Morgunblaðið - 07.11.1984, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 7. NÓVEMBER 1984
27
——iwwr -rr- < ■ w ttítm.Main m > i-i .unmiut frT-TB-tw;*ffiaw *
Seðlabankabyggingin er smám saman að taka á sig endanlega mynd. Morgunbiaðið/Ól. K. Mag.
Seölabankabyggingin:
Zink-þak og gabbró-
klæðning á lokastigi
Kostnaður rúmar 3 milljónir
rafmagnsverðs til þessa iðnaðar í
Evrópu og fyrir vestan haf. í öðru
lagi að endurskoðaður yrði aðal-
samningur varðandi skatta. Þá
lýsti Alusuisse áhuga á stækkun
ISAL með þátttöku nýs eða nýrra
eignaraðila og einnig taldi fyrir-
tækið möguleika á eignaraðild is-
lenska ríkisins. Alusuisse taldi þá
og ekkert því til fyrirstöðu að
samkomulag ætti að geta náðst
um öll þess atriði fyrir 1. apríl
1983. Fundað var 22. nóvember og
6.-7. desember. „Fundir þessir
skiluðu engum árangri," segir m.a.
í skýrslu iðnaðarráðherra um
orku- og iðnaðarmál árin
1980-1983.
Afundinum í byrjun desember
1982 dró til tiðinda svo hrikti
í stjórnarsamstarfinu. Guðmund-
ur G. Þórarinsson fulltrúi fram-
sóknar í álviðræðunefnd lagði
fram á fundi nefndarinnar 6. des-
ember tillögu að tilboði til Alu-
suisse, sem m.a. fól í sér 20%
hækkun raforkuverðs frá og með
1. febrúar, þ.e. úr 6,45 mill í 7,74
mill. Daginn eftir, 7. desember,
lauk viðræðum iðnaðarráðherra
og Alusuisse án árangurs, og 8.
desember sagði Guðmundur G. sig
úr álviðræðunefndinni. Hann
sagði m.a. í snörpum umræðum á
Alþingi daginn eftir, að hann vildi
ekki sitja í álviðræðunefnd sem
iðnaðarráðherra ræki eins og
rússneskt hænsnabú. í þeim sömu
umræðum á Alþingi tilkynnti
Hjörleifur iðnaðarráðherra, að
hann myndi leggja fram tillögu í
ríkisstjórninni um einhliða að-
gerðir af hálfu íslendinga í deilu-
málunum við Alusuisse. Hann
sagði orðrétt: „Ég mun í næstu
viku leggja fram tillögu í ríkis-
stjórn um einhliða aðgerðir sem
miða að hækkun raforkuverðs og
leiðréttingu vegna vantalins hagn-
aðar ÍSALs.“
Ráðherrann leysti upp álvið-
ræðunefndina eftir að Guðmundur
G. Þórarinsson sagði sig úr henni
og þá virtist fátt geta leyst úr
þeim hnúti sem samningamálin
voru komin í. Ádeila á vinnubrögð
Hjörleifs var hörð. Málgagn þá-
verandi sjávarútvegsráðherra og
formanns Framsóknarflokksins,
Steingríms Hermannssonar, Tim-
inn, ásakar iðnaðarráðherra m.a.
fyrir óbilgirni í leiðara 11. des-
ember 1982 sem ber heitið „Hjör-
leifur er ekki þjóðin". Sagði þar
m.a.: „Illu heilli fór iðn-
aöarmálaráðherra aðra leið. Hann
lagði aðaláherslu á þjarkið um
framkvæmda- og skattamálin,
sem eðlilegt var að gengju til
dómstólanna, en vanrækti að
knýja á um endurskoðunina og
hækkun orkuverðs." Síðar sagði:
„Þetta er ekki að stuðla að ein-
ingu, heldur sundrungu. Hér er
ekki verið að taka tillit til þjóðar-
vilja. Hér er það vilji Hjörleifs
Guttormssonar eins, sem er látinn
ráða. Hjörleifur Guttormsson
verður að átta sig á því, að hann er
ekki þjóðin. Vilji hann koma á
þjóðareiningu um álmálið verður
hann að breyta um vinnubrögð.
