Morgunblaðið - 14.07.1985, Qupperneq 48

48
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. JÚLl 1985
Frænka okkar,
GUÐRÚN STEFÁNSDÓTTIR
frá Eakifirði
er látin.
Utförin hefur fariö fram í kyrrþey aö ósk hinnar látnu.
Þökkum sýnda samúö og hlýhug viö fráfall hennar.
örbrún Halldórsdóttir, Hrafnhíldur S. Christopherson,
Haukur Snorrason, Jónína S. Snorradóttir,
Snorri Snorrason
og f jölskyldur.
Eiginkona mín og móðir okkar,
SIGRÍÐUR GUÐMUNDSDÓTTIR,
Þórsgötu 10,
Reykjavík,
andaöist í Borgarspitalanum 6. júli.
Útförin hefur farið fram í kyrrþey aö ósk hinnar látnu.
Valdimar Kristjánsson,
Erla K. Valdimsrsdóttir, Guömundur Stefánsson,
Sigurþór G. Valdimarsson, Sigrún Guójónsdóttir,
Bjarney G. Valdimarsdóttir, Lárus JEgir Guömundsson
og barnabörn.
t
Eiginmaöur mlnn, faöir, sonur okkar, bróðir og mágur,
KRISTINN ÓLAFSSON
frá Ánastööum,
Raftahlíö 68, Sauöárkróki,
veröur jarösunginn frá Bústaöakirkju mánudaginn 15. júlíkl. 13.30.
Þeim sem vildu minnast hans er bent á Slysavarnafélag fslands.
Gunnhildur
Bergrún Kristinsdóttir,
Halldóra Kristinsdóttir,
Þorbjörg Ólafsdóttir,
Þórhildur Ólafsdóttir,
Bergur Ólafsson,
Júlíus Ólafsson,
Hlööversdóttir,
Halldóra Kristinsdóttir,
Ólafur Þórhallsson,
Jón M. Benediktsson,
Necmi ErgUn,
Maöurinn minn og faöir okkar,
STURLAUGUR GUÐNASON,
Klébergi 13,
Þorlákshöfn,
veröur jarösunginn þriöjudaginn 16. júlí kl. 14.00.
Blóm vinsamlegast afþökkuö en þeir sem vildu minnast hins látna
eru beðnir aö láta Styrktarfélag lamaöra og fatlaöra eöa Hjarta-
vernd njóta þess.
Aóalheiöur Eyjólfsdóttír
og börn.
t
Þökkun af alhug auösýnda samúö viö andlát og jaröarför dóttur
minnar, móður okkar, tengdamóöur, ömmu og langömmu,
ÞORBJARGAR VALDIMARSDÓTTUR,
Þorgrímsstööum.
Jónfna
Jónína Guömundsdóttir,
Asbjörn Guömundsson,
Valdfs Guömundsdóttir,
Vigdfs Guómundsdóttir,
Guömundur Guömundsson,
Kjartan Guómundsson,
Olafsdóttir
Hólmgeir Björnsson,
Kristfn Guójónsdóttir,
Jón Guömundsson,
Karl Magnússon,
Sigríöur Eiríksdóttir,
barnabörn og barnabarnabarn.
Hjartans þakkir færum vlö öllum þeim, sem sýndu okkur hlýhug
og kærleika viö fráfall eiginkonu minnar, móöur, dóttur og systur,
KRISTBJARGAR ÓLAFSDÓTTUR,
áöur tH heimilis á Austurgötu 15, Keflavfk,
bjó sföast í Noregi.
Birgir Guösteinsson,
Ólafur Ingimundarson, Rósa Teitsdóttir,
Rósmarí Birgisdóttir,
Alfa Birgisdóttir,
Birgitta Birgisdóttir,
Silja Birgisdóttir,
systkini hinnar látnu og aðrir vandamenn.
t
Þökkum innilega auösýnda samúö viö andlát og útför móöur okkar
og tengdamóöur,
STEINUNNAR TÓMASDÓTTUR,
frá Djúpavogi.
Fyrir hönd vandamanna.
