Morgunblaðið - 13.06.1987, Qupperneq 34

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. JÚNÍ 1987
34
UTANRIKISRAÐHERRAFUNDUR ATLANTSHAFSBANDALAGSINS í REYKJAVÍK
NATO-ríki samþykkja hina tvöföldu núllausn:
Nú er Bandaríkja-
mannaað
ákveða framhaldið
CAlRRINGTON lávarður, fram-
kvæmdastjóri Atlantshafs-
bandalagsins, kynnti niðurstöð-
ur fundar utanríkisráðher-
ranna fyrir fréttamönnum í
Háskólabíói í gærmorgun. Að
loknu stuttu ávarpi svaraði lá-
varðurinn spurningum frétta-
manna og að þvi loknu hófst
blaðamannafundur Georges
Shultz, utanríkisráðherra
Bandaríkj anna.
Aætlað hafði verið að fundur
Carringtons lávarðar hæfíst á
hádegi en honum var flýtt um
eina klukkustund þar sem ráð-
herramir höfðu tekið daginn
snemma og gengið hafði verið frá
lokaályktun fundarins.
Carrington lávarður bar lof á
alla skipulagningu fundarins og
sagði íslenska starfsmenn eiga
heiður skilinn. Einnig kvaðst hann
vilja þakka fyrir sérlega vinsam-
legar móttökur. Ráðherrafundinn
sagði hann hafa verið einstaklega
gagnlegan og mikilvægan. Aðild-
arríki Atlantshafsbandalagsins
hefðu lýst yfír fullum stuðningi
við tillögur um upprætingu meðal-
drægra og skammdrægra fíauga
í Evrópu. Kvaðst hann telja mikil-
vægt að f lokaályktuninni væri
hvatt til þess að öllum meðaldræg-
um kjamorkuflaugum yrði eytt
og því væri vikið frá upphaflegum
- sagðiCarr-
ington lávarður
í Háskólabíói
hugmyndum um „núll-lausnina“
þar sem gert hefði verið ráð fyrir
að 100 kjamaoddar hvors stór-
veldis utan Evrópu yrðu undan-
skildir. Kvaðst lávarðurinn telja
þetta rétta stefnu þar eð allt eftir-
lit með ákvæðum hugsanlegs
afvopnunarsáttmála yrði auðveld-
ara ef engar flaugar yrðu
undanskildar. Carrington lávarð-
ur minnti einnig á að þessi
niðurstaða ráðherranna væri í
samræmi við lokaályktun fundar
vamarmálaráðherra Atlantshafs-
bandalagsins f Stavanger í
Noregi.
Aðspurður um framhald samn-
ingaviðræðna Bandaríkjastjómar
og Sovétmanna sagði Carrington
lávarður að eðli málsins sam-
kvæmt væri það Bandaríkja-
manna að ákveða það. Shultz
utanríkisráðherra myndi nú skýra
Ronald Reagan Bandarfkjaforseta
frá niðurstöðum Reykjavíkur-
fundarins. Forsetinn myndi síðan
ákveða hvert framhaldið yrði og
væri ekki tímabært að velta vöng-
um yfír því.
Lávarðurinn var spurður hvort
fullar sættir hefðu nú náðst innan
bandalagsins í ljósi þess að ýms-
um aðildarríkjanna hefði þótt
framhjá þeim gengið þegar leið-
togar risaveldanna tóku að ræða
stórfenglega fækkun kjamorku-
vopna á fundinum í Reykjavík í
fyira. Carrington sagði að vissu-
lega hefði Reykjavíkurfundur
leiðtoganna komið á óvart en það
vær hins vegar rangtúlkun að
tala um óánægju innan banda-
lagsins. Miklar og líflegar
umræður hefðu átt sér stað innan
Atlantshafsbandalagsins á þeim
tíma sem liðinn væri frá leið-
togafundinum ogþær hefðu skilað
tilætluðum árangri eins og loka-
yfírlýsing utanríkisráðherranna
bæri vitni um.
Slíkar umræður sagði lávarður-
inn nauðsynlegar þar sem allt
skipulag Atlantshafsbandalagsins
væri lýðræðislegs eðlis og því
tæki tíma að samræma viðhorf
og hagsmuni einstakra ríkja. Á
hinn bóginn gæti Sovétstjómin
sífellt sett fram nýjar tillögur þar
sem ráðamenn þar þyrftu ekki að
taka tillit til sjónarmiða Varsjár-
bandalagsríkjanna. Hefði þetta
raunar komið berlega í ljós á und-
angengnum vikum og mánuðum
því Sovétmenn hefðu kynnt nýjar
tillögur jafnvel mörgum sinnum í
viku.
aðar.
Skömmu eftir hádegi ræddu þeir
Halldór Ásgrímsson sjávarútvegs-
ráðherra og Mathhías A. Mathiesen
við George Shultz utanríkisráð-
herra Bandarfkjanna og fór fundur
þeirra fram á Hótel Sögu. Að lokn-
um viðræðum þeirra var boðað að
nýju til fundar með íslenskum
fréttamönnum í fréttamiðstöðinni
í Hagaskóla.
