Morgunblaðið - 16.04.1985, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. APRÍL 1985
Landsfundur Sjálfstæðisflokksins 1985:
Mælt fyrir um stefnu og
skýra framkvæmd hennar
Salurinn í Laug-
ardalshöll var
þéttsetinn síö-
degis á sunnudag
þegar ályktanir
voru afgreiddar
og gengid til
kosninga um
flokksforustuna
— eftir Björn
Bjarnason
Landsfundir Sjálfstæðisflokks-
ins eru fjölmennustu pólitísku
samkomur þjóðarinnar og áhrifa
þeirra ályktana, sem þar eru gerð-
ar, gætir um þjóðlífið allt, sé rétt
á málum haldið. Á landsfundinum
1983 beindist áhugi manna að vali
eftirmanns Geirs Hallgrímssonar
í formannssætið. Þorsteinn Páls-
son hlaut þá góða kosningu og með
glæsilegu endurkjöri á landsfund-
inum nú hefur hann fengið ótví-
rætt umboð til að vinna að fram-
gangi þeirra málefna sem sjálf-
stæðismönnum eru efst í huga.
Landsfundurinn snerist að þessu
sinni um stefnuna og framkvæmd
hennar. Ýmsir höfðu vænst þess,
að á fundinum kæmi til átaka
milli þeirra sem eru sáttir við rík-
isstjórnina og hinna sem telja að
hún þurfi að gera betur, jafnvel
fara frá. Þá hafði því einnig verið
spáð, að á fundinum færi fram
uppgjör milli þeirra sem sagðir
eru fylgja „harðlínu" frjálshyggj-
unnar og hinna sem telja sig
frjálslyndari og umburðarlyndari.
Tekið yrði mið af verkfailsátökun-
um siðastliðið haust og undir þann
áróður vinstrisinna, að þau mætti
að verulegu leyti rekja til afskipta
forystumanna Sjálfstæðisflokks-
ins. Ekkert slíkt gerðist. Þorgeir
Ibsen, skólastjóri í Ilafnarfirði,
sem var af ýmsum talinn einn
þeirra sem litu flokkinn og for-
mann hans illu auga eftir verk-
fallsátökin, lýsti stuðningi við
Þorstein Pálsson í ræðu á fundin-
um og hollustu við stefnu og
markmið Sjálfstæðisflokksins.
Aðeins Laugardalshöllin rúmaði
alla landsfundarfulltrúa, 1189.
Undir forystu Kjartans Gunnars-
sonar, framkvæmdastjóra Sjálf-
stæðisflokksins, hafði íþróttasal
hallarinnar verið breytt í vistleg-
an fundarsal með 60 borðum og
stólum fyrir 1500 manns sem
dugðu ekki til við setningarat-
höfnina. Allir sem einn, kjörorð
fundarins, setti svip sinn á salinn
ásamt flokksmerkinu, fálkanum,
hinu gamla skjaldarmerki íslend-
inga, sem hékk í bláum tjöldum,
en lífgað var upp á umgjörðina
með tískulitunum í ár, ljósgrænu,
gulu og bleiku. Þarna var fundað
frá því síðdegis á fimmtudag fram
til klukkan 19 á sunnudag.
Ráðherrar sitja
fyrir svörum
Sex ráðherrar Sjálfstæðis-
flokksins sátu fyrir svörum á
fimmtudagskvöldið. Þeim bárust
60 til 70 fyrirspurnir, mun fleiri
en unnt reyndist að svara á þeim
tíma sem til stefnu var.
Geir Hallgrímsson, utanríkis-
ráðherra, sagði, að það væri ekki
spurning hvort Þorsteinn Pálsson
tæki sæti í ríkisstjórn heldur
hvenær til þess kæmi. Það væri
undir þingflokki sjálfstæðis-
manna komið hver sæti í ríkis-
stjórn á hans vegum og formaður
flokksins gæti gert tillögu um
skipan ráðherraembætta í þing-
flokknum. í hvert sinn sem á það
var minnst í ræðum manna á
fundinum, að flokkurinn væri bet-
ur settur með Þorstein Pálsson í
ríkisstjórn en utan var þeim orð-
um fagnað með lófataki.
