Morgunblaðið - 07.11.1984, Qupperneq 6

6
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 7. NÓVEMBER 1984
Bergman
Þeir hjá sjónvarpinu úthella al-
deilis úr skálum menningarinnar
þessa dagana, Lér á laugardags-
kveldið var og í fyrrakvöld sjálfur
meistari Bergman með sjónvarps-
filmu svo til beint úr smiðjunni.
Nefnir meistarinn þetta sérstaeða
kvikmyndaverk Eftir lokasfinguna.
Einkennilegt nafn á einkennilegu
verki, því hér er vart um að ræða
kvikmynd, fremur eins konar við-
talsþátt, er fer fram á sviði aldins
leikhúss. Viðmælendur í þætti þess-
um eru þekktur leikstjóri um sjö-
tugt, fyrrum leikstjarna í kvenlíki,
komin nokkuð til ára sinna, og ung
og upprennandi leikkona. Er söfnuð-
ur þessi á sviðinu mest allan tímann,
utan nokkrar mínútur er roskna
leikkonan hverfur á braut og svo sjá-
um við ungu leikkonuna andartak í
barnslíki og leikstjórann sömuleiðis
þá hann verður Alexander, úr þeirri
margfrægu mynd um Fanny och Al-
exander.
Það gerist sum sé ekki mikið í
þessari mynd enda er hún fólgin í
samtölunum einsog fyrr sagði. Hvað
um það þá hélt Bergman athygli
minni þessa kvöldstund.
Ég skemmti mér kannski ekki yfir
öllum tiltektum þátttakenda í þess-
um sérstæða samtalsþætti, en þó
voru nokkur atriði umræðunnar er
kitluðu forvitnina, þetta segulstál
andans. Helst dróst athygli mín að
því atriði er unga leikkonan sótti á
aldraða leikstjórann og bauð honum
sál sína og líkama. í stað þess að
gramsa í lambakjötinu, sundur-
greinir leikstjórinn eins og fimur
kjötiðnaðarmaður hugsanlegt sam-
band þeirra skötuhjúa.
Verður einkar ljóst er líður á
krufninguna að ellinni er ekki
áskapað að elska æskuna, þar ber of
mikið á milli, jafnvel þótt tilfinn-
ingar hinnar öldruðu séu jafn ungar
og heitar og fyrrum. Þetta veit hinn
lífsreyndi leikstjóri og reynsla hans
við krufningu leikverka, gerir hon-
um fært að sundurgreina hið hugs-
anlega ástarsamband, með þeim af-
ieiðingum að unga leikkonan skilur
betur sfnar eigin tilfinningar, og
hvert þær muni raunverulega leiða.
Man ég ekki til þess að hafa séð fyrr
á filmu svo miskunnarlaust uppgjör
elskenda áður en hið eiginlega sam-
band hefst. En þannig er Bergman,
hann er sífellt að rjúfa helg vé, án
þess þó nokkurn tímann að klæmast
á slíkum stöðum, enda maðurinn
löngu orðinn heimsfrægur menning-
arviti.
En Bergman tekur ekki aðeins
fyrir i þessum samtalsþætti næsta
forboðið umræðuefni, sem er ástar-
þörf aldraðra, hann gefur okkur
einnig mynd af þvf nána sambandi
er gjarnan myndast milli leikara og
leikstjóra, hvernig tilfinningar þessa
fólks vaxa saman á æfingum uns allt
er komið í hnút. Og einnig sýnir
hann okkur hér hversu örðugt það er
rosknum leikkonum, að missa Ijóm-
ann á sviðinu. Ég veit að leikhúsfólk
skilur þennan samtalsþátt Ingmar
Bergman, þann lokaða heim er
opnast þar — heim leikhússins er
ýmist hrindir mönnum frá eða opnar
þeim allar dyr, nema máski þær er
liggja út í lífið aftur. Þetta er harður
heimur og okkur ber að virða þaö
fólk er þar starfar og ekki síður hina
er hrekjast þaðan vegalausir. Fyrir
einstaka menn er þessi heimur hins
vegar nánast eins og móðurkviður,
eða þannig lýsir Bergman leikstjórn-
arstarfi sínu í viðtalsbókinni,
Bergman on Bergman: Þegar ég
byrja að leikstýra er einsog ég sé að
fara að leika mér. Ég sé sjálfan mig
ljóslifandi við dótakassann ... og ég
skil ekki af hverju fólk borgar mér
fyrir það sem ég er að gera í dag,
umgengst mig af virðingu og jafnveí
hlýðir mér í einu og öllu.
