Morgunblaðið - 20.10.1987, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. OKTÓBER 1987
Ólánsbílar
eftir Kristin Snæland
Fyrir nær tveimur árum skrifaði
ég um þá ólánsbfla, svokölluð
bitabox, eða litlu homin, ferköntuðu
sendibflana, sem notaðir hafa verið
til farþegaflutninga hjá Sendibflum
hf. en sjást nú á öllum sendibfla-
stöðvum borgarinnar, sem reyndar
með örfáum undantekningum eru
ekki nýttir til farþegaflutninga. Hjá
Sendibflum hf. var fólk blekkt upp
í þessa bfla í trausti þess að þessir
bflar væru frá Bifreiðastöð Stein-
dórs. Aðferðin var sú að þegar
enginn leigubfll var til taks frá
Steindóri, þá sendi stöðin, sem þá
var jafnframt orðin afgreiðslustað-
ur fyrir Sendibfla hf., sendibfl til
að sækja farþega sem þó höfðu
pantað leigubfl frá Steindóri.
Bitaboxastöðin hafði sama síma-
númer og gamla Steindórsstöðin og
út á þessa „fölsun" náðu bitaboxin
umtalsverðum farþegaflutningum.
Af tryggð við gömlu Steindórsstöð-
ina settust farþegar upp í þessa
ólánsbfla, en afgreiðslufólki og
bflstjórum hjá Sendibflum hf. þótti
slík skömm að þessum mannflutn-
ingum að i talstöðvarviðskiptum
stöðvarinnar varð að finna leyniorð
yfir sendibfl, sem vildi flytja fólk.
(Sumir bflstjórar Sendibfla hf. aka
ekki með farþega.) Leyniorðið varð
„gulur bfll“. í talstöð Sendibfla hf.
þýðir það þegar símastúlkan spyr
t.d. um „gulan bfl“ fyrir Breiðholt,
þá er stúlkan að leita eftir bfl fyrir
farþegaflutninga en ekki vörur.
Lög og reglur
Auðvitað gæti lögreglan sem
hægast fylgst með þessu og hæsta-
réttardómarar okkar kæmust þá að
því að bflstjóramir, margir hveijir
hjá Sendibflum hf., stunda far-
þegaflutninga. Það er vitanlega
annað að dæma einn fyrir það sem
kalla má tilviljunarkenndan far-
þegaflutning eða hóp fyrir skipu-
lega farþegaflutninga undir
kallmerkinu „gulur bfll“. Dómur
Hæstaréttar í máli vegna farþega-
flutninga með sendibifreið og
Kristinn Snæland
„Mér virðist kominn
tími til þess að ráða-
menn Bifreiðaeftirlits
ríkisins og aðrir ráða-
menn öryggis í um-
ferðinni rumski og hugi
af alvöru að því sem ég
hefi gert hér að umtals-
efni.“
núverandi aðgerðarleysi lögreglu
vegna stöðugra farþegaflutninga
sendibfla frá Sendibflum hf. er
reyndar óskiljanlegt sé reglugerð
um takmörkun leigubifreiða í
Reykjavík frá 2. júlí 1985, fyrsta
málsgrein fjórðu greinar, höfð í
huga. Þar segir: „Enginn bifreiða-
stjóri má reka leigubifreið, allt að
8 farþega, til mannflutninga, nema
hann hafl afgreiðslu á félagssvæði
FYama, og hafði öðlast atvinnuleyfi
sem leigubifreiðastjóri á svæðinu."
Vitanlega er ljóst að reglugerð
þessi, sem sett er samkvæmt lögum
um leigubifreiðar nr. 36, 9. maí
1970, byggist á þeirri hugsun, að
engir aðrir en þeir sem uppfylla þær
kröfur sem gerðar eru með lögunum
og reglugerðinni megi stunda fólks-
flutninga gegn gjaldi á 8 manna
bflum eða minni. Öll önnur túlkun
er hártogun eða misskilningur og í
því lentu þrír dómarar Hæstaréttar.
