Morgunblaðið - 26.07.1986, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. JÚLÍ 1986
35
on fyrir þremur árum. íslending-
um sem fóru á það brá í brún og
þótti skákgyðjunni misboðið, því
teflt var á hálfhrörlegu hóteli á
lélegum stað í borginni og aðstæð-
ur fyrir áhorfendur slæmar. Miðað
við þá miklu athygli sem einvígið
vakti voru aðstæðumar á skák-
stað ótrúlega frumstæðar að sögn
íslenzkra sjónarvotta, sem reynd-
ar eru góðu vanir í þeim efnum.
Þriðji kaflinn í
æsispennandi sögu
Barátta þeirra Karpovs og
Kasparovs um heimsmeistaratitil-
inn hefur nú staðið í tvö ár og
þróunin hefur verið svo ótrúleg á
köflum að það hefur minnt mest
á reyfara. Í vestrænum fjölmiðlum
hefur persónumótunin verið þann-
ig að Kasparov hefur verið ungi
góði náunginn, sem á í höggi við
þurran og kaldrifjaðan fulltrúa
kerfisins, Karpov. Ungi maðurinn
kemst í vonlausa aðstöðu til að
byija með, en lætur samt ekki
bugast og með ótrúlegri þraut-
seigju nær hann yfirtökunum. Þá
Þriðja einvígi Kasparovs
og Karpovs að hefjast
Tekist í hendur við upphaf úrslitaskákarinnar i síðasta einvígi.
virtist allur vindur úr honum.
Hann tapaði þeim 47. og 48. í röð
og að sögn var mikil þreytumerki
að sjá á honum.
Þegar svo var komið, staðan
5—3 Karpov í vil og einvígið þeg-
ar orðið það lengsta í sögunni,
48 skákir, tók forset.i FIDE, Flor-
encio Campomanes frá Filippseyj-
um, umdeilda ákvörðun. Hann
lýsti því yfír að einvíginu væri
lokið án þess að úrslit hefðu
fengizt og byijað yrði upp á nýtt
um haustið.
Annað einvígið
Það hófst eftir sex mánaða
deilur um það hvor hefði grætt á
því að fyrra einvíginu var frestað.
Sú skoðun kom fram í flestum
fjölmiðlum að þar sem Karpov
hefði tapað tveimur skákum í röð
hefði hann sennilega haldið áfram
að tapa og því fengið Campom-
anes til að fresta. Það var einnig
Karpov í óhag að vinartengsl hans
við FIDE-forsetann voru alkunn.
Eftir slæma reynslu af fyrra
einvíginu hafði Campomanes
breytt reglunum til núverandi
horfs, þannig að hámarksskáka-
íjöldinn varð 24. Kasparov vann
þá fyrstu nokkuð örugglega, og
var á góðri leið með að fylgja sigr-
inum eftir strax í þeirri næstu,
en missti skákina niður í jafn-
tefli. Eftir þetta færðist Karpov í
aukana og vann fimmtu og sjöttu
skákirnar. Fimm næstu skákir
urðu jafntefli, en í þeirri tólftu lék
Karpov einum sínum versta afleik:
Skák
Margeir Pétursson
Heimsmeistaraeinvígið í
skák hefst á mánudaginn í
London. Þeir Gary Kasparov
heimsmeistari og Anatoly
Karpov fyrrverandi heims-
meistari hefja þá þriðja einvígi
sitt á tveimur árum. Meistar-
arnir tefla fyrstu tólf skákirnar
í London, en í byijun september
flytja þeir sig yfir til Leningrad
þar sem skákir 13-24 verða
tefldar. Sá sigrar sem fyrr
vinnur sex skákir, eða hlýtur
12'/2 vinning. Fyrri einvígi
Kasparovs og Karpovs voru
afar söguleg og það er enginn
vafi á því að þetta verður það
líka. Því fyrsta Iauk með því
að eftir 48 skákir, án þess að
annar hvor hefði sigrað, stöðv-
aði Campomanes forseti FIDE
það, breytti reglunum og boð-
aði nýtt einvígi haustið 1985.
Þar bar Kasparov sigur út být-
um en samkvæmt FIDE-reglun-
um átti sigraður heimsmeistari
rétt á tækifæri til hefnda og
þann möguleika er Karpov nú
að notfæra sér.
Það er einsdæmi í skáksögunni
að tveir sovézkir skákmenn hafi
fengist til að tefla slíkt einvígi
utan heimalands síns. Metverð-
laun, samtals að jafnvirði rúmra
18 milljóna íslenskra króna, eiga
vafalaust stóran þátt í að það
tókst að fá sovézka skáksamband-
ið og keppendur til að tefla
helpiinginn í London. Sigurvegar-
inn fær í sinn hlut 12 milljónir,
en sá sem tapar 6 milljónir ísl.
króna. Kasparov hefur lýst því
yfir að hann ætli að gefa sín verð-
laun til styrktar fómarlömbum
Chernobyl-kjamorkuslyssins og
Karpov hefur síðan farið að dæmi
hans. Fyrir utan þessar upphæðir
bætast síðan við verðlaun sem
koma frá sovézku einvígishöldur-
unum í Leningrad, en þau verða
auðvitað borguð út í rúblum. Það
er borgarstjóm Stór-Lundúna-
svæðisins (Greater London
Council) sem ábyrgist verðlaunin.
