Morgunblaðið - 16.02.1984, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 16. FEBRÚAR 1984
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir GUÐMUND MAGNÚSSON
„Friðarfræðsla44
og innræting
„Friðarfræðsla“ og „friðanippeldi" á dagvistum og í skólum hefur
verið til umræðu hér á landi upp á síðkastið vegna tillögu um það efni
sem liggur fyrir Alþingi og vegna þess að nokkrir kennarar í Alþýðu-
bandalaginu og sporgenglar þeirra hafa nýverið stofnað „Samtök um
friðaruppeldi". Eins og fram hefur komið í Mbl. er þingsályktunartillag-
an illa grunduð og flutningsmenn hennar hafa meira að segja viðurkennt,
að þeir viti ekki nákvæmlega hvað þeir eru að fara, þ.e. hvað eigi að vera
á dagskrá í „friðartímum" skólanna.
Það skiptir miklu máli að
komið verði í veg fyrir að skólar
verði vettvangur fyrir einhliða
stjórnmálaáróður og það sér
hver maður það í hendi sér að
„friðarfræðsla" er einmitt
„námsgrein" af því tagi sem
kynni að freista „hugsjónaríkra"
kennara, svo sem nýlegdæmi frá
Bretlandi eru til marks um.
Innræting
Seint í desember á síðasta ári
varð „friðaruppeldi" í skóla ein-
um í Bournemouth á Suður-Eng-
landi forsíðuefni bresku blað-
anna. Fræðsla um stríð og frið
hefur um nokkurt skeið verið
ur hefði hann „enga trú á
ógnarjafnvæginu", hinni ríkj-
andi varnarstefnu Vesturlanda.
Varla fer milli mála að um-
ræddur kennari hefur brugðist
þeirri ábyrgð sem á herðar hans
hefur verið lögð og þeim trúnaði
sem honum hefur verið sýndur,
enda hefur enginn orðið til þess
að taka málstað hans.
Um það eru skiptar skoðanir í
Bretlandi hvort dæmið frá
Bournemouth sé undantekning
eða algengur viðburður í „friðar-
fræðslu". Nýleg athugun blaða-
manna á Lundúnablaðinu Daily
Mail bendir til þess að víðar sé
pottur brotinn og tilhneiging sé
ert er athugavert við það þótt
ágreiningsmál úr stjórnmálalífi
séu til umræðu og rannsókna í
háskólum, enda eru háskólastúd-
entar væntanlega þroskaðri en
nemendur í barnaskólum og ein-
hliða áróðri, innrætingu, ekki
eins auðveldlega við komið.
„Friðarfræðsla" eða „Peace
Studies" hófst í nokkrum bresk-
um grunnskólum árið 1980 og er
nú víða á námsskrá, en námsefn-
ið er mjög breytilegt frá einum
skóla til annars. Kjarnorku-
vópnamál eru ekki ein á dagskrá,
heldur líka friður og átök af öllu
tagi innan samfélaga og á milli
ríkja. Formlega miðar kennslan
að því að svara spurningunni:
„Hvernig er unnt að tryggja
frið?“
Það er mikið álitamál hve
skynsamlegt það er að færa
ágreining manna um stjórnmál
inn í grunnskóla, þar sem nem-
endur eru síður þroskaðir eða
sjálfstæðir í hugsun, en nemend-
Frá mótmæla-
göngu banda-
rískra kjarn-
orkuandstæó-
inga í New
York.
meðal námsefnis í skólanum, og
í þetta sinn höfðu nemendur
fengið að glíma við verkefni um
kjarnorkuvopn. í úrlausn Toni
Baker, 14 ára gamallar stúlku í
skólanum, kom fram að hún
áleit það rétta stefnu hjá Atl-
antshafsbandalaginu að koma
fyrir meðaldrægum kjarnaeld-
flaugum í Evrópu, en sú stefna
hefur sem kunnugt er verið
helsti skotspónn „friðar-
hreyfinga" í nokkur ár. Baker lét
þess ennfremur getið að það
væru stjórnmálamenn sem
kæmu styrjöldum af stað, en
ekki eldflaugar.
Kennari stúlkunnar, David
nokkur Pope, var ekki hrifinn af
skoðunum hennar, og gaf henni
einkunnina C+, sem var hin
lægsta í bekknum að þessu sinni,
með þeirri athugasemd að sjálf-
til þess að gera „friðarnámið" að
vettvangi fyrir áróður um ein-
hliða afvopnun Vesturlanda og
gegn ríkjandi varnarstefnu.
Einn af greinahöfundum
Lundúnablaðsins The Daily
Telegraph benti á það, í fram-
haldi af upplýsingum um mál
Toni Baker, að „friðarfræðslan"
væri augljóslega ekki ný
menntabraut, heldur kennsla
sem stríddi gegn hugmyndum
manna um menntun; kennsla
sem fæli í sér innrætingu en ekki
uppfræðslu.
