daga og nætur yfir þér.
Ég vona að skáldið hafi skilið
rétt, að sú „höndin sem þig hingað
Ieiddi“ vísi drengskaparmannin-
um Árna Jónssyni til vegar um
óþekktar slóðir.
Elskulegri konu hans, börnum
og öðrum vandamönnum vottum
við Þorgerður einlæga samúð.
Sigurður E. Ilaraldsson
„Þótt heilsa og líf mér hafni,
hræðist ég dauðann ei“
(H.P.)
Fyrir nokkrum árum gerðist
það, að hár og glæsilegur maður
vatt sér inn úr dyrunum í verzlun
minni. Þar var kominn Árni
Jónsson í Kúnst og vildi hann
ræða um stofnun Félags gjafa- og
listmunaverzlana. Ræddum við
lengi saman og er félagið var
stofnað var Árni sjálfkjörinn
formaður. Hefði félagið aldrei orð-
ið til án hans dugnaðar og hvatn-
ingar.
Upp úr stofnun félagsins okkar
kynntist ég persónunni og ein-
staklingnum Árna Jónssyni betur.
Vinátta okkar, sem myndaðist við
nánari kynni í félagsmálum, var
alla tíð heiðrík og björt. Árni var
sjaldgæfur maður og gæfa að fá
að kynnast slíkum manni. Hann
var með afbrigðum rökfastur í
málflutningi og lét ekki málþóf
villa fyrir röksemdum sínum eða
skoðunum. Það var alitaf gaman
að vera með Árna á fundum; hann
var svo einstaklega baráttuglaður;
fljótur að koma auga á það sem
betur mætti fara og fljótur til
svars. Að öllum öðrum ólöstuðum
var Árni áhugafyllsti og bezti fé-
laginn.
En beztu stofnarnir eru oft
felldir á blómaskeiði. Árni af öll-
um mönnum, svona stór og stælt-
ur, varð að lúta fyrir manninum
með ljáinn langt um aldur fram.
Hann bar sjúkdóm sinn með slíkri
hetjulund, að ég hygg, að fáum sé
gefið þvílíkt æðruleysi. Á síðustu
árshátíð kaupmannasamtaka ís-
lands ræddi hann við mig um sína
hagi og þá sá ég vin minn Árna í
enn nýju ljósi og fékk að skyggn-
ast dálítið betur inn í sálu hans.
Hann vissi þá alveg hvað fram-
undan var, en hann var sá, sem
huggaði. Þetta samtal okkar mun
ég ætíð geyma sem dýrmæta
minningu um einhvern þann bezta
mann, sem ég hef kynnzt.
Söknuðurinn er sár, en eftir eru
bara heiðbjartar endurminningar.
Fyrir hönd Félags gjafa- og list-
munaverzlana flyt ég eftirlifandi
eiginkonu og fjölskyldu Árna
dýpstu samúðarkveðjur.
Persónulega þakka ég Árna fá-
gæt kynni og bið honum blessunar
á nýjum vegum. Konu Árna og
börnum sendi ég innilegar samúð-
arkveðjur með þökk fyrir allar
góðu rabbstundirnar í Kúnst.
Arndís Björnsdóttir,
formaður Félags gjafa- og
listmunaverslana.
Fimmtudaginn 1. desember sl.
lézt Árni Jónsson kaupmaður, Lá-
landi 19. Hann var fæddur 2. apríl
1929 og varð því aðeins 54 ára
gamali. Foreldrar hans voru
merkishjónin frú Valgerður
Sveinsdóttir og Jón Árnason, hér-
aðslæknir á Kópaskeri. Enda þótt
lengi væri ljóst hvert stefndi með
vin okkar Árna vegna hins alvar-
lega sjúkdóms hans, kom fregnin
sem reiðarslag. Við erum mörg,
sem nú erum slegin nístandi
harmi og söknuði við fráfall þessa
manns, sem sakir heilinda og
vandaðrar manngerðar er harm-
dauði öllum sem urðu aðnjótandi
vináttu hans.
