Morgunblaðið - 14.07.1985, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, 8UNNUDAGUR 14. JÚLl 1985
Aíslandi eru þrír þjóð-
garðar, á Þingvöllum, í
Skaftafelli og í Jökuls-
árgljúfrum. Sérstök
nefnd frá Alþingi hefur umsjón
með Þingvöllum, en Náttúru-
verndarráð rekur hina tvo sam-
kvæmt náttúruverndarlögum,
enda búa bæði þjóðgarðurinn í
Skaftafelli og þjóðgarðurinn í Jök-
ulsárgljúfrum yfir náttúrudjásn-
um sem ákvörðun hefur verið tek-
in um að ekki megi spilla og jafn-
framt að þessir blettir skuli nýttir
fólkinu sem í landinu býr til ynd-
isauka — nú og í framtíðinni. í
Skaftafelli þar sem lengra er kom-
ið með að búa í haginn sýnir hin
mikla aðsókn að þetta kunna
landsmenn vel að meta. Einnig fer
aðsókn vaxandi í Jökulsárgljúfur
með ári hverju. Um Gljúfragarð
hafa farið um 30 þúsund manns í
fyrra. Voru skráðar tæpar 13 þús-
und gistinætur, þar af 7.667 (
Vesturdal. Með fjölgun ferðafólks
verður álagið að sjálfsögðu meira
og umgengni vandmeðfarnari, en
á báðum stöðum eru landverðir á
Stórt tjaldsvæði og nýtt hreinlætishús í þjódgarðinum
TEXTI OG MYNDIR; ELÍN PLMADÓTTIR
sumrum til fræðslu, leiðbeininga
og eftirlits. I Skaftafelli hefur um
nokkurra ára skeið verið rekin
þjónustumiðstöð og tjaldsvæði,
sem fara stækkandi. Og nú í júní
var.tekið í notkun vandað hrein-
lætishús fyrir ferðafólk í Gljúfra-
garði og tilbúið til notkunar vel út
búið tjaldsvæði, sem kemur til
með að verða ekki síðra en í
Skaftafelli. Nátturuverndarráð og
starfsfólk þess var á ferð við Jök-
ulsárgljúfur og tók formlega við
húsinu af verktaka.
Hið nýja tjaldsvæði í Gljúfra-
garði er 6 hektarar að stærð og því
hefur verið fundinn staður utan
við Ásbyrgi, skammt vestan við
veginn þar inn og ekki fjarri
Brúnavegi sem farinn er upp með
Jökulsá að vestan og eftir þjóð-
garðinum í Hljóðakletta, Vestur-
dal, Hólmatungur og suður að
Dettifossi. Enn er hægt að fá leyfi
til að tjalda inni í Ásbyrgi á af-
mörkuðum stað á gamla íþrótta-
vellinum, en augljóst var að með
aukinni aðsókn gæti byrgið ekki
tekið við nema broti af þeim sem
þjóðgarðinn sækja þar, enda engir
stækkunarmöguleikar. Einar E.
Sæmundsen landslagsarkitekt og
stjórnarmaður í náttúruverndar-
ráði hefur skipulagt nýja tjald-
svæðið á mólendi, sem hefur verið
sléttað i túnflöt og gróðursettar
8.000 plöntur, sem skipta því niður
og munu í framtíðinni veita tjöld-
unum hlýleg rjóður. Er þar rými
fyrir tjöld allra þeirra sem í
einkabilum koma og hægt að hafa
bílinn við tjaldið. Rútubflum er
ætlað rými austan til á svæðinu og
eldhúsbilar fá þar stæði við þrær
og geta þar losnað við vatnsúr-
gang. En skammt er f verslun
kaupfélagsins i Ásbyrgi þar sem
hægt er að fá vistir og einnig ýms-
ar veitingar, auk þess sem rekin er
gisting í svefnpokaplássi og rúm-
um í Skúlagarði ekki allfjarri. Var
tjaldsvæðið tekið í notkun í
sumar, en á að sjálfsögðu eftir að
Hreinlætishúsið nýja í Gljúfragarði er vönduð bygging með aðstöðu til
snyrtingar, þvotta og baða. Og í skjóli fyrir utan eru vaskar til að þvo upp.
Þarna utan við Ásbyrgi hefur verið útbúið stórt tjaldsvæði.
Tptt er
Gli úfrum
gróa betur og verða hlýlegra. Má
minnast þess að hið vinsæla tjald-
stæði í Skaftafelli varð ekki til
fyrr en 1974.
Hreinlætishúsið sem tekið hefur
verið í notkun er hið vandaðasta.
Skilaði Stefán smiður óskarsson á
Reyn í Reykjahreppi af sér bygg-
ingunni með því að afhenda for-
manni Náttúruverndarráðs lykl-
ana og hann aftur landvörðum,
sem komnir eru á sinn stað til
gæslu í sumar. Til endanna eru
snyrtiherbergi fyrir konur og
karla með salernisaðstöðu og
vöskum til að þvo sér og snyrta,
svo og sturtum. Er vatn hitað með
rafmagni og selt eins og í sjálfsala
með þar til gerðum peningum.
