Morgunblaðið - 16.05.1984, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ; MIÐVIKUDAGUR 16. MAÍ 1984
Námskeið fyrir
almenning um:
1) notkun áttavita,
2) kortalestur og
3) hvernig búast skal til
fjallaferða
verður haldið í Skátahúsinu, Snorrabraut 60, 22. og 24.
maí nk. kl. 20:00.
Innritun og upplýsingar í síma 91-26430 kl. 9:00—12:00
fram til 21. maí.
Björgunarskóli Landssambands
Hjálparsveita skáta.
| SJALFSÞEKKING - SJÁLFSÖRYGGI |
Ný námskeió
Samskipti og f jölskyldulíf
Flestum veröur æ Ijósara hve mikilvæg andleg
líðan og sjálfsöryggi er í vinnu og einkalífi.
Námskeiöiö er ætlaö þeim sem ungang-
ast börn og fulloröna í starfi og fjöl-
skyldu.
Á námskeiöinu kynnast
þátttakendur:
# Hvernig sérstæö reynsla einstaklingsins mótar hann.
# Hvaö stjórnar sambandi fjölskyldumeðlima.
# Hvað hefir áhrif á samband maka.
# Hvaö leiöir til árekstra í samskiptum.
# Hvernig læra má samskipti sem auka sjálfsöryggi.
Leiöbeinendur eru sálfræöingarnir Guöfinna
Eydal og Álfheiöur Steinþórsdóttir.
Innritun og nánari
upplýsingar í símum
21110 og 24145 kl.
18—20.
Ökonomi
Ökonomi barnableiunum hefur nú
veriö gefiö nafniö:
KVIK
Sömu gæöi, lækkað verö.
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir GUÐM. HALLDÓRSSON
Bretar taka dræmt
í írskar hugmyndir
BRETAR og mótmælendur á Noröur-frlandi hafa tekið dræmt í skýrslu
nefndar, sem forsætisráðherra frlands, Garret FitzGerald, skipaði fyrir
tæpu ári til að gera róttækar tillögur um lausn deilumálanna á Norður-
írlandi og sameiningu írlands.
James Prior, Norður-
írlandsráðherra Breta, sagði
að skýrslan ylli vonbrigðum og
þar væri ekki bent á nokkra
lausn á brýnustu vandamálum
héraðsins. Mótmælendur á
Norður-írlandi fordæmdu
skýrsluna. Þeir höfnuðu boði um
að starfa í nefndinni og kölluðu
hana „samsæri lýðveldissinna"
um „sameiningu á laun“.
í skýrslu nefndarinnar, sem
kallast „New Ireland Forum", er
ekki gengið eins langt og Fitz-
Gerald vildi og hann kallar hana
umræðugrundvöll en ekki áætl-
un. Nefndar eru þrjár hugsan-
legar leiðir og eindregið mælt
með þeirri fyrstu:
1. írland verði eitt, sameinað
ríki, óháð Bretlandi og stjórnað
frá Dyflinni. Mótmælendur og
kaþólskir verði jafnréttháir.
2. frland verði sambandsríki
og hafi tvö þing, í Dyflinni og
Belfast. Þingin heyri undir
löggjafarsamkundu með tak-
mörkuð völd, þjóðhöfðinginn
verði frá norður- og suðurhlut-
anum til skiptis.
3. Stjórnirnar í Dyflinni og
Lundúnum stjórni Norður-Ir-
landi í sameiningu. Þjóðernis-
sinnar geti þá aftur tekið þátt I
störfum norður-írska þingsins,
sem þeir hafa hundsað.
Deilur harðlínumanna og
hófsamari þjóðernissinna hafa
seinkað útgáfu skýrsiunnar. Þrír
helztu stjórnmálaflokkar lýð-
veldisins og Verkamannaflokk-
urinn í Úlster áttu sæti í nefnd-
inni. Stjórnmálahreyfingu frska
lyðveldishersins, Sinn Fein, var
ekki boðin þátttaka vegna stuðn-
ings við skæruliða, sem berjast
fyrir brottflutningi Breta og
stofnun sósíalistaríkis á öllu fr-
landi.
írska nefndin var mikilvæg,
því að með skipun hennar sýndu
írskir þjóðernissinnar f fyrsta
skipti frá 1921 áhuga á að ræða
annað en algera sameiningu og
horfast í augu við harðan veru-
leikann á Norður-írlandi. Uggur
manna í írska lýðveldinu um að
átökin berist þangað hefur auk-
izt og FitzGerald hefur talið að
írar verði að slá af samein-
ingarkröfum sínum til að gera
þær aðgengilegri í augum mót-
mælenda.
FitzGerald hefur talið að eftir
15 ára misheppnaðar tilraunir
Breta til að binda enda á hörm-
ungarnar verði að finna róttæka
lausn. Hann hefur því viljað að
frar falli frá kröfum um yfirráð
yfir Norður-frlandi og vonað að
tilslakanir íra leiði til tilslakana
Breta.
Charles Haughey, leiðtogi að-
alstjórnarandstöðuflokksins Fi-
anna Fail, hefur verið mótfall-
inn öllum tilslökunum og staðið
við hefðbundnar kröfur um
brottflutning.
