Morgunblaðið - 15.04.1984, Blaðsíða 26

wær.rijm ?.i m’'Ua:rw& w/tít»s»om
MORGUNBLADID, SUNNUDAGUR 15. APRÍL 1984
?e
26
Akureyrarpistill
Guðmundur Heiðar Frímannsson
Hlíðarfjall, skíðamenn.
HLIÐARF JALL -
SKÍÐAMENN
Nú fer í hönd dymbilvika og
kristnir menn minnast kross-
festingar frelsarans. En dymbil-
vikan og páskarnir eru líka mik-
ill ferðatími, mesti ferðatími
vetrarins. Það er til að mynda
áætlað að hingað til Akureyrar
komi um eitt þúsund manns nú
um páskana. Þeir ferðamenn,
sem hingað koma, eru flestir að
fara á skíði. Enda stendur mikið
til þessa daga.
Fyrir rúmlega fimmtán árum
var Akureyri útnefnd miðstöð
vetraríþrótta í landinu. Hún
verður það réttilega þessa páska.
Fyrir þá, sem keppa á skíðum er
Skíðamót íslands, eða Lands-
mótið eins og það er venjulega
kallað, hápunktur vetrarins. Nú
verður það á Akureyri eftir
nokkuð langt hlé. Það er drjúgt
fyrirtæki að halda mót á borð
við þetta. í vetur hefur verið
stöðugt unnið að undirbúningi
og alla mótsdagana verða 50 til
60 starfsmenn í sjálfboðavinnu
við mótið. Tölvur eru náttúru-
lega fyrir löngu teknar að
stjórna klukkunum, sem mæla
tímann á mótum eins og þessum,
en nú stendur til að nota rit-
vinnslu, dreifa niðurstöðum
jafnóðum og keppnisgreinunum
lýkur. Það er umtalsverð fram-
för frá því sem áður var, því þá
varð að vélrita úrslitin og fjöl-
rita og barst í hendurnar á kepp-
endum og öðrum, sem áhuga
hafa á þeim, í lokin eða jafnvel
eftir að keppni lauk. Eins og
hæfir, hefur hraðinn aukist.
En það er fleira á seiði. Þessa
helgi er Öldungamót íslands.
Þar keppa þeir, sem eru eldri en
þrjátíu ára. Ég get að vísu varla
fallizt á , að þrítugir menn eða
konur séu öldungar. En kannski
á ekki að taka orðið í bókstaf-
legri merkingu. Ég hygg, að hér
sé fyrst og fremst átt við þá, sem
hættir eru að þjálfa sig reglu-
lega. En þar sem erfitt er að
ganga úr skugga um, hve oft
menn fara á skíði að jafnaði, þá
er auðveldara að grípa til ald-
ursmarkanna. Það er ekki sér-
lega erfitt að sannreyna aldur
manna.
Næstu helgi eftir páska er síð-
an haldið merkilegt skíðamót
hér í Hlíðarfjalli. Það er fyrir
yngsta fólkið, kennt við Andrés
Önd. Það verður nú haldið í ní-
unda sinn og búizt er við yfir 400
keppendum, liðlega 500 manns
þegar allt er talið. Þetta mót er
ekki síður merkileg samkoma en
Landsmótið. Andrés Önd hefur
mátt þola eitt og annað um dag-
ana, sérstaklega frá ýmsum
kjánum í kennarastétt, sem
halda, að hann hafi óæskileg
áhrif á börn af því að heimilis-
haldið hjá honum og Andrésínu
er ekki alveg af venjulegu sort-
inni. En börnum finnst Andrés
bara skemmtilegur og ekki dreg-
ur það úr vinsældunum að hann
stendur fyrir skemmtilegasta
skíðamóti á íslandi.
Það er skemmtilegt að fara á
skíðum í Hlíðarfjalli. Reykhól-
arnir eru mjög fjölbreytt skíða-
land, sem reyna á flesta þætti
þeirrar listar að renna sér á
skíðum. Það er svona hæfilegur
hrepparígur að halda því fram,
að hér séu beztu skíðabrekkur í
landinu. En hvað sem um það
má segja, þá þarf að vera góð
aðstaða til að landið nýtist sem
bezt. Fyrir rúmum fimmtán ár-
um var byggð hér stólalyfta, sem
gerbreytti allri aðstöðu. Það var
fyrsta lyfta sinnar tegundar í
landinu. Þá hafði Akureyri ótví-
ræða forystu í uppbyggingu
skíðasvæða. En það er langt síð-
an það var og margt hefur
breytzt. í Reykjavík hefur
byggzt upp Bláfjallasvæðið með
glæsilegustu aðstöðu, sem fyrir
finnst í öllu landinu. Af ástæð-
um, sem ég hirði ekki um að
greina og veit kannski ekki, þá
hefur vérið stöðnun hér í þessum
efnum. Það hefur valdið minnk-
andi aðsókn, sem aftur veldur
minni tekjum og minni áhuga á
að bæta við það, sem fyrir er.
