Morgunblaðið - 07.07.1985, Blaðsíða 20

20
. . .unD/iitxiai.Anjrv jnJMNnnAíUTK 7 if;i i iqw...........
rn\7IvvTur< DLJ/Ti/IT/, Tjorn” tTXT/lTTv *V r. ^rvrrj* TTTOfJ
m
Viðtal við Jón í Skálanesi
»8
a
Síðast
sleppti ég
ykkur
nauðugur
Skálanes heitir bær yst á samnefndu nesi í Gufu-
dalssveit á sunnanveröum Vestfjörðum. Stendur þar
alveg úti viö hafiö með útsýni til Breiðafjarðareyja.
Fram af nesinu eru allmargar eyjar sem tilheyra
Skálanesi, en sökum grunnsævis og hversu mjög
gætir sjávarfalla á þessari strönd fjarar í flestar
eyjarnar. Þannig háttaði einmitt til er blaðamaður
Mbl. kom akandi þjóðveginn út eftir nesinu með
útsýni til hafsins, eins og meðfylgjandi mynd af Jóni
E. Jónssyni bónda þar sem hann stendur á hlaðinu
gefur e.t.v. hugmynd um. Hann var heima þegar
barið var að dyrum, en Hallgrímur sonur hans, sem
tekinn er við búi, var uppi í fjalli að sinna ánum,
enda 400 kinda fjárbú og sauðburður í fullum gangi.
Jón E. Jónsson á hlaðinu í Skálanesi. í baksýn sést hvernig sker og eyjar koma upp á fjörunni.
ISkálanesi er eðlilegur
áningarstaður fyrir þá
sem bílum aka, því þar
freistar allt í einu
verslun við vegarbrún.
Það er útibú frá Kaup-
félagi Króksfjarðar,
sem Katrín Ólafsd.óttir hús-
freyja í Skálanesi og tengdadótt-
ir Jóns, sér um. Ekki hefur alltaf
verið auðvelt um aðdrætti í þess-
ari sveit. Verslunarhættir löng-
um örðugir. Vegir engir og þurfti
að sækja um torleiði yfir marga
fjallvegi til Bíldudals eða um
þveran Breiðafjörð til Stykkis-
hólms eða síðar til Flateyjar.
Þangað voru engar beinar sjó-
ferðir frá öðrum landshlutum og
reiðvegir langir og ógreiðir um
fjörðu og hálsa. Það var ekki fyrr
en eftir 1950 að þessi afskekkti
bær, Skálanes, komst í þjóðbraut
eða vegasamband yfirleitt er ak-
vegurinn var lagður suður fyrir
nesið og bílar tóku að koma þá
leiðina í stað þess að aka um
Gufudalsháls.
Jón E. Jónsson man þvi tímana
tvenna, en hann er fæddur og
uppalinn í Skálanesi. Missti föð-
ur sinn 1915 og tók síðar við búi
af móður sinni. Og nú er ný
kynslóð tekin við en gömlu hjón-
in eru þó á sínum stað á bænum
við hafið þótt heilsan sé farin að
láta sig.
Skálanes var löngum miðstöð
MYNDIR OG TEXTI:
Elín Pálmadóttir
Jón hefur verió í Skálanesi frá því hann fæddist aldamótaárið og er þar enn ásamt konu sinni, Ingibjörgu Jónsdóttur.
eyjamanna við fjárflutninga
haust og vor; komið var með féð
á bátum. Allar samgöngur raun-
ar af sjó. Man Jón marga svaðil-
förina þegar þurfti að róa á fjög-
urra manna fari út í Flatey með
allar vörur til að komast i kaup-
stað eða sækja lækni, sem fyrst
þegar hann man eftir sér sat í
Flatey en síðar á Reykhólum.
„Eitt sinn var kona í barns-
nauð inni í Kollafirði og þurfti að
fá lækni. Sæmilegt færi var yfir
Þorskafjörðinn og í Reykhóla,“
hefur Jón frásögn af einni slíkri
ferð. „Svo fór að hvessa á baka-
leiðinni. Prestshjónin á Stað í
Reykhólasveit vildu ekki sleppa
okkur. Það var svo dimmt aö
maður sá ekki báruna til að verj-
ast henni og forðast verstu brot-
in. Guðmundi lækni leist ekkert
á blikuna: „Á nú alveg að drepa
mann,“ sagði hann. Hann var svo
taugastrekktur að hann henti sér
beint i rúmið hérna þegar við
höfðum náð iandi. Og mikið var
hann feginn að frétta að barnið
var fætt og ekki þurfti lengra.
