Morgunblaðið - 04.04.1985, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. APRlL 1985
il
Vildu þeir láta
minna á sig?
— eftir Jakob F.
Asgeirsson
Á Landsbókasafni á dögunum,
þar sem ég blaðaði í gömlum
Verði að hyggja að óskildu efni
því sem hér um ræðir, rakst ég á
130 ára gamalt bréf Jóns Sig-
urðssonar og það hitti mig í nú-
tímanum sem eins konar innlegg
Jóns í deilu sem varð á Norður-
landaþingi um réttmæti íslensk-
unnar á þeirri samkundu.
Bréf þetta hafði Jón skrifað
Gaimard, hinum franska ferða-
bókarhöfundi, 24. nóvember 1856
og Kristján Albertsson, ritstjóri
Varðar, hafði fundið bréfið hjá
handritasala nokkrum í París,
keypt það og birt síðan í blaði
sfnu.
Bréfið ritaði Jón á móðurmáli
sínu og lauk því með þessum orð-
um:
„Að lyktum verð ég að biðja
yður að forláta mér, að ég skrifa
yður á íslensku, og þar með gjöri
kannski of mikla kröfu til yðar
umburðarlyndis, en ég treysti
því, að ef liggur á þá er vinur
minn Ólafur [Gunnlaugsson]
hinn besti túlkur og þér vitið að
öðru leyti, að vér fslendingar
höfum mætur á máli voru flestu
framar."
En það var eins og fleiri
gengnir menn vildu láta minna á
sig í málinu!
Á Bókamarkaðnum fann ég
bók sem ég hafði ekki skoðað áð-
ur, nokkrar ritgerðir Gríms
Thomsen um „fslenskar bók-
menntir og heimsskoðun". Þar er
fyrst í röðinni ritgerð sem Grím-
ur las upp á fundi í Skandinav-
istafélaginu í Kaupmannahöfn 9.
janúar 1846 og heitir „Um stöðu
íslands í Skandinavíu — einkum
með tilliti til bókmennta.“ Grím-
ur sagði þar í upphafi máls síns
(þýðing Ándrésar Björnssonar):
„Háttvirtu herrar. Tilmæli
þau sem við mig hafa verið borin
fram af stjórn þessa félags að
skýra yður nokkuð frá fslandi og
stöðu þess í Skandinavíu, eink-
um að því er bókmenntir varðar,
hljóta að vísu að vera mér kær-
komin af mörgum ástæðum, en
þó er einn hængur á. Þessi til-
mæli eru mér nefnilega gerð,
vegna þess að eg er fslendingur,
en á þessum stað get eg þó ekki
komið fram sem slíkur. Til þess
að geta flutt mál mitt í
skandinavísku félagi sem íslend-
ingur, yrði eg að flytja mál mitt
á íslensku, eins og Svíinn hér
heldur erindi sitt á sænsku,
Daninn á dönsku o.s.frv. (auðk.
hér). Það ætti ekki aðeins að
vera mér kleift, heldur og nauð-
synlegt í félagsskap sem þessum
að koma fram sem fulltrúi eins
af hinum skandinavísku hug-
myndaafbrigðum, sem fulltrúi
fyrir eitt markvert tilbrigði
hinnar norrænu heildar, sem á
sér verulega réttlætingu í því,
sem afbrigðilegt er. En nú er svo
sköpum skipt, að það tungumál,
sem að fornu var hið sterka ein-
ingarafl allra Norðurlanda, það
mál, sem ýmist nefndist norræn
tunga, dönsk tunga eða vor (þ.e.
íslenzk) tunga, — þetta skand-
inavíska meginmál er nú útlægt
gert úr skandinavísku félagi, því
að það hefur óskiljanlegan,
framandi hreim. fslendingi er
gert að skyldu að nota danskt
mál á þessum stað, og eina sér-
kennið sem hann getur sýnt
skandinavískum félagsskap, er
þannig hvorki annað né meira en
framandi, íslenzkur mál-
hreimur."
Jakob F. Ásgeirsson
„En nú er svo sköpum
skipt, að það tungumál,
sem að fornu var hið
sterka einingarafl allra
Norðurlanda ... er nú
útlægt gert úr skand-
inavísku félagi.“
Og síðar: „... eg hlýt að
minna yður á það, sem liggur þó
í hlutarins eðli, að þar sem mér
er fyrirmunað að nota móðurmál
mitt, þá megið þér ekki í því,
sem hér fer á eftir, búast við
ræðu, heldur aðeins upplestri."