Líf og limir
Fyrir utan misnotkun Sendibfla
hf. á nafninu „Steindór" þá er ann-
að atriði sem þeir halda mjög á
lofti, en það er að hættulegu óláns-
bflamir séu miklu ódýrari en
leigubflar. Staðreyndin er hinsvegar
sú að almennur meðaltúr innan-
bæjar er svona 20 til 40 krónum
ódýrari í þessum ófullkomnu dós-
um. Furðu margt ungt fólk hættir
lífi og limum í þessum veigalitlu
bflum og einnig ótrúlega margt
eldra fólk. Að hætta lífi og limum
fyrir 20 til 40 krónur er hörmulegt
vanmat mannslffa.
Dauðagildrur
Varðandi það hversu lélegar
þessar blikkdósir eru og hættulegar
í umferðinni má geta þess að t.d.
munu þær vera bannaðar í Svíþjóð
og jafnvel víðar. Um notkun þess-
ara bfla á íslandi og samanburð við
aðbúnað farþega í þeim og svo lög-
legum fólksflutningabflum skrifaði
ég eftirfarandi í DV þann 13. jan-
úar 1986: „Önnur hlið er á málinu,
eða sú að aðbúnaður farþega í þess-
um ólöglegu farþegaflutningum er
slíkur að bflamir geta með réttu
kallast dauðagildrur, sem skýrt skal
nánar.
Dauðaslys
Öll farþegasæti í löglegum fólks-
flutningabifreiðum, sem flytja fólk
gegn gjaldi, eru skoðuð, tekin út
og viðurkennd af Bifreiðaeftirliti
ríkisins. Sameiginlegt einkenni er
að sætin eru vönduð og með háum
bökum og oft hnakkapúðum. Sætis-
bökin eru m.ö.o. svo há að höfuð
og háls farþega er allvel varið í
aftanákeyrslu. í rútum eru öftustu
farþegasætin gjaman fast við aft-
urrúðu og em þau sæti þannig
útbúin að sætisbak nær algerlega
upp fyrir höfuð hæstu farþega.
Sætin sem bflar frá Sendibflum hf.
nota til farþegaflutninga em hins-
vegar öll með lágu baki, svo lágu,
Þessi bfll lenti í vægum árekstri, samt eru t.d. bæði framrúða og
hliðarrúða bílstjóra brotnar auk annars.
að það nær aðeins upp undir eða
um herðablöð farþegans. Auk þess
em sætin í sumum bflanna fast upp
við afturrúðu bflsins. Við lítilfjörleg-
an aftanáárekstur hendast þessir
litlu og léttu bflar áfram og því
miður er líklegt að koma muni að
því, að lögregla og sjúkralið þurfi
að taka farþega látna úr þessum
sætum, með höfuðið út í gegnum
afturgluggann, hálsbrotna og
skoma á háls. Það má benda á að
aftursætisfarþegar í þessum sætum
munu (við framaná ákeyrslu) fljúga
nær tvo metra í loftköstum áður
en þeir lenda á framsæti bflanna,
ökumanni eða framsætisfarþega.
Þar sem allir vita að fólksflutn-
ingar era stundaðir á þessum
sendiferðabflum og aftursætin em
vitanlega ekki höfð í þeim til ann-
ars en til fólksflutninga, þá hlýtur
það að vera skylda Bifreiðaeftirlits-
ins að taka þau út eins og öll önnur
sæti sem miðað er við að selja far
í. Þetta verður að gera uns endan-
iega liggur fyrir hvort þessir fólks-
flutningar í sendiferðabifreiðum em
löglegir eða ólöglegir.
Nokkur óhöpp
Nokkur óhöpp og slys sem
bitaboxin hafa lent í síðan þau tóku
að tíðkast hér gefa hugmynd um
hversu óömggir bflar em hér til
umræðu. Eitt boxið kom akandi
Kringlumýrarbraut, lenti í polli á
götunni og vait. Annað box kom
upp Reykjanesbraut, lenti utan í
götukantsteininum og valt. Þriðja
boxið kom akandi Straum í Árbæ,
ienti yfir á öfugan vegarhelming
og þar í árekstri við lítinn fólksbfl.