Þegar við komum til baka með
lækninn sagði sr. Jón Þórðarson
á Stað: „Síðast sleppti ég ykkur
nauðugur." Annars var þetta
seigur læknir. Og það var í raun-
inni ekkert vit í að fara í þetta.
Maður gerði það bara í neyð. í
annað skipti þurfti ég að fara í
svona veðri eftir lækni, sem þá
var Jón Gunnlaugsson. Þá var ég
á trillu og svo mikill sjór gekk
yfir hana að drapst á vélinni. Jón
var ekki aldeilis hræddur. Hann
fór bara að ausa bátinn. Já, það
kom nokkuð oft fyrir að fara
þurfti í neyðartilvikum. Ekki ég
þó alltaf, því Jón Þórðarson í
Árbæ í Reykhólasveit átti ágæt-
an bát og flutti oft lækninn.
Við Jón lentum líka mikið í
flutningum frá Kinnarstöðum,
Kirkjuhátíð í Garpsdalskirkju
MiðhÚHum, ReykhóUsveiU
í FÖGRU veóri 16. júní var stór
kirkjuhátíð í Garpsdalskirkju. Hátíð-
in byrjaði með fermingarguðsþjón-
ustu klukkan II og voru fermdir
tveir piltar, þeir Benedikt Elvar
Jónsson Bakka og Grímur Arnórs-
son Króksfjarðarnesi. Viö þessa
kirkjuathöfn var 81 kirkjugestur.
Þann sama dag klukkan 14 fór
svo fram hátíðarmessa í Garps-
dalskirkju í tilefni 50 ára vígslu-
afmælis kirkjunnar, en hún var
vígð 16. júní 1935 af Jóni Helga-
syni biskupi. Viðstaddir vígsluna
voru 4 prestar, þeir Ásgeir Ás-
geirsson sóknarprestur Hvammi,
Jón Brandsson prófastur Kolla-
fjarðarnesi, Jón Þorvaldsson Stað
á Reykjanesi og ólafur Ólafsson
Kvennabrekku.
Sóknarpresturinn, Valdimar
Hreiðarsson, prédikaði og þjónaði
fyrir altari fyrir prédikun, en eftir
prédikun þjónaði fyrir altari pró-
fasturinn Þórarinn Þór Patreks-
firði, en hann þjónaði Garpsdals-
kirkju frá 1960 til 1970. Einnig
flutti hann ávarp til safnaðarins.
Stólvers söng Arnór Guðlaugsson
frá Tindum í Geiradal. Organleik-
ari var Ólína Jónsdóttir. Kirkju-
gestir voru yfir 100.
Að lokinni guðsþjónustu þakk-
aði formaður sóknarnefndar,
Halldór Jónsson frá Garpsdal,
kirkjugestum komuna og bauð til
veislu á heimili þeirra Garps-
dalshjóna, þeirra Ingibjargar
Kristjánsdóttur hjúkrunarfræð-
ings og Hafliða Ólafssonar bónda
þar. Til gamans má geta þess að
viðstödd hátíðarmessuna voru
þrjú af fjórum fermingarbörnum
sem fermdust í kirkjunni þegar
hún var vígð fyrir 50 árum. Þau
eru: Sigríður Björnsdóttir kirkju-
smiðs, Matthildur Guðbrands-
dóttir frá Broddanesi og ólafur
Gunnarsson frá Gilsfjarðarmúla,
en Einar Amórsson verkfræðing-
ur frá Tindum gat ekki verið
viðstaddur.
Frá 1486 hafa þjónað Garps-
dalskirkju 43 prestar og sumir
Garpsdalskirkja í Geiradal.
þekktir klerkar.
Fyrst var reifuð hugmynd að
kirkjubyggingu á safnaðarfundi á
hvítasunnu 1933, en þá var gamla
kirkjan orðin úr sér gengin. Þá var
ákveðið að byggja timburkirkju.