Annars er hann að sundra þjóð-
inni um þetta mikla hagsmunamál
hennar."
Hjörleifur brást við ádeilum
samherja sinna í ríkisstjórn
með því að lýsa yfir, að hann teldi
rökrétt framhald þeirra að borið
yrði fram vantraust á sig sem iðn-
aðarráðherra. Sjávarútvegsráð-
herra, Steingrímur Hermannsson,
svaraði því til að ekki kæmi til
greina af þeirra hálfu að flytja
slíka tillögu, en í viðtali við Tím-
ann 15. desember 1982 sagði hann
ennfremur: „... en því er ekki að
neita, að við erum orðnir ansi
langþreyttir eftir því, að alvöru-
viðræður um hækkun á raforku-
verðinu hefjist."
Steingrímur Hermannsson var
ekki einn um að vera orðinn
langþreyttur á þessum tíma. DV
sagði m.a. í leiðara undir fyrir-
sögninni „Klúðrari afhjúpaður":
„Ósigur Hjörleifs felst fyrst og
fremst í að opinberast landslýð
sem einstrengingur, sem getur
ekki agað álviðræðunefnd sem
einhuga samningsaðila við Svissn-
eska álfélagið. Hann virðist skorta
lipurð stjórnmálamannsins."
Þjóðviljinn, málgagn Hjörleifs,
varði hann dyggilega. Þar mátti á
þessum tíma líta fyrirsagnir eins
og „Þjóðarsamstaða rofin“, and-
mælendum Hjörleifs var þar m.a.
núið því um nasir að vera hand-
bendi hins erlenda auðhrings,
Alusuisse, og fleira í þeim dúr. 011
báru skrif Þjóðviljans á þessum
tima pólitískan svip, en afstaða
Alþýðubandalagsins til erlendra
stóriðjufyrirtækja er alþjóð kunn
og oft var sú spurning sett fram,
hvort þar væri ekki að leita svara
við framgöngu Hjörleifs Gutt-
ormssonar í álmálinu.
Enn hófust skeytasendingar
milli iðnaðarráðherra og Alu-
suisse. Þann 21. desember 1982
sendi iðnaðarráðherra m.a. skeyti
til Alusuisse þar sem hann lagði
fram tillögu að „samkomulags-
grundvelli". Þar voru í níu liðum
talin þau atriði sem gerðardómur
þriggja „sérfróðra íslenskra lög-
fræðinga" átti að fjalla um. Var
þetta í fyrsta sinn sem því var
hreyft að lögfræðingarnir væru
allir íslenskir. Jafnframt lagði
ráðherra til að Alusuisse sam-
þykkti frá 1. janúar 1983 upp-
hafshækkun á raforku úr 6,45
millum í 10 mill, en iðnaðarráð-
herra krafðist 6. maí 1982 upp-
hafshækkunar í 9,5 mill, eins og að
framan greinir. Fór ráðherrann
fram á fund um „sáttatillöguna"
28. og 29. desember. Alusuisse vís-
aði í svari sínu til tillagna sinna
frá 10. nóvember og sögðust for-
ráðamenn þess ekki geta mætt til
funda í lok desember, en lýsa yfir
vilja til að stuðla að fundi sér-
fræðinga beggja aðila.
Umrætt „sáttatilboð" sendi
Hjörleifur eftir ríkisstjórn-
arfund 21. desember en þá ákvað
ríkisstjórnin að hittast aftur 28.
desember 1982. Það kom fram í
viðtali við Steingrím Hermanns-
son sjávarútvegsráðherra, er
iðnaðarráðherra hafði haldið einn
blaöamannafundinn enn um mál-
ið, þann 22. desember 1982, og til-
kynnti að Alusuisse hefði verið
sent skeytið, að hann, þ.e. sjávar-
útvegsráðherra, hefði reiknað með
að ríkisstjórnin fengi að kynna sér
tilboðið áður en það yrði sent og
að það yrði rætt nánar á fundin-
um 28. desember 1982. Hjörleifur
svarar því til í Þjóðviljanum á að-
fangadag, að svo virtist sem
Steingrímur Hermannsson for-
maður Framsóknarflokksins „vilji
leika tveim skjöldum í málinu“.
