Morgunblaðið - 01.11.1984, Blaðsíða 21

Morgunblaðið - 01.11.1984, Blaðsíða 21
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. NÓVEMBER 1984 21 Síðan komu íþróttirnar til og áhuginn dofnaði. Nú þyrfti að grisja reitinn mun meira og gott var að heyra fyrir skömmu að kvenfélagið hefði nú áhuga á að taka reitinn að sér með ung- mennafélaginu. Reiturinn er við skólann nú, miðsvæðis í byggð- inni, það er mest reyniviður og birki. Það eru orðnir afskaplega margir bæir hér í hreppnum sem hafa mjög laglega garða, mun fal- legri en minn. Hjá Svanhildi í Holtsseli er fallegasti garðurinn, það er svo stórt svæði sem hún tekið fyrir og margar trjátegund- ir. Nú eru menn frjálslyndir að leggja undir dálítið af túnum. Það má geta þess að Trjáræktarstöðin kom á undan Gróðrarstöðinni, en það var Jón Stefánsson sem sá um þá stöð. Danska fólkið á Akureyri var svo duglegt við ræktunina, t.d. Apotekaragarðinn, það innleiddi svo mikið í ræktunina. Danskar konur önnuðust þann garð fyrst, en nú má segja að þetta áe allt orðið svo skipulegt og stórkost- legt. Listigarðurinn er orðinn af- skaplega fallegur, ég kom I hann í fyrra, hann er ákaflega vel hirtur, framúrskarandi. Hjá mér er þetta ósköp lítið, reyniviður og birki, Alaska-ösp og greni, en svo er ég með nokkuð af blómaplöntum, rifsrunna og skrautrunna ögn. Ég sulta úr berjunum. „Maður verður að sjá sína smæð“ Jæja, það er nú meira hvað ég tala, ég sem er orðin svo dæma- laus kerling, fædd 1884, ég vona að ég hafi ekki skrökvað neinu. Já, ég fæddist fram í Saurbæjarhreppi á Núpufelli þann 4. nóvember 1884, en ég var sjö ára þegar við fluttum hingað að Stokkahlöðum. Það er margt orðið ólíkt nú, ég var svo óskaplega hrifin af allri bald- ursbránni hér og gat setið tímum saman og beðið eftir blómum. Ég var alltaf svo hrifin, hvað lítið sem ég sá. Ég var ekki sérlega greind, en það hefur blundað í mér grasafræðingurinn þótt aldrei hafi það komist á hærra stig en reynslunnar. Galdurinn við garðræktina er að hugsa vel um á allan hátt, gefa áburð, hlú að, hafa opin beð með grasreitum á milli. Þorsteinn Ei- ríksson í Kristnesi og kona hans hjálpa mér mikið með garðinn nú. Hann sér um grasreitina og slær þá oft og vel. Þau sá einnig með mér rófum uppi í gili. Þetta er mikið umstang og maður á að vera hættur öllu umstangi. Maður verður að sjá sína smæð þegar maður er orðinn svona gamall. Mig langar alltaf til að bæta við, hlaða upp, og þá vill þetta fara út í tóma vitleysu. Mest gaman er að ala þetta upp, þá ræður maður best við það á meðan þetta er lítið, þetta er eins og með krakkana. Já, ég sái uppi I gili, hjálpa svo- lítið til, en ég er hætt að hlaupa fjallið þótt ég fari það ennþá. Eg hef þar gulvíði í kring og núna hef ég rabarbarann þar. Til þess að halda þessu áfram, þarf maður alltaf meira og meira pláss, þetta er útþenslustefna, en nú hleð ég þeim mun meira upp hjá mér inni. Það er svo gaman að þessu. En heyrðu, er það ekki vel til fundið að ég hiti kaffisopa." Ég tyllti mér á eldhúskoll í eldhúsinu hjá Aldísi og við héld- um áfram spjallinu og nú barst talið að mannlífsgróðrinum. „Það eru smíðuð stór- hýsi yfír fínar mublur“ „Áður var talað um eina lífs- braut," sagði Aldís, „en nú eru þetta orðnar svo margar brautir sem blessuðum börnunum er boðið uppá og maður veit ekkert hvar þetta endar. Sumt er betra nú en áður, en það er ekki allt, þetta fór áhætta, ég skil ekkert I þvf að menn skuli vera að þessu, þær kosta svo mikið fé þessar tilraunir og