Morgunblaðið - 28.01.1984, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. JANÚAR 1984
9
[náD
Umsjónarmaður Gísli Jónsson 228. þáttur
Ragnar Lár á Akureyri er
einn hinna málnæmu áhuga-
manna sem oft hafa samband
við mig. Fyrsti hluti þessa
þáttar byggist á bréfi sem
hann var svo vinsamlegur að
senda mér.
Menn koma oft að máli við
náungann, en ég tek undir það
með Ragnari, að óeðlilegt
málfar sé: „Sveinn kom oft á
orði við bróður sinn.“ Þó að
menn komi einhverju á, ef svo
ber undir, virðist hafa verið
átt við hitt í tilvitnuðu setn-
ingunni, að Sveinn hafi oft
komið að máli við bróður sinn.
Þá tekur Ragnar dæmi, eitt
af mörgum, þess efnis er menn
kunna ekki að fara með óper-
sónulegar (einpersónulegar)
sagnir. Um þær hefur oft áður
verið fjallað í þáttum þessum,
en í skemmstu máli er það af
þeim að segja, að þær standa í
3. persónu eintölu hvað sem
öðrum orðum í setningunni
líður. Dæmi Ragnars að þessu
sinni var: „Fljótlega fóru menn
þó að gruna ..."
Sögnin að gruna er einmitt
ópersónuleg. Mig grunar, hann
grunar, þá grunar, okkur grun-
ar o.s.frv. Við sjáum að sögnin
breytist ekki, þótt skipt sé um
fornafn með henni og hvort
það er í eintölu eða fleirtölu.
Hin tilvitnaða setning hefði
því átt að vera: Fljótlega fór
menn að gruna.
Svipaða sögu er að segja af
sögninni að lengja í vissu sam-
bandi. Mig lengir eftir ein-
hverju, getum við sagt. Það
verður því að teljast bögumæli
af fleiru en einu tagi, sem
Ragnar Lár las í einhverju
blaði: „En mönnum lengdist
venju fremur eftir honum."
Menn lengdi venju fremur eftir
honum væri betra mál.
Því næst víkur Ragnar Lár
að nokkru vandamáli. Það er
beyging sagnarinnar að meta,
en hún má í bili vera dæmi
þeirra sagna sem áður höfðu
sterka beygingu, en hafa nú að
miklu leyti „veikst". Alkunna
er að veik beyging er auðveld-
ari í meðförum en sterk. Því er
algengara að sterkar sagnir
verði veikar, heldur en öfugt.
Dæmi Ragnars orðrétt: „ ...
og mattir hans ósvífna kall
meira en ... “ Sögnin að meta
var sem sagt sterk, eftir 5.
hljóðskiptaröð, svo sem gefa,
lesa, geta og beygðist: meta,
mat, mátum, metið. Eftir því
lagi hefði því átt að segja mast
hans ósvífna kall o.s.frv.
Ekki mæli ég með því að
beygja sögnina að meta veikt,
en það er orðið býsna algengt,
einkum í fleirtölu. Títt er að
heyra, að þeir möttu kjötið
fremur en þeir mátu það. En
hér finnst mér leikurinn þó
ekki tapaður, eins og með
sagnirnar að hjálpa og bjarga,
svo að dæmi séu enn tekin.
Flestir segja bjargaði fremur
en barg og allir, að ég held,
hjálpa, hjálpaði, hjálpað í stað
gömlu beygingarinnar: hjálpa,
halp, hulpum, holpinn. Síðasta
kennimyndin lifir þó góðu lífi í
gerðinni hólpinn, en það er seg-
in saga, að lýsingarháttur þá-
tíðar er lífseigari en persónu-
hættirnir, þegar sterkar sagn-
ir „veikjast".
Enn bendir Ragnar Lár á
rugling og ósamræmi í notkun
tíða og hátta sagna.
Hann tekur sem dæmi: „ ...
því hann lét þess getið að vera
kunni að hann kæmi ekki aft-
ur.“ Þarna ætti auðvitað að
vera kynni til samræmis við
viðtengingarháttinn kæmi.
Okkur Ragnari telst að
fuglsheitið skjór sé í þágufalli
eintölu með greini skjórnum,
ekki skjóranum, og þótt það
kunni að þykja borið í bakka-
fullan lækinn viljum við enn
andmæla tali eins og þessu, en
það mátti heyra í útvarps-
þætti: „Gömlum afa, sem
hringdi í mig, langar til að
heyra að einhver verði betri en
hann ..." Við viljum halda
okkur við að segja gamlan afa í
þessu sambandi.