Börn og stjórnmal
Svonefndar „friðarrannsókn-
ir“ hófust í háskólum í Banda-
ríkjunum fyrir um þremur ára-
tugum og hafa síðan verið á
verkefnaskrá ýmissa háskóla í
Evrópu, þ.á m. í Bretlandi. Ekk-
ur í háskólum, og eru undir
miklum áhrifum frá kennara
sínum. Hingað til hefur verið um
það breið samstaða að stjórnmál
ættu ekkert erindi inn í skólana,
en hugmyndir nokkurra alþing-
ismanna og kennara í Alþýðu-
bandalaginu um „friðarfræðslu“
benda til þess að samstaðan sé
að bresta, og börnin okkar eigi
ekki lengur að fá að vera í friði
fyrir pólitík. Vonandi er að rót-
tækum breytingum af þessu tagi
verði ekki hrint í framkvæmd án
almennrar umræðu og könnunar
á viðhorfum foreldra. Kannski
dæmið frá Bournemouth verði
þeim víti til varnaðar sem of
geist vilja fara.
Ileiraildir: AP, Tke (iuardian o.d.
CuAmundur Magnú.sson er blada-
maður á erlendri frétladeild Morg-
unbladsins.
SPURTÁÚTSÝNARKVÖLDI
í BROADWAY
Hvernig lízt þér
á hugmyndina
um FRÍ-klúbbinn?
Kolbrún Hauksdóttir,
18 ára nami I Fjöl-
braut:
Mér líst mjög vel á Frí-
klúbbinn, þvi aö hann
getur mörgum taekitæri
til aö feröast á lágu
veröi, sem kannski gætu
ekki fariö annars. Fólk
veröur samstilltara og
jákvæöara og feröin
skemmtilegri.
María Erla Friö-
steinsdóttir, verzlun-
armær og húsmóðir:
Mér lízt mjög vel á Fri-
klúbbinn, því aó hann
gefur fólki kost á aö
kynnast betur og vekur
góöa stemmningu, eins
og sézt hefur hér i
Broadway í kvöld —
skemmtun í sérflokki.
Hér tekur fólk þátt i því
sem er aö gerast.
Jónína Guöbjarts-
dóttir, 22 éra banka-
starfsmaöur:
Mér lizt ofsalega vel á
Fri-klúbbinn. Þetta er
hugmynd sem er mér aö
skapi og ég hef lengi
beöiö eftir. Ég hef gam-
an af góöri skemmtun
og nýt þess aö boröa
góöan mat. Hugmyndir
klúbbsins um kynningu
fyrir og eftir feröalag eru
þaö sem þarf. Ég vil lifa
á feröinni lengi eftir aö
ég kem heim.
Jónína Stainunn
Þorsteinsdóttir, vinn-
ur vió fjarskiptastöó-
ina Gufunesi:
Ég hef ferðast meö Út-
sýn og likaö i alla staöl
vel. Frí-klúbburlnn
opnar nýja möguleika
fyrir enn betri feröir, þar
sem fólk getur kynnzt
og stundaö áhugamál
sin sér til aukinnar lífs-
fyllingar.
fvar Hauksson, í
landsliöinu í golfi, 19
ára prentiönaöar-
nemi:
Þetta er sniöug hug-
mynd, sem sameinar
margt, skemmtun, lik-
amsrækt og alls konar
áhugamál. Ég stunda
ýmsar íþróttir, t.d. kar-
ate, auk golfsins. Þessi
félagsskapur hlýtur aö
ná til fólks og slá í gegn,
því aó hann er í takt viö
tímann.
Sveinn Sveinsson, verzlunarmaöur, og Margrát Nielsen, snyrtisér-
fræöingur:
Viö erum búin aö fara oft meö Útsýn í alls konar feröir, á skíöi, í
golfferöir, sólarlandaferöir, en Frí-klúbburinn brýtur blað. Þetta sam-
ræmist hugmyndum okkar um hiö fullkomna sumarleyfi meö hæfilegu
samblandi af hollri hreyfingu og skemmtun.
Trausti Víglundsson og Kristin Haróardóttir, veitingamenn:
Okkur finnst Frí-klúbburinn félagsskapur sem vantaði. Við höfum ferð-
ast oft meö Útsýn, en þetta er fersk hugmynd sem viö hlökkum til að
notfæra okkur í fríum í framtíöinni. Okkur flnnst Útsýn mjög traustvekj-
andi og þess mun Frí-klúbburinn einnig njóta.
Brynjólfur Sigurósson, 18 ára, og Jón Gerald, 20 ára, nemar I Hótel- og
veitingaskólanum:
Frí-klúbburinn er sennilega hugmynd, sem hefur vantaö til aö gera
feröalög og skemmtanir ódýrari og betri.
AUSTURSTRÆTI 17 • SlMI 26611 • PÓSTHÓLF 1418 • REYKJAVÍK