Morgunblaðið - 08.11.1985, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 8. NÓVEMBER1985
Esbjörn Rosenblad og kona hans, Rakel Siguröardóttir, á heimili þeirra hjóna í Kópavoginum.
ísland er mitt
annað föðurland
„FYRSTU kynni mín af íslending-
um voru árið 1947 þegar nokkrir
blaðamenn komu frá íslandi til
Uppsala þar sem ég var við nám.
Ég var á þessum tíma ritari Nor-
ræna félagsins í Uppsölum og
kynntist því þessum mönnum
nokkuð. Eftir þessi kynni hafði ég
lítið af íslendingum að segja þar
til ég kom hingað, 1977, þó svo ég
hafi fylgst nokkuð með menningar-
málum og lesið íslenskar bók-
menntir.“ Á þessa leið komst
Esbjörn Rosenblad, sendifulltrúi f
sænska sendiráðinu, að orði þegar
blm. Mbl. hitti hann á heimili hans
og konu hans Rakelar Sigurðard-
óttur, í tilefni að því að Esbjörn
verður 65 ára á mánudaginn, þann
ll.nóvember.
„Ég byrjaði í utanríkisþjón-
ustunni 1948 eftir nám í Uppsöl-
um og dvaldi meðal annars í
Rómaborg, Lundúnum og Bonn
áður en ég kom hingað. Það var
svo árið 1977 sem mér var boðið
að fara til íslands. Þar sem ég
hafði ekki komið hingað áður
fékk ég að fara í 2 mánuði til að
skoða mig um og athuga hvernig
mér líkaði. Þetta var sama árið
og ég varði doktorsritgerðina
mina við Stokkhólmsháskóla, en
hún heitir International Human-
itarian Law of Armed Ck>nflict.
Some Aspects of the Principle
of Distinction and Related Probl-
ems. Alþjóða Rauði krossinn,
Henri Durant-stofnunin I Genf,
gaf ritgerðina út árið 1979. Mér
Kkaði mjög vel við land og þjóð
þennan tveggja mánaða reynslu-
tíma, og ákvað þá að koma hing-
að aftur að hausti til starfa."
Esbjörn hefur mikinn áhuga á
menningarlífi á Norðurlöndum
og er mikill listunnandi. „Þennan
menningaráhuga held ég að ég
hafi fengið að nokkru leyti í arf
frá forfeðrum mínum en í minni
ætt eru mörg skáld og tónlistar-
menn, eins og Hans Christian
Lumbye. En ég hef einmitt haft
mestan áhuga á menningarmál-
um í tengslum við norræna
samvinnu, þó svo að aðrir þættir
séu ekki síður mikilvægir."
Mikilvægi nor-
rænnar samvinnu
— En hvernig er best hægt
að auka samvinnu milli Norður-
landa?
„£in alvarlegasta hindrun þess
MorgunblaAið/Júllus
Esbjörn Rosenbland
Rætt við
Esbjörn
Rosenblad,
sendifulltrúa
í sænska
sendiráðinu
að aukin séu tengsl milli íslands
og Skandinavíu er hversu há
fargjöldin eru til landsins, en
einn grundvöllur aukinna menn-
ingartengsla eru persónuleg
samskipti. Af þessum sökum er
nauðsynlegt að reynt verði að
efla ódýrar ferðir milli landanna.
Einnig er mikilvægt fyrir íslend-
inga að aukin verði fjárframlög
frá Norðurlandaráði til Norræna
hússins hér, en það hefur starfað
ötullega að því að auka tengsl
milli landanna og boðið hingað
fjölda góðra listamanna. Ég hitti
oft þessa gesti því það er hluti
af mínu starfi að vera með mót-
tökur á heimili okkar hjóna.
Ég tel að það sé mikilvægt að
íslendingar fái að velja hvaða
Norðnrtandamál þ«ir vilja læra.
Nú hefur fræðslustjórinn í
Reykjavík heimilað fjárveitingu
til þess að flytja sænsku- og
norskukennslu út i skólana.
Þetta er mikið til bóta. Eins hin
frábæra sænsk-íslenska orðabók
sem kom út og þeir Gösta Holm
prófessor og Aðalsteinn Davíðs-
son cand. mag. eiga heiðurinn af.
Samvinna milli Norðurlanda-
þjóða er mjög mikilvæg fyrir þær
allar. Ekki bara í hagsmunaskyni
heldur ekki síður á menningar-
sviðinu og mannlegum samskipt-
um. Ef við lítum á Svíþjóð t.d.
búa þar núna rúmlega 3000 fs-
lendingar sem er töluverður
fjöldi frá ekki fjölmennari þjóð.
fslendingar fara mikið til náms
til hinna Norðurlandanna og eiga
tiltölulega auðvelt með að fá þar
vinnu. Þessar þjóðir eiga mjög
margt sameiginlegt eins og sögu
og hefðir og bera sömu virðingu
fyrir einstaklingnum. Viðhorf til
lífsins eru mjög lík hjá þeim
öllum.