Konan mín, Margrét, og ég
kynntumst Árna og eftirlifandi
konu hans, Sigurlaugu Jónsdóttur,
fyrst í Kaupmannahöfn veturinn
1952—53 og hófst þá sú vinátta
sem staðið hefur órofin æ síðan.
Nú við kveðjustund koma fram í
hugann minningar frá samveru-
stundum í meira en þrjá áratugi
og vináttu, sem aldrei féll skuggi
á. Minningar frá tíma okkar sam-
an í Kaupmannahöfn, síðan eftir
að ég fluttist til Reykjavíkur
haustið 1956, þá nýkvæntur, og
settist hér að. Aðstæður höguðu
því þannig, að alltaf vorum við í
nálægð hvor fjölskyldan við aðra,
þrátt fyrir búferlaskipti gegnum
árin.
En margar aðrar minningar
koma nú fram í hugann. í mörg ár
áttu þau hjón yndislegan sumar-
bústað í Nesjarlandi við Þing-
vallavatn og komum við hjónin og
börnin okkar oft þangað og áttum
þar dýrðlegar stundir með Árna,
Diddu og börnum þeirra. Gerðist
það oft að Árni og ég ásamt elztu
börnum okkar fórum austur í bú-
stað á laugardegi, vorum nætur-
langt á Þingvallavatni á báti hans
og réðumst til landgöngu á eyjun-
um til að skoða fuglalífið og nátt-
úruna. Komu konur okkar og
yngstu börnin síðan austur sunnu-
dagsmorgun og nutum við öll sam-
verunnar í ríkum mæli. Var þá
brugðið á leik með börnin, siglt á
vatninu og rennt fyrir silung og
síðan grillaður kvöldverður við
sumarbústaðinn.
Minningar koma líka fram frá
ferðalögum sem við fórum saman,
innanlands sem og erlendis. En
ferskast í minningu minni um vin
minn Árna verður eflaust með
þvílíkum styrkleika hann gekk frá
málum sínum og fjölskyldu sinnar
eftir að honum varð ljóst hvert
stefndi. Var hann fyrst lagður inn
á Landspítalann um miðjan janú-
armánuð sl. eftir að hafa kennt
sér meins um nokkurt skeið, en
síðan var hann fram eftir vetri,
vori og sumri ýmist á spítalanum
en þó oftast heima þangað til í
október, að hann lagðist inn til
þeirrar legu, sem hann átti ekki
afturkvæmt frá. Á meðan honum
entust kraftar gekk hann frá öll-
um málum varðandi fyrirtæki sitt
og húseign á Laugavegi 40 og gerði
allar hugsanlegar ráðstafanir
fyrir konu sína og börn varðandi
framtíðina. Vöktu þessar ráðstaf-
anir Árna óskipta aðdáun vina
hans og allra sem með þeim mál-
um fylgdust og duldist engum að
hér var óvenjulega styrk mann-
gerð á ferðinni.
Vinátta við slíkan mann skilur
eftir sig djúp spor, sem aldrei
verða afmáð né frá manni tekin og
nú að leiðarlokum er mér efst í
huga þakklæti. Þakklæti fyrir að
hafa kynnst manninum Árna
Jónssyni. Þakklæti fyrir þær ótal
samverustundir sem við fjölskyld-
an áttum með Árna, Diddu og
börnum þeirra. Samverustundir
sem verða okkur dýrmætur fjár-
sjóður í framtíðinni í söknuði
okkar.
Á þessari kveðjustundu biðjum
við góðan Guð að blessa minningu
Árna og biðjum þess að minningin
um góðan dreng, frábæran eig-
inmann og föður megi lina sorg og
söknuð Diddu og barnanna.
Innileg samúð og hiýhugur fylg-
ir þeim frá okkur hjónunum og
börnunum okkar.
Torben Friðriksson
Árni Jónsson húsgagnateiknan
hné í valinn fyrir aldur fram og
verður í dag kvaddur hinztu
kveðju. Hann var í heiminn borinn
norður á Kópaskeri 2. apríl 1929,
sonur hjónanna Jóns héraðslækn-
is Árnasonar, Jónssonar bónda í
Garði í Mývatnssveit, og Valgerð-
ar Guðrúnar Sveinsdóttur, Arna-
sonar bónda og hreppstjóra á Felli
í Sléttuhlíð. Hann ólst upp hjá
foreldrum sínum á Kópaskeri,
næstyngstur sjö systkina, en þess
má geta að ein systra hans, Björg
að nafni, varð mjög skammlíf, dó
kornung af völdum lömunarveiki.