Af spurningum til ráðherranna
mátti ráða að vilji fundarmanna
stæði mjög til þess, að breytingar
yrðu á stjórnkerfinu til frjálsræð-
is. Menn vilja halda í frelsið í
vaxtamálum og aukið frelsi í
gjaldeyrismálum og útflutnings-
málum. Þeir velta því fyrir sér
hvort ekki megi afnema einokun
Pósts og síma og draga úr ríkis-
einokun í almannatryggingakerf-
inu. Matthías Bjarnason, yfirmað-
ur Pósts og síma og heilbrigðis- og
tryggingaráðherra, gaf þó síður en
svo til kynna, að hann teldi nauð-
synlegt að létta ríkistökin á þess-
um málaflokkum.
Krafan um að afnám einkarétt-
ar ríkisins á útvarpsrekstri komi
til framkvæmda nú í sumar er svo
eindregin, að það er hæpið að rík-
isstjórnin lifi það af, ef Alþingi
samþykkir ekki frumvarpið um
þetta efni í vor.
Utanríkismálin
Kjartan Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri, gerði grein fyrir
flokksstarfinu að morgni föstu-
dagsins. Eftir hádegi voru síðan
flutt erindi undir samheitinu: All-
ir sem einn. Þá kynnti Geir H.
Haarde, formaður stjórnmála-
nefndar, drögin að stjórnmála-
ályktuninni og síðan hófust al-
mennar umræður með ræðu Frið-
riks Sophussonar, varaformanns.
Síðdegis á föstudag byrjuðu siðan
fundir í 10 nefndum og stóðu þeir
fram yfir hádegi á laugardag og
jafnvel lengur ef nauðsyn krafði.
Tímafrekust voru störfin í at-
vinnumálanefndinni og stjórn-
málanefndinni. Var þar hart deilt
á köflum en sættir náðust að lok-
um.
Fyrsta ályktunin sem kynnt var
á almennum fundi síðdegis á laug-
ardag var um utanríkismál. 1 um-
ræðum um hana kvaddi Bjarni
Magnússon frá Grímsey sér hljóðs
og lýsti því yfir að hann væri
reiðubúinn að gefa íslenska ríkinu
skika af landi sínu í eyjunni, ef
vilji væri til að reisa þar ratsiár-
stöð fyrir varnir þjóðarinnar.
Hrafnkell A. Jónsson, Eskifirði,
sem fyrir skömmu stóð að ályktun
á fjórðungsþingi Austfirðinga
gegn nýjum ratsjám, tók til máls
og lýsti sinnaskiptum sínum í
varnar- og öryggismálum. Hann
styddi stefnu Sjálfstæðisflokksins
alfarið.
Ásgeir Hannes Eiríksson sem
hafði staðið einn gegn öllum í
utanríkismálanefnd fundarins
gerði það að tillögu sinni að varn-
arliðið yrði látið standa straum af
gerð þjóðvega í landinu og bað um
skriflega atkvæðagreiðslu — hina
einu um málefni á fundinum. Til-
lagan var felld með 312 atkvæðum
gegn 153, 38 skiluðu auðu.
Kjördæmamáliö
Sá háttur var á hafður við und-
irbúning fundarins, að málefna-
nefndir flokksins höfðu samið
drög að ályktunum. Voru þær síð-
an lagðar fyrir nefndir landsfund-
ar. í þeim var ekki að finna neina
tillögu í kjördæmamálinu. Jón
Magnússon, lögfræðingur, lagði
fram tillögu um það mál í alls-
herjarnefnd. Þar segir meðal ann-
ars, að landsfundur Sjálfstæðis-
flokksins lýsi því yfir „í samræmi
við þá grundvallarstefnu flokksins
um jafnan rétt einstaklinganna,
að það sé ófrávíkjanleg krafa
Sjálfstæðisflokksins að allir kjós-
endur séu jafnt settir og vægi at-
kvæða sé jafnt óháð búsetu.
