Morgunblaðið - 26.07.1986, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. JÚLÍ 1986

Y
VEIÐIÞATTUR
Umsjón Guðmundur Guðjónsson
Hverj ir eiga
metin í raun?
Hetjusögur ættaðar úr íslenskum laxveiðiám í sumar,
einkum Laxá í Asum, leiða hugann óneitanlega að þvi
hvort hinn mikli dagsafli á eina stöng sé met sem varla
verði slegið. Mikil veiði hefur verið í mörgum laxveiðiám
í sumar, sú mesta í þó nokkur ár og haft er fyrir satt,
að ef framhaldið verður í sama dúr, þá verði trúlega
metveiðisumar. Hápunktinum náðu nokkrir garpar í
Asunum fyrir nokkrum dögum er þeir veiddu alls 80
laxa á tvær stangir á einum degi.
Suma daga er ástandið í Asun-
um líkt, að meiri veiði gæti náðst
úr ánni ef mikil hraustmenni væru
að störfum og er þá ekki verið
að kasta rýrð á afköst þeirra sem
þegar hafa stundað veiði í ánni.
Þórarinn Sigþórsson og Sigmar
Bjömsson veiddu bróðurpartinn
af löxunum áttatíu, eða 49 laxa,
sem ku vera dagveiðimet á eina
stöng í Ásunum. Hin stöngin tók
31 lax sem nokkrum sinnum hef-
ur verið leikið síðan kvótinn var
afnuminn í ánni.
Geysileg veiði þeirra Sverris
Kristinssonar og Þorgeirs Daní-
elssonar. En eins og dæmin sanna,
er þetta aðeins met í þessa um-
ræddu á. Lítum á nokkur dæmi
um enn meiri veiði og er ekki
ótrúlegt að segja mætti frá enn
fleiri slíkum atburðum.
Snæbjöm Kristjánsson, Sigur-
mundssonar, á líklega íslandsmet-
ið, e.t.v. heimsmetið eins og því
hefur verið lýst í viðtölum. Það
setti hann á áttunda áratugnum
í Laxá í Dölum. Var afli hans
hluti af frægri veiði sem varð
kveikjan að því að Laxá hrökk
úr höndum íslenskra veiðimanna
í sarp bandarískra auðkýfinga.
Veiddi Snæbjöm við annan mann
106 laxa á tveimur dögum, þar
af um 80 annan daginn eftir því
sem hann hefur sagt og það má
heita með ólíkindum svo ekki sé
dýpra í árinni tekið. Má mikið
vera ef einhver getur skákað þess-
ari veiði með sambærilegum
tölum.
Snæbjöm veiddi alla sína laxa
í Laxá á maðk, en það hlýtur að
teljast síst mina afrek og jafnvel
meira að stórveiða á þennan hátt
á flugu, því eins og veiðimenn
vita, þá á laxinn til muna meiri
möguleika að sleppa af flugu og
hann verður tæpast tekinn eins
föstum tökum á flugu og á maðk.
Því myndi veiði þeirra Kristins
Sveinssonar, hins sama og veiddi
Iðulaxinn mikla, og Ásgeirs G.
Gunnlaugssonar 8. júlí 1919, telj-
ast að minnsta kosti sambærilegt
afrek, en þeir veiddu á einum
degi í Elliðaánum 63 laxa og alla
á flugu. Frásögn Kristins hefur
bæði birst í tímaritinu Veiðimað-
urinn og Lesbók Morgunblaðsins.
Við grípum niður í frásögnina:
„Þennan dag var dumbungs-
veður og mátulegur flugukaldi á
suðvestan. Við byijuðum neðst í
ánum, en vomm komnir upp að
Hundasteinum um klukkan 10.00
og höfðum þá fengið 3 laxa. Þá
bjó Sveinn heitinn Hjartarson í
efri veiðimannahúsunum. Þegar
við vorum nýkomnir þangað upp
eftir, segir Ásgeir við mig, að
hann ætli að fara til Sveins og
fá sér morgunkaffi, en ég skuli
fara með stöngina eitthvað upp
eftir, t.d. upp í nr. 1, sem er nú
kallaður Neðri Sporðhylur. Ásgeir
kom til mín eftir hálftíma eða
þrjá stundarfjórðunga, og var ég
þá að landa sjöunda laxinum. Eg
fékk þá alla á flugu, enda höfðum
við ekki maðk með okkur. Alls
fengum við 13 laxa úr þessum
hyl. Vic' færðum okkur svo upp í
Efri Sporðhyl, en urðum ekki var-
ir þar. Héldum þá upp í Two Stone
eða Bugðuhyl sem sumir kalla nú,
og fengum ekkert þar heldur.