Margrét Ingimundardóttir,
Svava Ingimundardóttir, Magnús Guönason,
María Ingimundardóttir,
Steingrímur Ingimundarson, Asa K. Engilbertsdóttir,
Eggert Ingimundarson,
Valgeir T. Ingimundarson,
Jens Ingimundarson, Karitas Geirsdóttir,
Minning:
Jónína Guðríður
Þórhallsdóttir
Fædd 29. janúsr 1891
Dáin 8. júlí 1985
Fyrir og um síðustu aldamót
stóð lítið íbúðarhús, er nefndist
Höfn, við norðurjaðar Arnarhóls-
túns í Reykjavík, nærri gamla
Batteríinu.
Fyrir tæpri öld fæddist í húsi
þessu stúlkubarn, sem í skfrninni
hlaut nafnið Jónína Guðríður.
Móðir hennar var Pálína M.
Jónsdóttir, sjómanns Erlendsson-
ar á Lambastöðum í Garði, en
móðir Jóns var frú Elín Sæ-
mundsdóttir sóknarprests Ein-
arssonar á Útskálum. En faðir
séra Sæmundar var Einar spítala-
haldari Eiríksson í Kaldaðarnesi.
Fyrri kona séra Sæmundar og
móðir Elínar var Guðrún yngri
Einarsdóttir lögréttumanns í
Þrándarholti Hafliðasonar.
Allt naut þetta fólk virðingar og
gegndi mikilvægum störfum á
lífsferli sínum.
Faðir Jónínu, sem hér er kvödd,
var Þórhallur verkamaður Þór-
hallsson, ættaður frá Langey á
Breiðafirði.
Jónína ólst upp í Reykjavík og
nágrenni með móður sinni, og hef-
ur Reykjavík verið henni mjög
hugstæð alla tið. Snemma kom í
ljós, að Jónína var næm vel og
stóð hugur hennar til skólagöngu,
en hún bjó við lítil efni og virtist
af þeim sökum miklum erfiðleik-
um bundið, að draumurinn um
námsbraut, er fæðst hafði með
henni yngri, mætti rætast.
Þó lagði hún til atlögu við erfið-
leikana, og að því kom, fyrir dugn-
að hennar, viljafestu og einbeitni,
að hún hóf nám í Kennaraskóla
fslands haustið 1910, og lauk það-
an prófi vorið 1913.
Hin unga, gáfaða, gjörvulega,
fallega stúlka stóð nú með sigur-
pálmann í höndum sér. Hún hafði
hlotið góða, hagkvæma menntun,
sem gaf henni tækifæri til þess að
leggja út á nýja starfsbraut.
Úm haustið gerðist Jónína
heimiliskennari hjá Árna Filipp-
ussyni, sparisjóðshaldara í As-
garði í Vestmannaeyjum. Einnig
hafði hún á hendi stundakennslu
við barnaskólann í Vestmannaeyj-
um þennan vetur. Haustið 1914
réðst hún fastur kennari við
barnaskólann í Vestmannaeyjum,
og gegndi hún þeirri stöðu uns hún
fluttist þaðan brott 1920. Segja
má, að með Vestmannaeyjaför
Jónínu hafi örlagadísirnar ákveðið
framtíð hennar.
Sama dag og Jónína hóf kennslu
sem fastráðinn kennari við barna-
skólann í Vestmannaeyjum, kom
að skólanum nýr skólastjóri. Er
skólastjórastaðan þar losnaði,
sóttu átta skólamenn um stöðuna,
og hlaut einn þeirra atkvæði allra
skólanefndarmanna. Hér var um
að ræða glæsilegan, harðgáfaðan,
fjölhæfan og hugmyndaríkan vel
menntaðan skólamann, er hét
Björn Hermann Jónsson, en hann
hafði þá um nokkurra ára skeið
stundað nám í Danmörku.
Þau Jónina og Björn skólastjóri
felldu hugi saman og gengu í
hjónaband á fyrsta sameiginlega
starfsárinu í Eyjum.
Mér hafa sagt Vestmanneyingar
þeirra tíma, að þau Björn og Jón-
ína hafi unnið ómetanleg störf
fyrir skóla- og menntamál Vest-
manneyinga. Það er allra þessara
manna mál, að þau hafi með ötulu
starfi sínu hrundið þar af stað
þróun í skólamálum, sem langt
var á undan sinni samtíð.
Skólastjórahjónin nutu að verð-
leikum mikillar virðingar og
trausts, þau ár, sem þau í samein-
ingu sinntu forystuhlutverki sínu í
skólamálum Vestmanneyinga.