ólafur M.
Jóhannesson
ÚTVARP/SJÓNVARP
„Matur og næring“
2040.
í kvöld sýnir
sjónvarpið fyrsta
þáttinn af fimm,
sem það hefur látið gera um
næringu og hollt mataræði.
Fléttað er saman umræðu og
fræðslu og matreiðslu
skemmtilegra og hollra rétta.
í fyrsta þætti verður fjallað
um fisk og birtast hér þær
uppskriftir, sem kenndar
verða í kvöld.
Karfaflök með fyllingu
2 frekar stór karfaflök roð- og
beinhreinsuð.
2 msk. sítrónusafi.
Vi tsk. salt.
pipar á hnífsoddi.
'/1 laukur, saxaður.
1—2 tómatar i sneiðum.
V4 græn paprika í litlum bit-
um.
rósmarín.
ostsneiðar (26% t.d. Óðalsost-
ur).
(ílóAaður Hskur
1 fiskflak (500 g) ýsa eða smá-
lúða.
M tsk. salt.
pipar — örlítið.
1—2 msk. brætt smjör eða
matarolía.
2 msk. brauðmylsna.
Skraut
Sitrónubátar, steinselja.
1. Leggið roðdregin og
beinhreinsuð flök í smurt
eldfast mót (ef smálúðu-
flök eru notuð má hafa roð-
ið og láta það snúa upp).
2. Penslið fiskinn með olíu og
bræddu smjöri og stráið
salti, pipar og brauð-
mylsnu yfir.
3. Glóðið f miðjum ofni í
10—15 mín.
4. Látið sítróubáta og stein-
seljugreinar yfir.
Berið soðnar kartöflur,
hrátt salat og gróft ósmurt
brauð með.
Matarolía til að pensla með.
1. Leggið annað karfaflakið i
smurt, eldfast mót.
2 Stráið salti og pipar á bæði
flökin og hellið sítrónusaf-
anum yfir.
3. Látið lauk, tómatsneiðar
og paprikubita yfir. Stráið
rósmarín yfir og hyljið
fyllinguna með ostsneið-
um.
4. Leggið hitt flakið ofan á,
penslið með matarolíu.
5. Látið mótið neðarlega f
200° heitan ofn og bakið
um 30 min.
6. Leggið ostsneiðar yfir og
bakið áfram í 5—10 mín.
Fljótlegur hádegisverður
Síld úr edikslegi.
Harðsoðin egg.
Sýrðar rauðrófur.
Bananar.
Soðnar karöflur.
Flatbrauð eða rúgbrauð.
Ein aðalsöguhetjanna í „Þyrnifuglunum", Meggie, er orðin fullvaxta og tekur breska
leikkonan Rachel Ward við hlutverki hennar. Presturinn, sem leikinn er af Richard
Chamberlain, á nú fullt í fangi með að standast freistingarnar.
„Þyrnifuglarnir"
Þriðji þáttur
„Þyrnifugl-
__________anna" er á dag-
skrá sjónvarps í kvöld. í
síðasta þætti gerðist það,
helst, að Marý Carson
kostar Meggie í klaust-
urskóla, þar sem faðir
Ralph heldur verndar-
hendi yfir henni. Fee er
barnshafandi og Frank
rífst heiftarlega við
Paddy, sem þá segir hon-
um að hann sé óskilget-
Björg Einars-
dóttir flytur í
_________dag einn af
þáttum sínum um líf og
starf íslenskra kvenna.
Björg sagðist í dag ætla
að fjalla um tvær konur,
Ólöfu Finsen, landshöfð-
ingjafrú, sem dvaldist hér
á landi frá 1865 til 1882 og
nemanda hennar í tónlist-
arkennslu, önnu Péturs-
son.
„Frú Finsen var
danskrar ættar, fædd
1835 og dáin 1908, en gift
inn. Frank ákveður þá að
fara að heiman.
I kvöld tekur ný leik-
kona við hlutverki
Meggie, breska leikkonan
Rachel Ward, sem m.a.
sást í kvikmyndahúsum
hér fyrir skömmu í aðal-
hlutverki myndarinnar
„Einn gegn öllum"
(Against all odds). Sam-
band prestsins, sem leik-
inn er af Richard Chamb-
erlain og Meggie verður
manni af íslenskum ætt-
um, sem gegndi hér háu
embætti," sagði Björg.