Það em einnig veitt aukaverðlaun
fyrir beztu skákina í London,
nokkurs konar fegurðarverðlaun.
Þau em dágóð eða jafnvirði sex-
hundmð þúsund íslenskra króna.
London er háborg skák-
listarinnar í sumar
Það er ljóst að í ágústmánuði
beinast augu skákheimsins að
London, þar verður fjörið. Þangað
streyma skákblaðamenn og
áhugamenn úr öllum heimshom-
um, þar á meðal allnokkrir frá
íslandi og það era ýmsar uppá-
komur fyrir utan einvígið sjálft.
Hæst ber þar auðvitað söngleikinn
„Chess" eða Skák, sem hefur
gengið í London frá því í vor. Lög
úr honum, svo sem „One night in
Bangkok" og „I know him so
well“ komust á topp vinsældalist-
anna í fyrra, enda ekki við öðm
að búast þegar Tim Rice og þeir
Bjöm Ulvaeus og Benny Anders-
son úr Abba taka höndum saman.
Það em miklir hugsjónamenn
sem hafa staðið fyrir heimsmeist-
araeinvíginu og þeim mörgu
mótum sem haldin hafa verið í
London undanfarin ár. Fremstur
í flokki þeirra er enski stórmeist-
arinn og skákrithöfundurinn
Raymond Keene, en með fágaðri
enskri séntilmannsframkomu
sinni og sannfæringarkrafti hefur
honum tekizt að fá brezk stórfyr-
irtæki og stjómmálamenn til að
leggja sér lið í baráttunni fyrir
útbreiðslu skáklistarinnar. Á Eng-
landi eins og víðar er þar við
ramman reip að draga, þorri al-
mennings lítur enn á skák sem
spil sem iðkað sé af öidungum í
snobbklúbbum, en ekki keppnis-
íþrótt sem æskulýðurinn hefði
bæði gagn og gaman af. Þróun
undanfarinna ára hefur þó verið
í áttina, fyrir tíu ámm áttu Eng-
lendingar ekki einn einasta
stórmeistara, en nú eiga þeir tíu,
suma mjög öfluga. Mótunum
fjölgar jafnt og þétt, þeir Nigel
Short, Tony Miles og John Nunn
em orðnir nokkuð þekktir á Eng-
landi og ef heimsmeistaraeinvígið
nú fær nægilega athygli fjölmiðla
gæti það leitt til enn frekari fram-
gangs skáklistarinnar þar.
Ekkert er til sparað
Einvígið fer fram á einu þekkt-
asta hóteli Lundúnaborgar, Park
Lane Hotel, og er teflt í stærsta
veizlusal hótelsins. í öðmm sölum
em skákskýringar og hægt er að
leigja heymartól og hlusta á skýr-
ingamar í þeim inni í skáksalnum
sjálfum. Að sjálfsögðu verður
heldur ekki þverfótað fyrir sjón-
Nýr heimsmeistari með lárvið-
arsveig. Eftir aðeins níu
mánuði þarf hann nú að veija
titilinn.
varpsskermum og þökk sé nýrri
tölvutækni sjást leikimir um leið
og þeim er leikið.
Það er heldur ekkert til sparað
svo keppeendum geti liðið sem
bezt. Þeir hafa báðir svítur á
Park Lane-hótelinu, en að auki
hafa þeir til umráða einbýlishús
í London, fyrir sig, fylgdarlið sitt
og aðstoðarmenn. Því hefur verið
haldið algjörlega leyndu hvar hús
þessi em, svo þeir Kasparov og
Karpov geti haft sem mest næði
á meðan á einvíginu stendur. Ef
gula pressan á Englandi fær
áhuga á málinu ætti þó fljótlega
að komast upp um dvalarstaði
þeirra og þá verður friðurinn úti.
Báðir skoðuðu aðstæðumar
snemma í sumar og eftir að þeir
höfðu látið gera minniháttar
breytingar samþykktu þeir skák-
salinn sem tefla á f.
Teflt verður á mánudögum,
miðvikudögum og föstudögum frá
kl. 17 til 22 að staðartíma. Bið-
skákir verða á þriðjudögum,
fimmtudögum og laugardögum
frá 17 til 23. Það má því búast
við að skýrt verði frá úrslitum f
tíufréttum útvarpsins og jafnvel
í kvöldfréttatíma sjónvarpsins hér
heima.
