Morgunblaðið - 13.11.1986, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. NÓVEMBER 1986
Valdimar Indriðason formaður bankaráðs Útvegsbankans:
Er ósammála níður-
stöðum nefndarinnar
Ekki á nokkurn hátt hægt að draga Alþingi til ábyrgðar í þessu máli
VALDIMAR Indriðason alþingismaður og formaður bankaráðs Út-
vegsbankans er ósáttur við þann áfellisdóm, sem Alþingi, bankaráð
og bankastjóra Útvegsbankans fá í skýrslu þremenninganna um
Hafskipsmálið, sem lögð var fram á Alþingi sem þingskjal í gær.
Hann sagði í samtali við Morgunblaðið í gær að hann teldi ekki á
nokkurn hátt hægt að draga Alþingi til ábyrgðar í þessu máli.
Þrjú skip
á leiðinni
með 60.000
tunnur
VEGNA mikillar síldveiði
síðustu daga er útlit fyrir
að síldarsöltun geti stöðvast
í einn til tvo daga nú síðari
hluta vikunnar þangað til
fleiri tunnur berast til lands-
ins með skipun. frá Noregi
nú um helgina. Búið er að
salta I um 115.000 tunnur.
Væntanleg eru þijú skip um
helgina með milli 60.000 og
70.000 tunnur alls.
Einar Benediktsson hjá Sfldar-
útvegsnefnd sagði í samtali við
Morgunblaðið að sfldarsaltendur
hefðu fengið allar þær tunnur sem
þeir hefðu pantað. Áður en samn-
ingurinn var gerður um sölu á
sfld við Rússa, voru 160 þús. tunn-
ur til í landinu. Saltendur hefðu
pantað og fengið 70.00 tunnur
og Sfldarútvegsnefnd hefði átt á
eigin áhættu um 90.000 tunnur í
landinu, sem nú hefðu að mestu
verið afgreiddar til saltenda.
„Sfldarútvegsnefnd átti síðan
forkaupsrétt á öllu því magni sem
tunnuframleiðendur áttu til og
innan nokkurra klukkustunda frá
því við vorum búnir að undirrita
samninginn í Moskvu, var búið
að leigja fímm skip undir allt að
120.000 tunnur og fjögur þeirra
áttu að byrja að lesta þremur til
§órum dögum eftir að þau voru
leigð, en venjulega þarf tveggja
til þriggja vikna fyrirvara til þess
að leigja skip. Síðar eru væntan-
legar 40.000 tunnur í viðbót,"
sagði Einar.
Morgunblaðið/Júlíus
Hangikjöts-
lærið
til Kína!
ÍSLENDINGUM, sem búa
erlendis, þykja daufleg jól-
in ef þeir fá ekki að smakka
hefðbundinn islenskan mat.
í yfir 30 ár hefur kjötverzlun-
in á Laugavegi 2 útbúið sér-
staka matarpakka fyrir
íslendinga til að senda ættingj-
um og vinum erlendis. Á
myndinni hér að ofan sést Pét-
ur Pétursson í Kjötbúri Péturs
undirbúa matarpakka sem eiga
eftir að fara til Kína, Ástralíu,
Thailands og fleiri fjarlægra
landa, en alls sendir verslunin
um 3000 matarpakka til út-
landa á ári, flesta fyrir jólin.
„Ég finn nú ekki samhengið í
þessu hjá skýrsluhöfundum," sagði
Valdimar, þegar hann var spurður,
hvað hann vildi segja um þá gagn-
rýni sem kemur fram í skýrslunni
á hlut Alþingis í Útvegsbankamál-
inu. „Ég verð að segja það, að ég
hef ekki haft tóm til þess að kynna
mér skýrsluna til hlítar," sagði
Valdimar, „en ég' er alls ekki sam-
mála öllu sem þar kemur fram. Mér
fínnst það ansi langsótt að Alþingi
sé ábyrgt fyrir því hvernig fór. Eina
sem Alþingi er ábyrgt fyrir, er að
hafa kosið þessa menn í bankaráð
sem þar eru.“
Valdimar var spurður hvað hann
vildi segja um gagnrýnina á
bankaráðið, og ábyrgð þess:
„Ábyrgð bankaráðsins er náttúru-
lega fyrir hendi, en hvað hefur
bankaráðið gert rangt af sér.“
— Fylgdist bankaráðið nægilega
vel með veðum og tryggingum í
viðskiptum Útvegsbankans og Haf-
skips?
„Það má alltaf vera vitur eftir
á,“ sagði Valdimar, „en ég tek ekki
við formennsku í Útvegsbankanum
fyrr en 16. janúar 1985 og var lítt
kunnugur málum þar áður. Mér
fínnst að við höfum reynt að vinna
þetta eins vel og við gátum. Það
verður að segjast eins og er, að við
erum ekkert dags daglega að fylgj-
ast með veðum eða tryggingum sem
bankinn hefur - á engan hátt. Auð-
vitað fylgjumst við með, og fáum
skýrslur bankastjóranna yfír
stærstu skuldara og annað."
