Morgunblaðið - 04.10.1985, Page 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 4. OKTÓBER1985
Af íslenskum dómsmálum/jóhann Pétur Sveinsson
Dómsmálaráðherrann og
lögreglustjórinn
Barnastarf í
Fella- og
Hólakirkju
Laugardaginn 5. október hefst
barnastarf í Fella- og Hólakirkju.
Kirkjuskóli barnanna verður á
hverjum laugardagsmorgni i vetur i
kirkjunni, Hólabergi 88, og hefst
kl. 10.30. Þar verður unnið að
verkefnum sem Æskulýðsstarf
Þjóðkirkjunnar hefur útbúið fyrir
börn og notað er víðs vegar í kirkj-
um landsins. Ennfremur verður
mikið um söng, farið í leiki og
æfðir helgileikir. Kirkjuskólinn er
ætlaður 6—12 ára börnum en
yngri börn eru einnig velkomin og
þess vænst að þau séu í fylgd með
foreldrum sínum eða öðrum full-
orðnum.
Sr. Helga Soffía Konráðsdóttir
PAITEIGnAIAIfl
VITAITIG 15,
1.26020,26065.
Reynimelur — sérinng.
2jaherb.50fm. l.h.V. 1550þ.
Njálsgata — kjallari
2ja herb. 45 fm. V. 950-1000 þ.
Laugavegur — 3. hæö
2ja herb. 60 fm. V. 1,6millj.
Nýlendugata
3ja-4ra herb. íb. á jaröh. 85 fm.
V. 1,6 millj.
Vesturgata — tvíbýli
3ja herb. 80 fm íb. á 2. hæö. V.
1650 þús.
Laugavegur — þríbýli
3ja herb. 85 fm. V. 1750 þús.
Leifsgata — 2. hæð
100 fm íb. Bílsk.r. V. 2050 þús.
Grettisgata — 1. hæö
3jaherb.65fm. V. 1550 þús.
Engihjalli — 3ja
3ja herb. 90 fm. Laus. V. 1875 þ.
Ljósheimar — 1. hæö
117 fm. Tvennar sv. V. 2,2 millj.
Suöurhólar — falleg
4ra-5 herb. 117 fm. V. 2,4 millj.
Eyjabakki — jarðhæö
115 fm. Sérgaröur. V. 2,3 millj.
Æsufell
150 fm. Góö ib. Frábært úts. V.
2,4-2,5millj.
Leifsgata — 1. hæö
4ra herb. ib. 100 fm. Suöursv.
V. 2,4mill;
Reykás — hæö og ris
160 fm. Úts. V. 2950-3000 þús.
Frakkastígur — einbýli
Kj., hæö og ris. V. 2,7 millj.
Frostaskjól — endaraöh.
265 fm. Fallegar innr. Innb. bílsk.
V.4950 þús.
Bergur Oliversson hdl.,
Gunnar Gunnarsson hs: 77410.
Það er ekki á hverjum degi að
dómsmál eru af réttvísinnar hálfu
höfðuð gegn ráðherrum, að maður
tali nú ekki um gegn sjálfum dóms-
málaráðherranum, en það átti sér
nú samt sem áður stað á því herr-
ans ári 1932 og þótti að vonum
tíðindum sæta. Töluverðar deilur
urðu á þessum tíma um réttmæti
dómsniðurstöðunnar, bæði í héraði
og fyrir Hæstarétti, og var ekki
laust við að pólitísk afstaða fólks
réði mestu um á hvaða skoðun
menn voru þar um. Ef til vill var
það heldur ekki svo undarlegt
þegar þess er gætt að þáverandi
dómsmálaráðherra, Magnús Guð-
mundsson, var sjálfstæðismaður
en sá sem kveður upp dóm í hér-
aði, Hermann Jónasson faðir nú-
verandi forsætisráðherra, var
framsóknarmaður.
Til að skýra um hvað mál þetta
fjallaði verðum við að hverfa
nokkra tugi ára aftur í tímann.
Til ársins 1925 var starfandi versl-
un í Reykjavík sem bar nafnið
Höepfnersverslun og var einn af
ákærðu í máli þessu, Carsten
Behrens, verslunarstjóri við hana.
Þegar sú verslun hætti varð það
að samkomulagi milli hlutafélags
þess sem rekið hafði hana og C.
Behrens að það lánaði honum
vörur svo hann gæti stofnað og
rekið heildverslun í Reykjavík.