Aðstæðumar ættu því að vera
öllu betri en þegar þeir Kasparov
og Korchnoi tefldu einvígi í Lond-
grípur kerfið inn í, stöðvar leikinn
og nýtt einvgi hefst eftir sex
mánaða hlé. Þá sigrar réttlætið
að lokum. En kerfiskarlinn hefur
búið svo um hnútana að hanií fær
tækifæri til að hefna sín aðeins
rúmu hálfu ári síðar og þar emm
við nú stödd í sögunni.
Þannig hefur baráttan litið út
í augum flestra Vesturlandabúa
og það er a.m.k. ljóst að á Eng-
landi er Kasparov miklu vinsælli,
ekki sízt fyrir tilstuðlan Raym-
onds Keene, sem er ásamt Braz-
ilíumanninum Lucena að reyna
að ná yfírtökunum í FIDE með
stuðningi Kasparovs. Karpov hef-
ur alls ekki notið sannmælis í
umfjöllun fjölmiðla, það ert.d. enn
mjög óljóst hvers vegna fyrsta
einvíginu var frestað eftir 48
skákir í febrúar 1985.
Fyrsta einvígið
Karpov hefur líklega aldrei tek-
ist betur upp á ævinni en haustið
1984 þegar fyrsta einvígið var að
byija. Hann vann þriðju, sjöttu,
sjöundu og níundu skákimar og
var kominn með 4-0 forskot.
Síðan hófst nær tveggja mánaða
status quo, næstu 17 skákum lauk
með jafntefli, sem er heimsmet.
Þá 27. vann Karpov og nú þurfti
hann aðeins að vinna eina skák
til viðbótar, til að hafa unnið þær
sex skákir sem til þurfti. Þá var
enginn hámarksskákafjöldi eins
og nú. En eftir 27. skákina gerði
Karpov afdrifaríka skyssu, hann
varð of sigurviss, bjóst líklega við
að sjötti vinningurinn myndi koma
án fyrirhafnar, fyrr eða síðar.
Hann bjóst jafnvel við því að af-
geiða Kasparov svo fljótt að hann
gæti teflt síðustu umferðirnar á
Olympíumótinu í Saloniki.
Sovézka sendinefndin þar hafði
jafnvel þvingað fram þá einstæðu
samþykkt að Karpov gæti komið
inn í sovézku sveitina sem sjöundi
maður þegar hann hefði afgreitt
unglinginn Kasparov. Stórvinur
Karpovs, Júgóslavinn Bjelica,
skrifaði um það í mótsblaðið að
Karpov væri farinn að spyija til
veðurs í Saloniki.
Það hefur orðið mörgum dýr-
keypt að hrósa sigri of fljótt og
eftir að Karpov komst í 5-0 hóf-
ust ótrúlegustu umskipti skáksög-
unnar. Kasparov vann loks 32.
skákina og eftir að Karpov missti
af gullnu tækifæri í 41. skákinni
Svart: Karpov
22. - Hcd8T?
Slæm yfírsjón. Eftir 22. — Hd6
getur svartur haldið jafnri stöðu.
Kasparov lagfærði bindið og flibb-
ann, leit á áhorfendur og lék síðan
snöggt:
23. Dxd7!! - Hxd7, 24. He8+ -
Kh7, 25. Be4+ og Karpov gafst
upp.
í næstu skákum tefldi Karpov
af mikilli varfæmi, en í þeirri sext-
ándu náði hann ekki að fínna
bezta svarið við bráðskemmtilegri
nýjung Kasparovs í Sikileyjar-
vöm. Askorandinn náði undirtök-
unum í skákinni og vann síðan
stórglæsilega. Síðan þá hefur
Karpov fundið rétta svarið við
nýjunginni og afbrigðið kemur
vafalaust ekki til með að sjást í
London.
Þar með var Kasparov kominn
vinningi yfír og í nítjándu skák-
inni jók hann forskot sitt. Karpov
náði að sýna mikinn styrk með
því að vinna 22. skákina og þá
munaði aðeins einum vinningi.
Þeir 23. lauk með jafntefli og þá
var ljóst að eftir meira en árs
baráttu og 71 skák, myndi sú
síðasta ráða úrslitum.
Hún var tefld af mikilli hörku,
líklega hikaði Karpov of lengi með
að fara í sókn og eftir mikið tíma-
hrak vann Kasparov skákina og
þar með einvígið, 13—11. Síðan
þá hefur mikið verið deilt um
skemmtilegustu stöðurnar í ein-
víginu, sérstaklega hefur verið
vinsælt umræðuefni hvort Karpov
hafí átt vinning í síðustu skák-
inni. Þótt 72 skákir á rúmu ári
séu stór skammtur, þyrstir menn
enn í að sjá viðureignir þessara
tveggja höfuðsnillinga skáklistar-
innar í dag.