Lokaafskipti Hjörleifs Gutt-
ormssonar í ráðherratíð hans
voru eflaust táknræn fyrir öll af-
skipti hans af álmálinu og hversu
málið var komið I gjörsamlega
óleysanlegan hnút. Um áramótin
tilkynnti fjármálaráðuneytið, en
Ragnar Árnalds flokksbróðir
Hjörleifs var þá fjármálaráð-
herra, að framleiðslugjald ÍSALs
fyrir árið 1976 hefði verið hækkað
einhliða um 498.309 Bandaríkja-
dali, sem ÍSAL mótmælti harð-
lega. Þá lagði iðnaðarráðherra
fram á Alþingi frumvarp — þing-
mannafrumvarp — þar sem m.a.
var lagt til að raforkuverð til ál-
versins yrði hækkað einhliða með
lögum frá Alþingi. Þingmanna-
frumvarp þetta dagaði upp á Al-
þingi, áður en ríkisstjórn Gunnars
Thoroddsen fór frá um vorið 1983,
og ekki hvað síst fyrir það, að
sumir samráðherrar Hjörleifs
beittu sér fyrir að frumvarpið
kæmi ekki til afgreiðslu þingsins.
Við stjórnarskiptin 26. maí 1983
lauk þætti Hjörleifs Guttormsson-
ar iðnaðarráðherra í álmálinu.
Það hefur nú verið leitt til lykta
undir forustu Sverris Hermanns-
sonar iðnaðarráðherra, og verður
nú lagt fyrir á Alþingi til staðfest-
ingar. Sú spuming er óneitanlega
áleitin, þegar horft er til baka,
hvort óbilgirni og einstrengingur
hafi orðið til þess að íslensk þjóð
varð af stórum fjárhæðum á með-
an hvorki gekk né rak svo árum
skipti til lausnar þessu vanda-
sama máli.
LAGNING zinkplatna á þak Seðla-
bankabyggingarinnar er langt komin
og klæðning gabbrósteins á súlur að-
albyggingarinnar er á lokastigi. Zink-
ið kostar um 1800 þúsund krónur og
gabbróið eitthvað á aðra milljón.
Stefán Þórarinsson hjá Seðla-
bankanum sagði í samtali við blm.
Mbl. að kostnaður við efnisöflum og
sögun gabbrósteinsins hefði reynst
dýrari en í upphafi var áætlað en
ekki lægju fyrir endanlegar tölur
um kostnaðinn. Sagði hann að
fyrirhugað hefði verið að klæða lág-
bygginguna einnig með gabbróflís-
um en engin ákvörðun hefði verið
tekin um það. Sagði hann að fyrst
yrði kostnaður við klæðningu aðal-
byggingarinnar gerður upp. Stefán
sagði að miðað við upphaflega áætl-
un um kostnað við gabbróið myndi
klæðning lágbyggingarinnar kosta
um 4 milljónir en nú væri ljóst að
kostnaðurinn yrði eitthvað meiri.
Stefán sagði aðspurður um það af
hverju zink væri notað á þak bygg-
ingarinnar að það væri að vísu dýr-
ara en bárujárn en þó aðeins um %
hlutar af kostnaði við kopar. Zinkið
væri hinsvegar mun endingarbetra
og þyrfti minna viðhald en báru-
járn.
Kjöt-
markaður
Kjöt-
markaður
Austurkots-
kjöt
Ljúffengt og safaríkt kornaliö nautakjöt selt á kjötmarkaöi aö Vitastíg
5, miðvikudaginn 7. nóvember kl. 11.00—18.00.
Nautagúllas, nautahakk
ofnsteikur, grillsteikur,
hamborgarar
Heildsöluverð
Magnafsláttur
Kreditkortaþjónusta
Tilraunabúið