Morgunblaðið - 16.05.1984, Blaðsíða 40

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. MAl 1984
Frá fimmta Náttúruverndarþingi 1984.
að slfkt ráðuneyti taki til starfa
ekki síðar en í ársbyrjun 1986 og
fram að þeim tíma verði endur-
skoðaðir lagabálkar, er varða um-
hverfisvernd," segir í ályktuninni.
Einnig samþykkti þingið ályktun
þar sem hvatt er til að sett verði
verndarlöggjöf um allt vatnasvæði
Þingvallavatns og stjórn náttúru-
verndarmála á svæðinu verði sam-
ræmd í samvinnu við Þingvalla-
nefnd.
„Fimmta náttúruverndarþing
1984 telur brýnt að skipulega verði
fylgst með langtímabreytingum á
mengun í lofti og á hafsvæðum við
ísland, m.a. vegna geislavirkra
efna og efna er valda súrri úr-
komu," segir í ályktun þingsins
um mengunareftirlit í lofti og í
hafi. í ályktun um vistfræðilegar
rannsóknir á fjörum og grunnsævi
var mælst til þess að áhersía yrði
lögð á rannsóknir á lífríki þeirra
innfjarða sem ætla má að brúaðir
verði á næstu árum og áhrifum
mannvirkja á það. Voru m.a.
nefndir í því skyni Kolgrafarfjörð-
ur og Álftafjörður á Snæfellsnesi,
Gilsfjörður og Þorskafjörður í
A-Barðastrandasvslu og Dýra-
fjörður í Vestur-ísafjarðarsýslu.
Fimmta Náttúru-
verndarþing 1984
FIMMTA Náttúruverndarþing var haidið í Reykjavík dagana
13.—15. apríl síðastliðinn. Á þinginum, sem haldið er þriðja
hvert ár samkvæmt lögum, áttu sæti 45 fulltrúar náttúru-
verndarnefnda, 38 fulltrúar ýmissa samtaka sem láta sig
varöa náttúruverndarmál, 6 fulltrúar frá stofnunum, 6 full-
trúar frá þingflokkunum, náttúruverndarráðsmenn sem eru
13 talsins og 23 embættismenn sem boðið var til þingsins sem
áheyrnarfulltrúar.
Á þinginu fór fram kosning í
Náttúruverndarráð, utan sætis
varaformanns og formanns ráðs-
ins sem menntamálaráðherra
skipar í. Eyþór Einarsson var
endurskipaður formaður ráðsins,
en Elin Pálmadóttir varaformað-
ur og kemur hún í stað Jónasar
Jónassonar. Aðalmenn í ráðið
voru kjörnir Einar E. Sæmundsen,
Friðjón Guðröðarson, Jón Gunnar
Ottósson, Lára G. Oddsdóttir, Páll
Líndal og Þóroddur Þóroddsson og
varamenn Jakob Jakobsson, Agn-
ar Ingólfsson, ólafur Dýrmunds-
son, Sigurður Björnsson, Birna
Bjarnleifsdóttir og Þóra Ellen
Þórhallsdóttir. Þrír náttúruvernd-
arráðsmenn létu af störfum, þeir
Hjálmar R. Bárðarson, Jónas
Jónsson og Sigurður Blöndal.
Á þinginu störfuðu fjórar
nefndir, mannvirkjagerðarnefnd,
ferðamálanefnd, umhverfis-
fræðslunefnd og allsherjarnefnd,
sem skipt var í tvennt vegna þess
fjölda tillagna sem henni barst, en
um allar tillögur sem lagðar voru
fyrir þingið var fjallað í einni eða
fíeiri nefndum og gerðar um þær
39 ályktanir. Verður drepið hér á
megininntak nokkurra þeirra.
Hálendisgróður
ekki ofnýttur
Um beitarnýtingu hálendisins
var gerð ályktun þess efnis að
tryggja þyrfti að hálendisgróður
yrði aldrei ofnýttur og búþeningur
ekki rekinn á fjall fyrr en gróður
væri orðinn nægur og beitartími
jafnan takmarkaður eftir árferði.
Var bent á að ein helsta forsenda
þessa væri að nægilegum fjár-
munum yrði varið til gróður- og
beitarþolsrannsóknar. Varðandi
sauðfjárveikigirðinguna á Kili fól
þingið Náttúruverndarráði að
kanna fyrirhugaðar breytingar á
sauðfjárveikigirðingunni og
tryggja að hún samræmdist nátt-
úruverndarsjónarmiðum. Var ráð-
inu ennfremur falið að kanna
hvort friða mætti hólfið sem
myndast á milli gömlu girðingar-
innar og hinnar nýju, ef úr fram-
kvæmd yrði. Varðandi náttúru-
vernd í landnámi Ingólfs hvatti
þingið m.a. sveitarstjórnir og
samtök þeirra á svæðinu til að
vinna skjótt að því máli í sam-
vinnu við Landgræðslu ríkisins og
Búnaðarfélag íslands.