Landsfundur Sjálfstæðisflokksins
felur því forystu flokksins og
þingflokknum að beita sér fyrir
breytingum á stjórnarskrá er
tryggi jafnan rétt kjósenda við
næstu breytingar á kjördæma-
skipan og kosningalöggjöf."
Þessi tillaga var samþykkt í
allsherjarnefnd og fór frá henni
fyrir landsfund síðdegis á laug-
ardag. Þar var hún lesin og borin
undir atkvæði og samþykkt. Eftir
það hófst mikið karp. Fram kom,
að ekki hefði verið búið að dreifa
tillögunni fjölritaðri á öll borð,
þegar hún var borin upp. Menn
hefðu því ekki getað kynnt sér
hana sem skyldi. Þess var krafist
að tillagan yrði tekin fyrir að
nýju. Pálmi Jónsson, fyrrum ráð-
herra og alþingismaður, lagði til
að kjördæmamálinu yrði vísað frá.
Þorsteinn Pálsson og Einar K.
Guðfinnsson, Bolungarvík, gerðu
það að tillögu sinni, að málinu
yrði vísað til þingflokks og mið-
stjórnar.
1 ræðu fyrir atkvæðagreiðslu á
sunnudagsmorguninn mæltist
Þorsteinn Pálsson eindregið til
þess, að menn féllust á tillögu sína
og sagði, að alls ekki bæri að líta á
hana þannig, að með henni væri
verið að drepa málinu á dreif. Á
vegum miðstjórnar og þingflokks
yrði unnið að málinu af sérstakri
nefnd. Taldi Þorsteinn ótimabært
að samþykkja nú tillögu um þetta
efni, þar sem ekki hefði enn reynt
á framkvæmd samkomulags milli
flokka um kjördæmamálið sem
Sjálfstæðisflokkurinn hefði staðið
að á Alþingi á síðastliðnu vori.
Var tillaga Þorsteins samþykkt
með miklum meirihluta atkvæða.
Hér er um viðkvæmt mál að ræða
sem snertir samskipti þéttbýlis og
dreifbýlis. í umræðum um það
kom fram, að þéttbýlingar mættu
ekki gleyma því hverjir öfluðu
gjaldeyristeknanna. Oftar en einu
sinni var imprað á því á fundin-
um, að hlutur þéttbýlis í því efni
væri næsta lítils virði og spillti
frekar fyrir en hitt. Er furðulegt,
hve þessi misskilningur er lífs-
seigur, en sé á honum byggt ættu
allar stórborgir veraldar væntan-
lega að vera af hinu illa og spilla
afkomu mannkyns. Fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn og landsmenn alla
er nauðsynlegt að brjóta þetta mál
til mergjar og ræða hispurslaust.
Á meðan það er ekki gert skortir
marga líklega forsendur til að
skoða kjördæmamálið í réttu Ijósi
— engu að síður hefði verið æski-
legt, að aftur hefði verið gengið til
atkvæða um kjördæmamálið á
landsfundinum, úr því það var
tekið til umræðu á nýjan leik.
Einokun á útflutningi
Meðal þess sem deilt var um í
atvinnumálanefnd landsfundarins
var útflutningsfrelsi á sjávaraf-
urðum. Undir opinberri vernd
sitja til að mynda Sölumiðstöð
hraðfrystihúsanna og SÍS að út-
flutningi á frystum fiski til
Bandaríkjanna og sala á saltfiski
er í höndum SÍF. Þegar ályktun
atvinnumálanefndar kom til um-
ræðu síðdegis á sunnudag flutti
Hörður Einarsson, framkvæmda-
stjóri DV, tillögu um breytingu á
þessari setningu: „Öllum sé heim-
ill útflutningur sem uppfylla lág-
markskröfu um verð og gæði
framleiðslunnar nema sannanlegt
sé að sérstakar aðstæður á
ákveðnum erlendum mörkuðum
krefjist annars.“ Vildi Hörður að
það sem hér er skáletrað félli
niður.