„Sjálf lét hún svo um
mælt, að bestu ár ævi
sinnar hafi verið hér á ís-
landi. Hún var vel mennt-
uð í tóniistarfræðum, lyfti
hér sönglífi og kenndi
Önnu Pétursson að leika á
hljóðfæri. Anna kenndi
síðan næstu kynslóðum
píanóleik í 60 ár. Anna
sagði, þegar hún vildi
þakka frú Finsen vega-
nestið: „Ég gerði það ekki
stöðugt nánara, enda er
hún orðin fullþroska kona
og presturinn reynist
mannlegur, eins og við var
að búast. Mary Carson
hverfur af sjónarsviðinu í
kvöld og margt fleira
skeður, sem óþarfi er að
tíunda hér, svo spennan
minnki ekki. Þýðandi
„Þyrnifuglanna" er Óskar
Ingimarsson.
Björg Einarsdóttir
beinlínis fyrir yður, held-
ur fyrir æskulýð íslands".
Önnu var annt um allt
sem snerti framfarir hér
á landi.“
21.10.
Ólöf Finsen og
Anna Pétursdóttir
11.15.
ÚTVARP
AIIÐMIKUCHkGUR
7. nóvember
7.00 Veðurfregnir. Fréttir.
Bæn.
A virkum degi. 7.25 Leikfimi.
7.55 Daglegt mál. Endurt.
þáttur Siguröar G. Tómas-
sonar frá kvöldinu áöur.
8.00 Fréttir. Dagskrá. 8.15
Veðurfregnir.
Morgunorð: — Guðmundur
Hallgrímsson talar.
9.00 Fréttir.
9.05 Morgunstund barnanna:
.Breiðholtsstrákur ter I
sveit“ eftir Dóru Stefánsdótt-
ur. Jóna Þ. Vernharðsdðttir
les (6).
9.20 Leikfimi. 9.30 Tilkynn-
ingar. Tónleikar. 9.45 Þing-
fréttir.
10.00 Fréttir. 10.10 Veöur-
fregnir. Forustugr. dagbl.
(útdr.).
10.45 Islenskir einsöngvarar og
kórar syngja.
11.15 Or ævi og starfi Islenskra
kvenna. Umsjón: Björg Ein-
arsdóttir.
11j*5 Tónleikar.
12.00 Dagskrá. Tónleikar. Til-
kynningar.
12J0 Fréttir. 12.45 Veöur-
fregnir. Tilkynningar. Tón-
leikar
13.20 Barnagaman. Umsjón:
Gunnvör Braga.
13.30 íslensk dægurlög.
14.00 .A Islandsmiöum" eftir
Pirre Loti. Séra Páll Pálsson
á Bergþórshvoli les þýðingu
Páls Sveinssonar (10).
14J0 Spænsk rapsódla eftir
Maurice Ravel. Sinfónlu-
hljómsveitin I Parls leikur:
Herberg von Karajan stj.
14A5 Popphólfið — Jón Gúst-
afsson.
15.30 Tilkynningar. Tónleikar.
16.00 Fréttir. Dagskrá. 16.15
Veöurtregnir.
16J0 Slðdegistónleikar. Sin-
fónla nr. 2 I e-moll op. 27
eftir Sergei Rachmaninoff.
Flladelfluhljómsveitin leikur;
Eugene Ormandy stj.
17.10 Síðdegisútvarp
Tilkynningar
18.45 Veöurtregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Kvöldfréttir. Tilkynningar.
19J75.Aftanstund
Barnaþáttur með innlendu
og erlendu efni sem veröur á
þessa leið: Söguhornið —
Hnyklarnir, ævintýri. Sögu-
maður Þorbjörg Kolbrún As-
grlmsdóttir. Myndir gerði
Herdfs Hubner. Litli sjóræn-
inginn: þýsk brúöumynd.
Þýöandi Salóme Kristins-
dóttir. Tobba: þýskur brúöu-
myndaflokkur. Þýðandi
Kristrún Þórðardóttir. Sögu-
maður Þurlöur Magnúsdóttir.
Högni Hinriks: bresk teikni-
mynd.
19Æ0 Fréttaágrip á táknmáli.
20.00 Fréttk og veður.
20.30 Auglýsingar og dagskrá.
20.40 Matur og næring.
1. Formáli og fiskur. Fyrsti
þátturinn af fimm sem Sjón-
19.50 Daglegt mál. Sigurður G.
Tómasson flytur.
