Morgunblaðið - 23.01.1985, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, MIDVIKUDAGUR 23. JANÚAR 1985
29
kuggahverfis
Morgunblaöið/Friðþjófur.
skipulagsnefndar, Björn Hallsson,
forstöðumaður Borgarskipulags, við
hvernig byggðin rís hærra og
hærra upp eftir hallandi landi
austurbæjarins að baki húsunum
við sjóinn."
Frá þessum hugmyndum um
„stórar húseiningar með rólegu
yfirbragði“, er horfið enda taldar í
ósamræmi við „smágert en órólegt
yfirbragð byggðarinnar að baki“.
Höfundar telja upp nokkra kosti
fyrir hinu nýja skipulagi. Þeir
telja þá helstu vera:
1. Yfirbragð byggðarinnar verð-
ur fremur smágert og svipar í ein-
ingum til þess mælikvarða sem
kemur fram í byggðinni að baki.
2. Mögulegt er að nýja byggðin
og sú eldri tvinnist saman á eðli-
legan hátt, því stærðum og form-
um svipar til gerðar eldri byggð-
arinnar þegar þær nálgast.
3. Hægt er að ná hárri nýtingu
án þess að byggðin virki mjög
mikil eða rosaleg, þar eð hún verð-
ur ekki skynjuð sem einn massi
eða 2—3 miklir massar milli
gatnamóta.
4. Vegna breytilegrar hæðar og
fremur smárra eininga, mun
byggðin að baki sjást nokkuð vel,
undir mismunandi sjónarhornum.
5. Á ýmsan hátt má njóta fjöl-
breytilegs útsýnis frá íbúðum og
hugsanlega opnum svæðum innan
byggðarinnar.
6. Síður er hætta á miklum
skuggamyndunum saman borið
við raðir jafnhárra bygginga.
Þá er nefnt, að auðvelt sé að
blanda verslunar- og þjónustu-
starfsemi, ásamt hugsanlegri
menningarstarfsemi innan um og
utan með, án þess að sú starfsemi
láti mikið yfir sér í heildarsvip-
móti byggðarinnar, til dæmis
samanborið við stærri og flatari
massa.
Lögð er áhersla á að útsýni
verði frá byggðinni í holtinu fyrir
ofan um leið og hún sjáist yfir
nýju byggðina. Gert er ráð fyrir
að Lindargötuskóli verði nýttur
sem barnaskóli og lóð hans stækk-
uð og að Austurbæjarskóli verði
unglingaskóli hverfisins, en sér-
staklega er tekið fram að þessar
hugmyndir séu fram settar án
samráðs við Fræðsluráð Reykja-
víkur.
ir deiluaðila
neytinu, sem hafa fjallað um þetta
mál og forstjóri Ríkismats sjávar-
afurða. Við ræddum þetta mál
fram og tilbaka og meðal annars
greindu þeir frá sínum sjónarmið-
um. Þegar klukkan var farin að
nálgast tvö þurfti ég að fara, á ann-
an mjög áríðandi fund, enda hafði
allt komið fram sem þurfti að
koma fram og engin ósk var um
það af þeirra hálfu að hafa fundinn
lengri. Það sem Snæbjörn segir í
þessari frétt er því vitleysa í einu
orði sagt og ég get nú vart trúað
því að félagar hans í sendinefnd-
inni taki undir þessi orð hans. Ann-
ars finnst mér alltaf undarlegt af
blöðum, hvort sem það er Þjóðvilj-
inn eða önnur blöð, að að birta
fréttir sem þessar án þess að tala
við nema annan aðilann."