Þessi ágreiningur kom strax í
Ijós þegar leiðtogar írskra
stjómmálaflokka kynntu efni
skýrslunnar. Haughey kvaðst
því ósammála að sambands-
stjórn eða sameiginleg stjórn
væri eini kosturinn og hvatti til
þess að Bretar féllu frá skuld-
bindingum sínum gagnvart mót-
mælendum.
Leiðtogar hinna flokkanna
kváðust reiðubúnir að íhuga all-
ar leiðir. FitzGerald lagði
áherzlu á að sérhver lausn yrði
að byggjast á frjálsum samning-
um og hann færi ekki fram á að
Bretar féllu frá skuldbindingum
sínum.
Haughey vill ekki sambands-
stjórn eða sameiginlega stjórn
því með þannig fyrirkomulagi
mundu Bretar ekki hörfa frá
Norður-írlandi. Hann óttast líka
að stofnun sambandsríkis muni
auka áhrif Sinn Fein og telur
kröfu um eitt, írskt ríki eina ráð-
ið til að draga úr áhrifum hreyf-
ingarinnar.
FitzGerald telur að ef ekkert
verði gert verði búið í haginn
fyrir sósíalistabyltingu Sinn
Fein. En Fianna Fail telur að
þótt aukins raunsæis gæti meðal
íra geti sú afstaða fljótt breytzt
og að það sem sumir telji nauð-
synlegt í þágu framfara telji
aðrir svik.
Fylgi Sinn Fein hefur aukizt í
kosningum undanfarin ár og það
hefur vakið ugg í Dyflinni. Þar
er óttazt að hreyfingin geti orðið
skeinuhætt vegna alvarlegs
efnahagsástands og vaxandi
óánægju ungu kynslóðarinnar.
Þótt störf New Irish Forum
hafi ekki borið eins mikinn
árangur og FitzGerald vonaði
hefur hann hafið mikla herferð
til að kynna skýrsluna á alþjóða-
vettvangi. Jafnframt hefur Sam-
bandsflokkurinn á N-frlandi
sent nefnd til Washington til að
kynna málstað sinn.
Prior írlandsmálaráðherra
sagði að skýrslan fjallaði aðal-
lega um langtímafyrirætlanir,
sem allir vissu að meirihluti
Úlstersbúa mundi ekki sam-
þykkja. En hann hrósaði höfund-
um skýrslunnar fyrir að viður-
kenna þörfina á samþykki mót-
mælenda og hann mun staðráð-
inn í að nota hana til að taka
frumkvæðið í deilunum.
Brezka stjórnin hefur nokkrar
tillögur til athugunar: breyt-
ingar á stjórninni á Norður-
Irlandi á grundvelli valdskipt-
ingar, tillögu um að Bretar og
frar fari sameiginlega með
stjórn öryggismála og e.t.v. land-
búnaðarmála og myndun sam-
eiginlegs ráðs brezkra og írskra
þingmanna. Þeir aðilar, sem
hefðu á hendi sameiginlega
stjórn, mundu heyra undir slíkt
ráð.
Prior hyggst ræða við fulltrúa
stjórnmálaflokka í Úlster til að
kanna viðbrögð þeirra við þess-
um hugmyndum og vill einnig
beinar viðræður við írsku stjórn-
ina eftir kosningarnar til Evr-
ópuþingsins í júní. Hann telur að
fyrir hendi sé töluvert svigrúm
til umræðna í Belfast og Dyfl-
inni um þær hugmyndir í skýrsl-
unni, sem gera ekki ráð fyrir
breytingu á stöðu N-írlands.
Bretar kunna að sjá sér hag í
sameiginlegri stjórn því að hún
mundi draga úr fjárhagslegri og
pólitískri byrði þeirra.
Um afstöðu Margaret Thatch-
er forsætisráðherra er ekki vit-
að, en þrátt fyrir eindreginn
stuðning við mótmælendur á
Norður-frlandi virðist hún við-
urkenna að eitthvað verði að
gera til að binda enda á ófremd-
arástandið.
Grunnt er á því góða með
Prior og Thatcher, en samband
þeirra hefur batnað. Þó er óvíst
hvort Prior heldur embætti sínu
þegar hún gerir breytingar á
stjórn sinni í haust. Prior hefur
mætt harðri mótspyrnu hægri-
sinnaðra flokksbræðra, sem eru
ósammála honum um þörf á ná-
inni samvinnu við írsku stjórn-
ina til að draga úr ofbeldisverk-
unum og finna pólitíska lausn.
írar hafa vonað að Bretar séu
orðnir þreyttir á þeirri byrði,
sem N-írland er þeim. Útgjöldin
nema einum milljarði punda á
ári, en þeir virðast ekki reiðu-
búnir að ganga eins langt í sam-
komulagsátt og frar vilja, enda
bendir ekkert til þess að mót-
mælendur á N-írlandi samþykki
það.
írska skýrslan mun því hafa
lítil raunveruleg áhrif. En ef
möguleikar á samkomulagi fara
forgörðum og ekkert verður gert
á næstu mánuðum má vera að
það geti þýtt að annað slíkt
tækifæri bjóðist ekki í heilan
mannsaldur og blóðsúthell-
ingarnar haldi áfram næstu ára-
tugi.
Götumynd fri Belfast. Bifreið, sem sprengju var komiA fyrir I, í Ijósum
logum fyrir utan dómhús viA Crumlin Road. FólkiA ( bifreiAinni komst út
og sakaAi ekki.