20.00 Otvarpssaga barnanna:
. Ævintýri úr Eyjum" eftir Jón
Sveinsson. Gunnar Stefáns-
son byrjar lestur þýöingar
Freysteins Gunnarssonar.
20.20 Mál til urrræöu. Matthlas
Matthlasson og Þóroddur
Bjarnason stjórna umræöu-
þætti fyrir ungt fólk.
21.00 Frá tónlistarhátiöinni I
Bergen. Eva Knardahl leikur
á pianó 25 þjóðvlsur og
dansa op. 17 eftir Edvard
AIIÐMIKUCMkGUR
7. nóvember
varpið hefur látiö gera um
næringu og hollt mataræði.
Fléttað er saman umræöu
og fræöslu um næringarefni
fæöunnar og matreiöslu
skemmtilegra og hollra rétta.
I hverjum þætti er fjallaö um
einn flokk fæðu og I fyrsta
þætti verður fiskur fyrir val-
inu. Gestir I þessum þætti
veröa Guðmundur Þorgeirs-
son læknir og Alda Möller
dósent við Háskóla Islands.
Umsjónarmaður Laufey
Steingrlmsdóttir næringar-
fræöingur. Upptöku stjórn-
aði Kristln Pálsdóttir.
21.10 Þyrnifuglarnir.
Þriöji þáttur. Framhalds-
myndaflokkur I tlu þáttum,
gerður eftir samnefndri
skáldsögu Colleen McCull-
Grieg. (Frá tónleikum á
Troldhaugen 26. mal sl.)
21.30 Útvarpssagan: .Hel" eft-
ir Sigurð Nordal. Arni Bland-
on les (2).
22.00 .Morgundraumur", Ijóö
eftir Gustaf Fröding. Knútur
R. Magnússon les þýðingu
Magnúsar Ásgeirssonar.
22.15 Veöurfregnír. Fréttir.
Dagskrá morgundagsins.
Orð kvöldsins.
w as Skilyrði fyrir friöi. Hannes
H. Gissurarson flytur fimmta
og slöasta erindi sitt.
oughs. Aöalhlutverk: Rich-
ard Chamberlain, Rachel
Ward og Barbara Stanwyck.
Efni slðasta þáttar: Mary
Carson kostar Meggie I
klausturskóla þar sem faðir
Ralph heldur verndarhendi
yfir henni. Fee er barnshaf-
andi og Frank hellir sér yfir
Paddy, sem I Ijóstrar þvl upp
að hann sé óskilgetinn.
Frank ákveöur þá að fara að
heiman. Þýöandi Óskar Ingi-
marsson.
22.00 Kastljós.
Þáttur um erlend málefni.
Meöal annars veröur fjallað
um forsetakosningarnar I
Bandarlkjunum og úrslit
þeirra. Umsjónarmaöur Einar
Sigurðsson.
22.35 Fréttir I dagskrárlok.
23.15 Islensk tónlist. a. „Þórar-
insminni" ettir Þórarin Guö-
mundsson I útsetningu Dr.
Victors Urbancic. Sinfónlu-
hljómsveit Islands lelkur; Páll
P. Pálsson stj. b. Þrjú Islensk
þjóðlög I útsetningu Hafliða
Hallgrlmssonar. Höfundur
leikur á selló, Halldór Har-
aldsson á planó.
23-45 Fréttir. Dagskrárlok.
RÁS 2
MIÐVIKUDAGUR
7. nóvember
lO-OO—12.00 Morgunþáttur
Róleg tónlist. Viðtal. Gesta-
plötusnúöur. Ný og gömul
tónlist.
Stjórnendur: Kristján Sigur-
jónsson og Jón Olafsson.
1A00—15.00 Út um hvippinn
og hvappinn
Létt lög úr hinum ýmsu átt-
um.
Stjórnandi: Inger Anna Aik-
man.
15.00—16.00 Ótroönar slóðir
Kristileg popptónlist.
Stjórnendur: Andri Már Ing-
ólfsson og Halldór Lárusson.
16.00—17.00 Nálaraugað
Djass rokk.
Stjórnandi: Jónatan Garð-
arsson.
17-°°—18.00 Tapaö fundið
Sögukorn um soul tónlist.
Stjórnandi: Gunnlaugur Sig-
fússon.
SJÓNVARP