Halldór Ásgrímsson sagði enn-
fremur að málið væri margþætt. „í
fyrsta lagi fjallar það um matið á
skelinni og það höfum við verið að
kanna því það heyrir undir okkur. I
Oðru lagi er þarna um að ræða al-
menn samskiptamál, sem erfitt er
fyrir okkur að dæma um. f þriðja
lagi hafa orðið þarna eins og víða
annars staðar árekstrar um það
hvenær skuli veiða og vinna skel-
ina. Vinnslustöðvarnar vilja eitt í
því og sjómennirnir annað. Það er
ávallt verið að reyna að samræma
það og fá um það samkomulag á
milli aðila og við hér í ráðuneytinu
höfum oft gengið í það að reyna að
samræma þau sjónarmið sem um
má deila hvað við eigum að skipta
okkur mikið af, en það höfum við
gert, og það höfum við einnig verið
að reyna að gera í þessu tilviki. Ég
vona bara að menn komi þessum
málum í lag sín á milli, en það er
náttúrulega fyrst og fremst undir
því komið hvernig viðkomandi aðil-
um heima fyrir tekst til, en ekki
bara hér í sjávarútvegsráðuneyt-
inu,“ sagði Halldór Ásgrímsson.
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir JÓHÖNNU KRISTJÓNSDÓTTUR
Portúgal:
Nú fer að færast fjör í
leikinn þegar forsetakosn
ingar eru á næsta leiti
Rétt eina ferðina enn hefur nú slegið í brýnu milli þeirra Mario Soares
forsætisráðherra og Ramalho Banes Portúgalsforseta. Eins og sagt hefur
verið frá í fréttum þótti Eanes taka upp í sig hressilega og næsta
óviökunnanlega, þegar hann flutti portúgölsku þjóðinni nýárskveðjur
sínar. Hann gagnrýndi þar stjórn Mario Soares harðlega fyrir að hafa
litlum sem engum árangri náð í efnahagsráðstöfunum sínum og taldi
sýnt, að portúgalskir borgarar gætu lítilla breytinga vænzt á árinu 1985,
sem til batnaðar horfðu. Soares og Mota Pinto aðstoðarforsætisráðherra
risu snarlega gegn þessari gagnrýni og Soares orðaði það svo, að engu
væri líkara en Portúgalsforseti hefði tekið að sér forystu stjórnarandstöð-
unnar, alténd hefði hann í ávarpinu verið málpípa hennar og farið út fyrir
öll sæmandi mörk þjóðhöfðingja.
Menn hafa velt fyrir sér
hvað hafi valdið því, að
Eanes greip til þessarar gagn-
rýni, því að flestir virðast sam-
mála um að hún hafi verið ákaf-
lega óviðkunnanleg, þegar í huga
er haft hver staða forsetans er.
Ýmsir fréttamenn í Portúgal eru
á þeirri skoðun, að þetta hafi
verið þrauthugsað „bragð" hjá
Eanes, enda er nú kjörtímabil
hans hið seinna senn á enda og
samkvæmt portúgölsku stjórn-
arskránni má forseti ekki sitja
nema tvö kjörtímabil. Það hefur
verið opinbert um langa hríð, að
Mario Soares forsætisráðherra
sem nú er sextugur ætli sér emb-
ættið og telji það réttan endi á
litríkum og oft umdeildum
stjórnmálaferli. Hinu er svo ekki
að leyna, að Eanes forseta hefur
hugnazt það æ betur eftir því
sem liðið hefur á kjörtímabilið,
að vera í sviðsljósinu og þegar ég
var í Portúgal á sl. sumri var
manna á meðal talað um, að
hann hygðist stofna sérstakan
stjórnmálaflokk. Eanes gerði sér
vonir um að slíkur Eanistaflokk-
ur sópaði til sín fylgi og þar með
gæti hann áfram verið í sviðs-
ljósinu og jafnvel safnað til sín
enn meiri völdum en hann hefur
haft sem forseti. Flokkur þessi
hefur ekki verið formlega stofn-
aður enn en það er greinilegt af
öllu, að forsetinn hefur úti öll
spjót að kanna hverjar undir-
tektir hann myndi fá. Að sögn
kunnugra hefur þessi flokks-
stofnun ekki fengið þann
hljómgrunn meðal fólks, sem
gert var ráð fyrir, þegar hún