Fórum þá upp í Kisturnar og tók-
um þar 21 í beit, eða svo til, og
klukkan 4 höfðum við dregið 40
laxa úr þessum tveimur hyljum
(mesta veiði á einum degi fram
til þessa mun hafa verið 40 laxar
og þá veiði fékk skoskur maður,
Crosfield, allmörgum árum áð-
ur.)“
Við sleppum smákafla og höld-
um svo áfram:
„Þegar við höfðum fengið þessa
40 laxa þama uppfrá, auk þeirra
þriggja sem við höfðum veitt áð-
ur, segir Ásgeir: „Heldurðu að það
sé ekki best að hætta Kristinn?
Við fáum varla meira og svo er
þetta nú orðið meira en gott.“
„Við fáum alltaf 20 í viðbót,
segi ég-. Við eigum alveg eftir að
prófa hér fyrir ofan.“
Það fór líka svo að á svæðinu
frá Kistunum og upp í Langa-
drátt fengum við 20 laxa og var
þá veiðin orðin 63 laxar og er það
mesta dagsveiði á eina stöng sem
mér er kunnugt um fyrr og síðar.
Því má bæta hér við til að sýna
hve mikil veiðin var í Elliðaánum
á þessum ámm, að á hina stöng-
ina munu hafa fengist 45 laxar
þennan dag, þannig að heildar-
veiðin var 108 laxar."
Svo mörg voru þau orð og
blandast vart nokkrum hugur að
þetta var mikið afrek og þrek-
andi. Allt veiddu þeir félagar á
litla Crosfield-tvíkrækju sem lítið
var eftir af er orrahríðinni linnti.
Ef við færum okkur nær nútím-
anum, þá veiddu þeir Garðar H.
Svavarsson og Gunnar Sveinn
Jónsson ævintýralega mikið á ein-
um degi í efri hluta Laxár á Ásum
fyrir nokkrum árum og það var
eins með þá og þá félega Kristin
og Ásgeir, þeir veiddu allt á flugu.
Garðar hefur sjálfur sagt frá
þessu í viðtali í bókinni „Varstu
að fá ’ann?“ og skulum við heyra
í honum:
„Þama ætluðum við Gunnar
Sv. Jónsson einu sinni að ganga
úr skugga um hvort möguleiki
væri á því að veiða 60 laxa á ein-
um degi. Við náðum nú ekki 60
löxum, en sannfærðumst um að
það væri hægt þarna, enda voru
komnir 58 á land þegar hálf
klukkustund var eftir af veiðitím-
anum. Þá var kappið orðið svo
mikið að við misstum sex laxa,
en náðum aðeins einum. Það
mátti því fara vel yfir 60 stykkki,
þetta var allt veitt á flugu, nær
allt í sama hylnum og mest á
sama fermetranum. En þetta var
bara tilraun, svona mokstur á
ekki við mig.“
Við skulum ekki enda þessa
samantekt án þess að koma að
Þórarni Sigþórssyni aftur og vitna
aðeins í hann, einnig úr bókinni
„Varstu að fá ’ann?“
„Þetta í Ásunum var persónu-
legt met þar, en ég hef oft veitt
miklu meira, hér áður var ég eins
og grár köttur við Elliðaámar og
sumarið 1976 fór ég þangað
margar ferðir og veiddi að jafnaði
38 laxa á dag. Topparnir voru
miklu hærri en þessi veiði í Ásun-
um.“ Þessi veiði var öll tekin á
maðk. Eflaust eru til fleiri sögur
í líkum dúr.
V
STUBBAR
Löngum hefur verið um það
talað að urriðastofninn í Laxá í
Þingeyjarsýslu fyrir ofan virkjun
sé sérstaklega viðkvæmur fyrir
allri röskun. Ofveiði er eitt af því
sem talið er að geti staðið stofnin-
um fyrir þrifum og þess vegna
hefur verið settur kvóti og gott
betur, ákveðin sérstök lágmarks-
stærð á fiski sem menn mega
drepa.
Sjálfsagt er stofninn misjafn-
lega viðkvæmur, allt eftir samspili
allra þátta hveiju sinni. í fyrra
brá svo við, að ógrynni virtist
vera af urriða í ánni, bæði í Mý-
vatnssveit og í Laxárdal og var
sýnu mest af smælkinu sem ekki
mátti hirða. Sýndist stofninn með
sterkasta móti, en ýmsir töldu þó
að um skefjalitla ofveiði væri að
ræða í raun, því aldrei þessu vant
var skipað á hvert veiðileyfí og
það grunaði marga að verið væri
að veiða sömu undirmálsfiskana
aftur og aftur. Urriðinn er grimm-
ur ránfiskur sem afmarkar sér
bás í ánni ef þannig mætti að
orði komast. Það er m.a. ein for-
senda fyrir því að álitið hefur
verið auðvelt að ofveiða hann. Nú
verður sagt frá litlu atviki sem
menn geta túlkað hvernig sem
þeir kæra sig um. Meðal þeirra
sem „opnuðu" Laxárdalsveiðina
1.—2. júní síðastliðinn voru Orri
Vigfússon og Jón Hjartarson.