Nokkrum mánuðum eftir að Jón
læknir féll frá á bezta aldri, 1944,
fluttist Árni með móður sinni og
tveimur systkinum til Reykjavík-
ur, en þangað höfðu elztu systkini
hans þegar flutzt. Hér syðra
stundaði hann síðan nám í hús-
gagnasmíði, og vorið 1949 lauk
hann prófi í þeirri grein með
mestu prýði. Hann ákvað að afla
sér frekari menntunar og sigldi
síðsumars 1950 til Kaupmanna-
hafnar, þar sem hann hóf fram-
haldsnám í helzta listiðnaðarskóla
Dana, Kunsthándværkerskolen.
Þaðan brautskráðist hann með
ágætis vitnisburði 1953, hraðaði
sér heim að prófi loknu og fór
óðara að brjótast í því að koma á
fót húsgagnavinnustofu og lítilli
verzlun í tengslum við hana, þar
sem selja skyldi framleiðsluna.
Húsgögn þau, sem hann teiknaði
og smíðaði, vöktu brátt athygli og
þóttu ekki einungis nýstárleg,
heldur einnig falleg og sérlega
vönduð að allri gerð. Smíði og sölu
húsgagna hélt Árni síðan áfram í
um það bil aldarfjórðung, en afréð
þá að söðla um, ef til vill vegna
þess að stjórnvöld hér töldu nauð-
syn til bera að efla fremur erlend-
an iðnað en íslenzkan. Hann stofn-
aði listmunaverzlun, sem hann
rak síðan til dauðadags og mun
vafalaust hafa ætlað æ stærra
hlutverk eftir því sem stundir liðu
fram.
Vissulega var Árni ekki einn og
óstuddur í þrotlausri önn sinni og
elju. Skömmu eftir að hann kom
heim frá framhaldsnámi í Kaup-
mannahöfn kvæntist hann unn-
ustu sinni, mestu ágætiskonu, Sig-
urlaugu Jónsdóttur, Sigtryggsson-
ar yfirfangavarðar, og konu hans,
Ragnhildar Pálsdóttur Levi. Þau
eignuðust fjögur börn, Jón Þór,
tölvunarfræðing, Pál, efnaverk-
fræðing, Ásdísi, stúdent, nýgifta
Jóni Bergsveinssyni húsasmið, og
Ragnar, nemanda í síðasta bekk
grunnskóla. Það er sízt ofmælt að
hjónaband Árna og Sigurlaugar
hafi verið farsælt og borið vitni í
hvívetna um eindrægni og sam-
lyndi. Barnalán þeirra og vel-
gengni grundvallaðist hvorki á
slembilukku né happdrættisbú-
skap, heldur framar öllu á eðlis-
kostum þeirra, vönduðu innræti,
fágætum dugnaði og iðjusemi.
Ósjaldan hefur það borið við, að
ég hafi farið að líta um öxl og rifja
upp fyrir mér kynni okkar Árna
Jónssonar, sem hófust fyrir fjór-
um áratugum. Mér hefur þá ein-
lægt fundizt sem hlýleg birta tæki
að streyma um hug mér, en svipað
hygg ég að hver og einn gæti sagt
sem kynnzt hefði mági mínum
eitthvað að ráði. Hann var maður
vinsæll, og bar margt til þess, til
að mynda greiðvikni hans og lip-
urð, vandvirkni og grandvarleiki,
svo að ávallt mátti treysta því, að
hann efndi hvert loforð sitt og
kastaði aldrei höndum til neinna
verka, heldur ynni þau eins vel og
honum var unnt. Hitt var ekki síð-
ur þungt á metunum, að hann var
ljúfur í viðmóti og blíður í lund,
glaðvær og fyndinn, hafði jafnvel
gaman af því, þegar svo bar undir,
að bregða fyrir sig dálítið glanna-
legu tali, en öldungis græskulausu.