íslensku embættismennimir
ræddu hvalveiðar íslendinga í
vísindaskyni við hina bandarísku
starfsbræður sína. í næstu viku
hefst fundur Alþjóða hvalveiðiráðs-
ins í Boumemouth og hyggjast
Bandaríkjamenn leggja fram til-
lögu þar um að vísindanefnd
ráðsins fjalli um vísindaáætlun ís-
lendinga og verði niðurstaða
nefndarinnar tekin til afgreiðslu í
ráðinu. Halldór Ásgrímsson sagði
íslensk stjómvöld ekki geta sætt
sig við tillögu þessa einkum þann
lið hennar sem varðar afgreiðslu
ráðsins og hugsanlega atkvæða-
greiðslu um niðurstöður vísinda-
nefndarinnar. íslendingar teldu á
hinn bóginn að líta bæri á niður-
stöður nefndarinnar sem ráðgjöf,
sem eðli málsins samkvæmt væri
ekki unnt að greiða atkvæði um.
Hefði þeirri afstöðu verið komið á
framfæri við bandaríska utanríkis-
ráðherrann. Hefði hann lýst yfír
skilningi á málinu bæði á fundinum
og í bréfum til íslenskra stjóm-
valda. Halldór vakti hins vegar á
þvi athygli að það væri viðskipta-
ráðuneytið bandaríska sem færi
með þessi mál og þyrftu því frek-
ari viðræður að fara fram milli
íslenskra embættismanna og
starfsmanna viðskiptaráðuneytis-
ins bandaríska.
Aðspurður sagði Halldór Ás-
grímsson að íslendingar myndu
halda til streitu hvalveiðum í
vísindaskyni, sem þegar hefðu skil-
að miklum árangri. Hins vegar
vildu íslensk stjómvöld halda áfram
hvalveiðum í bærilegum friði við
aðrar þjóðir.
*
Matthías A. Mathiesen, utanríkisráðherra:
Fiilluv stuðningur Islands við
yfirlýsingu NA TO-ríkju
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Carrington lávarður, framkvæmdastjóri Atlantshafsbandalagsins,
á blaðamannafundi í Háskólabíói í gær.
Hvalveiðar ís-
lendinga ræddar
við George Shultz
MATTHÍAS Á. Mathiesen ut-
anríkisráðherra sagði á blaða-
mannafundi f fréttamiðstöðinni
f Hagaskóla í gær að fslensk
stjórnvöld styddu f einu og öllu
yfirlýsingu ráðherrafundar Atl-
antshafsbandalagsríkja varð-
andi upprætingu Evrópuflaug-
anna svonefndu. Skömmu eftir
hádegi áttu þeir Matthfas og
Halldór Ásgrfmsson sjávarút-
vegsráðherra fund með George
Shultz, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, þar sem ræddar
voru hvalveiðar íslendinga f
vísindaskyni. Var boðað til ann-
ars blaðamannafundar af þvf
tilefni.
Matthías Á. Mathiesen skýrði í
upphafí máls síns frá því að fullt
samkomulag hefði náðst á ráð-
herrafundinum um stuðningsyfír-
lýsingu við áframhaldandi
samningaviðræður risaveldanna
um útrýmingu skammdrægra og
meðaldrægra kjamorkuflauga í
Evrópu. Matthías kvaðst vilja vekja
athygli manna á því að í yfirlýsingu
fundaríns værí lögð áhersla á al-
gera útrýmingu meðaldrægra
flauga. Væri því vikið frá hug-
myndinni um að stórveldin mættu
hvort um sig halda eftir 100
kjamaoddum utan Evrópu. Kvaðst
Matthías Á. Mathiesen utanríkisráðherra og Halldór Ásgrímsson
hann telja þennan lið yfírlýsingar-
innar sérlega mikilvægan því ljóst
væri að allt eftirlit yrði mun auð-
veldara ef samið yrði um algera
útrýmingu þess háttar vopnakerfa.
Matthías kvaðst hafa kynnt sjón-
armið íslensku ríkisstjómarinnar.
Sagðist hann hafa lýst yfír fullum
stuðningi við þær hugmyndir sem
ráðherramir hefðu samþykkt. Jafn-
framt sagði hann íslensku ríkis-
stjórina fagna þeim ráðagerðum
sem uppi væm um frekari fækkun
kjamorkuvopna þ.e.a.s. helmings-
fækkun langdrægra flauga risa-
veldanna, algera útrýmingu
efnavopna, jafnvægi á sviði hefð-
bundins vígbúnaðar og samninga-
Morgunblaðið/KGA
sjávarútvegsráðherra á frétta-
mannafundinum í Hagaskóla.
viðræður um fækkun vígvallar-
vopna með kjamahleðslum í
Evrópu. Sagði Matthías ennfremur
að íslenska ríkisstjómin styddi þá
stefnu Atlantshafsbandalagsins að
ekki væri rétt að semja um frekari
fækkun kjamorkuvopna meðan að
ríki Varsjárbandalagsins nytu yfír-
burða á sviði hefðbundins vígbún-