í Danmörku varð Björn Her-
mann gagntekinn af lýðháskóla-
starfseminni þar og ól þann
draum kærastan í brjósti sér,
varðandi íslensk skólamál, að
koma á hér á landi slíku skóla-
kerfi. Því varð það, að hin stórvel-
látnu skólastjórahjón í Vest-
mannaeyjum ákváðu vorið 1920 að
breyta til í starfi, þegar séra ólaf-
ur Ólafsson prófastur í Hjarðar-
holti í Dölum, er í nær tvo áratugi
hafði starfrækt þar unglingaskóla,
fluttist til Reykjavíkur, að þau
Björn og Jónína gerast búendur í
Hjarðarholti í Laxárdal, og reka
þar jafnframt alþýðuskóla í anda
lýðháskólahreyfingarinnar.
Hér var í mikið ráðist. Séð var á
bak vellátnum störfum í Vest-
mannaeyjum. En hvernig myndi
lýðháskólahugsjóninni reiða af?
Myndu þau sjá hana rætast þar
vestur frá? Við mikla erfiðleika
var að etja. Heimsstyrjöldinni
fyrri var nýlokið. Fjárhagserfið-
leikarnir, atvinnuleysið og
ógnvaldurinn mikli, kreppa eftir-
stríðsáranna, var á hraðri uppsigl-
ingu. En skólastjórahjónin trúðu á
hugsjónina, á unga fólkið, sem
skólans átti að njóta, á hin góðu
öfl í sjálfum sér og meðbræðrum
sínum.
Á sviði menningarmálanna varð
Hjarðarholt fljótt miðstöð sveit-
arinnar. Þótt skólastjórahjónin
nytu mikilla vinsælda í Hjarðar-
holti, og fræðslu-, uppeldis- og
menningarstarf þeirra yrði árang-
ursríkt, nægði það ekki til að bera
uppi skólann þeirra. Hið opinbera
veitti slíkum skóla engan fjár-
hagslegan stuðning.
Fjárhagur var því mjög þröng-
ur, og mikill gestagangur ásamt
höfðingsskap skólastjórahjónanna
bættu hann ekki. Kom þar að lok-
um, að með öllu skorti fjárhags-
grundvöll fyrir starfsemi skólans,
og voru skólastjórahjónin þá
neydd til að horfast 1 augu við
þann ískalda veruleika að lýð-
háskólahugsjónin hafði, a.m.k. um
sinn, hlotið óvægt skipbrot.
Eftir að hafa lagt allt sitt af
mörkum fyrir skólann í Hjarðar-
holti um fimm ára skeið, urðu
skólastjórahjónin að flytjast á
brott, stórskuldug, sumarið 1925,
en þá gerðist Björn Hermann
kennari við barnaskólann á ísa-
firði, og varð jafnframt skóla-
stjóri iönskólans þar. Isfirðingar
fundu brátt, að þar sem þau Jón-
ína og Björn voru, þar fór fólk
mikilla hæfileika, drengskapar,
dugnaðar og gáfumanneskjur.
Jónína varð einnig kennari við
barnaskólann á ísafirði, er þau
komu þangað 1925, og 1930 varð
Björn Hermann skólastjóri við
skólann. Störfuðu þau bæði við
skólann í 27 ár, við hinn besta orð-
stír.
Það er á Isafirði, sem ég kynnt-
ist þeim skólastjórahjónum Jón-
ínu og Birni, þegar ég, ungur og
óreyndur, nýkominn úr skóla,
réðst kennari að barnaskólanum á
ísafirði, haustið eftir að Björn tók
við stjórn hans.
Við vorum þrír nýliðar, er kom-
um að skólanum það haust, og mér
er óhætt að fullyrða, að allir vor-
um við sammála um, að það hafi
verið mikil gæfa okkar í kennara-
starfinu að mótast í því undir
handleiðslu jafn mikilhæfs starfs-
liðs og þar var þá, og er þá skóla-
stjórinn ekki síst hafður í huga.
Mér varð fljótlega ljóst, að
Björn skólastjóri var sérstæður
persónuleiki, gæddur fjölhæfum
gáfum, hugsjónaríkur og hug-
myndaauðugur.
