Morgunblaðið - 01.02.1985, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 1. FEBRÍJAR 1985
Dómur Hæstaréttar varöandi bifreiðir:
Hyllt í leikslok —»»»
Leikritið Gertrude Stein, Gertrude Stein, Gertrude Stein var frumsýnt í Litla sviði ÞJóðleikhússins ígærkvöldi.
Helga Bachmann leikur titilhlutverkið og jafnframt eina hlutverkið. Er Helga á sviðinu allan tímann, eða í tvo
og hálfan tíma. í leikslok var Helga hyllt lengi og innilega af áhorfendum og á myndinni sést forseti íslands,
Vigdís Finnbogadóttir, fagna Helgu. Á myndinni er ennfremur Gísli Alfreðsson, þjóðleikhússtjóri.
gefíð út fyrir kaupunum, en bifreiðin
var ekki umskráð hjá Bifreiðaeftir-
liti ríkLsins.
Fyrri eigandi átti í greiðsluerf-
iðleikum og var tekinn t'l gjald-
þrotaskipta. Kröfur komu fram
frá bifreiðaumboðinu, sem upp-
haflega seldi bifreiðina, og bif-
reiðaverkstæði um greiðslu
skulda. Fjárnám var gert í bifreið-
inni og uppboðsréttur féllst á að
bifreiðin skyldi seld á uppboði.
Eigandinn nýi, sem ekkert hafði
til sakar unnið, stóð uppi ber-
skjaldaður vegna þess að hann
hafði ekki gengið nógu tryggilega
frá eignarrétti sínum. Hann
krafðist þess, að fjárnámið yrði
fellt úr gildi og einnig úrskurður
uppboðsréttar. Hæstiréttur
dæmdi, að fjárnámið og úrskurður
uppboðsréttar skyldu standa.
Dómur undirréttar var á sömu
lund. Eigandanum nýja var veitt
gjafsókn í málinu.
Hæstaréttardómararnir Magn-
ús Þ. Torfason, Björn Svein-
björnsson, Guðmundur Jónsson og
Guðmundur Skaftason og Gaukur
Jörundsson prófessor kváðu dóm-
inn upp.
Afsal án umskráningar
þokar fyrir dómvedum
HÆS’TIRÉTTUR hefur dæmt, að
eignarréttur manns á bifreið, sem
ekki var skráð í ökutækjaskrá, verði
að þoka fyrir þinglýstum dómveðum.
Tildrög málsins eru, að maður nokk-
ur keypti bifreið af öðrum. Afsal var
Útgerðarráð BÚR:
Salan á
Ingólfi
Arnarsyni
samþykkt
Útgerðarráð Bæjarútgerðar Reykja-
víkur samþykkti á fundi sínum í gær,
tillögu fulltrua Sjálfstæðisflokksins að
ganga að kauptilboði Ögurvíkur hf. á
togaranum Ingólfi Arnarsyni. Þrír full-
trúar Sjálfstæðisflokksins greiddu at-
kvæði með tillögunni en fulltrúar Al-
þýðubandalags og Framsóknarflokks
voru á móti.
Tilboð Ögurvíkur hf. hljóðar upp á
77 milljónir króna, og sagði Ragnar
Júlíusson, formaður útgerðarráðs
BÚR, að hér væri um brúttótölu að
ræða miðað við verðlag í nóvember
1984, sem síðan ætti eftir að fram-
reikna. Systurskip Ingólfs Arnar-
sonar, Bjarni Benediktsson, var selt
í nóvember sl. á tæpar 77 milljónir
króna og hefur það verð verið fram-
reiknað upp i 80,6 milljónir og nem-
ur framreiknað verð Ingólfs 81,6
milljónum króna miðað við verðlag í
janúar 1985.
Tillaga fulltrúa Sjálfstæðisflokks-
ins í útgerðarráði sem samþykkt var
hljóðar svo: „Útgerðarráð samþykkir
að taka tilboði Ógurvíkur hf. og felur
formanni og framkvæmdastjóra að
ganga frá samningi um sölu á bv.
Ingólfi Arnarsyni RE 201 í samræmi
við tilboðið með fyrirvara um sam-
þykki borgarráðs."