Matthías Á. Mathiesen, við-
skiptaráðherra, en útgáfa útflutn-
ingsleyfa heyrir undir hann, mót-
mælti tillögu Harðar. Af máli ráð-
herrans mátti ráða að ekki er að
vænta mikilla breytinga í þessu
efni eða frumkvæðis af hálfu
stjórnvalda. Þorsteinn Pálsson
mælti einnig gegn tillögu Harðar
og benti á, að í tillögunni eins og
hún lægi fyrir væri útflutnings-
frelsi gert að meginreglu.
Við afgreiðslu ályktunar at-
vinnumálanefndar náði þessi
breytingartillaga frá Júlíusi Sól-
nes fram að ganga: „Fyrirtækjum
og einstaklingum sé heimilt að
taka á sig erlendar fjárskuldbind-
ingar. Heimilt sé að fjárfesta í er-
lendum fyrirtækjum og stunda
kauphallarviðskipti á erlendri
grund."
Hlutur ungra
sjálfstæðismanna
Ræða sem Vilhjálmur Egilsson,
hagfræðingur Vinnuveitendasam-
bandsins, flutti síðdegis á föstu-
daginn vakti verulega athygli.
Hann kynnti þar verkefnaskrá
Sjálfstæðisflokksins í tíu liðum
sem borin var fram á fundinum af
140 ungum sjálfstæðismönnum.
Féll málflutningur Vilhjálms
fundarmönnum greinilega vel f
geð og klöppuðu þeir honum oftar
en einu sinni lof í lófa.
Verkefnaskránni var síðan vís-
að til stjórnmálanefndar fundar-
ins. Þar tók hún nokkrum breyt-
ingum en síðan varð um hana fullt
samkomulag og var hún samþykkt
samhljóða í fundarlok. Geta ungir
sjálfstæðismenn vel unað hlut sín-
um á fundinum, þótt þeim tækist
ekki að ná því markmiði í mið-
stjórnarkjöri að fá tvo menn
kjörna í miðstjórn, þá Einar K.
Guðfinnsson og Auðun Svavar
Sigurðsson, lækni, en aðeins Einar
náði kjöri.
Samband ungra sjálfstæðis-
manna gaf út fréttablað fyrir
landsfundarfulltrúa, þar sem þess
helsta var getið sem á fundinum
gerðist. Þar birtist meðal annars
kafli úr ræðu ólafs ísleifssonar,
hagfræðings, um húsnæðismál.
Þar gagnrýnir hann meðal annars
Alexander Stefánsson, húsnæð-
ismálaráðherra Framsóknar-
flokksins, fyrir hástemmdar yfir-
lýsingar og loforð um lausnir
bráðavandans í húsnæðismálum,
sem mjög vafasamt sé að hægt
verði að standa við. Sagði ólafur
að vinnubrögð ráðherrans yllu
„vissum áhyggjum um heilindi
Framsóknarflokksins í þessum
málaflokki". Þá kom Stefnir,
tímarit SUS, út á meðan fundur-
inn stóð.
Ungir sjálfstæðismenn höfðu
bækistöð í anddyri Laugardals-
hallar, þar var einnig kynning á
starfi Landssambands sjálfstæð-
iskvenna og skrifstofa flokksins
efndi til skemmtilegrar sýningar á
gömlum veggspjöldum og kosn-
inga- og fræðslubæklingum.
Konur létu verulega til sín taka
á fundinum, en rúmlega 200 full-
trúar voru úr þeirra hópi. Þær