— Hvað með það álit nefndar-
manna að eðlilegt hefði verið að
bankaráð viki bankastjórum frá á
meðan á rannsókn málsins stóð?
„Ég er algjörlega ósammála
skýrsluhöfundum í þeim efnum og
ég veit ekki á hveiju þeir byggja
það,“ sagði Valdimar og bætti við
að hankastjórar Útvegsbankans
væru til þess að gera nýkomnir til
starfa. Tveir hefðu hafíð störf 1983
og einn 1984. „Þessir menn lenda
svo til beint í þessum erfíðleikum,"
sagði Valdimar og bætti við: „en
ég tek það fram, að ég er ekki með
NOKKRAR unglingsstúlkur hafa
kært 27 ára gamlan mann til
Rannsóknarlögreglu ríkisins fyr-
ir kynferðisafbrot og hefur hann
verið úrskurðaður í gæsluvarð-
hald til 26. nóvember.
Samkvæmt upplýsingum RLR
eru stúlkumar flestar 15 ára, en
ein er 12 ára gömul. Ekki fengust
upplýsingar um það hve margar
kærumar em. Maðurinn er einnig
gmnaður um að hafa veitt ungling-
þessum orðum, að álasa eldri
bankastjómm."
— Hvað með gagmýni í þá vem
að sérfræðiþekking hagdeildar Út-
vegsbankans hafí ekki verið nýtt
af bankastjóm frá árinu 1981 til
1985 og það sé meðal annars skýr-
ing á því að hagsmunagæsla
bankans hafí ekki verið sem skyldi?
„Ég vil taka það fram, að ég er
ekki kunnugur málum á þessum
tíma. Það er þeirra mál að halda
því fram að hagdeildin var ekki
notuð. Ég veit svo mikið, að hún
var notuð eftir að ég varð formað-
ur bankaráðs, en það var ekki fyrir
mína tilstuðlan, heldur bankastjór-
anna.“
*
Sjá ennfremur viðtöl á bls. 4,
kafla úr skýrslu nefndarinnar
á miðopnu og frásögn af um-
ræðum á Alþingi um „frétta-
leka“ á bls. 32.
um fíkniefni og áfengi og eiga ætluð
afbrot hans að hafa átt sér stað
síðustu 2-3 vikur. Orðrómur hefur
gengið um að maðurinn hafi leitað
á dreng, en ekki fékkst það staðfest.
Talið er að afbrot mannsins hafí
átt sér stað í húsnæði í Garðabæ,
þar sem maðurinn hefur að undan-
fömu rekið billjard-stofu og leik-
tækjasal. Stofunni var lokað um
mánaðamótin þar sem maðurinn
stóð ekki í skilum við eigendur.
Kærður fyrir kynferðisaf-
brot gegn unglingsstúlkum
Rætt við fulltrúa á kirkjuþingi:
Hjálparstofnunin hefur
glatað trausti almennings
KIRKJUÞING sem nú stendur
yfir í Bústaðakirkju fjallar í
dag um málefni Hjálparstofn-
unar kirkjunnar. Morgunblaðið
leitaði í gær álits nokkurra
þingfulltrúa og kom fram í
ummælum þeirra svartsýni á
framtíð Hjálparstofunarinnar.
Viðmælendur vom á einu máli
um að stofnunin hafí glatað því
mikla trausti sem almenningur
bar til hennar. Menn lýstu jafn-
framt undmn sinni yfír því að
yfirmenn stofnunarinnar hefðu
ekki farið frá. Eina lausnin á
þessu máli væri að stokka spilin
á ný og stofnunin byrjaði frá
granni.
Yfirlýsing stofnunar-
innar mótsagnakennd
„Undir niðri sýður í mönnum
út af þessum málum," sagði sr.
Láms Þ. Guðmundsson, prestur í
Holti, Önundarfírði. „Það em und-
arleg vinnubrögð að stofnunin
skuli ekki hafa óskað eftir því að
þessi mál yrðu rædd á nýafstað-
inni Prestastefnu."
Láms sagði það sína skoðun
að kirkjan ætti að taka þátt í
neyðarhjálp, þótt hann teldi að
stofnunin hefði færst of mikið í
fang, og gerðar hefðu verið til
hennar fjárhagslegar kröfur af
kirkjunnar hálfu. „Margt í yfírlýs-
Sr. Lárus Þ. Sr. Gunnar Sr. Árai Jón Haraldur
Guðmundsson Kristjánsson Sigurðsson Guðmundsson Finnson
ingu stofnunarinnar orkar mjög
tvímælis. Þar er sagt að forstöðu-
mennimir hafí ekki verið látnir
víkja vegna þeirra skuldbindinga
sem stofnunin hefur. En hvemig
getur hún staðið við þessar skuld-
bindingar ef stofnunin nýtur ekki
óskoraðs trausts hjá almenningi?"
spurði Láms. „Eins hefur verið
ákveðið að selja húseignina og
draga úr yfírvinnu starfsmanna.