Uppsagnir 440 kennara
liggja fyrir í ráðuneytinu
Koma til framkvæmda 1. mars verði lausn ekki fundin fyrir þann tíma
UPPSAGNIR 440 kennara á framhaldsskólastigi liggja nú
fyrir í menntamálaráðuneytinu og koma uppsagnirnar til
framkvæmda 1. mars næstkomandi hafi lausn ekki fundist á
málefnum þeirra fyrir þann tíma. Samkvæmt lögum um rétt-
indi og skyldur opinberra starfsmanna hefur menntamála-
ráðuneytið heimild til að framlengja uppsagnarfrestinn um
þrjá mánuði. Ekki hefur verið staðfest í menntamálaráðu-
neytinu að þessari heimild verði beitt ef uppsagnirnar koma
til framkvæmda enda standa aðilar í samningaviðræðum um
lausn málsins.
Sólrún Jensdóttir, skrifstofu- fyrir skólahald á framhalds-
stjóri í menntamálaráðuneytinu, skólastigi ef uppsagnirnar koma
var spurð hvað það myndi þýða til framkvæmda hinn 1. mars
næstkomandi: „Þetta þýðir að
allt skólastarf á framhalds-
skólastigi, að minnsta kosti í
þeim skólum þar sem kennarar í
BHM eru í meirihluta, mun
leggjast niður að mestu leyti.
Það er nú verið að reyna að
semja við kennarana þannig að
við erum ekki búin að gefa upp
alla von,“ sagði Sólrún. „Af hálfu
menntamálaráðuneytisins hafa
verið skipaðar tvær nefndir til
viðræðu við kennara, annars veg-
ar um löggildingu starfsheitis
kennara og hins vegar um endur-
mat á kennarastarfinu. Við lítum
á þetta sem viðleitni af okkar
hálfu til að koma til móts við
kennara. Ég vil taka það fram, að
menntamálaráðuneytið hefur
mjög þungar áhyggjur af þessu
ástandi og hefur reynt að gera
allt sem að því ráðuneyti snýr til
að finna lausn á þessu máli. En
hins vegar er það fjármálaráðu-
neytið sem fer með samningsum-
boð fyrir ríkið og mér skilst að
ástæðan fyrir uppsögnunum sé
fyrst og fremst óánægja kennara
með kjör sín,“ sagði Sólrún.
Greiðslubyrði verðtryggðra lífeyrissjóðslána hefur aukizt:
Ársgreiðslan IV2 mánaðar-
laun í stað eins mánaðar
VERÐTRYGGT lán, sem tekið vmr í desember 1979 og bundið var
byggingavísitölu, hefur rúmlega áttfaldast á sama tíma og laun hafa
rúmlega fimmfaldast. Er þá tekið mið af taxta verzlunarmanns og reikn-
að með meðaltalshækkun kauptaxta verzlunarfólks á þessum árum frá
því í desember 1979. Þetta sýnir að greiðslubyrði lánanna hefúr aukizt
verulega umfram hækkun launa. Aukin greiðslubyrði getur verið mis-
munandi eftir þvf hver launin eru, en I dæmi, sem hér er tekið síðar í
þessari frétt, hefur byrðin aukist um 50%, þ.ejLS. hafi í upphafi lánstíma
verið gert ráð fyrir ársgreiðslu að jafnvirði mánaðarlaunum, er hún nú
jafnvirði eins og hálfs mánaðar launa.
Samkvæmt upplýsingum
Kjararannsóknanefndar voru
laun verzlunarmanns í 5. flokki
C, þ.e.a.s. manns, sem hafði próf
á viðskiptasviði menntaskób,
3.764 krónur á mánuði I desem-
bermánuði 1979. Sé gert ráð
fyrir að þessi taxti hafi hækkað
um meðaltalshækkun launa-
taxta verzlunarmanna, ætti
sami taxti að vera i dag 19.650
krónur. Erfitt er nokkuð að gera
þarna samanburð, þar sem
flokkatilfærslur og breytingar
hafa orðið á launauppbygging-
unni og því notazt við meðal-
talshækkun taxta, sem er 5,22-
földun.