þetta er svo mikil áhætta, ég skil ekkert í Val og Gunnari Ragn- ars. Það verður að fara vel með orkuna og nýta hana rétt, ég hef reynt að gera það. Ofninn í stof- unni hjá mér hitar einnig upp næsta herbergi ef ég lyfti upp dulu sem er í gati á veggnum. Þannig fæ ég tempraðan hita i herberginu þar sem ég geymi blómin mín og þarf ekki annan ofn þar inni. Ég hef rafmagn og olíuhitun frá fyrri tíma. Rafmagnið er tekið af þrjá tíma á dag og í mestu frostum hleypi ég olíunni á. „Ég er ósköp lítið framgengin“ Annars hefur þetta allt sinn vanagang, ég dunda við að prjóna sokka, sel dálítið til Amaró, en það er lítið upp úr þessu að hafa utan það að þeir í Gefjun gefa gömlu fólki lítið gallað band. Ég fæ 50—60 krónur fyrir parið, það er ágætt að grípa í prjóna, maður hlustar þá á útvarp. Ég tvinna bandið á rokk svo að sokkarnir Aidís með nýprjónaða sokka. Stóra myndin efst til vinstri, af séra Kinar Thorlacius í Saurbæ, langafa Aldísar, en neðri myndin er af syni hans, séra Jóni Einarssyni í Saurbæ. Á myndinni að ofan eru frá vinstri: Jóhannes og Jón föðurbræður Aldís- ar, synir Sigfúsar í Núpufelli. Hægra megin eru tveir synir Jóns, Sigfús og Bjarni, sem fóru til Ameríku. verði ekki allir flekkóttir, en einn- ig prjóna ég á vél. Stundum geri ég skyrtur og eitthvað sérstakt ef það fæðast börn í ættinni. Ef ég er dugleg tekur tvo daga að prjóna parið af sokkunum, en maður hef- ur alltaf nóg að gera, það fer eftir atvikum hvað er að gera í eldhús- inu og taka til í húsinu, en þetta er enginn kappróður. Ferðalangur?, nei ég er ekki ferðamaður, hef lítið farið í ferða- lög og aldrei hef ég komið i flug- vél. Ég er ósköp lítið framgengin, eins og sagt var um þá lærðu. Ég hef komið til Reykjavíkur nokkr- um sinnum í bíl. Það fer svo margt úr böndunum nú. Fólk giftist eins og áður, en nú þykir þaó ekkert tiltökumál að skilja bara og búið með það. Ungir menn og konur þjóta upp í loftið eins og gengur, til Reykjavíkur þrisvar eða fjórum sinnum á ári . Það er gaman að koma til Reykja- vikur og ýmissa staða á leiðinni. Ég hef skroppið þangað þrisvar eða fjórum sinnum í bíl á 100 ár- um. Nei, ég hef ekki verið mikið í skemmtanalífinu. Ég var í Ung- mennafélaginu, kvenfélaginu og söngfélaginu, en ekki mikið úti á lifinu. Ég er i meðallagi létt i lund og það furða sig margir á því hvað ég sé að einmanast hér í stað þess að fara á elliheimili. Ég held hins vegar að fólk sé búið að vera ef það fer þangað, þar eru miklar legur, en hér hef ég alltaf nóg að gera. Frændfólk mitt er ákaflega artarlegt og Þorsteinn Eiríksson og Arndís Baldvinsdóttir vitja mín einu sinni i viku, en þau úti öfgar á stríðsárunum, flest var í föstum skorðum meðan hjúahald var, en nú horfir illa með sveita- búskapinn. Menn hætta að búa i sveit þegar þeir eldast, það virðist enginn mega deyja i sveit núorðið. Þessu þarf að snúa við. Margt er öfugsnúið. Margar konúr vinna til dæmis á Kristneshæli, bóndinn skröltir einn á meðan, það er eng- inn í húsinu á daginn, það eru smíðuð stórhýsi yfir fínar mublur og svo er enginn sem nýtir hlutina nema þegar gestaboð eru. Þetta er öfugstreymi, það vantar meiri nýtni og ráðdeild. Búin þurfa að bera sig án aukavinnu, það er það eina sem er raunhæft. Þetta er ákaflega galið, það vantar bú- mannsklukkuna." Veggklukkan hjá Aldísi á Stokkahlöðum var slatta á undan réttum tíma, það er það sem hún kallar búmannsklukku, að hafa vaðið fyrir neðan sig. „Þetta er nú annars meiri barnaskapurinn með álverið," hélt hún