Morgunblaðið - 19.12.1985, Blaðsíða 52

52
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR19. DESEMBER1985
Kynorka
og kjaftæði
Baneitrað samband
á Njálsgötunni
Bókmenntir
Jóhanna Kristjónsdóttir
Jackie Collins: Eiginkonur í
Hollywood.
Gissur Ó. Erlingsson þýddi.
Útgefandi Skjaldborg 1985.
Séu skoðaðir metsölulistar
bandarískra kiljubóka síðustu
mánuði og kannski allra síðustu
ár, skýtur nafni Jackie Collins og
bóka hennar oft upp kollinum.
Bækur hennar seljast eins og heit-
ar lummur og sú bók sem hér um
ræðir var á metsölulista lengi. Þó
er freistandi að setja gæsalappir
utan um að þessi bók, svo og aðrar
sem ég hef lesið eftir Jackie, séu
bókmenntir. Auðvitað er ekki skil-
yrði að bækur þurfi að bera bók-
menntaverk til að komast á met-
sölulista, kannski allra sízt í
Bandaríkjunum. En þær þurfa
heldur ekki að vera slæmar. Og
það væri beinlínis grimmdarlegt
og dónalegt að ætla að bókmennta-
smekkur heillar þjóðar sé í sam-
Þeir gömlu
geta þetta
ennþá
Hljómplötur
Siguröur Sverrisson
ZZTop
Afterburner
Warner Brothers/Steinar
Það hefur reynst margri
hljómsveitinni erfitt að fylgja
eftir metsöluplötu, jafnvel þótt
viðkomandi eigi að baki 10—15
ára feril. Þetta sannaðist áþreif-
anlega með REO Speedwagon
hér um árið og margir voru á
því að ZZ Top myndi lenda í
sambærilegum vandræð'".! i
kjölfar metsöluplötun.iar Elim-
inator, sem kom út árið 1983. Þær
spár hafa að nokkru leyti staðist,
að öðru leyti ekki. Afterburner
er nánast eins og forveri hennar,
það er heila málið.
Ég er ekki frá því að þetta
hafi verið býsna snjall leikur
hjá þremenningunum í ZZ Top.
Eliminator hafði að geyma nýja
samsetningu bandarísks suður-
ríkjarokks, byggða á gömlum
merg en með ýmsum nútíma-
hljóðversbrellum í ofanálag. (Jt-
koman varð plata sem höfðaði í
senn til rokkara frá sjötta ára-
tugnum og ungu kynslóðarinnar,
sem heldur að rokkið hafi hafist
um 1980.
Það eru tvö ár liðin frá því að
Eliminator kom út, reyndar hálft
þriðja ár ef út í það er farið, en
ZZ Top hefur ekki flanað að
neinu. Þremenningarnir hafa
skellt skollaeyrum við ráðlegg-
ingum þeirra sem lögðu til að
þeir reyndu eitthvaö splunkunýtt
og reyndu þannig að fylgja
bresku bylgjunni, sem riðið hefur
yfir Bandaríkin undanfarin 2—3
ár. Þó ekki alveg því trommu-
sláttur er býsna breskættaður á
köflum. Ótrúlegt en satt.
Ég neita því ekki að fyrst í
stað varð ég fyrir óheyrilegum
vonbrigðum með þessa plötu ZZ
Top. Það stafaði kannski af því
að eftirvæntingin var orðin svo
mikil eftir jafn langa bið eftir
ræmi við þessar bækur.
En auðvitað er fróðlegt að reyna
að sjá, hvað er í þessum bókum,
sem höfðar svo mjög til bandarí-
skra lesenda, það sem meira er;
varla er komin Collins bók, að ekki
sé gerð eftir henni kvikmynd. í
mynd sem var gerð eftir „Eigin-
konum í Hollywood" léku tvær
þekktar leikkonur, Kathryn Cros-
by, sem á sínum tíma var systir
Sue Ellen í Dallas, og Suzanne
Sommers. Sommers sagðist aldrei
áður hafa leikið eins ómerkilega
druslu, sem væri jafn kaldlynd,
gráðug, kynóð og ég veit ekki hvað.