Kona hans, Jónína Þórhalls-
dóttir, kom mér strax þannig fyrir
sjónir, að yfir henni hvíldi reisn
mikil. Hvar sem hún fór, hlaut
hún að vekja eftirtekt fyrir fríð-
leik og glæsta framkomu. Síðar, er
kynni min við skólastjórahjónin
urðu náin og vinátta tókst með
okkur, vinátta, sem aldrei hefur
fallið skuggi á, kynntist ég þeim
eiginleikum beggja, að þau voru
gott fólk, heiðarleg, góðhjörtuð,
velviljuð, gestrisin, gamansöm og
glaðsinna, þegar því var að skipta,
oe hinir ágætustu félaear.
Þetta er kannski mikið sagt, en
þótt þau um sumt væru ólík, þá tel
ég, að bæði tvö eigi með réttu það,
sem sagt er hér að framan, og
nefni ég þau því bæði samtímis
hvað það snertir.
Jónína annaöist kennslustörf
um fjóra áratugi. Þau voru því
orðin æði mörg börnin, sem nutu
tilsagnar hennar og handleiðslu
gegnum árin, og það tel ég mig
geta fullyrt, bæði af kynnum mín-
uni af kennarastörfum hennar á
ísafirði, og umsögn Vestmanney-
inga, að hún naut mikils trausts í
starfi sínu og var dáð af nemend-
um sínum. Hæfileikar hennar til
starfsins voru ótvíræðir, velvilji,
góðvild, mildi og dugnaður fór
saman hjá henni og renndu stoð-
um undir góðan starfsárangur.
Meðan Jónína var á ísafirði, tók
hún virkan þátt í starfi góðtempl-
arareglunnar og átti oft sæti á
þingum Stórstúku íslands sem
fulltrúi stúku sinnar.
Jónína og Björn eignuðust fjög-
ur börn. Elstur var ólafur, fæddur
14. nóvember 1915. Hann nam
læknisfræöi og var síðast héraðs-
læknir á Hellu í Rangárþingi frá
1956 til æviloka. En hann lést
langt fyrir aldur fram, í janúar
1968. Hann var mikilsmetinn
læknir og hlaut lofsyrði allra, er
kynntust honum. Eftirlifandi
kona Ólafs er Katrín Elíasdóttir,
þeirra börn eru: Björn, eðlisfræð-
ingur. Elías, læknir, kvæntur
Þórhildi Albertsdóttur, og eiga
þau eitt barn. Elías dvelur nú við
framhaldsnám í Bandaríkiunum,
ásamt fjölskyldu sinni. örn, er
stundar stærðfræðinám í Svíþjóð
og Ingibjörg er stundar sagn-
fræði- og bókmenntanám við Há-
skóla íslands.
Næst var Svava, fædd 2. des-
ember 1921. Hún var sjúklingur
alla ævi, og í umönnun fyrir henni
komu ef til vill best í ljós þeir
miklu mannkostir, sem Jónfna bjó
yfir. Svava andaðist 1965.
Þriðja barn Jónínu og Björns
var Jón, rafvirkjameistari í Hafn-
arfirði, fæddur 3. ágúst 1924, mik-
ill atorku- og dugnaðarmaður.
Hann lést 1971. Eftirlifandi kona
Jóns er Guðný Guðbjörnsdóttir
Ásgeirssonar. Börn þeirra eru:
Guðbjartur, prentari, kvongaður
Margréti Jónsdóttur og eiga þau
tvö börn. Jónína, hárgreiðslu-
meistari, er á tvö börn. Guðfinna,
snyrtisérfræðingur, gift Hallbergi
Guðmundssyni rakara. Þau eiga
tvö börn. Herdís, sjúkraliði, gift
Allan Flink. Þau búa í Danmörku,
og eiga tvö börn. Helga, skrif-
stofudama og gjaldkeri, gift Arn-
óri Guðmundssyni prentara, og
eiga þau tvö börn. Björn Her-
mann, auglýsingateiknari, kvong-
aður Auði Steinsdóttur.
Yngsta barn Jónínu og Björns
var Haraldur, fæddur 4. ágúst
1926, dáinn 1963, ókvæntur og
barnlaus. Hann var listrænn mjög
og áhugasamur um ljósmyndun.
Hann var í mörg ár starfsmaður
við Keflavíkurflugvöll.
Þegar haft er í huga, að Jónfna
missir mann sinn og börn sfn öll
með eins, tveggja og þriggja ára
millibili, og að andlát feðganna
allra átti stuttan aðdraganda, þá
gefur auga leið, að mjög var að
henni þrengt hverju sinni.
En í þessum raunum hennar
komu vel í Ijós aðdáunarvert sál-