Áður héldu þeir hinir sömu að
allt væri þetta nauðsynlegt til að
halda uppi svo mikilli starfsemi.
í þessum orðum fellst mótsögn."
Hefur glatað trausti
almennings
Sr. Gunnar Kristjánsson, prest-
ur að Reynivöllum í Kjós, sagði
að Hjálparstofnun kirkjunnar
hefði glatað trausti almennings.
„Menn hafa viðurkennt að hafa
orðið á í messunni og verður erf-
itt um uppreisn æm, þar sem
nafn stofnunarinnar er tengt
hjálparstarfí. Ég tel að það þurfí
að endurskoða stefnu Hjálpar-
stofnunar frá gmnni. Hugsanlegt
væri að hún leggði niður neyðar-
hjálp og sinnti þeim þætti á annan
hátt, til dæmis á vegum prófasts-
dæmanna, safnaðanna eða
annarra stofnana eins og Rauða
krossins."
Gunnar taldi að Hjálparstofnun
hefði staðið sig mjög illa í kynn-
ingu, og eiginlega útilokað fijóa
og gagnrýna umræðu um hana.
„Styrkur slíkrar stofnunar ætti
einmitt að felast í opinskárri um-
ræðu, þar sem menn kalla eftir
gagnrýni en reyna ekki að hefja
sig upp yfír hana.“ Hann sagðið
að á kirkjuþinginu ræddu menn
ýtarlega hvemig kirlq'an eigi að
taka á þjóðmálum. „Staðreyndin
er sú að í kirkjunni er ákaflega
veik miðstýring, sem er ekki óeðli-
legt að lúterskum kirkjuskilningi,
og hefur hún byggt mest á presta-
köllunum. Við eram að stíga
fyrstu skrefín í því að vanda
vinnubrögð kirkjunnar, og gmnd-
valla betur afskipti hennar af
þjóðmálum. Þau þurfa að verða
vandaðri, fræðilegri og íhugaðri."
Nauðsynlegt að for-
stöðumennirnir víki
„Hjálparstofnunin mun aldrei
vinna traust almennings á ný,
nema að núverandi forstöðumenn
hennar fari frá“ sagði sr. Ámi
Sigurðsson, prestur á Blönduósi.
„Það er erfítt að segja þetta, en
ég tel að hjá því verði ekki kom-
ist, jafnvel þótt fullljóst sé að
þessir menn hafí ekkert saknæmt
aðhafst.“
Ámi taldi það rangt að sjálfs-
eignarstofnanir ynnu í nafni
kirkjunnar, án þess að hún hefði
endanlegt vald yfír ákvörðunum
þeirra. Á endanum væri það hún
sem tæki skellinn ef illa færi. „Á
þessari stundu megum við þó alls
ekki leggja árar í bát, heldur þurf-
um við að endurskipuleggja
rekstur Hjálparstofnunarinnar.
Fyrsta skrefíð verður að minnka
kostnaðinn við rekstur stofnunar-
innar."
Ábyrgðin hvílir nú á
kirkjunni
Jón Guðmundsson, frá Fjalli á
Skeiðum og Haraldur Finnson, frá
Gmndarfírði, em í hópi fulltrúa
leikmanna á Kirkjuþingi. Jón
sagðist sammála Ama í því að
stjóm Hjálparstofnunar hefði átt
að taka boði forstöðumannanna
um að láta af störfum. „Hjálpar-
stofnunin er rúin trausti, og
ábyrgðin hvílir nú á kirkjunni.
Höfuðatriðið nú er að Hjálpar-
stofnun vinni traust almennings á
ný,“ sagði Jón. Haraldur sagðist
hafa setið mörg Kirlq'uþing og
jaftian gagnrýnt sjálfseignar-
stofnanir sem ynnu í nafni kirkj-
unnar. „Vandamál Hjálparstofn-
unar er að vísu nýtilkomið, en ég
hef lengi bent á að stofnanir eins
og Skálholt og Hjálparstofnunin
vom orðnar allt of sjálfstæðar.
Þetta er óeðlilegt," sagði Harald-
ur. „Ég tel að Hjálparstofnunin
sé orðin allt of stór. Einn maður
ætti að sjá um hjálparstarfið af
hálfu kirkjunnar, og síðan gætu
sjálfboðaliðar hlaupið undir bagga
þegar mikið ríður á. Kirkjan ætti
ekki að stofna fyrirtæki um þetta
starf, hennar hlutverk er að leggja
áherslu á kristniboðið."