Björn S. Stefánsson í
Reykjavík hefur orðið fyrstur
manna til þess að sinna hjálp-
arbeiðni minni vegna bréfs
Heimis Hannessonar fyrir
skemmstu. Hann segir: „For-
mann ferðamálaráðs, Heimi
Hannesson, vantar heiti á at-
vinnugrein þá, sem ráðið fjall-
ar um (225. þætti, 7. janúar).
Hann nefnir heitin ferðaþjón-
ustu, ferðaiðnað og ferðarekst-
ur. Heitið ferðarekstur var
mér nýtt, en mér féll orðið
strax vel. Við tölum um iðn-
rekstur, atvinnurekstur, bú-
rekstur og rekstur þjóðarbús-
ins. Þeir sem standa fyrir iðn-
rekstri kallast iðnrekendur,
atvinnurekendur standa fyrir
atvinnurekstri og þá standa
ferðarekendur að sjálfsögðu
fyrir ferðarekstri. Ekki er ég
alveg sáttur við það heiti.
Við þessi heiti bæti ég
tveimur sem ég hef séð notuð,
ferðaútgerð og ferðaútvegi.
Síðastnefnda heitið setti ég
fram í grein um ferðaútveg í
sveitum í Vikunni fyrir all-
löngu og hefur stundum sézt
notað af öðrum — er hugsað
eins og sjávarútvegur. Þar er
um atvinnugreinina að ræða.
Einstök fyrirtæki ættu þá að
heita ferðaútgerð — ferðaút-
gerð Guðmundar Jónassonar
t.a.m., líkt og bílaútgerð og
vélaútgerð og útgerð fiski-
skipa.
Túrismi er ósmekklegt orð,
en þó skömminni skárra í
munni en gæd um leiðsögu-
mann (hvernig má annars
stafsetja slíkt orð á íslenzku,
þar sem g og æ standa saman,
en ekki kemur j-hljóð?), og
hvorugt orðið þarf ég að nota.
Ég er farinn að tala um þá
sem fara um og dveljast í leyfi
sínu ferðagesti. Ferðamenn
eru þá þeir sem ferðast í erind-
um. Dæmi: Ég var nokkra
daga ferðagestur á írlandi um
árið, en ég fer iðulega sem
ferðamaður til Norðurlanda."
Björn rifjar síðan upp það
gamanmál Stefáns Þorláks-
sonar leiðsögumanns að kalla
túrista (með alþýðuskýringu)
túrhesta.
í því tilefni tekur umsjónar-
maður upp það sem Hlymrek-
ur handan orti fyrir all-löngu
og lætur fljóta með til gamans:
Hann Stefán lét ekki á sig stúr festa,
þótt steyptist á rigningarskúr mesta.
Glaður í bragði
á brattann hann lagði
og teymdi á eftir sér túrhesta.
Margt erlent er sniðugt og eggjandi,
hvort orðmælt það fer eða hneggjandi.
I'að má hefja upp glaum,
það má taka í taum,
en á túrhesta er ekki leggjandi.
Já, og svo var það nútíma-
maðurinn sem sagði að neyðin
kenndi naktri konu að syngja.
Fasteignatala — Bankaatraati
SiMI 29455 — 4 LlNUR
Opiö í dag 1—4
Stærri eignir
Fossvogur
Mjög vandaó og gott raöhús ca. 230 fm
ásamt bílskúr Ðyggt á 4 pöllum. Góöur
garöur. í kjallara er stórt pláss sem
hægt er aö nota sem tómstundaherb.
eöa vinnuaóstööu. Skípti á sórhæö eöa
íbúö meö bílskúr eöa vinnuaöstöðu, i
Fossvogi, Hlíöum eöa Sundum, kemur
til greina.
Barmahlíð
Ca. 124 fm sérhæó á 1. hæö í fjórbýli.
Tvær saml. stofur, tvö herb., endurnýj-
uö innrétting. Nýtt gler, rafmagn, lagnir
og hiti. Ákv. sala. Verö 2,2—2,3 millj.
Mosfellssveit
Ca 400 fm glæsilegt arkitekt-teiknaö
einbýli á tveimur hæöum meö 37 fm
bílskúr og möguleika á séribúö i kjall-
ara. Allar ínnréttingar vandaöar. Akv.
sala. Nánari uppl. á skrifstofu.