Jafnframt skuldaði C. Behrens
hlutafélaginu peninga sem hann
skyldi endurgreiða með jöfnum
hálfsárslegum greiðslum. Ekki
gekk C. Behrens sem best rekstur
verslunarinnar og fór fjárhafjur
hans stöðugt versnandi samhliða
því sem vöruskuldir hans við Carl
Höepfner hf. jukust. Að endingu
sendi hlutafélagið fyrrverandi
bankastjóra til íslands til að semja
við C. Behrens og tryggja hags-
muni sína. Karl þessi var hinn
harðasti í horn að taka og hótaði
C. Behrens að gera hann gjald-
þrota ef hann greiddi ekki skuld
sína alveg eða að mestu leyti.
Þegar hér er komið sögu hefjast
afskipti Magnúsar Guðmundsson-
ar, sem á þeim tíma er ekki orðinn
dómsmálaráðherra. Það ber að
með þeim hætti að C. Behrens
biður Magnús að ráðleggja sér í
þessum vandræðum og vera um-
boðsmann sinn í samningum við
bankastjórann fyrrverandi. Magn-
ús gekkst inn á þetta og í fram-
haldi af því var endurskoðunar-
skrifstofa fengin til að gera upp
efnahag C. Behrens. Samkvæmt
þeim efnahagsreikningi voru
skuidir C. Behrens umfram eignir
kr. 25.768,61. Magnús og Behrens
töldu þó að ekki þyrfti að leggja
þennan efnahagsreikning til
grundvallar þar sem á meðal þess-
ara skulda væru skuldir við ætt-
ingja sem Behrens þyrfti ekki að
greiða nema allir aðrir fengju sitt.
Einnig gaf hlutafélagið eftir hluta
krafna sinna. Að þessu athuguðu
töldu þeir að C. Behrens ætti meir
en fyrir skuldum og því ráðlagði
Magnús honum að greiða skuld
sína við Carl Höepfner hf. Magnús
aðstoðaði síðan C. Behrens við að
koma á og ganga frá samningum
um skuld þessa og voru þeir gerðir
7. nóvember 1929. Ekki var öðrum
skuldheimtumönnum tilkynnt um
þessa samninga.
Raunasaga heild-
verslunar
Þrátt fyrir þessa samninga náði
C. Behrens ekki að rétta við hag
verslunarinnar og gengu sumir
skuldheimtumanna hans mjög
hart að honum. Þegar í óefni var
komið snéri C. Behrens sér á nýjan
leik til Magnúsar og bað hann
liðsinna sér. Magnús hafði þá
samband við skuldheimtumennina
og bað þá bíða með að ganga að
C. Behrens þar sem samningaum-
leitanir væru í undirbúningi.
Skuldheimtumennirnir féllust á
það. Leið nú og beið þar til nýr
efnahagsreikningur C. Behrens
leit dagsins ljós þann 21. maí 1930,
en hann var forsenda þess að
samningaumleitanir gætu hafist.
Magnús skrifar þá skuldheimtu-
mönnunum bréf og býður þeim að
greidd verði 25% af kröfum þeirra
gegn fullnaðarkvittun. Rökstyður
hann það tilboð í bréfi sínu á þann
hátt að eins og ráða megi af með-
fylgjandi efnahagsreikningi sé
fjárhagur C. Behrens það bág-
borinn að eignir hans geri tæpast
meira en nægja fyrir kostnaði við
gjaldþrot, ef til þess kæmi. Ekkert
gerist þó frekar í máli þessu fyrr
en C. Behrens er gerður gjaldþrota
hinn 16. janúar 1931.
Fangelsi við venjulegt
fangaviðurværi
Þessar aðferðir þótti réttvísinni
í þá daga vissara að láta reyna á
hvort löglegar væru. Einkum var
talin ástæða til að huga að því
hvort ólöglega hefði verið staðið
að því að greiða Carl Höepfner hf.
skuldina hinn 7. nóvember 1929,
sem og hvort frestun gjaldþrots
C. Behrens með samningatilraun-
um Magnúsar bryti gegn þáver-
andi gjaldþrotalöggjöf. í máli
þessu skipti meginmáli að skera úr
um hvort Magnúsi var leyfilegt að
líta fram hjá skuldum C. Behrens
við ættingja sína, þegar hann ráð-
lagði honum að greiða skuldir
sínar við hið danska hlutafélag.
Héraðsdómarinn í máli þessu, þ.e.
Hermann Jónasson, taldi vera
upplýst að það hefði við engin rök
að styðjast að telja ekki skuldir
þessar með þegar efnahagur C.
Behrens var gerður upp þann
margumrædda 7. nóvember. Um
þetta segir m.a. í héraðsdómi:
„Fyrir þessu liggur aðeins eigin
staðhæfing ákærðu, en hinsvegar
sannað, að engin loforð eða vilyrði
lágu fyrir um eftirgjöf frá skuldar-
eigendum." Áfram segir í héraðs-
.dómi: „Ákærður, Magnús Guð-
mundsson, sá því greinilega, að
gjaldþrot C. Behrens var yfirvof-
andi, er hann ráðlagði eignayfir-
færsluna 7. nóv. og kom henni í
kring öðrum skuldunautum
ákærðs, C. Behrens, til tjóns."
