Morgunblaðið - 25.11.1984, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. NÓVEMBER 1984
75 áræ
Tryggvi Péturs-
son fy. bankastjóri
Á þessu fagra hausti, meðan
blóm standa enn í görðum þótt
komið sé framyfir þríhelgar og að
jólaföstu, heldur Tryggvi Péturs-
son fv. bankastjóri upp á 75 ára
afmaeli sitt.
Tryggvi Pétursson fæddist á
Eyrarbakka 25. nóvember árið
1909, sonur hjónanna Elísabetar
Jónsdóttur (1878—1969) og Péturs
Guðmundssonar (1858—1922)
skólastjóra þar. Elísabet var dótt-
ir Jóns alþingism. í Eyvindarmúla,
er áður bjó á Hlíðarenda í
Fljótshlíð, Þórðarsonar
(1813—1903) ísleifssonar, bónda,
en Pétur skólastjóri var sonur
Guðmundar Guðmundssonar
(1825-1888), bónda í Votamýri,
Sigurðssonar, bónda þar.
Pétur skólastjóri var á sinni tíð
merkur maður, íauk prófi í Möðru-
vallaskóla, en fékkst við kennslu,
sjóróðra og félagsmál. Þótti merk-
ur kennari og var viðriðinn ýms
félagsmál. Þau Pétur og Elísabet
eignuðust 11 böm, þaraf níu sem
upp komust.
Eftir lát manns sins, fluttist
Elísabet til Reykjavíkur, einkum
að ráði elsta sonar síns, Jóns Ax-
els Péturssonar, og með allan
barnahópinn, en langvinn veikindi
eiginmannsins höfðu vitanlega
skert efnin, sem þó voru eigi mikil
fyrir. Fjölskyldan var stór. Með
tvær hendur tómar var farið suð-
ur til að bjarga sér. Einkum mun
fyrsta árið hafa verið örðugt, en
brátt komust eldri börnin í störf,
og þá fór róðurinn að léttast.
Dr. Guðni Jónsson prófessor
segir í einu rita sinna um Elísa-
betu: „gáfukona og skáldmælt,
hefir ritað greinar 1 blöð um ýms
áhugamál sín“, og hafa þau hjón
þanneigin bæði haft töluvert um
samfélagið að segja og við það að
athuga. Og í þessu athvarfi
frjálsrar hugsunar ól hún börn sín
upp, en á þeim árum var fátíðara
en nú er að konur segðu meiningu
sína á prenti, og einnig hitt að
barnafólk reyndi að hrófla við
ríkjandi skipulagi.
Börn Elísabetar Jónsdóttur og
Péturs Guðmundssonar skóla-
stjóra hlutu öll einhverja skóla-
göngu umfram hið venjulega — og
svo það vegarnesti sem lagt var til
í hennar húsum sérstaklega.
Tryggvi Pétursson fór í mennta-
skóla á sumarvinnu, eins og þá var
títt um marga unglinga og lauk
stúdentsprófi frá Mennta-
skólanum á Akureyri vorið 1931,
fékkst síðan fyrst við kennslu, var
heimiliskennari á Reykjum i
Mosfellssveit.
Árið 1934 réðst Tryggvi Pét-
ursson til starfa hjá Búnaðar-
banka íslands sem þá var að byrja
og var m.a. ritari i Kreppulána-
sjóði bæjar- og sveitarfélaga til
1938, en síðan fulltrúi og deildar-
stjóri i víxladeild bankans, og
lánadeildar 1963—1967, en það ár
var hann valinn til þess að stjórna
fyrsta útibúi Búnaðarbankans
fyrir austan Fjall, eða i Hvera-
gerði, en við þessa útþenslu á
bankanum, kom viðtæk þekking á
búskap og atvinnu honum að
haldi.
Á þessum árum byrjaði Búnað-
bónus efúr 5 ám
samfelldan
tjóníausan
afístnr
Sjóvá vill verðlauna þá ökumenn
sem hafa ekið tjónlaust samfellt
í 5 ár. Á 6. ári fá þeir 55%
bónus af ábyrgðariðgjaldinu
Eftir 10 ára tjónlausan
akstur verður
heildarbónusinn 65% á
hverju iðgjaldsári svo
framarlega sem ökumaður
veldur ekki tjóni.
Þetta boð nær einnig til þeirra
sem hafa vátryggt hjá öðrum
vátryggingarfélögum. Tjónlaus ár
þar koma þeim til góða hjá okkur.
SJÓVÁ TRYGGT ERVELTRYGGT
SJÖVÁ
SUÐURIANDSBRAUT 4 SÍMI 82500
Umboðsmenn um allt land
arbankinn einnig að styðja útgerð
og fiskvinnslu á þessu svæði, og
gat — að öðrum ólöstuðum — lik-
lega ekki fengið hæfari mann, þvi
auðvitað þekkti Tryggvi vel til i
útræðum og verstöðvum á þessum
slóðum, þar sem ýmist var róið úr
sandi, ellegar úr vondum lending-
um.