Asparhús
Erum meö i sölu einingahús í ýms-
um stæröum frá 72—153 fm meö
eöa án bílskúrs. Hægt aö byggja á
þinni eigin lóö eöa þú velur þér eina
lóö sem fyrirtækiö hefur viö Graf-
arvog. Veröskrá og teikningar á
skrifstofu.
4ra—5 herb. íbúðir
Fífusel
Ca. 110 fm íbúö á 1. hæö. Falieg stofa,
þvottahús innaf eldhúsi. Aukaherb. í
kjallara. Verö 1800—1850 þús.
Kríuhólar
Ca. 136 fm íbúö á 4. haaö í lyftublokk,
endaíbúö. Ákv. sala. Verö 1850 þús.
Fífusel
Ca. 130 fm góö ibúó á 3.#hæö ásamt
herb. í kjallara. Ákv. sala. Verö 1850
þús.
Háaleitisbraut
Ca. 115 fm íbúö á 3. hæö meö góöum
innréttingum. Bílskúrsréttur. Ákv. sala.
Verö 2,1 millj.
Orrahólar
Ca. 130 fm íbúö á 2 hæöum í lyftublokk.
Ákv. sala. Verö 1900 þús.
Blöndubakki
Ca. 100 fm íbúö á 3. hæö ásamt 30 fm
einstaklingíbúö i kjallara. Ákv. sala.
Verö 2,1—2,2 millj.
3ja herb. íbúðir
Rauðalækur
Ca. 85 fm góö íbúö í kjallara, lítiö niöur-
grafin. Nýir gluggar og gler. Verö 1450-
— 1500 þús.
Vitastígur Hafnarf.
Ca 85 fm mjög góö íbúö á miöhaaö í
þríbýli. Ákv. sala. Verö 1400—1450
þús.
Hraunkambur Hafnarf.
Ca. 100 fm lagleg íbúö í tvíbýli. Stein-
hús. Sérinngangur. Endurnýjaö aö
hluta. Möguleiki aö stækka og gera aó
110 fm sérhæö. Ákv. sala. Verö 1,6
millj.
Stelkhólar
Ca. 85 fm mjög góö íbúð á 2. hæö.
Góöar innréttingar Ákv. sala Verö
1550 þús.
Reykás
3ja herb. íbúö í byggingu ca. 112
fm. Selst rúml. fokheld meö gleri,
og hita. Allar aörar ibuöir í blokk-
inni seldar. Góö kjör fyrir þá sem
eru aö kaupa í fyrsta sinn.
2ja herb. íbúðir
Vesturbær — ný íbúö
Ca. 65 fm ný íbúö í Gröndunum. Full- |
búin, nema vantar á gólf. Ákv. sala.
Verö 1400—1450 þús. J-
Orrahólar
Ca. 70 fm íbúö á 6. hæö í lyftublokk. t
Verö 1350 þús. $>
Asparfell !
Ca 60 fm ibúö á 3. hæö i lyftublokk. |
Mjög góö eldhúsinnrétting. Stórt flisa- M
lagt bað. Verö 1300 þús.
Hamrahlíð
Ca. 55 fm ibúö á 1. hæö (jaröhæö). *
Góöar nýlegar innréttingar. Sérinn- m
gangur. Verö 1250 eöa skipti á I
3ja—4ra herb. íbúö. |
................i
Trausti Eiríksson, vélaverkfræðingur og forstjóri Trausts hf.
Traust hf. framleið-
ir fyrir norskan markað
TRAUST hf. nefnist fiskvinnsluvéla-
fyrirtæki í Knarrarvogi sem nú hefur
starfað í sex ár. Á blaöamannafundi
sem þar var nýlega haldinn voru
kynntar fiskvinnsluvélar sem fyrir-
tækið hefur á boðstólum. Er þar
bæði um innflutning og eigin fram-
leiöslu að ræða, en útflutningur er
um 40% af eigin framleiðslu.