Verðtryggt lán frá Lífeyris-
sjóði verzlunarmanna, sem tekið
var í desember 1979, hefur eins
og áður sagði rúmlega áttfald-
ast. Ef við gefum okkur að slíkt
lán hafi í upphafi verið 100.000
krónur, þá væru óverðtryggðar
eftirstöðvar þess nú 75.000 krón-
ur en verðtryggðar eftirstöðvar
væru 526,056 krónur og 15 af-
borganir eftir. Lán þetta hefur
lengst af verið bundið bygginga-
vísitðlu, sem hefur áttfaldast
eða rúmlega það á tímabilinu, en
frá 1. september 1984 eru öll Ián
sjóðsins verðtryggð samkvæmt
lánskjaravísitölu, sem á þessum
sama tima hefur 7,74-faldast. Ef
þetta 100.000 króna lán hefði
hins vegar verið tekið með
óverðtryggðum kjörum í desem-
ber 1979$efðu eftirstöðvar þess
verið 80.000 krónur og 16 afborg-
anir eftir. Þess ber þó að geta að
þetta lán er tilbúið, þar sem há-
markslán í Lífeyrissjóði verzlun-
armanna á árinu 1979 var 60.000
krónur eftir 5 ára sjóðsaðild og
til 25 ára.
I þessu ofangreinda tilfelli um
laun ákveðins verzlunarmanns
hefur greiðslubyrði lánsins auk-
izt um 50%, þ.e.a.8. hafi hann við
upphaf lánstíma átt að greiða
sem næst mánaðarlaunum af
láninu á ári, þarf hann nú að
greiða um það bil ein og hálf
mánaðarlaun. Þynging greiðslu-
byrði getur þó verið misjafnlega
mikil eftir því, hve laun viðkom-
andi eru.
Lánskjaravisitala, sem nú
gildir um öll lánsviðskipti Lif-
eyrissjóðsins, er fall af tveimur
vísitölum, vísitölu framfærslu-
kostnaðar, sem gildir %, og visi-
tölu byggingakostnaðar, sem
gildir %.
Ef hins vegar er tekið mið af
hækkun kauptaxta og hækkun
lánskjaravisitölu á þessum árum
og kannað, hvernig hlutfallið
milli launa og lánskjara hélzt
fram til júnimánaðar 1983, er
vísitöluákvæði launa voru numin
úr gildi, kemur í ljós að fram til
þess tima hækkaði lánskjara-
vísitala rúmlega fimmfalt á
meðan laun hækkuðu tæplega
fjórfalt. Af þessu má sjá að mis-
munur, sem er á lánskjörum og
launatöxtum, hefur aðallega
skapazt eftir stöðvun kaup-
gjaldsvisitöiunnar, en munurinn
er nú eins og áður segir 5,22-
földun á launum og rúmlega átt-
földun samkvæmt byggingavísi-
tölu, en 7,74-földun samkvæmt
lánskjaravísitölu.
Kristján Thorlacius, formaður
Hins íslenska kennarafélags,
sagði að komin væri fram ný
kröfugerð hjá launamálaráði
BHM, sem myndi fullnægja
óskum og þörfum kennara ef hún
næði fram að ganga. „Þessi krafa
hljóðar upp á algjöra kerfis-
breytingu. Þar er í raun verið að
fara fram á allt annað kerfi en
við höfum fengið hjá BSRB.
Þessi krafa er um það, að launa-
samningar, sem til eru fyrir há-
skólamenn á almennum markaði,
verði teknir til fyrirmyndar hjá
ríkinu og tekið mið af launakjör-
um háskólamanna á almennum
vinnumarkaði. Ef að þessi kröfu-
gerð launamálaráðsins næði
fram að ganga myndu kennarar
sætta sig við hana og ekki gera
neinar frekari kröfur. Ef það
verður ekki líst mér illa á það, og
þá óttast ég að allt stefni í að
skólahald í framhaldsskólunum
leggist niður 1. mars næstkom-
andi. Við eigum fund á morgun
með samninganefnd ríkisins og
þá heyrum við hljóðið í fjármála-
ráðuneytismönnum. Við gerum
okkur fyllilega grein fyrir því að
þetta er alvarlegt mál og bitnar
fyrst og fremst á nemendum ef
uppsagnirnar koma til fram-
kvæmda,“ sagði Kristján. Hann
kvaðst á þessu stigi málsins ekki
vilja tjá sig um til hvaða ráða
yrði gripið ef lagaheimild um
framlengingu uppsagnarfrests
yrði beitt af hálfu menntamála-
ráðuneytisins.