Morgunblaðið - 20.10.1987, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. OKTÓBER 1987
25
Ljósm./Hannes Hólmsteinn Gissurareon
Þinghúsið í Höfðakaupstað. Þar sitja nú þrjár deildir, ein fyrir hvíta menn, ein fyrir litaða og ein fyr-
ir menn af indversku bergi brotna.
aðarstefnan hefur þar skilið eftir
sig;
I öðru lagi hefur svörtum mönn-
um verið torveldað að bæta kjör sín
á frjálsum markaði. Litið hefur ver-
ið á þá sem gesti, sem myndu
einhvem tímann í framtíðinni snúa
aftur í heimalönd sín, og þeim hef-
ur því til skamms tíma ekki verið
leyft að eignast fasteignir eða eiga
fyrirtæki. Þeir hafa búið við hreinan
sósíalisma, því að ríkið hefur átt
allt land á svæðum þeirra og stjóm-
að allri framleiðslu. Nokkur sann-
leikskjami er í þeirri algengu
lýsingu á hagkerfí Suður-Afríku,
að það sé sósíalismi fyrir svarta og
kapítalismi fyrir hvíta.
Aðskilnaðarstefnan hefur verið
atvinnulífí Suður-Afríku kostnaðar-
söm. Atvinnurekendur hafa oft
orðið að ráða hvíta menn í störf,
sem þeldökkir einstaklingar vom
hæfari til að gegna, og þeim hefur
í nafni aðskilnaðarstefnunnar verið
bannað að nota sér ýmis önnur
tækifæri til að græða á frjálsum
viðskiptum við þeldökka menn. Að
vísu hafa kjör litaðra manna, ind-
verskra og svartra þrátt fyrir þessar
tálmanir verið að batna og em nú
margfalt betri en í nokkm öðm
Afríkulandi (enda streyma blökku-
menn frá öðmm löndum til Suður-
Afríku í atvinnuleit). En kjör þeirra
hefðu verið miklu betri, hefðu vald-
hafar ekki torveldað fíjáls viðskipti
með ýmsum hætti. Þó hefðu eigend-
ur fjármagns notið þess í ríkara
mæli, hversu ódýrt vinnuafl þeim
stóð til boða, og eigendur vinnuafls
grætt á því, hversu mikil eftirspum
var eftir því.
Enginn vafí er á því, að iðnþróun
í Suður-Afríku hefði verið örari, ef
atvinnulíf hefði þar fengið að vaxa
eðlilega samkvæmt lögmál gróða
og taps, en ekki þurft að lúta fyrir-
skipunum valdhafa um aðskilnað
kynþátta. Það er engin tilviljun, að
atvinnurekendur hafa jafnan verið
hörðustu andstæðingar aðskilnað-
arstefnunnar, og sögðu margir
þeirra mér sögur af því, hversu
mikill fjötur hún hefur verið þeim
um fót.
Aðskilnaðarstefnan
óafsakanleg
Aðskilnaðarstefnan kann að vera
skiljanleg, þegar saga hvíta minni-
hlutans er höfð í huga. Hann var
að reyna að vemda tungu sína,
menningu og siði jafnframt þvi sem
hvítir verkamenn töldu sig vera að
tryggja hag sinn. En þessi stefna
var hins vegar óafsakanleg, því að
aðrar leiðir voru færar að markmið-
um hvítra manna, og þær þurftu
ekki að hafa í för með sér kúgun
annarra kynþátta. Á frjálsum
markaði er eins gróði ekki annars
tap, heldur hagnast báðir aðilar á
viðskiptum. Og þar þurfa menn
ekki að fóma siðum sínum og venj-
um, því að samskipti þeirra
takmarkast við það, sem er beggja
hagur. Hinn frjálsi markaður er því
heppilegasta einingaraflið í landi,
sem margir ólíkir hópar byggja.
Ég fann það glögglega á ferð minni
um Suður-Afríku, að viðhorf venju-
legra hvítra borgara til annarra
kynþátta hefur gerbreyst. (Sérstak-
lega er það áberandi í Höfðakaup-
stað.) Ekki verður þar aftur snúið.
Hinir ólíku kynþættir og þjóðflokk-
ar landsins hafa saman til of mikils
að vinna til þess að skilja að skipt-
um.
Höfðakaupstað í septemberlok.
Höfundur er aijómmálafræðingur
að mennt og kennir við Háskóla
íslands.