Og þetta lýsir í raun ágætlega
bókarefninu, enda væri það að æra
óstöðugan að ætla sér að rekja
Tþráð Eiginkvennanna.
bókinni eru allir, að undan-
skildum englingum Angel, spilltir,
vondir, drykkfelldir, uppdópaðir,
óvenjulega glæsilegir og gneist-
andi af kynorku. Og sem betur fer
er kyngetan oftast í samræmi við
útlitið og útgeislunina. Annars er
eiginlega allt í steik. Ég héit satt
að segja að svona rosaleg kynhvöt
nýrri plötu og raun bar vitni.
Smám saman vék þessi gremja
fyrir ánægjutilfinningunni.
Kannski er ég hlutdrægur af því
að ZZ Top eru „mínir menn“ eins
og oft er sagt, en það breytir
samt ekki þeirri staðreynd að
Afterburner er plata í háum
gæðaflokki hvernig sem á hana
er litið. Það sem meira er: Menn
þurfa að vera gersneyddir allri
tilfinningu fyrir takti og rythma
til þess að hrífast ekki með þess-
um skíðskeggjuðu köppum í
mörgum laganna, sem sum hver
eru reyndar nánast eins og tekin
beint af Eliminator með smá-
vægilegum breytingum. Hvergi
er þetta eins áþreifanlegt og í
laginu Dippin Low, sem er nán-
ast Gimme All Your Lovin’ í
óbreyttri mynd.
Frá mínum bæjardyrum séð
er málið það að þeir geta þetta
enn strákarnir í ZZ Top þrátt
fyrir háan aldur, rétt eins og
Rolling Stones, Elton John, Tina
Turner o.fl. Það eitt er afrek.
Allt umfram það er hreinn og
klár „bónus".
Bflar sem ekki ryöga
The Cars
Greatest Hits
Elektra/Steinar
Allt frá því að hún sendi fyrst
frá sér plötu 1978 hefur The Cars
verið ein af leiðandi hljómsveit-
um bandarísks rokks. Þótt ótrú-
legt kunni að virðast var nafn
hennar svo til alveg óþekkt hér
á landi þar til í fyrra og fyrr á
þessu ári er lagið Drive komst
hátt á vinsældalista.
Jackie Collins
og nákvæmar lýsingar á því sem
henni er samfara hefði farið úr
tízku fyrir æðilöngu; að lýsa sam-
förum bara til að lýsa þeim án
þess að í því felist nokkur annar
tilgangur. En bandarískir lesendur
eru sólgnir í að lesa þetta og reynd-
ar skýra ýmsir bandarískir fram-
haldsmyndaflokkar það að þeim
finnist sérlega eftirsóknarvert að
lesa eða horfa á myndir um sem
allra mesta spillingu og svínarí.
Hafi sem sagt einhverjum dottið
i hug að það geti verið eitthvað
heilbrigt, hvað þá fallegt eða
merkilegt við lífið í Hollywood þá
virðist það vera helzta keppikefli
höfundar að sannfæra okkur um
að svo er ekki.
Þá vitum við það líka á íslensku.
Og þvílíkt kjaftæði.
Tónlist Cars er að uppistöðu
til sáraeinfalt rokk en kryddað
með oft á tíðum stórskemmtileg-
um raddsetningum. Ofan á bæt-
ist að Ric Ocasek á einkar létt
með að semja grípandi lög, hvort
heldur þau eru rokkuð eða róleg.
Saga Cars er stjörnum stráð,
þótt hún kunni e.t.v. að vera lítt
kunn hér á landi. Lög á borð við
Just What I Needed, Good Times
Roll, Drive, My Best Friend’s
Girl og Shake It Up réttlæta það
öll hvert í sínu lagi, að fjárfest
sé í plötunnu. Samankomin á
einu og sömu skífuna myndi ég
telja bestu lög Cars ómótstæði-
legan grip. Þetta eru a.m.k. einu
bílarnir sem ég þekki sem ekki
ryðga.