Eina leiðin til að glæða áhugann,
fjölga gestum í fjallinu, er að
fara í nýjar framkvæmdir. Mér
skilst raunar, að það sé alveg á
mörkum, að hér sé hægt að
halda mót á borð við Landsmótið
vegna þess, hve aðstaðan er
bágborin. En kannski koma betri
tímar. Ekki veit ég þó hvenær
það verður.
Það leikur ekki á tveim tung-
um, að skíðaferðir eru einhver
hollasta útivist, sem nokkur
maður getur kosið sér. Þeim
fylgir hæfileg hreyfing í góðu
lofti og unaður af landinu að
vetri til, sem er hollt að temja
sér. Sumur eru ekki eini tíminn,
sem hægt er að njóta landsins.
Gagnsemi staða eins og Hlíð-
arfjalls er engum vafa undirorp-
in.
Fyrir rúmum tveimur árum
kom út bók hér á Akureyri um
skíðaíþróttina hér á landi, sem
nefndist Skíðakappar fyrr og nú.
Hana skráði Haraldur Sigurðs-
son, sem er löngu kunnur fyrir
þekkingu sína á sögu íþrótta og
leiklistar hér í bæ. Sjálfur skrif-
ar hann kafla um skíðaíþróttir á
fslandi. Þar kemur fram, að
skíðaferðir fara að tíðkast í
Þingeyjarsýslu um 1780 í svipað-
ri mynd og nú er. Það var assist-
ent á Húsavík, sem stuðlaði að
þessu. í sóknarlýsingu Hrafna-
gilsprestakalls segir svo um Ak-
ureyri 1839: „... við hann (Poll-
inn) vestanverðan stendur Akur-
eyrarkauptún á möl lítilli, sem
fyrrum kallaðist Akureyri. Þar
eru hér um bil 21 timburhús —
en ekkert af steini — fyrir utan
nokkur torfhús, býli 17 að með-
reiknuðu þurrabúðarfólki og
handverksmönnum ... skíða- og
skautaferð og skot er mikið tíðk-
að og af nokkrum glímur og
sund.“ í þessari bók er margt
forvitnilegt og hefur þó farið
heldur hljótt um hana.
Sennilega yrði lýsing sókn-
anna hér í bæ heldur fjölbreyti-
legri fyrir þann tíma, sem nú líð-
ur. Byggðin hefur þanist yfir all-
ar koppagrundir, timburhúsum
fjölgað nokkuð, flest eru þau þó
af steini. Verkkunnátta er
margvísleg. Fáir stunda glímu,
þó nokkrir sund, skot og skauta-
ferðir, en skíðaferðir eru mikið
tíðkaðar. Heldur hefur þó dregið
úr því hin síðari ár.
I dymbilviku hugsa menn til
krossfestingar frelsarans. En
jafnframt því að votta frelsaran-
um virðingu sína, má hafa
ánægju af því að fara á skíðum,
gleðjast í sól og snjó á páskum.
Stórmerk
afmælissýning
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Sunnudaginn áttunda apríl
bauð fyrirtækið Síld og fiskur
viðskiptavinum sínum og ýmsum
öðrum gestum að líta á fram-
leiðsluvörur sínar í tilefni fjög-
urra áratuga starfsemi.
Kynningin fór fram í hinum
mikla sýningarsal fyrirtækisins
í Háholti að Dalshrauni 9B,
Hafnarfirði en þar hafa verið
haldnar nokkrar myndlistarsýn-
ingar svo sem kunnugt er.
Hér skal þess getið, að rammi
matvælakynningarinnar var
mikil myndverkasýning og bar
þar hæst hið fræga Lífshlaup
Kjarvals, eða „dýrasta veggfóður
á íslandi”, svo sem menn voru
þegar farnir að orða það á miðj-
um fjórða áratuginum.
Fleira útflúr var á þessum
kynningarramma, t.d. fjöldi
annarra verka Kjarvals ásamt
myndum eftir Ásgrím, Jón Stef-
ánsson, Gunnlaug Scheving,
Snorra Arinbjarnar, Halldór
Pétursson o.fl.
Það er mikil spurn hvort mat-
vælakynning hafi nokkurn tím-
an getað státað af jafn menning-
arlegri umgerð, og þá ekki að-
eins á íslandi eða Norðurlönd-
um, heldur í heiminum öllum.