Léttir bílar
og óléttir
eftír Óla H.
Þórðarson
Á liðnum árum hefur aftur og
aftur komið fyrir í efnahagsráðstöf-
unum ríkisstjóma að aðflutnings-
gjöld hafa verið lækkuð á léttum
bifreiðum. Rökin hafa ávallt verið
á þá leið að litlir bílar séu almúga-
vagnar, og því sé það í þágu
láglaunafólks að halda verði niðri á
þeim. Afar föðurlegar athafnir, ekki
satt? Enda er þessu fagnað af meg-
inþorra fólks.
Tilefni þessara skrifa minna nú
em nýjustu efnahagsaðgerðir nú-
verandi ríkisstjómar. Þar var enn
einu sinni farin þessi „léttleikaleið",
og af viðbrögðum almennings má
ætla að margir séu ánægðir, a.m.k.
þeir sem að undanfömu hafa fjár-
fest í nýjum vögnum. Það er ég
hins vegar ekki.
Álit mitt er að á þessum innflutn-
ingsgjaldamálum þurfí að taka allt
öðmvísi en gert hefur verið á
síðustu ámm. í stað léttleika komi
traustleiki, svona svipað og mann-
gildi er talið auðgildi æðra. M.ö.o.
bílar verði flokkaðir eftir erlendum
stöðlum um öryggi og styrkleika,
en horfið frá þeirri hæpnu viðmiðun
að léttustu bílamir skuli ávallt bera
lægstu aðflutningsgjöldin. Ég vil
þó taka fram að ekki er í öllum til-
vikum samjafna milli léttra bfla og
óömggra. Við flokkun eftir styrk-
leika sæjum við e.t.v. að hingað til
lands em nú fluttir inn bflar sem
jafnvel er hafnað í ýmsum öðrum
löndum vegna ónógs öryggis. ís-
lendingum er enginn greiði gerður
með þess konar innflutningi þvi þar
er svo sannarlega verið að kasta
krónum í ofurkappi við að hirða
brothætta aura.
Skoðun mín á þessu málefni er
einfaldlega tilkomin vegna þeirra
mörgu skýrslna um umferðarslys
sem ég hef lesið í starfí mínu. Það
kemur sorglega oft fram að far-
þegarými bfls hefur ekki staðist
álag á örlagastundu. Ég leyfí mér
Óli H. Þórðarson
„ Við flokkun eftir
styrkleika sæjum við
e.t.v. að hingað til lands
eru nú fluttir inn bílar
sem jafnvel er hafnað
í ýmsum öðrum löndum
vegma ónóg's öryggis.“
því að hvetja mjög eindregið til
stefnubreytingar í þessum málum.
Að fólki verði gefinn kostur á að
kaupa „örugga" bfla á sem lægstu
verði, því það getur hvorki verið í
þágu almennings né þjóðarhags að
veikbyggðum bflum fjölgi í um-
ferðinni.
í þessu efni gilda ekki skamm-
tímasjónarmið og mjög brýnt er að
menn horfí þar ákveðið fram á veg,
reyndar eins og ávallt þarf að gera
í umferðinni. Fjárfestum S umferð-
aröryggi, og spörum um leið.
Höfundur er framkvæmdastjórí ‘
Umferðarráðs.
HEILSADU UPP A HAMBORG
Ódýr lúxushelgi í einni skemmtilegustu borg Evrópu
Brottfarir: 22. október - 4 dagar
29. október - 4 dagar
10 góðar ástæður fyrir að koma með:
1. Flug, Keflavík-Hamborg-Keflavík með Arnarflugi
2. Meira rými milli saeta í vél en áður
3. Akstur til og frá flugvelli erlendis
4. Gisting á góöu 4ra stjörnu hóteli í miðbænum
5. Morgunverður af hlaöborði
6. Skoðunarferð um Hamborg
7. Sigling um höfnina með kvöldverði
8. Kvöldverður á veitingahúsi
9. Aðstoð við að versla
10. íslenskur fararstjóri
Með altt betta innifalið fyrir aðeins kr. 21.550.
FERÐASKRIFSTOFAN
Takmarkað sæta-
magníhvorriferðá
þessuverði.
Tökum niðurpantan-
irídag milli
kl. 13:00-17:00.

Suðurgötu 7.
Sími 624040.
ALLRA
VAL
■ -Síts
Flugfélag með ferskan blæ
ARNARFLUG
Lágmúla 7, simi 84477