Raunar er óþarft að fara mörgum
orðum um skapgerð Árna, því að
forn einkunn hæfir honum bezt og
Minning:
Sveinlaug Lilja
Jónsdóttir
Fædd 7. mars 1925
Dáin 4. desember 1983
f dag, 13. desember, verðui
kvödd frá Dómkirkjunni mæt
kona, Sveinlaug Lilja Jónsdóttir
sjúkraliði við Borgarspítalann.
Andlát hennar kom ekki á óvart
nánustu ættingjum og vinum, en
þó eru fáar vikur frá því hún sjálf
var lögð inn á þann spítala, sem
hún áður starfaði við, ósérhlífin
og glaðleg og reyndi að létta öðr-
um sjúkdómsbyrðarnar. Svo stutt
er oft bil milli blíðu og éls.
Lilja, eins og hún var jafnan
kölluð, var fædd á Barðarstöðum í
Staðarsveit. Foreldrar hennar
voru bæði úr þeirri sveit, Jón Sig-
urjónsson frá Bláfeldi og Helga
Káradóttir frá Haga. Lilja var elst
barna þeirra sem voru 8 alls og
þau hjón komu öllum vel tií
manns og öll lifa systur sína.
Helga, móðir Lilju, dó sumarið
1981, en Jón dvelur nú á Hrafnistu
eftir farsæla starfsævi.
Jón og Helga bjuggu um tíma á
Bláfeidi, en 1928 fluttust þau að
Vaðstakksheiði í Neshreppi utan
Ennis, og bjuggu þar til ársins
1944, er þau fluttust til Reykjavík-
ur um tíma, en síðan bjuggu þau á
Ási í Melasveit.
Á Vaðstakksheiði voru því upp-
vaxtarár Lilju við leik og störf í
hópi glaðværra systkina og ástríki
foreldra. Hún var snemma táp-
mikil og fljót að taka til hendi,
eins og það .var kallað, á barn-
mörgu heimili. Hún var greind og
lífsglöð og foreldrum sínum til
gleði, sem veittu henni gott upp-
eldi.
Tvítug að aldri giftist Lilja
ágætum manni, Jóni Eldon
skrifstofumanni, síðar fram-
kvæmdastjóra. Þau bjuggu fyrst í
Reykjavík, en síðar i Kópavogi.
Þau eignuðust alls 5 börn.
Jón Eldon var yngsta barn Hlín-
ar Johnson, er var síðasti ábúandi
í Herdísarvík og bjargvættur
þjóðskáldsins Einars Benedikts-
sonar, sem kunnugt er. Hún bjó
þar áfram meira en áratug eftir
lát Einars, en vel er ég minnugur
þess hversu þau Jón og Lilja voru
henni hjálpleg við einyrkjubú-
skapinn þar. Gamla konan, sem
var lífsreynd og skapmikil, kunni
vel að meta tengdadótturina og
þær hvor aðra.
Lilja missti mann sinn 1968 og
var það henni og börnunum að
sjálfsögðu mikið áfall. Var þá
yngsta barn þeirra fjögurra ára.
Voru þetta erfiðir tímar, en kjark-
ur hennar var þó óbugaður. Hún
studdi börn sín til mennta og tveir
eldri synirnir luku háskólaprófi.
Sjálf fór hún í sjúkraliðanám og
lauk prófi. Eftir það var starfs-
vettvangur hennar í sjúkrahúsum,
lengst af í Borgarspítalanum, en
um 1—2 ár vann hún í sjúkrahúsi
í Osió.
Börn þeirra Lilju og Jóns Eld-
ons eru þessi: Jón Eidon, líffræð-
ingur í Reykjavík, kvæntur Ingi-
björgu Pálsdóttur hjúkrunarfræð-
ingi. Sveinn Eldon, kennari við HÍ
og síðar í Kanada, nú við rann-
sóknastörf og kennslu í Turku,
Finnlandi, kvæntur Hannele Hiet-
aluoma frá Finnlandi. Hlín Eldon,
snyrtifræðingur, búsett I Osló, gift
norskum manni, Sverre Holm,
framkvæmdastjóra. Helga Eldon,
áður dansari við íslenska dans-
flokkinn, en kennir nú ballett í
Dutch Harbour í Alaska, þar sem
maður hennar, Gunnar Guðjóns-
son, er skipstjóri á krabbaveiði-
skipi. Einar Eldon, áður sjómaður,
nú starfsmaður í sjúkrahúsi.