Ökumaður boxsins klemmdist fast-
ur í sæti sínu, illa brotinn á báðum
fótum. Farangur í bflnum kastaðist
fram og sveigði bak farþegasætis-
ins fram. Ökumann hinnar bifreið-
arinnar sakaði ekki. Fjórða boxið
lenti í árekstri á Smiðjuvegi. Við
áreksturinn valt þessi litli, létti bfll.
Kona, sem var farþegi í bflnum,
liggur nú hálsbrotin og lömuð á
sjúkrahúsi. Bflstjórinn á þessum bfl
hefur verið afar iðinn við farþega-
flutninga á bflum af þessari gerð,
fyrst og lengst af frá Sendibflum
hf. en mun, er slysið varð, hafa
verið kominn á aðra sendibflastöð.
Að fljóta
Mér virðist kominn tími til þess
að ráðamenn Bifreiðaeftirlits ríkis-
ins og aðrir ráðamenn öiyggis í
umferðinni mmski og hugi af al-
vöm að því sem ég hefi gert hér
að umtalsefni. Það er til dæmis víta-
vert að mínu áliti að hafa ekki
traust þil eða grind milli farangurs-
rýmis og fólksrýmis í sendiferðabif-
reiðum. Allt þetta mál bendir til
þess að ráða- og ábyrgðarmenn
bfla- og umferðarmála fljóti sofandi
að feigðarósi.
OKEYPIS
Ókeypis upplýsingar um vöm og þjónustu.
Það eina sem þú þarft að gera er að lyfta
símtólinu, velja númer Gulu línunnar 62 33 88
og spyrja. Hjá starfsfólki Gulu línunnar færð
þú vinalegá þjónustu og greið svör við spum-
ingum þínum. Einfalt og stórsniðugt - ekki satt!
,ÉG ER AKVEBIN I PVÍ AÐ NOTA
TlMANN VEL I VETUR OG SÆKJA NAM-
SKEIÐ. TIL AÐ AUÐVELDA MÉR VALJÐ HRINGOI
EG I GULU LlNUNA OG PAR FéKK
EG PÆR UPPLÝSINGAR SEM ÉG PURFTI, OG
NÚ ER MlNUM TÖMSTUNDUM RADSTAFAO.
- PEIR VITA BÖKSTAFLEGA ALLT MENNIRNIR"
Að heiman og úr vinnu þekkjum við vandamál
sem tímafrekt virðist að leysa, en Gula línan
greiðir úr á augnabliki. Við þurfum að hafa upp
á sjónvarpsviðgerðamanni, vélritara eða
þýðanda. Ná í iðnaðarmenn, fá upplýsingar
um hvar er selt parket, hvar er hægt að kaupa
vara- eða aukahluti í bílinn eða
leigja smóking. Úr slíkum
vandamálum leysir starfsfólk
Gulu línunnar. Athugaðu það,
þú hringir og færð upplýs -
ingarnar strax - og það
ókeypis.
,Eg hef fAu starfsfölki A aðskipaog
HEF PVl HRINGT I GULU LlNUNA PEGAR
VFIH FLÝTUR A SKRIFSTOFUNNI. PEIR
HAFA A SKRA UUSAFÖLK (.FREE LANCE')
TIL ALLRA SKRIFSTOFUSTARFA. PETTA
HEFUR LEYST MINN VANDA OG SPARAÐ
MÉR STÖRFÉ. - POTTPÉTT PJÓNUSTA" -
62-33-88
Höfundur er leigubílstjóri i
Reykjavík.
Rj Electrolux
Ryksugu-
úrvalið
D-740
ELECTRONIK.
Z-165
750 WÖTT.
Aðeins
1 .500 kr. út
og eftirstöðvar til allt
að 6 mánaða.
Vörumarkaðurinn hf.
KRINGLUNNI, SÍMI 685440.