Friðlýsing
Fossvogsdals
Um friðlýsingu Fossvogsdals
var samþykkt svohljóðandi álykt-
un „Fimmta Náttúruverndarþing
1984 samþykkir að skora á bæjar-
yfirvöld sem eiga land í Foss-
vogsdal að sameinast nú þegar um
friðlýsingu dalsins sem útivist-
arsvæðis frá fjöru að vestan inn í
Meltungu að austan." Nokkrar
umræður urðu um tillöguna og
kom fram önnur tillaga um að vísa
málinu til Náttúruverndarráðs, á
þeim forsendum að það væri of
umfangsmikið fyrir þingmenn til
að kynna sér það til hlítar, þannig
að hægt væri að fjalla um það á
þinginu og taka ákvarðanir þar
um. Sú tillaga var felld með 32
atkvæðum gegn 24.
Náttúruverndarþing skoraði á
Alþingi að veita nægilegu fé til
rannsókna og verndunar Mývatns
og Laxár þannig að hægt yrði að
standa við lög og reglugerðir um
verndun svæðisins, auk þess sem
þingið fól Náttúruverndaráði að
sækja á þessu ári um fjárveitingu
til ráðningar á lfffræðingi við
rannsóknastöðina við Mývatn,
fjárveitinga til ákveðinna rann-
sókna þar og fé til að Ijúka við
endurbætur á gamla prestseturs-
húsinu á Skútustöðum.
Ragnhildur Helgmdóttir ávarpmr og
setur Nittúruverndarþing.
Umhverfismála-
ráðuneyti
Þá var samþykkt ályktun um að
hraða bæri undirbúningi og setn-
ingu laga um umhverfismál sem
og stofnun sérstaks ráðuneytis,
þar sem sameinuð sé yfirstjórn
helstu málaflokka á sviði um-
hverfismála. „Stefnt verði að því
Frárennslismál
óviðunandi
Þá segir í ályktun um frárennsl-
ismál að þingið skori á sveitar-
stjórnir og stjórnvöld „að marka
heildarstefnu í frárennslismálum
á sama hátt og almennt tíðkast
hjá menningarþjóðum, þar sem
ástand í frárennslismálum á höf-
uðborgarsvæðinu og reyndar á
landinu öllu er óviðunandi.
Náttúruverndarþing bendir á að
með lögum nr. 67/1981 var stað-
festur alþjóðasamningur, þar sem
fjallað er um almenna skyldu að-
ildarríkja samningsins til að
draga sem mest úr mengun sjávar,
þar með talið mengun frá landi
um holræsi. Áhersla verði lögð á
að varðveita lífríki fjöru og fjöru-
borðs, um leið og komið verði í veg
fyrir mengun sjávar og fersk-
vatns."
Um landvörslu á hálendinu var
samþykkt ályktun um að koma
sem fyrst á hreyfanlegri land-
vörslu á hálendinu, sem og öðrum
viðkvæmum svæðum. Fól þingið
Náttúruverndarráði að leita allra
leiða til að slík varsla verði sem
fyrst að veruleika og benti í því
sambandi á dómsmálaráðuneytið
og Ferðamálaráð. Þá segir enn-
fremur að þingið telji að auka
þurfi staðbundna vörslu á friðlýst-
um svæðum. Þá var gerð ályktun
um verndun náttúrufars á hálend-
inu þar sem þingið leggur áherslu
á að ráðstafanir til varðveislu
náttúrufars verði gerðar, gróður-
og landvegseyðing stöðvuð og unn-
ið verði að endurheimt gróðurs.
Taldi þingið að öll landnot, s.s. bú-
fjárbeit, ferðamennska, orku-
nýting og önnur mannleg afskipti
þyrftu að vera með þeim hætti að
landgæðum og svipmóti landsins
verði ekki spillt.
Torfæruökutæki
útlendinga
Náttúruverndarþing gerði enn-
fremur ályktun þar sem skorað er
á yfirvðld að setja reglur um tak-
mörkun á innflutningi stórra tor-
færuökutækja útlendinga til
ferðalaga hérlendis. Einnig beindi
þingið því til Náttúruverndarráðs
að gera ítarlega úttekt á skipulagi
og umfangi fræðslu fyrir erlenda
ferðamenn við komuna til lands-
ins og í kjölfar slikrar úttektar
yrði unnið að endurbótum á
fræðslunni. Þá lýsir þingið yfir
stuðningi við herferð Ferðamála-
ráðs fyrir bættri umgengni um
landið.
í ályktun um undirbúning orku-
mannvirkja segir m.a. að þingið
fagni því að nú sé fyrr farið að
huga að liklegum áhrifum slikra
framkvæmda á umhverfið og telur
þingið að strax í upphafi rann-
sókna þurfi að ganga úr skugga
um umhverfisáhrif framkvæmd-
anna og raða þeim í forgangsröð,
til samanburðar við forgangsröð-
un eftir öðrum sjónarmiðum,
þannig að tryggt verði að fullt til-
Þetta kort yfir náttúruminjar á íslandi er í Náttúruminjaskrá, sem Náttúruverndarráð gefur út endurskoðað á þriggja
ára fresti og kom nú út í fjórða sinn. A-hluti hennar er yfirlit um þau svæði sem þegar hafa verið friðlýst samkvæmt
lögum og í B-hlutanum er hin eiginlega náttúruminjaskrá. Henni er skipt í tvo hluta. í 1. hluta eru tilgreind
forgangsverkefni og er friðlýsing, þ.e. undirbúningur hennar, í mörgum tilfellum hafin nú þegar. f 2. hluta eru taldar upp
merkar náttúruminjar sem talið er rétt að friðlýsa, eða a.m.k. kanna hvort þörf sé á að friðlýsa.