Ætlar að setjast hér að
— Nú hættir þú í utanríkis-
þjónustunni eftir rúmt ár, hvað
tekur við?
„Ég ætla að halda áfram rann-
sóknum og skrifum, eins og ég
hef gert mikið hingað til. Einnig
ætla ég að halda áfram að starfa
að samskiptum Norðurlanda-
þjóðanna eins og ég hef gert, því
þetta er að stórum hluta hug-
sjónastarf. Mín lífsspeki byggir
á því að ekkert er sjálfsagt og
það er nauðsynlegt að berjast
fyrir skoðunum sínum. Fyrst og
fremst fylgi ég mannúðarstefnu
sem byggir á fullri virðingu fyrir
einstaklingnum. Ég ætla að setj-
ast að á Islandi því ég lit á ísland
sem mitt annað föðurland, enda
er ég giftur íslenskri konu. Hér
finnst mér mjög gott að vera og
finnst ekkert vera framandlegt.“
Ekki einu sinni pólitíkin?
„Nei, mér finnst hún ekki
framandleg," segir diplómatinn.
„Ég skil yfirleitt íslendinga vel
og held að þe>r breyti yfirleitt
rétt.“
„Og þú saknar einskis frá Sví-
þjóð?“
„Jú, skóganna", segir Esbjörn
að lokum og með það kveður blm.
hjónin Rakel og Esbjörn og óskar
þeim heilla og vonar að Islend-
ingar eigi eftir að njóta krafta
hans sem lengst.
Kynslóðaskipti
á toppnum
í skákinni
Skák
Margeir Pétursson
ÞRÍR ungir sovézkir stórmeistarar
boluðu burt gömlu Ijónunum á áskor-
endamótinu í Montpellier og sigr-
uðu. Þeir Andrei Sokolov, 22ja ára,
Artur Jusupov, 25 ára, og Rafael
Vaganjan, 33ja ára, hlutu allir níu
vinninga og fá sæti í áskorendaein-
vígjunum, sem fara fram seinna í
vetur. Um fjórða og síðasta sætið í
einvígjunum verða tveir sérstaklega
litríkir skákmenn að tefla, það eru
þeir Jan Timman, síðasta von Vestur-
landa í yfirstandandi heimsmeistara-
keppni, og Mikhail Tal, fyrrum
heimsmeistari. Sex skáka einvígi
þeirra Timmans og Tals hefst nú um
helgina.
Urslitin á mótinu eru mikill
sigur fyrir sovézka skákskólann,
auk þ ás sem Rússar eiga þá
Karpov og Kasparov, eiga þeir
einnig menn 3—5, af úrslitunum í
áskorendamótinu að dæma. Rúss-
arnir ungu slógu við köppum eins
og Korchnoi, Beljavsky, Portisch
og Spassky, sem hafa verið fram-
arlega í síðustu heimsmeistara-
keppnum. Sérstakur sjónarsviptir
er að Viktor Korchnoi, sem átti
við slæma flensu að stríða á mót-
inu. Sigurvegararnir á þessu móti
mega hrósa happi með að vera
lausir við hann sem andstæðing í
einvígjunum.
Þeir Jusupov, Sokolov og Vag-
anjan hafa verið í stöðugri framför
að undanförnu og eiga það allir
sameiginlegt að vera afar sterkir
á taugum. Það er einmitt tauga-
styrkurinn sem gæti hafa ráðið
úrslitum á þessu jafna móti.
Allir þessir þrír hafa nýlega
unnið stórsigra og árangur þeirra
nú þarf því ekki að koma ýkja
mikið á óvart, þó nöfnin séu ekki
enn farin að láta kunnuglega i
eyrum.
Sokolov varð Sovétmeistari í
fyrra og í öðru sæti á milli-
svæðamótinu í Biel í sumar. Jusu-
pov tefldi ekki vel á afmælismóti
Skáksambandsins í febrúar og
varð jafnvel að þola aðhlátur
áhorfenda er Van der Wiel bisk-
upsmátaði hann á skondinn hátt á
Loftleiðahótelinu. En sá hlær bezt
sem siðast hlær og fyrst sigraði
Artur á millisvæðamótinu í Túnis
og nú á áskorendamótinu. Vaganj-
an er töluvert eldri en hinir tveir,
em samt nýliði í áskorendakeppn-
inni. Hann var yngsti stórmeistari
í heimi fyrir 15 árum, en uppfyllti
ekki þær vonir þá sem Sovétmenn
bundu við hann. Persónuleg
vandamál munu síðan hafa háð
Vaganjan nokkuð, þar til síðustu
2—3 ár, að hann hefur unnið hvert
mótið á fætur öðru, t.d. milli-
svæðamótið í Biel. Vaganjan notar
furðulega lítinn tima á skákir
sínar, sérstaklega með tilliti til
þess að hann situr nánast aldrei
við borðið í tíma andstæðingsins.
