Morgunblaðið - 28.07.1984, Síða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. JÚLl 1984
Deilan um yfirráð
á Rockall-svæðinu:
„Þetta eru
flókin mál“
- segir Geraldine Skinner,
lagalegur ráðunautur írska
utanríkisráðuneytisins
„ÞfcTl'A er alfarið mil írsku ríkis-
stjórnarinnar og nokkuð, sem ég get
ekki tjáð mig um,“ sagði Geraldine
Skinner, lagalegur ráðunautur í írska
utanrikisráðuneytiitu, er blm. Mbl.
ræddi við hana í g®r og spurði hana
hver viðbrögð íra jrðu ef íslendingar
hjgðust gera tilkall til Rockall-svæðis-
ins með tilvísan til alþjóðalaga.
»Jú, það er rétt, við höfum átt í
viðræðum við nágranna okkar,
Breta, um þetta mál og þeim er enn
ekki lokið. Þessar viðræður hafa
snúist um það hvernig þjóðirnar
deili með sér yfirráðum yfir sameig-
inlegum hafsvæðum," sagði Skinner
ennfremur.
Þegar blm. skýrði henni frá þeim
ummælum blaðafulltrúa breska
utanrikisráðuneytisins, að frá sjón-
arhóli Breta léki enginn vafi á yfir-
ráðarétti þeirra á Rockall-svæðinu
sagðist Skinner alls ekki geta sagt
neitt um þau ummæli. „Við getum
ekki rætt þessi mál á opinberum
vettvangi fyrr en viðræðum okkar
við Breta er lokið," sagði hún.
„Hvers vegna írland hefur ekki
enn viljað fara út í samningaviðræð-
ur við íslendinga er nokkuð, sem ég
get ekki rætt,“ sagði Skinner enn-
fremur. „Þetta er alfariö mál við-
komandi rfkisstjórna. Ég er þó viss
um að írska rfkisstjórnin hefur sam-
band við þá íslensku þegar hún hefur
tekið ákvörðun um hvað hún hyggst
gera í þessu máli. Hvenær viðræðun-
um við Breta lýkur er erfítt að segja
til um. Þetta eru mjög flókin mál.“
Skinner svaraði að lokum neitandi
er blm. innti hana eftir því hvort
Irar hefðu rætt við Dani vegna þessa
máls. Hún bætti þvf við, að eflaust
myndi írska stjórnin einnig hafa
samband viö þá dönsku, rétt eins og
þá íslensku, þegar afstaða hennar
lægi skýr fyrir.
upp. pa netöi veiði gengið stirðlega
vegna íss og því fylgdi aukinn olfu-
kostnaður. ísinn lengdi til dæmis
siglingaleiðina af miðunum vegna
þess, að krækja þyrfti fyrir spangir
og fláka. Bati væri ekki fyrirsjáan-
legur eins og væri, en óljóst væri
hvort Rækjustöðin hætti móttöku
10. ágúst næstkomandi. Eigendur
hennar væru ekki aðilar að Félagi
rækjuvinnslustöðva, en vegna erfið-
leikanna við veiðar og sölu yrði
kannski sjálfstoppað.
England:
Gott fersk-
fiskverð
NOKKUÐ hefur veríð um siglingar fs-
lenzkra fískiskipa til Englands að und-
anfí>rnu. Hafa þau verið með nokkuð
blandaðan afía, en engu að síður feng-
ið gott verð fyrir hann. Hafa þau fengið
frá 24,50 krónum upp í 27,70 f meðal-
verð fyrir hvert kfló.
Eftirtalin skip seldu afla sinn í
þessari viku: Árni Geir KE seldi 58,1
lest í Hull á fimmtudag. Heildarverð
var 730.300 krónur, meðalverð 12,57.
Sama dag seldi Ásgeir RE í
Grimsby. Hann seldi eigin afla i
tvennu lagi, samtals 152,6 lestir,
fyrir 3.760.600 krónur, meðalverð
24,65 og 21,8 lestir af kola fyrir
607.100 krónur, meðalverð 27,91. Erl-
ingur GK seldi á miðvikudag 118
lestir í Grimsby. Heildarverð var
3.059.400 krónur, meðalverð 25,86.
Þá seldi Sigþór ÞH 78,4 lestir af
grálúðu f Hull. Heildarverð var
1.293.200 krónur, meðalverð 16,49.
Þorleifur Jónsson seldi einnig á mið-
vikudag í Cuxhaven í Þýzkalandi.
Afli hans var mest megnis karfi, en
lítil gæði drógu verð niður. Hann var
alls með 150,8 lestir. 2,4 voru dæmd-
ar ónýtar og 18,7 seldust ekki. Heild-
arverð varð þvf 2.163.800 krónur,
meðalverð 14,35.