áfram, „þetta er svo mikil kaupa allt inn fyrir mig á Akur- eyri, svo þetta er mjög þægilegt. Ég hef reynt að hafa reglu á hlutunum, les oft á morgnana fyrir klukkan sjö, en ég þarf að sofna snemma, hátta oft á 10. tím- anum og les oft ögn áður en ég sofna á 11. tímanum. Ég hef gagn af lestrinum og sérlega hef ég gaman af ævisögum, rómönum þegar ég var yngri. Ég lít í blöðin og fylgist með, en ég treysti mér ekki til að melta sjónvarpiðiíka, hef ekki lagt í það með útvarpinu. Ég hafði lengi ögn af skepnum, það var framúrskarandi skemmti- legt að eiga við skepnurnar, en ég á ekki einu sinni kött nú orðið. Við bjuggum hér þrjú systkinin, Bjarni og Rósa. Hún samdi smá- sögur, var á öðru sviði, en hafði ekki gaman af blómunum. Nei, ég hef aldrei gift mig, er ekki beint of hrifin af hjónabandi og svo hef ég heldur ekki lent á neinum þannig að ég hafi orðið ákaflega hrifin. Fólk baslast áfram á svo margan hátt, en mað- ur veit aldrei. Ég held að ég hafi alveg fengið ánægju af sambúð við landið eins og að vera að baslast í hjónabandinu, en þetta er allt eft- ir smekk, sjálfsagt er það. Maður getur í rauninni aðeins séð hlutina með sínum augum og varla getur maður verið að efast um ýmislegt sem aðrir sjá, hvorki veraldlegt né yfirnáttúrulegt, en víst er að sjálf hef ég aldrei séð neitt dularfullt. Ég held að það sé ekkert gott að vera skyggn, held að því fólki líði ekki vel. Þó er þessi náttúra í minni ætt og við Margrét frá öxnafelli erum þre- menningar. Mér finnst að það hljóti að vera annað líf, maður getur ekkert full- yrt um það, en okkur voru kennd einhver lifandi ósköp, krökkunum í þá daga, allt kver Helga Hálf- danarsonar lærði ég í fjósi, því þar var hlýjast á vetrum þegar engir ofnar voru í baðstofunni. Þetta byrjaði á föstunni, að krakkarnir voru yfirheyrðir í kverinu og biblíusögum. Séra Jónas lagði lítið upp úr því með djöfulinn og öll hans verk, fór fljótt yfir það. Séra Jónas var góður maður og hafði oft yfir þessa grein: Hungraður var ég og þér gáfuð mér að éta, þyrstur og þér gáfuð mér að drekka, húsvilltur var ég og þér hýstuð mig, gestur og þér vitjuðuð mín. Allt það sem þér gjörið ein- um minum minnsta bróður það gjörið þér mér. Vitleysan um djöful- inn var innan um Ég man fjarskalega vel eftir þessu, hann var sérstæður maður séra Jónas Jónasson prófastur á Hrafnagili, hann fermdi mig, ákaflega mikill fræðimaður og góður maður og þau hjón bæði. j Hans persóna hafði ákaflega góð áhrif. Börnin voru fermd upp á að jafneita djöflinum og öllum hans verkum og athæfi, en yfir það hljóp séra Jónas hratt og lagði þeim mun meiri áherslu á náunga- kærleik og góðvild til allra manna. Ekki get ég gert mér skil hvað varðar ákveðna stefnu í lífinu, en það hangir kannski eitthvað í mér I af þessu sem kennt var í bernsku, að sýna skyldurækni og vera trúr yfir litlu. Þótt þessi vitleysa um djöfulinn væri innan um í Helga- kverinu, var margt ákaflega fal- legt þar. Ég lærði til dæmis grein- ina þar sem segir: Lítið til fugl- anna i loftinu, hvorki sá þeir né uppskera og ekki heldur safna þeir í kornhlöður. Þó fæðir yðar himn- eski Faðir þá. Eruð þér miklu ágætari en þeii. Skoðið akursins liljugrös, hversu þau vaxa. Ef nú Guð skrýðir grasið á jörðunni, sem í dag stendur, en á morgun verður í ofn kastað, hversu miklu frekar mun hann ekki fæða yður, þér trúarveikir. Mannsins hjarta upphugsar sinn veg, en Drottinn stýrir þess gangi. SJÁ NÆSTU SÍÐU
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.