kom fyrst til tals. Sannleikurinn
virðist vera sá, að Portúgalir eru
orðnir dálítið þreyttir á Eanes
og þykir hann á seinna kjörtíma-
bilinu einkum og sér í lagi hafa
sýnt af sér alls konar hégóma-
skap og eftirsókn eftir því að
vera sýknt og heilagt í sviðsljós-
inu. Hann hefur reynzt firna
veizluglaður maður og hefur
ekki horft i að eyða í alls konar
útgjaldaliði þeirrar tegundar
miklum fúlgum, þótt hann haldi
síðan uppi gagnrýni á stjórnina
fyrir að bæta ekki hag fólks með
raunhæfum aðgerðum. Kona
hans, Manuela, hefur ekki síður
verið dýr í rekstri en bóndi
hennar og kostnaður við forseta-
embættið farið langt fram úr
öllum áætlunum. Þegar þess er
svo gætt ofan á annað að
mönnum þykir Eanes ekki sér-
lega málsnjall maður né sköru-
legur sem forseti er einsýnt að
landar hans munu að líkindum
ekki harma það neitt sérlega
þótt þau hjón hverfi úr forseta-
höllinni. Og það eru vissulega
áhöld um, hvort menn kæra sig
vera rétt kjörinn, eins og sjálf-
sagt er í lýðræðisríkjum. Nú er
nokkurn veginn víst að kommún-
istar munu bjóða fram þó ekki
væri nema til málamynda og Di-
ego Freitas do Amaral, fyrrver-
andi leiðtogi Miðdemókrata, hef-
ur um hríð rennt löngunaraug-
um til forsetaembættisins og
hefur hug á framboði, eftir því
sem bezt er vitað. Verði Eanista-
flokkurinn stofnaður fyrir for-
MoU Pinto
um að fara að veita honum
brautargengi í pólitísku vafstri,
að fenginni þessari átta ára
reynslu.
Fáir efast um að Mario Soares
muni hljóta kosningu sem næsti
forseti Portúgals. Hann er
stjórnmálamaöur og þjóðhöfð-
ingi á heimsmælikvarða segja
Portúgalir, hvort sem þeir nú
fylgja stjórnmálaskoðunum
hans eða ekki. Soares hefur í
þessari samsteypustjórn þótt
samvinnuþýðari en áður og ekki
nokkur vafi á því, að klókindi
hans hafa átt mestan þátt í að
halda henni saman þrátt fyrir að
róðurinn hafi oft verið þungur
og menn greini á hversu miklum
árangri hún hefur náð. Nú
skömmu fyrir jólin fór að vísu
allt í bál og brand í stjórnarbúð-
unum, vegna væntanlegra for-
setakosninga. Soares taldi eðli-
legt að Sósíaldemókratar PSD
styddu forsetaframbjóðanda PS,
þ.e. sjálfan sig, en PSD var stað-
ráðinn í að finna sinn eigin
kandidat. Mikil reiði varð meðal
margra sósialista vegna þessa.
Reglur um forsetakjör í Portú-
gal eru á þann veg að forseti
þarf ákveðinn meirihluta til að
Diego Freitas do Amaral
setakosningarnar eru þá fram-
bjóðendur orðnir a.m.k. fimm og
þrátt fyrir óhemjuvinsældir
Mario Soares er ótrúlegt að hon-
um takist að ná meirihluta í
fyrstu umferð. Sósíalistar töldu
því sjálfsagt og eðlilegt að sam-
starfsflokkurinn fylkti liði að
baki Soares. Á síðustu stundu
greiddi Soares sjálfur úr málun-
um og kvað upp úr með það að
ekki væri óeðlilegt að PSD byði
fram. Fögnuðu þá menn ákaft og
töluðu enn um stjórnvizku og
víðsýni Soares, svo að hann gæti
náttúrulega sem hægast grætt
dálítið af atkvæöum út á þetta.
Alténd finnst ýmsum eftir
einhverju að slægjast, en þá eru
líka komnar upp raddir um, hver
gæti tekið við af Mario Soares ef
hann yrði kjörinn forseti. Innan
Sósialistaflokksins eru nokkrir
sem telja sig vel til þess fallna.
Þar á meðal er Jaime Gama
utanrikisráðherra og raunar
nokkrir aðrir. Svo á tíminn eftir
að leiða í ljós hvort portúgalskir
kjósendur styðja sósialistaflokk
sem hefur engan Soares.
Jóbaaoa Kristjónsdóttir er blm. í
erl. íréttadeild Morguoblaósins.
4
4