Morgunblaðið - 20.09.1987, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. SEPTEMBER 1987
Hafrannsóknastofnun telst nú vera orðin
fimmtíu ára gömul því fyrirrennari hennar,
----------------------------------------
Atvinnudeild Háskóla Islands Islands, var
sett á fót fyrir réttum fimmtíu árum síðan.
Að sjálfsögðu hafa orðið stórkostlegar
breytingar á hafrannsóknum hér við land frá
því að þær hófust á síðustu öld og verða þær
raktar í stórum dráttum í eftirfarandi viðtali
sem blaðamaður átti við Jakob Jakobsson,
forstöðumann Hafrannsóknastofnunar.
Rannsóknarskip Hafrannsóknastofnunar í höfn i Reykjavík. Talin frá vinstri: Rs. Bjarni Sæmundsson,
rs. Árni Friðriksson, rs. Dröfn hin nýja og gamla Dröfnin. (LJósm. Karl Gunnarsson)
, V*
• IV, •
Atvinnudeild Há-
skóla íslands
tók til starfa 18.
september 1937
í nýbyggðu húsi
á Háskólalóð-
inni að sögn
Jakobs. Hún
greindist í þijár deildir: Búnaðar-
deild, Iðnaðardeild og Fiskideild
en sú síðasttalda var einmitt und-
anfari Hafrannsóknastofnunar.
Starfsmenn Fiskideildarinnar voru
þá sex að tölu og er þá forstöðu-
maður hennar, Ami Friðriksson,
með talinn.
Danskar hafrannsóknir
hér við land
Haf- og fiskirannsóknir hér við
land hófust þó löngu fýrir árið
1937. Danir sendu eftirlitsskipið
Fyllu til sjórannsókna við norður-
og vesturströnd íslands árið 1878
og er það talið vera upphaf haf-
rannsókna við landið. I þessum
leiðangri var sú kenning staðfest,
sem Irminger flotaforingi hafði
sett fram, að grein úr hinum hlýja
Golfstraumi fari upp að suður-
strönd íslands og þaðan vestur og
norður fyrir land. í þessu straum-
kerfí klekjast flestar tegundir
íslenskra nytjastofna og vaxa upp.
Ýtarlegra upplýsinga um ástand
sjávar og hrygningu helstu nytja-
fiska hér við land var síðan aflað
í rannsóknarleiðöngrum danska
eftirlitsskipsins Ingólfs á ámnum
1895 og “96 og danska rannsókn-
arskipsins Thors á árunum 1903
til “05. Danir stunduðu einnig sjó-
rannsóknir hér við land á rann-
sóknaskipinu Dönu nær árlega frá
1924 til “39. "
Bjami Sæmundsson, náttúru-
fræðingur, átti mikinn þátt í
skipulagningu og framkvæmd
þessara rannsóknarleiðangra.
Hann kom til landsins árið 1894
að loknu námi við Hafnarháskóla
og skrifaði, jafnframt kennslu við
Lærða skólann, mörg og merk rit-
verk um haf- og fiskirannsóknir.
Á því sviði er hann óumdeildur
frumkvöðull meðal landsmanna.
íslenskar fiskirann-
sóknir
Fiskifélag íslands hóf rann-
sóknir á fiski hér við land árið
1931 og var Ámi Friðriksson feng-
inn til að veita þeim forstöðu en
hann lauk meistaraprófi í dýra-
fræði frá Hafnarháskóla árið
1929. Árni varð síðan forstöðu-
maður Fiskideildar Atvinnudeildar
Háskólans árið 1937, eins og áður
sagði.
Fiskifélagið og Fiskideildin
höfðu afnot af varðskipinu Þór á
árunum 1935 til “39 en hann var
upphaflega þýskur togari. Þór var
meðal annars notaður við karfa-
leit og fundust til dæmis góð
karfamið út af Suðausturlandi sem
kennd vom við skipið.
Fundur um lokun svæða. Talið frá vinstri: Fiskifræðingarnir Viðar Helgason, Ólafur K. Pálsson, Vilhjálmur Þor-
steinsson, Björn Ævarr Steinarsson og Jakob Jakobsson forstöðumaður.
Eiríkur Þ. Einarsson, bókavörður Hafrannsókna-
stofnunar, með elstu bók stofnunarinnar, Universal
Geographie, sem gefin var út i Kaupmannahöfn árið
1752.