Sérstakt salerni er fyrir fatlaða.
En i almenningi eru vaskar til að
vinda úr plöggum og þurrkskápar
með blæstri sem má breiða f rakar
flíkur, auk rekka til að leggja frá
sér farangur. En í skjóli undir
húsvegg eru útivaskar til að sækja
í vatn og þvo matarílát. Er þar
rúmgóð aðstaða, þótt að sjálf-
sögðu komist ekki allir að í einu úr
stórum rútubílum. Teikningar
gerði Stefán örn Stefánsson. Að-
staða hefur því gjörbreyst fyrir
tjaldfólk á þessum stað. Þegar
mestur stórhugur var í mönnum
um hraða uppbyggingu á árunum
1978—79 voru uppi áform um að
reisa um leið svokallaða gesta-
stofu, eins og gjarnan finnast í
þjóðgörðum erlendis, þar sem
fræðsla er veitt um þjóðgarðinn
og þau nátturufyrirbrigði sem þar
er að finna, og stendur grunnur-
inn einn skammt frá snyrtiher-
berginu. Landverðir, sem í sumar
eru Steinn Kárason og Kristin
kona hans, hafa bækistöð i húsi
skógræktarinnar þarna skammt
frá, því hinu sama sem listmálar-
arnir Sveinn og Agnete Þórarins-
son byggðu sér við Ásbyrgi þegar
þau settust að á íslandi. Og Sigur-
borg Rögnvaldsdóttir er farand-
landvörður í þjóðgarðinum.
Gægst um gáttir ( helli í þjóðgmrðin-
um. Litlu hnátunni er ekkert að van-
búnaði að fara í ferðalög á bakinu á
honum pabba sínum, Þóroddi Þór-
oddssyni, jarðfræðingi.
ingu eyðijarðarinnar Svínadals i
Kelduhverfi, að viðbættri land-
spildu í Ásheiði. Ári síðar var land
jarðarinnar Áss keypt og samein-
að þjóðgarðinum og 1978 megin-
hluti Ásbyrgis, en jörðin Ásbyrgi
„Hvað er hér að Kta?“ byrj-
ar Einar Benediktsson ljóð
sitt um Ásbyrgi. Og segir
síðar. Mikill skemmti-
skáli,/ skrautlegt er að sjá/
eins og steypt úr stáli/
standa björgin há./ Breiðir
lystilundur/ limið móti sól;
alskyns blómstra undur/ á
hér friðarskjól.
Nátturuverndarráð stefnir að
því að breyta nokkuð hlutverki
landvarða, sem oft hafa ekki kom-
ist yfir meira en að þrífa og líta
eftir, þannig að þeir veiti meiri
skipulega fræðslu. Er byrjað á þvf
i sumar í þjóðgarðinum i Jökuls-
árgljúfrum með þvi að boðið er
daglega upp á eina gönguferð und-
ir leiðsögn landvarða. En á þvi var
byrjað i Skaftafelli i fyrra. Eru
farnar 2—4 tfma gönguferðir, sem
auglýsing er um í kaupfélaginu
svo og kvöldrölt, ferð án fyrir-
heits, þar sem spjallað er um það
sem fyrir augu ber og náttúrutúlk-
un. Eða eins og Snorri Baldursson,
sem ásamt konu sinni Guðrúnu
Narfadóttur er landvörður í Vest-
urdal, sagði: Svo margir borgarbú-
ar sem hér koma fara um án þess
að sjá, hlusta eða heyra , en með
skilningi vex virðing fyrir náttúr-
unni og umgengni við hana.
Nýtt hreinlætishús og rúmgóð tjaldsvæði hafa verið tekin í notkun f þjóð-
garðinum í Jökulsárgljúfrum. Hér er húsið vígt og lyklarnir afhentir. Frá
hægri: Eyþór Einarason formaður náttúruverndarráðs, Stefán Óskarason
smiður, Gísli Gislason, framkvæmdastjóri ráðsins, sem réttir landvörðum
lyklana, þeim Snorra Baldurasyni, Guðrúnu Narfadóttur og Sigurborgu
Rögnvaldsdóttur.
Hrikaleg gljúfur
og fossaföll
Þjóðgarðurinn f Jökulsárgljúfr-
um nær með Jökulsá á Fjöllum að
vestan frá Dettifossi niður á miðj-
an Sand, sem er um 35 km vega-
lengd og er hann að flatarmáli um
150 ferkm. Þjóðgarðurinn var
stofnaður árið 1973 með friðlýs-
hefur lengi verið í eigu Skógrækt-
ar ríkisins og er þar um að ræða
samstarf Náttúruverndarráðs og
skógræktar.
Jökulsárgljúfur eru stærstu og
hrikalegustu árgljúfur á íslandi
og þar dunar Dettifoss, sem oft er
talinn voldugasti foss í Evrópu, 45
m hár og 100 metra breiður. Og