Kristín Jónsdóttir um nistið:
„Mig hefur líklega dreymt fyrir þessu“
Kristín Jónsdóttir með nistið sem hefur verið í óskilum í mörg ár.
Týnda nistið sem auglýst var í
blaðinu f gær er komið til réttra
aðila. Sonur Steinu Helgadóttur
fann það í Vesturbænum fyrir
mörgum árum og lýsti hún þá strax
eftir eiganda en enginn gaf sig
fram. Fyrir skömmu kom hún að
máli við Mbl. og bað um að men-
inu væri skilað til þeirra sem
könnuðust við mannamyndirnar
inni í því. Um leið og fréttin birtist
í blaðinu hafði frú Kristín Jóns-
dóttir samband og sagðist þekkja
vel til fólksins. Þarna væru komnir
bræður hennar tveir en nistið hefði
móðir þeirra átt
„Við systkinin gáfum móður
okkar, Jónínu Jónsdóttur, menið
þegar hún varð sextug, 22. mars
1933,“ svaraði Kristín þegar hún
var spurð um tildrög þess. „Gjöf-
in var til minningar um bræður
okkar tvo, sem fórust með mb.
Kveldúlfi frá Akranesi, 20. janú-
ar 1933. Þeir hétu Skafti Jóns-
son, sem var skipstjóri, fæddur
25. júli 1895, og Einar Jónsson,
stýrimaður, fæddur 20. júlf 1901.
Einnig fórst unnusti minn, Guð-
mundur Jónsson, í sðmu ferð, þá
26 ára gamall. Við ætluðum að
gifta okkur hálfum mánuði
seinna, og höfðum verið trúlofuð
í ein þrjú eða fjögur ár. Hann
lauk prófí við Sjómannaskólann
í Reykjavik 1930 og var mikill
reglumaður, stilltur og gætinn,
sjómaður af lifi og sál og vildi
helst alltaf vera á sjónum. Þeir
Skafti og Einar fóru á sjóinn um
leið og þeir höfðu aldur til enda
ekki um aðra atvinnu að ræða í
sjávarplássi eins og Akranesi.
Skafti tók skipstjórapróf f
Reykjavfk eftir eins vetrar nám,
en Einar tók svokallað minna-
próf eða smábátapróf."
í minningargrein Þorsteins
Jónssonar um áhöfn skipsins
sem birtist í Morgunblaðinu 4.
febrúar 1933 segir m.a. um
Skafta og Einar: „Það var sam-
eiginlegt áhugamál þeirra
bræðra að verða efnalega
sjálfstæðir, og því var það að
1928 réðust þeir í að kaupa mót-
orbátinn Kveldúlf. Voru þeir þá
báðir félausir, sem vænta má.
En svo var dugnaðurinn mikill
og heppnin við veiðarnar, að
hálfu öðru ári siðar gátu þeir
keypt jörðina Lambhús á Akra-
nesi. Má svo heita, að sfðan ræki
hver framkvæmdin aðra. Þeir
reistu sér fiskhús mikið og vand-
að við Lambhúsavör og gerðu
bryggju við, en steyptu síðan
flóðgarð alllangan og sterkan
norður frá húsinu til varnar
landi sínu og aukningar. Voru
þeir komnir vel á veg með að
fylla lautina innan garðs, er þeir
féllu frá ... Með þeim Skafta og
Einari eru fallnir f valinn þeir
menn, sem fyrir flestra hluta
sakir stóðu framarlega ef ekki
fremstir allra ungra manna á
Akranesi. Þeir voru menn vel
gefnir, og þó nokkuð sinn með
hvorum hætti, dugnaðarmenn
svo miklir, að þar bar frá, jafn-
vel meðal Akurnesinga, sem þó
eru viðurkenndir dugnaðar-
menn. Þeir störfuðu saman á sjó
og landi og vildu ekki skilja,
enda hafði hvor það, er hinn
kunni helst að skorta. Kom þeim
og betur ásamt um alla hluti en
annars er oft títt um bræður, og
veit ég ekki dæmi til þess, að þá
skildi nokkru sinni á. Vildu þeir
aldrei skilja, enda hafa þeir nú
orðið samferða yfir á ókunna
landið.“ (Mbl. 4. febrúar 1933,
bls. 2.)