Frumstæðar hafnir voru þó
komnar á þrem stöðum og hafði
fólk vaxandi vinnu aftur af sjáv-
arafla, eftir að hafa útaf hafnleysi
misst bæði að mestu af þilskipun-
um og eins hinum járnhnoðuðu
úrræðum togaraaldarinnar. Og
eftir miklar peningalegar þján-
ingar, framlengingar, skuldaskil
og uppbyggingu, stóð Búnaðar-
banki íslands traustum fótum i
sveitunum fyrir austan Fjall og
eins í útræðunum.
Frá þessu er greint, því alltof
margir telja að bankastjórar
starfi einkum upp á já og nei, og
að svör fari eftir geðþótta. Og
þannig séð eru þetta auðveldar
stöðuf.
En svona er það ekki á íslandi,
þótt eitthvað sé lánað i munað.
Meginverkið í bankanum er að
tryggja atvinnu, gjaldvörufram-
leiðslu og aðföng.
Sagt hafa mér menn úr Breiðu-
mýri og austur úr öllu, að munað
hafi um að fá Búnaðarbankann
austur, og þar á ofan mann sem
gjörþekkti útræði, stöðugan úr-
synning og einnig fólkið, skapferli
þess og atgervi. — Og svo auðvitað
kjör þess, sem áður voru i rit-
vinnslu bankans fyrir sunnan og
þaráður i doöröntum Kreppulána-
sjóðs, þar sem öll skelfing og þján-
ing islenskra sveita og sjávar-
þorpa í heimskreppunni var skrif-
uð.
Árin fyrir austan Fjall urðu, að
mig minnir, tæplega tólf, og þótt
ég telji það sjálfgefið að Tryggva
hafi þótt það vont að hætta að
vinna og fara að gera ekkert, þeg-
ar hann var kominn á aldur, hygg
ég að kveðjustundin hafi um
margt verið lík og þegar hann
ungur fór með móður sinni og
systkinum upp á vagn, til að leita
úrræða fyrir sunnan, og þegar þau
hjón Guðrún Jónasdóttir og
Tryggvi Pétursson létu niður í
starfslok í Hveragerði og Árnes-
sýslu.
Enn var heimili reist ef svo má
orða það og nú enn í Reykjavik. Og
aftur eru þau tvö, eins og i byrjun
á farsælu hjónabandi fyrir rúm-
lega hálfri öld, en börnin eru auð-
vitað fyrir lifandislöngu alfarin að
heiman; dæturnar fjórar. Og þvi
byrjuðu þau nú búskapinn i
Reykjavík að vissu leyti eins, þótt
fá heimili þekki ég, þar sem jafn
mikill kærleikur er milli foreldra
og barna og hjá þeim. Og þess
hafa fleiri notið.
Dagur gránar f vöngum. Enn
leggst að vetur. Timi hefur liðið.
Lika miklir tímar. Þess vegna geta
Tryggvi og Guðrún og nær allir
jafnaldrar þeirra sagt okkur að
bjart sé framundan, líka hjá þeim
er sigla í kvöldsól.
Jónas Guðmundsson,
rithöfundur.

1 f ■
MorgunblmAið/Bjarni
Á myndinni eru talið frá vinstri: Halldór Guðmundsson útgifustjóri, Silja
Aðalsteinsdóttir ritstjóri Tfmarits MM og Árni Einarsson frkvstj.
Mál og menning:
Sex pappfrskiljur
MÁL OG MENNING gefur nú m.a.
út sex pappírskiljur í bókaflokki,
sem hefur hlotið samnefnið uglur.
Halldór Guðmundsson, útgáfu-
stjóri, sagði á blaðamannafundi í
vikunni, að innbundnar bækur
væru nær eingöngu keyptar til
jólagjafa, en hins vegar hefði sala
á erlendum pappírskiljum ætíð
verið mikil og jöfn yfir allt árið.
Væri það nú vonin að svo yrði
einnig um islenskar kiljur af þessu
tagi. Uglurnar eru prentaðar á
samskonar pappír og innbundnar
bækur og f heldur stærra broti en
erlendar vasabrotsbækur. Verðið
er á bilinu 3—400 krónur.
Tvær af uglunum verða einnig
innbundnar og hækka þá um
helming í verði. Eru það ný
skáldsaga eftir Árna Bergmann,
„Með kveðju frá Dublin“ og
skáldsagan „Jólaóratórían”, eftir
Göran Tunström i þýðingu Þórar-
ins Eldjárns. Hinar uglurnar fjór-
ar eru Snorra-Edda eftir texta
Konungsbókar í útgáfu Heimis
Pálssonar; leikrit Olafs Hauks
Símonarsonar, „Milli skinns og
hörunds"; „ógnarráðuneytið“ eftir
Graham Greene i þýðingu Magn-
úsar Kjartanssonar og í endurút-
gáfu, barnasagan „Bróðir minn
ljónshjarta" eftir Astrid Lind-
gren.
Jólabækur Máls og menningar i
ár auk uglanna verða alls 30 titlar.
Þeirra á meðal má nefna bókina
„Eins og gengur“, endurminningar
Sigurðar Thoroddsens verkfræð-
ings og „Skaftáreldar 1783-1784“,
sem samanstendur af samtfma-
skýrslum og fræðigreinum.