Sharkey á réttri hillu
Feargal Sharkey
Feargal Sharkey
Virgin/Steinar
Þrátt fyrir óumdeilanlegan
hæfileika náði írska sveitin
Undertones aldrei neinni al-
mennri hylli, utan lítillega í
heimalandi sínu, írlandi og Bret-
landi. Svipaða sögu var að segja
um Boomtown Rats með Bob
Geldof í broddi fylkingar sem
vegnaði þó betur, m.a. fyrir til-
stilli lagsins „I Don’t Like
Mondays".
Einir síns liðs hafa forsprakk-
ar Undertones og Boomtown
Rats hins vegar getið sér gott
orð undanfarna mánuði. Fyrst
Geldorf í tengslum við Live-Aid-
tónleikana og nú Sharkey með
ágætri sólóplötu sinni, meistara-
lega upptekinni af David Stew-
art, helmingi Eurythmics-
dúettsins.
Lagið A Good Heart hefur
þegar notið verskuldaðra vin-
sælda og ekki kæmi mér á óvart
þótt Someone To Somebody ætti
eftir að ná vinsældum. Lögin á
þessari plötu Sharkeys eru ann-
ars dálítið misjöfn að gæðum:
Þau bestu mjög góð, hin lökustu
lítt áheyrileg. Söngur írans er
hins vegar einkar áheyrilegur og
það samfara pottþéttum vinnu-
brögðum í hljóðveri lyfta plöt-
unni vel uppfyrir meðallag.
PS Sharkey hefði að ófyrir-
synju mátt sleppa útgáfu sinni á
Stones-slagaranum All Over
Now.
Bókmenntlr
Sigurður Haukur Guðjónsson
Baneitrað samband á Njálsgötunni
Höfundur: Auður Haralds
Prentun: Prentsmiðjan Oddi hf.
Útgefandi: Iðunn
Það er undarlegt samband
mæðginanna á Njálsgötunni, ban-
eitrað, eins og segir í bókarheiti.
Þau eru sóðakjaftar bæði tvö, tal-
ast við á þann hátt að með ein-
dæmum er. En þau eru skemmti-
Ieg, það verður ekki af þeim skafið,
fim í þeirri orrustu sem þau heyja.
Já, þó undir slái hjörtu sem virða,
elska, þá er stríð þeirra í millum,
og má slíkt undarlegt heita, svo
mjög sem þau leiða huga að stríðs-
brölti heimsins og mengun þeirrar
náttúru er umlykur okkur. f orði
fordæma þau þá veröld er hinir
„voldugu” sláturhúsastjórar aust-
urs og vesturs hafa búið þjóðum,
en lifa samt enga stund sjálf án
stríðs. Það er blekking lífs þeirra,
óheilindin milli orða og athafna.
Höfundur segir sögu sína af
mikilli fimi, og það andar af síðun-
um, hversu óstjórnlega mæðginin
skemmta honum. Það er styrkur
sögunnar. Veikleiki hennar hins
vegar, að sagan er í raun alltof
löng, lesandinn þekkir persónurn-
ar miklu, miklu fyrr en bókinni
lýkur, þær hafa ekkert nýtt að
segja, örvar þeirra verða að lokum
hver annarri líkar. Ég er samt
ekki að halda því fram að lesand-
anum leiðist, nei, það væri rangt,
en sem verk hefði sagan orðið
heilsteyptari styttri.
Ég velti því fyrir mér, meðan á
lestri stóð, hvort höfundur hefði
ekki náð að lýsa umkomuleysi
þeirra mæðgina með ögn mildari
orðum. Jú, víst held ég að slíkur
stílisti, sem Auður vissulega er,
hefði getað það. En hún valdi þeim
þennan búning og hefur fullt leyfi
til, og ég sé á ungu fólki, að því
er skemmt með bókina í höndum.
Lestur prófarkar mjög góður og
handverk bókargerðarmanna með
ágætum.