Hermann komst því að þeirri nið-
urstöðu að með því að ráðleggja
og stuðla að greiðslu framan-
greindrar skuldar, þegar honum
var ljóst að gjaldþrot C. Behrens
var yfirvofandi, hafi Magnús brot-
ið gegn þáverandi ákvæðum hegn-
ingarlaga.
í þeim lögum sem giltu um
gjaldþrot á þessum tíma, sem og
reyndar einnig í núgildandi gjald-
þrotalögum, var ákvæði um að
hægt væri rifta svona greiðslum,
þ.e. láta þær ganga til baka, ef
viðkomandi yrði gjaldþrota áður
en ákveðinn tími liði frá samning-
um um greiðslu. í héraðsdóminum
er komist að þeirri niðurstöðu að
þegar C. Behrens hafi verið að
verða gjaldþrota í byrjun árs 1930,
hafi Magnús með samningaumieit-
unum frestað gjaldþrotinu þar til
að þágildandi riftunartími var
liðinn. Um þetta segir Hermann:
„Þótt 'ákærðum, C. Behrens, og
Magnúsi Guðmundssyni hafi ekki
tekizt að sýna fram á, að ákærður,
C. Behrens, hafi haft nokkra
möguleika til að standa við boð
sitt um 25% greiðslu af skuldum,
og nauðasamninga væri ekki leit-
að, sem þó var heitið, verður þó
ekki talið sannað, að tilboðið hafi
verið gert í sviksamlegum til-
gangi."
Það var því á þennan hátt sem
það vildi til í hið eina nútilverandi
skipti að dómsmálaráðherra lýð-
veldisins Islands var í undirrétti
dæmdur til fangelsisvistar, eða
eins og lögreglustjórinn í Reykja-
vík, Hermann Jónasson, orðaði
það, „... og þykir refsing sú, sem
hann hefir tilunnið fyrir aðstoð
sína við framangreint afbrot,
hæfilega ákveðin fangelsi við
venjulegt fangaviðurværi í 15
daga.“ C. Behrens var einnig
dæmdur til refsingar í undirrétti,
nánar tiltekið 45 daga fangelsi og
sviftingar á rétti til að reka eða
stjórna verslun eða atvinnufyrir-
tæki í 6 ár. Endurskoðunarskrif-
FASTEIGNASALAN
mm
HAFNARSTRÆTI 11
E Sími 29766 3
Vesturbær
Rúmgóð 90 fm 3ja herb. íb. til sölu á góðum stað í vestur-
bæ ásamt 30 fm óinnr. risi. Verð 2050 þús.
Ólafur Geirsson, viðsk.fr.
35300 35301
Vesturbær — Meistaravellir
2ja herb. ný glæsileg endaíbúð á 1. hæð. Vandaðar innr.
Þvottahús á hæðinni.
Espigerði
2ja herb. stórglæsileg íb. á 4. hæð í lyftuhúsi. Fallegt út-
sýni. Lausstrax.
ran FASTEIGNA
LllJhÖLUN
FASTEIGNAVIÐSKIPTI
MIÐ6ÆR HAALEfTISBRALfT 58 -60
SÍMAR 35300435301
Agnar Ólafaaon,
Arnar Sigurösson
Viltu selja—hringdu strax
Seljandi góöur !
Aö undanförnu hefur eftirspurn eftir góö-
um og vönduðum eignum aukist verulega.
Fjöldi fjársterkra kaupenda leitar ennþá
réttu eignarinnar. — Látiö traust og öryggi
ráöa feröinni. — Hafiö samband viö okkur
og eignin selst fljótlega.
Stóragerði — 3ja-4ra — bílskúr. Faiieg 96
fm íb. á 2. hæð+aukaherb. í kj. og bílsk. Verö 2,5 millj.
Espigeröi — 2ja herb. Giæsii. 65 fm íb. í lyftu-
blokk. Verö 1950 þús.-2 millj.
Smárabarö — Hf. Glæsilegar 2ja, 3ja og 4ra
herb. íbúðir í byggingu. Nánari uppl. veittar á skrifst.
Langholtsvegur — í smíðum. Giæsiieg 250
fm fokheld parhús.
Funafold. 155 fm einbýli + 45 fm bílsk. Tilbúið undir
tréverk. Verö: tilboð.
Hrafnhólar — Orrahólar — Asparfell.
Glæsilegar 2ja herb. 60-65 fm íbúðir á 2. og 3. hæö.
Verð 1500-1600 þús.
Gimli — s. 25099.
lí* Pórsgötu 26.