Gárungarnir segja að hans tími
fari aldrei í hugsun, heldur aðeins
f það að standa upp, ganga um
gólf, setjast niður aftur og leika.
Leikfléttusnillingurinn Mikhail
Tal er allra skákmanna vinsælast-
ur frá gamalli tíð og flestir skáká-
hugamenn fögnuðu velgengni hans
á mótinu. Hefði Tal ekki tapað
fyrir Seirawan í næstsiðustu um-
ferð, hefði hann orðið eini taplausi
þátttakandinn, þrátt fyrir að
gamla góða dirfskan hafi ráðið
ferðinni. Nú bíður hans erfitt ein-
vígi við Jan Timman, sem margir
vilja fá að sjá i heimsmeistara-
keppninni. Timman hefur nú um
skeið verið þriðji stigahæsti skák-
maður heims, en taugarnar hafa
oft brugðist á mikilvægum augna-
blikum. Svo var einnig nú, i 13.
umferð áskorendamótsins varð
hann að lúta i lægra haldi fyrir
neðsta manni mótsins, Kevin
Spraggett frá Kanada. Þær fregnir
hafa borist frá Montpellier að
verði jafnt eftir sex skákir í einvígi
Tals og Timmans, komist Sovét-
maðurinn áfram.
Hitt er orðin hefð
... því miður
eftir Úlfar
Þormóðsson
Herra ritstjóri!
Tilefnið er nýafstaðinn stjórnar-
fundur í Útgáfufélagi Þjóðviljans.
Ég skal verða stuttorður.
Ekki rengi ég að Morgunblaðið
hafi haft rétt eftir viðmælendum
sínum um hvað fram fór á fundi
þessum. Hitt veit ég að þeir létu
hafa rangt eftir sér.
Þvi það er ekki rétt að varamenn
í stjórn Útgáfufélagsins hafi at-
kvæðisrétt á stjórnarfundum þeg-
ar aðalmenn eru mættir. Og því
engin hefð.
Hitt er rétt að varamenn hafa
um langan tíma verið boðaðir á
fundi í stjórn félagsins og tekið
fullan þátt í störfum sem aðal-
menn væru; öllum öðrum en at-
kvæðagreiðslum nema í fjarveru
aðalmanna og þá í þeirri röð sem
þeir eru kjörnir. Þetta hefur verið
gert til að dreifa valdi og kalla
fleiri til ábyrgðar 3vo sem háttur
er sósíalískra flokka á Vesturlönd-
um.
Á margnefndum stjórnarfundi f
útgáfufélaginu var prófessor ólaf-
ur Ragnar með múður. En það
virðist því miður vera orðinn hátt-
ur hans á flestum mannamótum
hin síðari misseri.
Um atkvæðisrétt varamanna
sagði ólafur í fyrstu lotu af þrem:
Mig minnir að varamenn hafi alltaf
verið í fullum rétti við atkvæða-
greiðslur... síðan nokkrar setn-
ingar út í hött sumar, og þá: Ég
man ekki betur en varamenn hafi
o.s.frv. Þá fleiri setningar og til-
raun til umræðna. Og loks: Vara-
menn hafa alltaf verið i fullum rétti
og það er orðin hefð... Og siðan
klifað á þessu aftur og enn aftur.
Þetta var að sjálfsögðu leiðrétt á
fundinum og Olafi gerð fyllilega
grein fyrir þvi að hann færi þarna
með rangt mál. Það bara hreif
ekki. Ekki á hann. Og þaðan af
síður að lærisveinar hans tækju
tillit til þess sem rétt var. En það
er skiljanlegra.
Það er því ekki hefð að vara-
menn hafi atkvæðisrétt í stjórn
Útgáfufélagsins nema aðalmenn
séu ekki mættir til leiks. Og því
engum bolabrögðum beitt við úr-
skurð um atkvæðisrétt stjórnar-
manna.
Hitt er hins vegar að verða,
jafnvel orðin, hefð, að Ólafur
Ragnar fari rangt með. Og er það
miður.
Rvfk að morgni byltingardags-
ins 7. nóvember 1985.
Höfandur er fyrrveraadi formaöur
‘ ÚtgiMéhgs ÞjMriljana.