Eyjakvöld í upptökusal
Hljómplötur
ÁrniJohnsen
Ég vildi geta sungið þér heitir
ný plata sem varð til í framhaldi
af rómuðum skemmtikvöldum á
veitingastaðnum Skansinum í
Vestmannaeyjum sl. haust, en
þar sungu nokkrir félagar ýmis
lög úr Eyjum. Það er hinn ágæti
tónlistarmaður Jónas Þórir sem
hefur útsett lögin á plötunni,
flest eftir Oddgeir Kristjánsson,
en Jónas Þórir var einnig upp-
tökustjóri. Átta lög af 10 eru eftir
Oddgeir við ljóð Asa í Bæ, Árna
úr Eyjum og Loft Guðmundsson
en hin lögin eru Kvöldsigling
Gísla Helgasonar við ljóð Jóns
Sigurðssonar og Minning um
mann eftir Gylfa Ægisson.
Lög Oddgeirs eru sígild og
einstæð á sinn hátt, því þau búa
yfir blæ sem hvergi annarsstaðar
er að finna. Sum lögin eru búin
að hljóma í liðlega hálfa öld án
þess að blikna og það er því
komin veruleg hefð á túlkun
þeirra. Jónas Þórir gerir
skemmtilega tilraun til að færa
lög Oddgeirs í nýjan búning, en
stundum finnst mér hann ganga
skrefið of langt í erfiðri stöðu,
það er þegar melódía Oddgeirs
dettur út og ný hljómaröð kemur
inn. Útsetning Jónasar Þóris er
listilega vel gerð í þeim tilvikum,
en það er ávallt smekksatriði
hvað má gera miklar breytingar
á Heimakletti.
Lög Oddgeirs eru flest mjög
vandmeðfarin, bæði í leik og söng
og þótt dagskrá þeirra félaga
sem syngja á plötunni hafi verið
dúndurgóð á skemmtikvöldum á
Skansinum, þá nýtur sönggleði
þeirra félaga sín ekki til fulls
þegar þeir standa án hóp-
stemmningarinnar í upptökusal.
í hinum þéttu útsetningum Jón-
asar Þóris með viðamikilli
hljómsveit í undirleik hljómar
söngur þeirra bræðra Helga og
Hermanns Inga ekki eins eðlilega
og þeim er tamt í nokkrum lögum
sem í þessari útsetningu eru
reyndar vart á færi nema lærð-
ustu söngvara. Það eru þeir
Hermann Ingi Hermannsson,
Helgi Hermannsson, Einar Klink
Sigurfinnsson, Jónas Þórir og
Runólfur Dagbjartsson, sem
syngja á þessari Eyjaplötu og
það er skemmtilegt að heyra hina
hlýju náttúrurödd Runólfs Dag-
bjartssonar, Dúdda múrara,
koma til leiks á plötunni eins og
brú milli gamallar og nýrrar út-
setningar.
Það er ekki óþekkt að sígild
tónverk eru færð í nýstárlegan
búning og það getur verið
skemmtileg tilbreyting, en það
má svo lítið bjaga hinn hreina
tón að ekki hljótist vandræði af.
Sama er að segja um taktinn í
lögum Oddsgeirs, tónsmíði hans
var svo nákvæm, lagið og taktur-
inn slík heild í snilld sinni að
engu má í rauninni muna svo
hinn einstæði tónn Oddgeirs
verði ekki eitthvað annað en til
stóð.
Það er styrkur þessarar plötur
sem kemur í kjölfar Eyjakvöld-
anna á Gestgjafanum að hún er
gerð að mikilli einlægni en einnig
þeim gáska sem fylgir tónlist
Eyjamanna. Öll Oddgeirslögin
nema eitt eru þjóðhátíðarlög og
þau hafa því fyrir löngu sungið
sig inn í hjörtu landsmanna.
Bestu lögin í heild á plötunni
þykja mér Glóðir, Minning um
mann, Fyrir austan mána og
Góða nótt sem Dúddi múrari
syngur svo undur varfærnislega
og blítt sem væri síðasta lag á
vel heppnaðri þjóðhátíð í Eyjum.