Persónulega dreg ég það mjög í
efa og auk þess álít ég að fáum
hafi betur tekist að tengja hug-
tökin tvö iyst og list og Þorvaldi
Guðmundssyni eiganda og jafn-
framt drifkrafti fyrirtækisins
frá upphafi. Ekki veit ég hvenær
Þorvaldur hóf að safna mynd-
verkum né af hvaða tilefni en
líkast til er hann fæddur fagur-
keri og listamaður um leið, —
jafnframt má skjóta því hér inn,
sem þeir segja í Frans: „Heyrir
þú mikils manns getið, spyrðu þá
hvað konan hans heiti.“ Nú er
það vitað að Þorvaldur á ekki
einasta eitt veglegasta mynd-
verkasafn á íslandi heldur hefur
honum tekist að koma matvör-
um sínum í fremsta gæðaflokk á
alþjóðamælikvarða. Það er og
einnig vitað, að það er mikil og
gild list að búa til góðan mat og
stendur hún á ævafornum
grunni. Enn er það vitað, að
myndlistarmenn og þeir er
höndla með myndlist eru ósjald-
an einnig miklir vitmenn á mat-
gerðarlist. Þannig á sá er hér
ritar bók með heimatilbúnum
úrvalsréttum eftir heimsfræga
nútímalistamenn. Þá má vísa til
hins nafntogaða Ambroise Voll-
ard er höndlaði með impressjón-
istana og marga framúrstefnu-
listamenn þessarar aldar svo
Þorvaldur Guðmundsson
sem Picasso. Vollard bauð
stundum vinum sínum í mat í
kjallara húss síns í París og var
eldhús hans frægt beggja vegna
Atlantsála enda maðurinn snill-
ingur í matargerð, — um leið og
hann var einn mestur vitmaður
tímanna á myndlist.
Af ofanskráðu verður því að
.. Lifi borg vor,
best hún er ...
Leiklist
Jóhann Hjálmarsson
KARDEMOMMUBÆRINN
Höfundur handrits og tónlistar:
Thorbjörn Egner.
Þýðendur: Hulda Valtýsdóttir og
Kristján frá Djúpalæk.
Leikstjóri: Theodór Júlíusson.
Hljómsveitarstjóri: Roar Kvam.
Leikmynd: Þráinn Karlsson.
Búningar: Freygerður Magnúsdóttir.
Dýragerfi: Anna G. Torfadóttir.
Lýsing: Viðar Garðarsson.
Nauðsynlegt er hverjum þeim,
sem býr sig undir að skrifa um
sýningu barnaleikrits, að hafa
samfylgd ungra áhorfenda. Ég
var svo lánsamur að sitja á milli
fimm ára yngismeyjar og ellefu
ára pilts á frumsýningu Leikfé-
lags Akureyrar á Kardemommu-
bænum eftir Thorbjörn Egner.
„Heyrðu pabbi", spurði telpan.
„Hvers vegna er hún Soffía
frænka alltaf svona ergileg?
Henni hlýtur að líða ágætlega í
svona skemmtilegum bæ.“
Áður en mér vannst tími til að
svara, gall við í hinum sessu-
nautnum: „Nú, eru ekki alltaf
einhverjir, sem eru sí og æ að
nöldra, þótt þeir þurfi þess ekki?
Ég þekki bara marga, sem rífast
svona að ástæðulausu." Síðan
voru nefnd ótal dæmi um að-
finnslusama einstaklinga. „Á ég
þá ekki að setja út á leiksýning-
una?“ spurði ég þessa ungu sam-
ferðamenn mína. „Nehei! Þú rétt
ræður því! Hún er sko alveg
frábær," sögðu bæði einum rómi.
Og ekki var að heyra annað, en
allt unga fókið í salnum væri
sama sinnis, því ánægja og eftir-
tekt skinu af hverju andliti og
litlir lófar klöppuðu ákaft. í takt
við fjöruga tónlistina. Það var
sannarlega auðvelt að hrífast
með, enda gekk þessi fjölmenna
sýning lipurt og leikandi áfram,
sérstaklega þegar á leið og að-
sópsmeiri persónur komu til
skjalanna. Þarna eiga leikstjóri,
leikmyndahönnuður og tónlist-
arstjóri mikinn heiður. Theodór
Júlíusson annast leikstjórn og
árangur bendir ótvírætt til þess,
að hann sé vel til þess verks fall-
inn. Það er mikils virði fyrir L.A.
að eiga einhverja í hópi fastráð-
ins starfsliðs, sem ráða vel við að
sviðsetja leikrit. Þótt ekkert
mæli gegn því, að fá öðru hverju
mikilhæfa gestaleikstjóra til liðs
við leikhúsið, þá er ekki hægt að