Undanfarna mánuði hefur
framleiðsla loðnuhrognatækja
verið snar þáttur í starfsemi
Trausts hf., en tæki þessi hafa að-
allega verið flutt til Noregs. Eru
tækin sem hér um ræðir loðnu-
kreistarar og loðnuhrognaskiljur,
auk sigtisbanda sem koma í stað
svokallaðra sjóskilja. Þá hefur
Traust hf. smíðað heilar vinnslu-
línur fyrir rækju- og hörpudisks-
vinnslu. Nú er verið að setja upp
rækjuverksmiðju hjá Sæblik hf. á
Kópaskeri og verksmiðju fyrir
hörpudisk hjá Skagaskel á Hofs-
ósi. Er stærstur hluti tækjabúnað-
ar á þessum stöðum smíðaður hjá
Trausti hf., m.a. hreinsunarvél
fyrir hörpudisk og rækjuþvottavél
sem skilur steina og skeljabrot úr
rækju og rækjudæla sem dælir
rækjunni óskemmdri upp í sjóð-
ara.
Af öðrum nýjungum í fram-
leiðslu Trausts hf. má nefna
saltdreifikerfi, framleiðslu á færi-
bandareimum úr ryðfríu stáli og
innflutning á japönskum vélum
sem vinna eyrugga í marning og
stjóma vatnsinnihaldi marnings.
SIMAR 21150-21370
SOLUSTJ LARUS Þ VAL0IMARS
L0GM J0H Þ0ROARS0N HDL
Til sölu og sýnis auk annarra eigna:
Stórt glæsilegt parhús
á úrvalsstaö á Seltjarnarnesi. Husið er á pöllum samtals meö innb.
bílskúr um 260 fm. íbúöarhæft, ekki fullgert. Teikning á skrifstofunni.
Stórt glæsilegt timburhús
á úrvalsgóðum staö í Seljahverfi um 100x3 fm. íbúöarhæft, ekki fullgert.
Teikning á skrifstofunni. Margskonar eingaskipti möguleg.
Ein af vinsælu íbúðunum við Arahóla
2ja herb. ofarlega í háhýsi um 60 fm. Suöuríbúö. Ágast sameign. Laus
strax.
3ja herb. íbúð með bílskúr
viö Álfhólsveg í Kópavogi efri hæö um 75 fm. Nýleg og góö ekki stór en
vel skipulögð. Sérhitaveita. Stórar svalir. Útsýni. Bilskúr í smíöum. Verö
aöeins kr. 1450 þús.
2ja herb. íbúðir við:
Kleppsveg 1. hæð um 65 fm. Suðursvalir. Danfosskerfi. Góð sameign.
Ásbraut Kóp. 2. hæð um 45 fm. Lítil vel skipulögð.
Grundarstíg rishæö um 40 fm. Nokkuö endurnýjuð.
Drápuhlíö í kj. um 75 fm. Stór og góö. Sérhiti. Sérinng.
3ja herb. íbúöir við:
Barmahlíö rishæö um 75 fm. Rúmgóð. Sérhiti. 4 kvistir.
Kársnesbraut 1. hæö 75 fm. Sórþvottahús. Bílskúr 25 fm. Stór geymsla.
Ekki fullgerö.
Engihjalla Kóp. 6. hæö um 90 fm. Úrvalsíbúö i háhýsi.
4ra herb. íbúðir við:
Vesturberg 3. hæð 100 fm. Mjög góö i enda.
Drápuhlíö neöri hæð um 110 fm. Ný eldhúsinnr. Sérhiti. Sérinng. Bíl-
skúrsréttur. Trjágaröur. Svalir mót suöri.
Móabarö Hf. efri hæö um 117 fm, þríbýli. Sórhitaveita. Nýlegt gler.
Bílskúr 32 fm. Útsýni.
Dunhagi — Fellsmúli
5 og 6 herb. stórar og góöar íbúðir næstum skuldlausar. Leitiö nánari
uppi.
í Árbæjarhverfi óskast
góö 3ja herb. íbúö. Mikil útborgun strax viö kaupsamning kr. 400 |>úa.
Síöan eru greiöslur mjög örar. íbúöin losni maí. júní, júli nk.
Lítiö einbýlishús óskast
á góöum staö í borginni miöaö viö samgöngur. Skipti möguleg á
3ja—4ra herb. sérhæö í Laugardalnum meö góöum bílskúr.
í Kópavogi óskast
góöar 3ja—4ra herb. íbúöir helst með bilskúrum. Enntremur óskast
3ja—4ra herb. íbúö viö Fannborg.
Þurfum að útvega einbýlishús í Garðabæ
aö stæröinni 130—160 fm. Ennfremur einbýlishús í Arnarnesi 180—220
fm. Miklar útborganir.
Opiö í dag laugardag kl. 1—5.
Lokað ó morgun sunnudag.
LAUGAVEG118 SÍMAR 21150-21370
ALMENNA
FASTEIGNASAl AW