Ég vek athygli á þessum
gömlu greinum aðeins vegna
þessarar skemmtilegu tilvilju-
nar, að ég skyldi rekast á þær
rétt í þann mund sem umræðan
var á döfinni um stöðu íslensk-
unnar á þingum Norðurlandar-
áðs.
En óneitanlega eru það góðir
menn að fylgja, Jón Sigurðsson
og Grímur Thomsen.
Jakob F. Ásgeirsson er rithötund-
ur.
Fréttaritar-
ar Morgun-
blaðsins
stofna félag
FRÉTTARITARAR Morgunblaðsins
undirbúa nu stofnun félags. Stofn-
fundur félagsins verður fostudaginn
12. aprfl nk. í V'eitingahúsinu Gauki
á Stöng (uppi), Tryggvagötu 22,
Reykjavík og hefst kl. 12 á hádegi.
Megintilgangur félagsins verður
að efla Morgunblaðið og gæta
hagsmuna innlendra fréttaritara
blaðsins. Gert er ráð fyrir að fé-
lagið standi meðal annars fyrir
'fræðslustarfsemi fyrir fréttaritar-
ana, e.t.v. í samvinnu við Mbl.
Fundarboð, sem jafnframt er
kynning á félagsstofnuninni, hef-
ur verið sent til allra fréttaritara
Mbl., sem eru á annað hundrað.
Fundarboðendur hvetja alla þá
fréttaritara sem því geta við kom-
ið til að koma á stofnfundinn og
taka þannig þátt í mótun félagsins
strax í upphafi.
(Frá fundarboðendum.)
Rúm 1.000 tonn
af alifuglakjöti
framleidd í fyrra
FRAMLEIDD voru 1.063 tonn af ali-
fuglakjöti á sl. ári samkvsmt bráða-
birgðaskýrslum sem Framleiðsluráð
hefur tekið saman, en það er 2,9%
aukning frá árinu 1983. Samkvæmt
skýrslum framleiðendanna er salan
svipuð og framleiðslan, a.m.k. gefa
fæstir þeirra upp birgðatölur.
Framleiðsla alifuglakjöts í fyrra
samsvarar því að hvert mannsbarn
á landinu borði um 4,4 kg af fugla-
kjöti yfir árið. Ef framleiðslunni er
skipt niður á sláturhús eru Hreiður
hf. (ísfugl) í Mosfellssveit og Dímon
hf. (Holtabúið) á Hellu stærstu
framleiðendur alifuglakjöts, Hreið-
ur slátraði 369 ton num og Dímon
352 tonnum. Síðan koma Miðfell i
Árnessýslu með 153 tonn, Fjöregg á
Svalbarðsströnd með 132 tonn, Mó-
ar á Kjalarnesi með 47 tonn og loks
Sigfús í Fossgerði með 10 tonn.
raöauglýsingar — raöauglýsingar — raðauglýsingar
Barnagæsla á landsfundi
Athygli landsfundartulltnja Sjálfstæölsflokksins er vakln á því aö
barnagæsla veröur f Laugardalshöll á meöan á landsfundlnum stend-
ur fyrir þá sem þess óska. Nánari upplýsingar eru veittar á skrifstofu
Sjálfstæöisflokksins i síma 82900.
Mosfellssveit —
Páskabingó
veröur haidiö i Hlégaröi á sklrdag 4. aprfl kl. 16.00.
Siélfstæðtsfélag Mostollinga
Sjálfstæðismenn
Hafnarfirði
Sametginleg árshátiö sjálfstæöisfélaganna i Hafnarfiröi, Vorboöans,
Þórs, Stefnis og Fram, veröur haktinn 27. aprll nk. i samkomuhúsinu
GaröahoHi
Sami staöur og i fyrra, saml matrelöslumeistari, sama danshljómsveit
og án efa sama stórkostlega stemmningin og á árshátiöinnl I fyrra.
Miöapantanir hjé Þórami I sima 83122 á dagtnn og 53615 á kvöldin
og um hetgar
Stefnlr.
Sjálfstæðiskvennafélagið
Sókn í Keflavík
heldur fund um neytendamál mánudaginn 15. apríl nk. kl. 20.30 í
Kirkjulundi.