Barnabörnin eru 4.
Lilja veiktist í september og
fékk fljótlega að vita úrskurðinn,
aðeins fárra vikna frestur. I nóv-
emberbyrjun gekkst hún undir
stóra skurðaðgerð. Hún sagði við
okkur hjónin daginn áður: „Ég
veit að þessi aðgerð er gagnslaus,
en e.t.v. getur hún bætt líðanina
síðustu vikurnar." Hún sagðist
vonast til, að börn sín, sem væru í
útlöndum, gætu komið í tæka tíð
til síðustu samfunda og ráðstaf-
ana. Henni varð að ósk sinni. Svo
kvaddi hún okkur æðrulaust á lík-
an hátt og þegar hún kvaddi
ömmu sína og afa og annað frænd-
fólk á hlaðinu í Haga árið sem hún
fermdist og lagði á Fróðárheiði
með tvo til reiðar, fasmikil, glað-
leg og ung.
Öldruðum föður, börnum og
öðrum aðstandendum votta ég
innilegustu samúð.
Þórður Kárason
í dag verður gerð frá Dómkirkj-
unni útför Sveinlaugar Lilju
Jónsdóttur sem andaðist 4. des-
ember sl.
Sveinlaug var dóttir hjónanna
Jóns Sigurjónssonar frá Bláfeldi í
Staðarsveit og Helgu Káradóttur.
Hún fæddist á Barðastöðum 7.
mars 1925. Tvítug að aldri gekk
hún að eiga Jón Eldon fulltrúa og
síðan framkvæmdastjóra. Stóð
heimili þeirra fyrst í Reykjavík og
síðar í Kópavogi. Þeim Sveinlaugu
og Jóni varð fimm barna auðið.
Elstur er Jón, líffræðingur, f.
1946, þá Sveinn, heimspekingur, f.
1950, tvíburasysturnar Helga og
Hlín, f. 1952, og Einar f. 1964. Eru
þrjú þeirra búsett erlendis.
Sveinlaug Lilja var glæsileg
kona sem þar af sér óvenju góðan
þokka. Hún var létt í lund og glað-
vær og brá sérstæðum lit á tilver-
una með persónutöfrum sínum.
Þessvegna var hún aufúsugestur
hvar sem hún kom, ekki síst í hin-
um fjölmenna hópi fjölskyldunn-
ar, en hún var elst átta barna
þeirra Jóns og Helgu. Hún átti
jafnframt til einbeitni og áræði, ef
á þurfti að halda, og aldrei hvarfl-
aði að henni að æðrast þótt á móti
blési.
Með þeim hjónum Sveinlaugu
og Jóni Eldon var mikið jafnræði.
Jón var einstakt ljúfmenni og
prýðilega gerður á alla lund.
Gestrisni var þeim hjónum báöum
í blóð borin og heimili þeirra ein-
stakt að ölium höfðingsskap.
Verður það okkur sem þangað átt-
um tíðar ferðir á þeim árum ætíð
ógleymanlegt.
Það má nærri geta hvert áfall
það hefur verið Sveinlaugu og
börnunum fimm er Jón féll
skyndilega frá á besta aldri árið
1968. Brá hún þá á það ráð að
hefja sjúkraliðanám en til þess
hafði fyrst verið stofnað skömmu
áður. Árin sem síðan eru liðin
starfaði hún sem sjúkraliði hér í
Reykjavík og nágrenni, og nú síð-
ast um allmörg ár á Borgarspítal-
anum.
í því starfi naut Sveinlaug sín
vel og fann þar hæfileikum sínum
nýjan farveg. Þar kom að góðu
haldi hin létta lund hennar, hjálp-
fýsi, sérstök atorka og nærgætni
við þá sem á hjálp þurftu að halda.