„Menið týndist fyrir mörgum
árum, líklega f eitt af þeim
skiptum sem móðir mín heim-
sótti systur mína sem bjó ein-
mitt í Vesturbænum og ég bjóst
ekki við að sjá það aftur," sagði
Kristín m.a., „enda varð ég furðu
lostin þegar ég sá myndina af
þeim bræðrum í blaðinu. Annars
var það furðulegt að f sfðustu
viku þegar ég heimsótti son
minn á Hvammstanga dreymdi
mig móður mína, margar nætur
í röð. Það eru mörg ár síðan það
gerðist sfðast og mér varð ekki
um sel því að ég minnist þess að
þegar skipskaðinn varð þá hafði
móður mína dreymt sfna móður
nóttina áður. Ég bað alla að fara
varlega svo ekkert kæmi fyrir en
draumurinn hefur lfklega verið
fyrir þessum fundi og móðir mín
vitað af honum. Mig langar að-
eins til að þakka Steinu fyrir að
varðveita menið svona vel og
lengi, því margir hefðu eflaust
fargað því eftir svo langan
tíma.“
Morxunblaðið/Valdimar.
Skagfírðingar með reksturinn skammt frá Ströngukvísl á Eyvindarstaðaheiði.
Sveinn Runólfsson landgræðslustjóri um upprekstur hrossa:
Smala þarf öllum búfénaði
löngu fyrir haustgöngur
— verði hrossin ekki sótt fljótlega
„MÁLIÐ ER nú í höndum lög-
regluyfirvalda og verður tekin
ákvörðun um hvort hrossin
verða sótt á heiðarnar í næstu
viku,“ sagði Sveinn Runólfsson,
landgræðslustjóri, þegar hann
var spurður hvort landgræðslan
gæti fyrirskipað að hrossin yrðu
sótt. „Sjálfur reikna ég með að
hrossin verði sótt því tæknilega
er ekkert því til fyrirstöðu að
það sé hægt að mínu mati. Verði
það ekki gert liggur í hlutarins
eðli að smala verður öllu búfé af
hciðinni löngu fyrir haustgöng-
ur. Hefði það í fíir með sér
óhagræði fyrir flesta bændur á
þessu svæði og er ófært að láta
þá líða fyrir lögbrot nokkurra
manna.“
Einnig vildi Sveinn koma á
framfæri leiðréttingu um að það
væri ekki skoðun sín eða heilög
stefna að útiloka bæri hross af af-
réttum. „Ég vil aðeins útiloka
hross af þeim stöðum þar sem
gróðureyðing á sér stað.
Á þeim afréttum sem gróður-
eyðing er ekki fyrir hendi tel ég
ekkert því til fyrirstöðu að hross
séu rekin á þá og má þar nefna
Viðidalstunguheiði og Staðaraf-
rétt. Mér er það ekkert kappsmál
að hross fari af þessum heiðum."
Þá var Sveinn spurður hvort
sannað væri að hross yllu meiri
skaða á beitilandi en sauðfé.
„Við teljum að svo sé, rannsókn-
ir gerðar bæði heima og erlendis,
til dæmis í Póllandi og Bandarikj-
unum, benda til þess að hross fari
verr með viðkvæm gróðurlendi en
sauðfé. Er það meðal annars
vegna þyngdar hrossanna og það
að þau hafa tennur í báðum góm-
um svo eitthvað sé nefnt."
I fréttum Morgunblaðsins í gær
kom fram að nokkrir bændur í
Svinavatnshreppi telji sig í fullum
rétti að reka hross á afréttinn þar
sem eignarlönd séu innan heiðar-
girðingarinnar. Var Sveinn spurð-
ur hvort þetta breytti einhverju
um rétt bændanna.
„Bændur telja sig í fullum rétti
en þeir virðast ekki átta sig á einu
veigamiklu atriði, sem er 12. grein
fjallskilalaga. Þessi grein felur í
sér að það gilda sömu lög um þessi
eignarlönd framan við afréttar-
girðingu og afréttinn sjálfan,"
sagði Sveinn að lokum.
VestfirÖir:
Góður afii hjá tog-
urum og á handfæri
AFLl togara og handfærabáta frá Vest-
fjörðum hefur verið góður að undan-
fornu, en afla alveg tekið undan grá-
lúðubátum. Þá hafa rækjuveiðar geng-
ið stirðlega að undanförnu vegna ís-
trufíana. Vegna sumarleyfa hefur
gengið erfíðlega að vinna afla á sumum
stöðum og veiðar handfærabáta voru
af þeim sökum stöðvaðar um tíma.
Guðmundur Agnarsson, fram-
kvæmdastjóri Rækjustöðvarinnar
hf. á ísafirði, sagði í samtali við
Morgunblaðið, að um þessar mundir
væri síður en svo bjart yfir rækju-
vinnslu og veiðum. Áfurðaverð væri
enn lágt og hefði farið lækkandi allt
frá áramótum. Af þeim sökum færu
birgðir seint og söfnuðust jafnvel