Þeir veiddu saman 20 yfirmáls-
urriða sem þeir slepptu aftur í ána
með áberandi bláum merkjum aft-
ur fyrir bakuggann. Vonuðust
þeir eftir heimtum og með þessu
móti ætluðu þeir að átta sig á
ferðum silungsins í ánni.
Hvers hafa þeir orðið vísari?
Einskis, því ekki einn einasti af
umræddum urriðum hefur látið
ginna sig á fluguna á ný. Nú verð-
ur urriði auðvitað ekki ofveiddur
ef honum er öllum sleppt aftur,
en þetta litla dæmi gæti bent til
þess að urriðinn sé gætinn fiskur
fram úr hófi og láti það ekki henda
sig tvisvar að ösla í eldinn.
•
Fyrir nokkru voru toppar
Landsbankans að veiðum í Laxá
í Aðaldal í tilefni af 100 ára af-
mæli bankans. Um hríð gekk
veiðin fremur treglega, eða þar
til að einn úr hópi bankamanna
sagði svona í gríni við Þórð veiði-
vörð og leiðsögumann, að réttast
væri að hann hannaði flugu til
heiðurs bankanum. Doddi spáði í
þetta og velti fyrir sér hvernig
slík fluga ætti að vera. Í einum
hvíldartímanum fór hann svo heim
til sín á Baughólinn á Húsavík og
í sömu mund kom kona hans heim
í mat, en hún vinnur einmitt í
Landsbankanum á Húsavík. Og
þar sem konan birtist í dyrunum
og Doddi sá afmælisbúninginn
fallega, rauða og hvíta, fékk hann
uppljómun, rauk í „væsinn“ og
hnýtti nokkrar flugur sem byggðu
á fötunum. Á þessar flugur veiddu
svo bankamennirnir ágætlega, já,
prýðilega, og er menn veltu fyrir
sér hvað réttast væri að flugan
héti, var þessu skotið fram: LÍ-
100.
•
Svo má virðast sem hver sem
er geti smíðað sína eigin veiði-
stöng og væri slíkt auðvitað
ákaflega spennandi. Þetta ku ekki
vera eins erfitt og margur ætlar,
a.m.k ef marka má grein um þetta
sem birtist í nýútkomnu tölublaði
„Á veiðum“, en þar er farið í gegn
um stangarsmíðina frá byijun til
enda og myndskreytt til að auð-
velda lesendum að reyna sjálf-
ir...
•
Skurðurinn við gamla rafstöðv-
arhúsið við Elliðaárnar hefur verið
nokkuð til umræðu stangveiði-
manna á meðal, enda er hann
fullur af laxi sem virðist sitja þar
fastur. Laxar þessir skipta a.m.k.
tugum og þeim hefur fjölgað held-
ur en hitt. Þarna stökkva þeir og
leika sér og enginn má reyna að
veiða þá, hvað þá að þeir geti
lokið ætlunarverki sínu í ánni í
umrædduní pytti. Þetta er tilkom-
ið af því að rimlagirðingin sem á
að varna laxinum inngöngu er
léleg svo ekki sé fastar að orði
kveðið. Þetta var gert að umtals-
efni í lesendabréfi í dagblaði
nýlega og þar kom fram að hlut-
aðeigandi aðilar ætli að kippa
þessu í lag fyrir næsta sumar.
Laxamir sem þarna em nú verða
trúlega geysilega þakklátir eða
hitt þó heldur. Er hér með stung-
ið upp á því að það verði umsvifa-
laust dregið fyrir í skurðinum og
laxinn settur í ána. Því næst verði
reynt að lappa upp á girðinguna
til bráðabirgða.
• •
Um daginn vom nokkrir vinir
að koma heim úr veiðitúr að norð-
an um hánótt, nánar tiltekið um
klukkan þijú að morgni. Datt
þeim sem snöggvast í hug að at-
huga hvort þeir sæju ekki laxinn
ganga í EUiðaánum og hröðuðu
sér að teljarakistunni. Brá þeim
heldur betur í brún er þeir sáu
roskinn mann standa á göngu-
brúnni og kasta risastórum spæni
niður alla strengi. Vinirnir mku
til og skipuðu þeim gamla að hala
inn og hafa sig á brott, ella yrði
löggan sótt og spólaði kempan
spóninn þá inn með semingi. Því
næst spurðu strákarnir hann
hvernig eiginlega stæði á því að
honum dytti slík fásinna í hug:
„Ja, ég var að reyna inni í Sunda-
höfn en það tók enginn þar svo
mér datt í hug að pmfa hérna
áður en ég færí heim að sofa,“
var svarið. Köttur úti í mýri
o.s.frv.