Frummælendur
Jón Magnússon fyrrv. formaöur neytendasamtakanna i Reykjavik,
Jónas Ragnarsson kaupmaöur i Keflavík.
Sesselja Ingimundardóttir, Arndis Tómasdóttir,
dóttir. Almennar fyrirspurnlr og umræöur.
Fundarstjóri: Helga
Margrét Guömundsd.
Kaffiveitingar og bingó.
Allt sjálfstæöisfólk vel-
komiö.
Sigurlaug Kristins-
Stjórnin
Dagskrá á 26. landsfundi
Sjálfstæðisflokksins 1985
11. apríl, fimmtudagur:
LAUGAROALSHÖLL
Kl. 13.00—17.30 Opiö hús í Laugardalshöll. Afhending gagna.
Kl. 14.30—17J0 Kvartett Kristjáns Magnússonar leikur.
KL 17J30 Fundarsetning í Laugardalshöll.
.Bláu augun þín“ .. . tónlist Gunnars Þóröarsonar i 20 ár flutt
af höfundi, hljómsveit og söngvurunum B|örgvlni Halldórssyni,
Þuriöi Sigurðardóttur og Sverri Guöjónssyni.
Formaður Sjálfstaaölsflokksins, Þorsteinn Pálsson alþingis-
maöur, flytur ræöu.
Blasarar úr skólahljómsveit Mosfellssveitar
Aö loknum setningarfundl kl. 19.00 efnir Landssam-
band sjálfstæölskvenna og Hvöt tll kvökJveröar fyrlr
konur á landsfundi aö Hótel Esju. 2. hæö.
Kl. 20.30 Fláöherrar Sjálfstæöisflokksins, Albert Guömundsson, Geir
Hallgrímsson, Matthias Ðjarnason, Matthías A. Mathiesen,
Ragnhildur Helgadóttir og Sverrir Hermannsson sltja fyrlr
svörum.
Kjör stjórnmálanefndar.
12. apríl, föstudagur:
LAUGARDALSHÖLL
KL 9.00—11.30 Starfsemi Sjálfstæöisflokksins:
Skýrsla framkvæmdastjóra Sjálfstæöisflokksins, Kjartans
Gunnarssonar. um fiokksstarflö
Skipulagsmál Sjálfstæöisflokksins
Umræöur.
Viötalstími samræmingar i anddyri Laugardalshallar kl.
09.30—12.00.
Tekiö viö breytingartillögum viö fyrirliggjandi drðg aö
ályktunum.
Fundur Sambands ungra sjálfstæöismanna meö ungu
fólki á landsfundi i veitingahúsinu Hrafninum kl. 12.00.
Fundur stjómar og formanna Landssambands
sjálfstæöiskvenna aö Hótel Esju kl. 12.00.
Kl. 1300—14.30 .Allir sem einn“ stutt erindl:
Magnús Gústafsson, forstjóri: Atvinnutækifæri i matvælaþjón-
ustu. Tómas I. Olrich, menntaskólakennari: í oröi og á boröl.
Sigriöur Þóröardóttir, kennari: A árl æskunnar. Katrín
Fjeldsted, lasknir: Fjölskyldan í nútimaþjóöfélagi. Margrét Bn-
arsdóttir, sjukraliöi: Vefferö einstakllngsins tryggir velferö
þjóöarínnar. Elnar Hákonarson. myndllstarmaöur: Menning og
listlr.
KL 1500 Framsaga um stjórnmálaályktun. Umræöur.
KL 1800 Starfshópar starfa (sjá yfirlit bls. 5).
13. apríl, laugardagur:
VALHÖLL
KL 1000—1200 Starfshópar starfa (sjá yfirllt bls. 5).
Kl. 1200—14.15 Kjðrdæmanefndir slarfa (sjá yflrllt bls. 5).
LAUGARDALSHÖLL
Kl. 1400—19.00 Afgreiösla ályktana 4—6 starfshópa. Umræöur.
14. apríl, sunnudagur:
LAUGARDALSHÖLL
KL 10.00—1200 Umræöur og afgreiösla ályktana.
Kl. 1330—15.00 Afgreiösla stjórnmálaalyktunar
KL 15.00—18.00 Kosningar.
Kosning formanns. Kosning varaformanns. Kosnlng annarra
miðstjórnarmanna
Fundarslit.
KL 19.00 Kvöldfagnaöur landsfundarfulltrúa i Broadway (sjá nánar á
bls. 6).